Bài giảng lí luận dạy học đại học GV nguyễn ánh hồng

CẤU TRÚC CHƯƠNG TRÌNH MÔN HỌC
LÍ LUẬN DẠY HỌC ĐẠI HỌC
Số tiết: 45
GV: Nguyễn Ánh Hồng



Phần lý luận:
Chương 1: Quá trình dạy học
Chương 2: Các nguyên tắc dạy học
Chương 3: Nội dung dạy học
Chương 4: Phương pháp dạy học
Chương 5: Hình thức tổ chức dạy học
Thiết kế bài giảng và tập giảng.


Tài liệu tham khảo:
1.

2.

3.

4.

5.

6.

Lý luận dạy học đại học, NXB đại học sư phạm, Đặng Vũ Hoạt
– Hà Thị Đức (2004)

Lý luận dạy học đại học, NXB Giáo dục, Lưu Xuân Mới
(2000)

Các lý thuyết và mô hình giáo dục hướng vào người học
ở phương tây, Viện Khoa học Giáo dục, Hà Nội 1995.
Quan niệm và xu thế phát triển phương pháp dạy học
trên thế giới, Hà Nội 2001.
Các chiến lược để dạy học có hiệu quả, Allan C.
Ornstein & Thomas J. Lasley,II, Tài liệu tham khảo nội
bộ.
Giảng dạy theo tình huống, James A.Erskine, Michel
R.Leenders, Louise A.Mauffette-Leenders


QUÁ TRÌNH DẠY HỌC ĐẠI HỌC
1. Khái niệm về quá trình DHĐH
2. Các nhân tố cấu trúc của quá trình
DHĐH
3. Các nhiệm vụ của quá trình dạy học
4. Bản chất của quá trình dạy học
5. Lo gic của quá trình dạy học
6. Quy luật cơ bản của quá trình dạy học


Câu hỏi thảo luận nhóm
 Anh/chị hiểu như thế nào về dạy

học?
 Chúng ta gặp những khó khăn gì
trong quá trình dạy học ?

1.

Khái niệm về quá trình dạy học:

Quá trình dạy học là quá trình thống nhất
biện chứng giữa hoạt động dạy của gỉang
viên (G) và hoạt động học của sinh viên
(SV) nhằm thực hiện các nhiệm vụ dạy
học.


Q TRÌNH DẠY HỌC

Hoạt động dạy
của G
-G chủ thể của
hoạt động dạy

Hoạt động học
của sv
-sv chủ thể của
hoạt động học

-G giữ vai trò

-sv giữ vai trò

chủ đạo:Tổ

chủ động, tích


Câu hỏi thảo luận nhóm






Bạn hiểu như thế nào về dạy học hướng vào người
học?
Bạn hiểu như thế nào về dạy học hướng vào người
thầy?
Phải chăng khi dạy học hướng vào người học thì
vai trò của G (người thầy) bị giảm?


MỤC TIÊU
GV LÀ TRUNG TÂM
-

-

Truyền đạt kiến thức
đã quy định trong
chương trình và
SGK
Quan tâm trước hết

đến việc thực hiện
nhiệm vụ của GV

SV LÀ TRUNG TÂM
-

-

Chuẩn bị cho ngöôøi
học thích ứng với
đời sống xã hội
Tôn trọng nhu cầu,
hứng thú, lợi ích và
khả năng của ngöôøi
học


Về nội dung
SV LÀ TRUNG TÂM

GV LÀ TRUNG TÂM
-

-

-

Chương trình được
thiết kế chủ yếu theo
logic nội dung bài học

Giáo án được soạn
trước theo đường thẳng
chung cho mọi SV
Chú trọng hệ thống
kiến thức lý thuyết, sự
phát triển của các khái
niệm

-

-

Chương trình hướng vào
sự chuẩn bị phục vụ thiết
thực cho thực tế
Giáo án có nhiều phương
án theo kiểu phân nhánh
linh hoạt, có thể được
điều chỉnh.
Chú trọng các kỹ năng
thực hành, vận dụng kiến
thức, năng lực giải quyết
các vấn đề thực tiễn.


Về phương pháp
GV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Chủ yếu là thuyết
trình, giảng giải, tập
trung vào bài giảng.
Người học thụ động.
Ghi nhớ
GVchiếm ưu thế, có
uy quyền, áp đặt

SV LÀ TRUNG TÂM

-

Khám phá và giải
quyết vấn đề
Người học chủ động,
tích cực tham gia
Tìm tòi và thể hiện
GV điều khiển, thúc
đẩy sự tìm tòi


Về môi trường học tập
GV LÀ TRUNG TÂM

-

Không khí lớp học:
hình thức, máy móc

Sắp xếp chỗ ngồi ổn
định
Dùng phương tiện,
kỹ thuật dạy học ở
mức tối thiểu

SV LÀ TRUNG TÂM

-

Tự chủ, thân mật,
không hình thức
Chỗ ngồi linh hoạt
Sử dụng thường
xuyên các phương
tiện kỹ thuật dạy
học


Về kết quả
GV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Tri thức có sẵn
Trình độ phát triển
nhận thức thấp mặc
dù có hệ thống

Phụ thuộc vào tài liệu
GV độc quyền đaùnh
nh
giá kết quả học tập;
học sinh chấp nhận
các giá trị truyền
thống

SV LÀ TRUNG TÂM

-

-

Tri thức tự tìm
Trình độ cao hơn về
phát triển nhận thức,
tình cảm và hành vi
Tự tin
SV tự giác chịu trách
nhiệm về kết quả học
tập, được tham gia
đánh giá, tự đánh giá,
tự xác định các giá trị.


Câu hỏi thảo luận nhóm 2
 Theo các anh chị làm thế nào để

nâng cao chất lượng dạy học ở đại

học hiện nay?


Tại sao chúng ta lại đề cập đến nhiều yếu tố
khi bàn đến vấn đề dạy học?


2. Các nhân tố cấu trúc của quá trình dạy học đại
học.
2.1. Mục đích và nhiệm vụ dạy học.
oMục đích dạy học

phản ánh tập trung nhất những
yêu cầu của xã hội đối với hoạt động dạy học đh
oTrên cơ sở mục đích dạy học, các nhiệm vụ cụ thể
của dạy học được xây dựng.
oMục đích và nhiệm vụ

dạy học định hướng cho sự
vận động và phát triển của quá trình dạy học.


2.2.Nội dung dạy học ở đại học quy định hệ
thống những tri thức cơ bản, cơ sở và chuyên
ngành; quy định những kỹ năng, kỹ xảo tương
ứng gắn liền với nghề nghiệp tương lai của sinh
viên.

- Nội dung dạy học tạo nên nội dung giảng
dạy và học tập của G và sv

2.3. Các phương pháp, phương tiện dạy
học là hệ thống những cách thức, phương
tiện phối hợp của G và SV nhằm thực hiện
các nhiệm vụ dạy học.
2.4. G với hoạt động dạy, SV với hoạt động
học là hai nhân tố đặc trưng cơ bản, nhân tố
trung tâm của quá trình dạy học.


2.5. Kết quả quá trình dạy học
KQDH phản ánh chất lượng và hiệu quả học
tập của SV, cũng là kết quả phát triển tổng
hợp của toàn hệ thống.
Các nhân tố của QTDH có quan hệ, tác động
qua lại một cách biện chứng, phản ánh tính
quy luật của QTDH.


2.6. QTDHĐH tồn tại và phát triển trong
môi trường kinh tế – xã hội và môi trường
khoa học – công nghệ.
Dạy học có những nhiệm vụ gì? Phải chăng
G chỉ cần dạy chữ, SVchỉ cần học chữ?


3. Các nhiệm vụ của QTDHĐH
3.1. Nhiệm vụ giáo dưỡng
Trang bị cho SV hệ thống những tri thức khoa

học hiện đại và hệ thống những kỹ năng, kỹ xảo
tương ứng về một lĩnh vực khoa học nhất định, bước
đầu trang bị cho SV phương pháp luận khoa học, các
phương pháp nghiên cứu và phương pháp tự học có
liên quan tới nghề nghiệp tương lai của họ.


3.2. Nhiệm vụ phát triển trí tuệ .
Sự phát triển trí tuệ nói chung được đặc trưng bởi
quá trình tích lũy tri thức và các thao tác hoạt động
trí tuệ thành thạo, vững chắc của con người.


Những phẩm chất trí tuệ: tính định hướng, bề rộng,
độ sâu, tính linh hoạt, tính mềm dẻo, tính độc lập,
tính nhất quán, tính phê phán, tính khái quát của
hoạt động trí tuệ.
Điều kiện cần thiết để dạy học thúc đẩy mạnh mẽ
sự phát triển trí tuệ là dạy học phải đi trước và
đón trước sự phát triển trí tuệ của SV.


3.3. Nhiệm vụ giáo dục trong dạy học
QTDHĐH phải nhằm hình thành thế giới quan
khoa học, nhân sinh quan và những phẩm chất
đạo đức tốt đẹp của người cán bộ khoa học.
Sự khác biệt giữa dạy học ở phổ thơng và dạy học
ở đại học?

4. Bản chất của quá trình dạy học
Bản chất của QTDHĐH là quá trình nhận
thức có tính chất nghiên cứu của sinh viên
được tiến hành dưới vai trò tổ chức, điều
khiển của G nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ
dạy học đại học.