SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM LT& CÂU 15-16

MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC DẠY HỌC THEO NHÓM
CHO HỌC SINH LỚP 5 TRONG PHÂN MÔN LUYỆN TỪ VÀ CÂU.
1. PHẦN MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn sáng kiến:
Tiểu học là bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc dân, có vị trí, vai trị
cực kỳ quan trọng trong việc hình thành nhân cách con người ngay từ những ngày đầu
đến trường. Để giáo dục toàn diện, học sinh cần phải được tham gia đầy đủ các môn
học, trong đó mơn Tiếng Việt chiếm thời lượng nhiều nhất và là môn học làm tiền đề
cho các môn học khác. Chính bộ mơn Tiếng Việt là cơ sở để hình thành cho học sinh
kỹ năng giao tiếp bằng ngơn ngữ Tiếng Việt. Trong môn Tiếng Việt, phân môn Luyện
từ và câu lại hết sức quan trọng bởi nó là phân môn giúp các em hiểu về từng bộ phận
của từ và câu, từng từ trong ngôn ngữ giao tiếp. Hay nói cách khác, phân mơn Luyện
từ và câu chính là điểm xuất phát để rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho học sinh ở bậc
tiểu học. Đồng thời, rèn cho học sinh kĩ năng sử dụng tiếng Việt trong nghe, nói, đọc,
viết. Thơng qua phân mơn Luyện từ và câu, học sinh được mở rộng vốn từ, nắm nghĩa
của từ để vận dụng trong các môn học khác. Một trong những biện pháp tổ chức dạy
học mang lại hiệu quả cao đó là biện pháp tổ chức dạy học theo nhóm. Trong thời đại
ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm việc theo nhóm
là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản là vì khơng ai hồn hảo, làm việc theo nhóm có
thể tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ sung, hoàn thiện cho nhau những
điểm yếu. Phương pháp dạy học theo nhóm là một trong những phương pháp dạy học
phát huy tính tích cực của học sinh. Dạy học nhóm cịn được gọi bằng những tên khác
nhau như: Dạy học hợp tác, Dạy học theo nhóm nhỏ, trong đó học sinh của một lớp
học được chia thành các nhóm nhỏ, trong khoảng thời gian giới hạn, mỗi nhóm tự lực
hoàn thành các nhiệm vụ học tập trên cơ sở phân công và hợp tác làm việc. Kết quả
làm việc của nhóm sau đó được trình bày và đánh giá trước tồn lớp.
Trong q trình giảng dạy, giáo viên đã biết lựa chọn các hình thức, phương pháp
dạy học nhằm tạo hứng thú cho học sinh. Đồng thời để đáp ứng với yêu cầu đổi mới
phương pháp dạy học theo mơ hình trường học mới (VNEN).
Dạy học theo nhóm nâng cao tính tương tác giữa các thành viên trong nhóm
Đây là yếu tố cơ bản của hoạt động nhóm, thường ở dạng (tương tác mặt đối mặt). Nó

có những tác động tích cực đối với người học như:
- Tăng cường động cơ học tập, làm nảy sinh những hứng thú mới.
- Kích thích sự giao tiếp, chia sẻ tư tưởng, nguồn lực và cách giải quyết vấn đề.
- Tăng cường các kĩ năng biểu đạt, phản hồi bằng các hình thức biểu đạt như lời nói,
ánh mắt cử chỉ…
- Khích lệ mọi thành viên tham gia học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau, phát triển mối
quan hệ gắn bó, quan tâm đến nhau.Thơng qua hoạt động nhóm phát triển kĩ năng
giao tiếp và kĩ năng xã hội.Đó là các kĩ năng giao tiếp như: biết chờ đợi đến lượt; tóm
tắt và xử lí thơng tin; biết xây dựng niềm tin như bày tỏ sự ủng hộ qua ánh mắt nụ
1


cười; yêu cầu giải thích, giúp đỡ và sẵn sàng giúp đỡ; khả năng giải quyết bất đồng
như kiềm chế bực tức, không làm xúc phạm người khác khi bất đồng ý kiến.
Việc sử dụng phương pháp dạy học theo nhóm trong giảng dạy đối với giáo viên
khơng phải là mới vì ngay từ khi việc đổi mới chương trình được triển khai thì song
song đó giáo viên cũng được tập huấn những phương pháp dạy học theo hướng phát
huy tính tích cực của học sinh, trong đó có phương pháp dạy học theo nhóm và giáo
viên cũng đã vận dụng trong công tác giảng dạy. Đặc biệt dạy học theo mơ hình
trường học mới thì dạy học theo nhóm được đặt lên hàng đầu. Bản thân tôi cũng là
một trong số nhiều giáo viên đang tham gia giảng dạy tiếp cận theo mơ hình trường
học mới VNEN, với mơ hình này việc dạy học theo nhóm rất thường xun, được
thao tác như một chìa khóa để đi đến thành cơng trong q trình dạy học nói chung và
dạy học phân mơn Luyện từ và câu nói riêng.
Vì vậy trong thực tế giảng dạy với sự trăn trở tôi đã đi đến chọn sáng kiến: “ Một
số biện pháp tổ chức dạy học theo nhóm cho học sinh lớp 5 trong phân mơn Luyện từ
và câu”. Dạy học theo nhóm là hình thức dạy học đặt học sinh vào mơi trường học tập
tích cực, trong đó học sinh được tổ chức thành nhóm một cách thích hợp. Học hợp tác
nhóm giúp các em rèn luyện và phát triển kĩ năng làm việc, kĩ năng giao tiếp, tạo điều
kiện cho học sinh học hỏi lẫn nhau, phát huy vai trò trách nhiệm, tính tích cực xã hội

trên cơ sở làm việc hợp tác. Thơng qua hoạt động nhóm, các em có thể cùng làm việc
với nhau những công việc mà một mình khơng thể tự làm được trong một thời gian
nhất định. Đối với bậc Tiểu học, việc rèn cho các em các kỹ năng học hợp tác nhóm là
hết sức cần thiết, tạo điều kiện để các em có nhiều cơ hội giao lưu, học hỏi lẫn nhau,
giúp đỡ lẫn nhau, góp phần vào việc giáo dục tồn diện nhân cách cho học sinh.Việc
dạy học theo nhóm được tổ chức dạy học như thế nào? Giáo viên vận dụng việc tổ
chức dạy học nhóm theo mơ hình trường học mới ra sao cho có hiệu quả, đó là vấn đề
đang được quan tâm.
1.2. Điểm mới của sáng kiến:
- Hướng dẫn học sinh tổ chức học theo nhóm.
- Tập trung rèn kĩ năng hợp tác nhóm để chiếm lĩnh kiến thức.
- Cách tiến hành tổ chức hoạt động nhóm, nguyên tắc thiết kế nhiệm vụ cho nhóm,
một số hình thức chia nhóm, vai trị của giáo viên khi tổ chức hoạt động nhóm theo
mơ hình trường học mới VNEN.
1.3. Phạm vi của sáng kiến:
- Học sinh ở trường tiểu học.
- Các hình thức tổ chức nhóm cho học sinh lớp 5.
- Phần dạy học nhóm trong phân mơn Luyện từ và câu.
- Phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, nguyên tắc thiết kế nhiệm vụ cho nhóm,
các cách thức chia nhóm, vai trò của giáo viên khi tổ chức hoạt động nhóm.
2. PHẦN NỘI DUNG
2.1.Thực trạng:
Qua thực tế giảng dạy, tơi thấy học sinh chưa biết hợp tác giữa các thành viên trong
nhóm, tổ chức nhóm vẫn cịn ồn, một số học sinh còn ỷ lại bạn nên chất lượng bài học
2


chưa cao, hiệu quả học nhóm chưa đáp ứng được yêu cầu của bài học. Thực tế đó xuất
phát từ các nguyên nhân.
* Nguyên nhân từ giáo viên:

- Chưa tổ chức thường xun hình thức dạy học nhóm nên học sinh chưa có thói
quen hợp tác.
- Quy trình tổ chức dạy học theo nhóm chưa được giáo viên thực hiện đầy đủ: Sự
không đầy đủ được thể hiện ngay từ khâu thiết kế hoạt động nhóm khi soạn giáo án.
Giáo viên chủ yếu chỉ chú ý đến việc chuẩn bị phiếu học tập cho nhóm, chú ý đến
kích cỡ nhóm làm việc là bao nhiêu. Khi tổ chức triển khai thực hiện nhiệm vụ nhóm
trên lớp, giáo viên cũng chủ yếu chú trọng đến việc giao nhiệm vụ học tập cho nhóm,
sau đó theo dõi, giám sát và đánh giá kết quả làm việc của nhóm.
- Giáo viên chưa hiểu đúng bản chất, tính đa mục đích của dạy học theo nhóm
- Chưa hiểu được tầm quan trọng và ích lợi của hoạt động nhóm mang lại.
- Khi tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm nhỏ, giáo viên chủ yếu hướng học sinh
nhằm vào mục tiêu hoàn thành nhiệm vụ học tập cụ thể mà nhóm học sinh cùng nhau
thực hiện chứ chưa chú trọng giáo dục cho học sinh những kĩ năng xã hội quan trọng
mà làm việc nhóm có ưu thế.
* Nguyên nhân từ học sinh:
- Học sinh chưa tự giác hợp tác giữa những học sinh trong nhóm, đơi khi cịn có ý
thức ỷ lại.
- Một số học sinh còn rụt rè, ngại giao tiếp.
- Vai trị của nhóm trưởng chưa phát huy hết khả năng.
- Học sinh chưa có thói quen hoạt động nhóm do việc tổ chức của giáo viên chưa
thường xuyên và đúng quy trình.
* Một số nguyên nhân khác:
- Cơ sở vật chất như: bàn ghế, công nghệ thông tin (CNTT) chưa phù hợp để giúp
học sinh có tư thế ngồi học phù hợp nhất.
- Phương pháp này còn bị hạn chế bởi số lượng học sinh đông, không gian lớp học
không đảm bảo để bố trí lớp học theo nhóm, giáo viên phải mất nhiều thời gian chuẩn
bị đồ dùng và thiết kế nhiệm vụ cho nhóm; tổ chức một cách hợp lí và học sinh đã
quen với hoạt động này thì mới có kết quả tốt.
Từ những ngun nhân trên nên giáo viên ngại đổi mới, ngại dạy học theo nhóm.
Có khi việc tổ chức hoạt động nhóm chỉ mang tính hình thức, chưa phù hợp với nội

dung bài dạy, với đặc trưng và khả năng của nhóm dẫn đến kết quả chưa cao.
2.2. Các biện pháp thành lập nhóm và hoạt động nhóm:
2.2.1 . Biện pháp thành lập nhóm:
Việc thành lập nhóm dựa trên cách chia và tổ chức hoạt động nhóm.
*Cách thành lập nhóm: Sau q trình thực nghiệm, tơi thấy chia nhóm theo các kiểu
sau là phù hợp với học sinh tiểu học nhất:
3


Chia
nhóm
theo sốh

Nhóm
biểu
tượng

Nhóm
theo trình
độ

Nhóm bàn
trên quay
xuống bàn
dưới

Nhóm cặp
(nhóm
đơi)

CÁC CÁCH
CHIA NHĨM

Chia
nhóm
ngẫu
nhiên

Nhóm
tương trợ
Nhóm
theo ghép
hình

Nhóm
theo sở
thích
Nhóm
cùng
tháng sinh

- Chia nhóm theo số: Muốn chia lớp thành bao nhiêu nhóm thì điểm số từ 1 đến số
thứ tự của nhóm rồi quay lặp lại.
Ví dụ: Lớp có 26 học sinh, muốn chia thành 6 nhóm thì yêu cầu học sinh đếm 1, 2,
3, 4, 5, 6... - 1, 2, 3, 4, 5, 6 ... như vậy cho đến hết. Sau đó yêu cầu những học sinh có
số thứ tự giống nhau về một nhóm.
Với hình thức chia nhóm theo số sẽ ít tốn thời gian, tạo cho học sinh có khơng khí
học tập thoải mái, phong cách nhanh nhẹn.
- Nhóm biểu tượng: Học sinh tiểu học vốn rất thích các hình ảnh sinh động nên việc
hình thành nhóm theo các biểu tượng là phù hợp với tâm sinh lý của các em. Biểu

tượng có thể là: (con vật, cây cối, các bông hoa… Muốn chia lớp thành bao nhiêu
nhóm thì chuẩn bị bấy nhiêu biểu tượng.
4


Ví dụ : Lớp có 26 học sinh, muốn chia thành 6 nhóm theo biểu tượng 6 lồi hoa thì
giáo viên phải chuẩn bị mỗi lồi hoa có 6 bơng, chẳng hạn: hoa hồng, hoa sen, hoa
đào, hoa mai, hoa cúc, hoa huệ. Ngoài ra bạn phải chuẩn bị 6 biểu tượng của 6 bơng
hoa trên có kích thước lớn hơn để đặt lên bàn cho mỗi nhóm . Sau khi phát biểu tượng
hoặc cho học sinh chọn biểu tượng xong, HS nào có biểu tượng bơng hoa nào sẽ về
bàn có bơng hoa đó. Tuy nhiên các biểu tượng này phải được chuẩn bị trước theo kế
hoạch dài hạn, không phải đến tiết nào mới làm biểu tượng cho tiết đó.
Với hình thức chia nhóm theo biểu tượng tốn ít thời gian, tạo cho học sinh hứng thú
với tên nhóm mình, có khơng khí học tập thoải mái, lớp học sinh động. Tuy nhiên để
chuẩn bị được các biểu tượng thì giáo viên phải chuẩn bị nhiều, gây tốn kém.
- Nhóm theo trình độ: Những học sinh cùng năng lực và trình độ sẽ ngồi một nhóm.
Như vậy các em sẽ cảm thấy tự tin hơn trong quá trình trao đổi.
Chia nhóm theo trình độ giáo viên có thời gian để giúp đỡ, hỗ trợ những nhóm có
trình độ yếu và phát huy tính tự lập cho nhóm khá giỏi.
Ví dụ: Những bài tập u cầu đặt câu, tơi thường cho học sinh hoạt động theo nhóm
trình độ. Như vậy học sinh sẽ có tinh thần thi đua lẫn nhau trong nhóm mà khơng phải
xấu hổ vì năng lực của mình kém hơn bạn. Giáo viên dành nhiều thời gian hơn cho
nhóm có năng lực yếu hơn.
- Nhóm cặp (nhóm đơi): Hai học sinh ngồi cùng bàn ghép thành một cặp. Hình thức
chia nhóm đơi đơn giản, khơng mất thời gian mà học sinh được tham gia tối đa hoạt
động thảo luận của mình, tránh được tình trạng ỷ lại. Tuy nhiên, việc sử dụng nhóm
đơi cũng có mặt hạn chế là đúc rút được ít ý kiến hơn, sự giám sát của giáo viên có
phần hạn chế hơn.
Ví dụ: Khi dạy bài “ Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên” tuần 8.
Bài tập 1: Tìm hiểu nghĩa từ “Thiên nhiên”.

Với yêu cầu, nội dung bài tập không nhiều nên tơi cho học sinh thảo luận nhóm đơi
là thích hợp nhất để em nào cũng hiểu được nghĩa từ thông qua hoạt động nhóm đơi.
Sau đó gọi đại diện một nhóm trình bày, các nhóm khác nhận xét, bổ sung (nếu có)
- Nhóm tương trợ: Xếp những học sinh có trình độ và năng lực khác nhau ( khá giỏi,
trung bình, yếu) vào một nhóm, để học sinh khá giỏi có thể hỗ trợ cho học sinh yếu.
Với nhóm tương trợ, giáo viên đỡ phải về từng học sinh yếu vì trong nhóm có các đối
tượng khá giỏi, các em sẽ giúp đỡ nhau “Học thầy không tày học bạn”. Mặc dù vậy,
nếu khơng khéo thì những học sinh yếu trong nhóm sẽ có sự ỷ lại các bạn dẫn đến
lười học.
Ví dụ: Khi dạy bài Mở rộng vốn từ: Công dân.
Bài tập 2: Xếp những từ chứa tiếng “công” vào nhóm thích hợp:
5


a/ Cơng có nghĩa là “của nhà nước, của chung”.
b/ Cơng có nghĩa là “khơng thiên vị”.
c/ Cơng có nghĩa là “thợ, khéo tay”.
Với bài tập có kiến thức rộng và khó hơn như thế này tơi chọn kiểu nhóm tương trợ
cho học sinh giúp đỡ lẫn nhau để hoàn thành nhiệm vụ tốt nhất.
- Nhóm theo ghép hình:
Cắt hình ra thành nhiều mảnh, cho học sinh nhận mỗi mảnh sau đố ghép lại thành
hình lúc đầu. Cách này ít khi thực hiện vì tốn nhiều thời gian cho một tiết học, tôi chỉ
thực hiện với các hoạt động ngoại khóa.
- Nhóm cùng tháng sinh:
Nhóm này cũng ít khi thực hiện vì trong lớp đơi khi cùng tháng nhiều hơn khác tháng,
gây mất cân bằng. Chỉ thích hợp khi mình có tổ chức sinh nhật cho học sinh…
- Hiện nay cịn có mơ hình khăn trải bàn, áp dụng vào trong hoạt động nhóm mang lại
hiệu quả cao trong tiết dạy và phát huy tính chủ động, tự sáng tạo của học sinh rất
cao.
- Nhóm bàn trên quay xuống bàn dưới: Hình thức chia nhóm cứ hai em bàn trên

quay xuống bàn dưới thành một nhóm. Với bàn ghế sắp xếp theo kiểu truyền thống,
cách chia nhóm này các năm trước được tiến hành nhiều nhất. Học sinh thường cứ 4
em một nhóm hoạt động khá hiệu quả. Nhưng thường hay cố định trong một thời gian
nhất định, khó triển khai các cách chia nhóm khác. Hiện nay dạy học theo mơ hình
trường học mới, bàn ghế được sắp xếp khác thì cách chia nhóm này ít được sử dụng.
- Cách chia nhóm ngẫu nhiên từ một hoạt động cụ thể:
Trong q trình dạy học, nếu tiết học nào đó mà học sinh nhàm chán, chúng ta
muốn tổ chức cho học sinh một trò chơi “ phá băng ” từ trị chơi đó ta cũng có thể
chia thành nhóm học tập mới
* Cách làm như sau
Người quản trị hơ“ đồn kết - đoàn kết “HS đáp “kết mấy - kết mấy” kết thành
vịng trịn, từ đó ta chia nhóm tiếp.
Giả sử lớp có 26 học sinh nhưng ta muốn chia lớp thành 5 nhóm thì ta hơ “ đồn kết
đồn kết” “ kết mấy kết mấy” : “kết 5 - kết 5” sẽ dư 1 HS, ta có thể bố trí học sinh
này vào một nhóm thích hợp…
Ngồi ra cón có nhiều cách chia nhóm khác nhưng với đặc thù của thực tế địa
phương và cơ sở vật chất của nhà trường nên các cách chia nhóm như trên được sử
dụng thường xuyên và hiệu quả hơn.
Việc phân chia nhóm thường dựa trên:
+ Đặc thù của lớp học;
+ Số lượng học sinh trong lớp;
+ Nội dung của bài học;
+ Đặc điểm của học sinh.(sở thích, trình độ…)
Cách chia nhóm như thế nào cho hợp lý tùy thuộc vào yêu cầu của bài học và cũng
có thể hồn tồn ngẫu nhiên.
6


* Sớ lượng HS trong nhóm: Tùy thuộc vào u cầu từng bài tập để có thể chia số
lượng cho phù hợp.

- Nhóm nhỏ: 2 - 3 học sinh.
- Nhóm vừa: 4 - 5 học sinh.
- Nhóm lớn: 6 - 8 học sinh.
Nhóm càng đơng thì các em càng tự tin hơn với những gì nhóm khám phá được,
càng có nhiều kinh nghiệm bản thân để chia sẻ và giáo viên càng tốn ít thời gian đảo
quanh theo dõi các nhóm. Tuy nhiên có thể số học sinh khơng làm việc càng nhiều,
thời gian để nhóm đi đến quyết định càng dài và càng khó đạt được đồng thuận.
Nhóm càng ít học sinh thì quyết định càng nhanh, ít nhiều gì thì cũng đảm bảo học
sinh nào cũng làm việc. Như vậy vai trò của giáo viên là phải thiết lập nhóm sao cho
phù hợp với từng nội dung yêu cầu của tiết học.
*Thành phần và vai trò trách nhiệm của các thành viên trong nhóm:
Nhóm trưởng: Cũng là một thành viên của nhóm giữ nhiệm vụ tổ chức, điều hành
nhóm làm việc đồng thời cùng các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến
về nhiệm vụ được giao.
Thư kí: Là một thành viên của nhóm giữ nhiệm vụ ghi chép, tổng hợp ý kiến, đồng
thời cùng các thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao
của nhóm.
Báo cáo viên: Cũng là một thành viên của nhóm giữ nhiệm vụ báo cáo kết quả làm
việc của nhóm mình và giải trình ý kiến thắc mắc trước lớp và GV đồng thời cùng các
thành viên trong nhóm trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao qua từng hoạt
động.
Các thành viên: trao đổi, đóng góp ý kiến về nhiệm vụ được giao.
Các chức danh trong nhóm cần phải có sự luân phiên để học sinh nào cũng có cơ
hội được bộc lộ khả năng của mình, các em sẽ mạnh dạn hơn, tự tin hơn trong giao
tiếp, đặc biệt trong phân môn Luyện từ và câu giúp các em trau dồi được ngơn ngữ
nhiều hơn. Ngun tắc làm việc trong nhóm là phải tơn trọng sự tổ chức của nhóm
trưởng, ghi chép trung thực ý kiến chung, báo cáo đầy đủ tồn bộ nội dung đã ghi
chép, người nói phải có người nghe, tôn trọng ý kiến cá nhân, thiểu số phải tuân thủ
theo đa số, có nhận xét rút kinh nghiệm sau mỗi hoạt động.
* Thời gian duy trì nhóm.

-Thơng thường nhóm cần được duy trì sao cho đủ thời gian để các thành viên hiểu
nhau và có được các kỹ năng cần thiết,
- Không nên lâu quá gây ra sự nhàm chán, tình trạng trì trệ thiếu năng động, dựa
dẫm vào nhau.
* Thiết kế nhiệm vụ cho hoạt động nhóm.
Nhiệm vụ nhóm phải đủ độ khó, cần đến sự hợp tác của học sinh để giải quyết vấn
đề:
7


- Vấn đề địi hỏi thảo luận, giải thích: Các nhóm tìm hiểu và thảo luận một chủ đề
cho trước như:(học tập, môi trường, nhà trường, trẻ em..), tập hợp những ý tưởng,
chia sẻ kinh nghiệm.
- Giải quyết một vấn đề / bài tập: Các nhóm tìm hiểu một vấn đề hay một tình
huống cịn bỏ ngỏ và quyết định xem có thể làm gì?
Lưu ý: Thiết kế nhiệm vụ nhóm cần xác định rõ:
- Nhiệm vụ cần cho kiểu nhóm nào ?
- Nhiệm vụ nhóm đó phù hợp với kích cỡ nhóm nào ?
- Nhiệm vụ nhóm cần khoảng bao nhiêu thời gian mới đủ hoàn thành ?
- Một nhiệm vụ chung cho cả lớp hay mỗi nhóm một nhiệm vụ ?
- Thơng thường trong q trình dạy học chúng ta chia nhóm xong rồi mới giao
việc. Giao việc lúc này khơng có hiệu quả hoặc có thì cũng thấp, vì sau khi thành lập
nhóm, ít HS tập trung nghe phổ biến yêu cầu.Theo tôi, nên giao việc trước khi tiến
hành chia nhóm vì trước khi chia nhóm học sinh rất tập trung, giao việc hay triển khai
nhiệm vụ vào thời điểm này thì hiệu quả cao hơn.
Mặt khác, cần phải chọn lọc những nội dung có “tính vấn đề” hoặc tương đối
khó, cần có sự hợp tác của một nhóm học sinh, bởi vì nếu làm việc độc lập, học sinh
không đủ khả năng giải quyết. Cũng cần lưu ý đến “độ khó” của vấn đề, nên chọn vấn
đề vừa sức học sinh và giáo viên phải theo sát để hướng dẫn, gợi ý cho các em. Nếu
chọn vấn đề quá đơn giản sẽ không thực hiện được mục tiêu của phương pháp dạy

học theo nhóm lại làm cho việc tổ chức hoạt động nhóm trở nên hình thức.
2.2.2. Các bước tổ chức hoạt động nhóm:
Bước 1: Chuẩn bị cho tổ chức hoạt động nhóm
- Xác định các nội dung cho hoạt động nhóm: Nội dung học tập thích hợp cho hoạt
động hợp tác theo nhóm thường là các vấn đề, câu hỏi, bài tập đòi hỏi tư duy và sự
đóng góp của nhiều người để giải quyết.
- Xác định thành phần nhóm.
- Xác đinh quy mơ nhóm.
- Xác định thời gian của từng hoạt động học nhóm
Bước 2: Tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm.
1- Giáo viên nêu vấn đề: giúp học sinh xác định đúng nhiệm vụ cần giải quyết.
2- Chia nhóm: từ việc nắm chắc nội dung, đối tượng học sinh trong lớp, đồ dùng
dạy học mình có, giáo viên chọn cách chia nhóm sao cho phù hợp:
- Khi nội dung yêu cầu không khác nhau, ít có chênh lệch về độ khó nên chia
nhóm ngẫu nhiên.
- Khi nội dung cần có sự phân hóa về độ khó, dễ nên chia nhóm cùng trình độ.
- Khi nội dung đơn vị kiến thức cần có sự hỗ trợ lẫn nhau như các bài ôn tập thì
nên chia nhóm đủ trình độ.
3 - Giao nhiệm vụ cho các nhóm: khi tổ chức dạy học nhóm thơng thường mỗi
nhóm được giao một nhiệm vụ khác nhau hoặc 2-3 nhóm cùng một nhiệm vụ…Giáo
viên cần làm cho tất cả các thành viên trong nhóm đều nắm rõ nhiệm vụ của nhóm
cũng như nhiệm vụ của bản thân. Nên giao việc sau khi đã chia xong nhóm và các
8


nhóm đã về vị trí của mình. Có thể giao nhiệm vụ cho từng nhóm chung ở giữa lớp,
việc này có ưu điểm là nhóm nào cũng biết được nhiệm vụ của nhóm khác để có thể
tự tham khảo thêm và sẽ bổ sung cho nhóm bạn dễ dàng hơn.Hoặc giao nhiệm vụ
dưới dạng phiếu giao việc cho từng nhóm…Nhưng dưới hình thức nào thì cũng cần
cho nhóm nêu nội dung mà nhóm cần thảo luận.

4- Hướng dẫn các nhóm thực hiện nhiệm vụ: trong điều kiện hiện nay, các nhóm
học sinh tiểu học nên chỉ từ 4 – 6 học sinh là tốt nhất. Các chức danh nhóm trưởng và
thư kí (đối với lớp 4 -5) nên luân phiên. Khi bắt đầu làm việc, nhóm trưởng phải phân
cơng các thành viên trong nhóm, mỗi người một việc, sau đó cá nhân làm việc độc lập
rồi từng em đưa ra ý kiến để thảo luận trong nhóm. Ý kiến thống nhất được ghi nhận
để chuẩn bị trình bày trước lớp. Người trình bày cũng nên luân phiên để tạo điều kiện
cho tất cả học sinh được rèn kĩ năng. Trong thời gian học sinh làm việc, giáo viên
thường xuyên theo dõi để hướng dẫn, giúp đỡ các nhóm trao đổi thảo luận đúng yêu
cầu bài học, tránh thảo luận tùy hứng dẫn đến nguy cơ đi chệch yêu cầu hoặc giáo
viên gợi mở thêm nhằm mở rộng kiến thức cho các em.
5- Tổ chức thảo luận chung: trước khi cho đại diện nhóm trình bày, giáo viên cần
nêu lại vấn đề để cả lớp tập trung lắng nghe. Phải rèn cho học sinh có thói quen lắng
nghe và khuyến khích các em đưa ra nhận xét cụ thể hoặc ý kiến bổ sung cho nội
dung nhóm bạn vừa trình bày. Cao hơn nữa là tập cho học sinh đặt vấn đề, nêu câu
hỏi tạo tình huống phản biện. Quá trình thảo luận chung nếu điều hành tốt thì sẽ giúp
học sinh rút thêm kinh nghiệm khi điều hành thảo luận trong nhóm sau này và kĩ năng
hợp tác nhóm của học sinh sẽ ngày một cao hơn.
6- Tổng kết vấn đề - Nhận xét quá trình làm việc: giáo viên cần dự kiến trước các
hướng trả lời của học sinh để có thể xử lí tốt các kết luận. Ví dụ: Chuẩn bị câu hỏi gợi
mở để làm rõ vấn đề hơn hoặc liên hệ thực tế để giúp học sinh có khả năng vận dụng
kiến thức vào cuộc sống. Nếu kết quả làm việc nhóm của học sinh đáp ứng đầy đủ
u cầu thì có thể sử dụng để hệ thống thành bài học. Điều này sẽ làm tăng sự thích
thú làm việc của học sinh bởi vì các em rất tự hào khi tự mình có thể hình thành được
bài học cho cả lớp, đồng thời giảm bớt sự can thiệp của giáo viên trong quá trình học.
- Chia nhóm và phân cơng nhiệm vụ cho các thành viên nhóm.
- Giao nhiệm vụ cho hoạt động nhóm.
- Hỗ trợ và hướng dẫn khi cần.
- Tổ chức cho các nhóm báo cáo kết quả làm việc nhóm (Cách tở chức cho các
nhóm trình bày kết quả và xử lý tình huống khi HS không có ý nhận xét; mỗi
nhóm có các nhiệm vụ khác nhau)

Bước 3: Tổng kết hoạt động học nhóm
- Tởng hợp, phân tích ý kiến và kết luận
- Đánh giá kết quả hoạt động nhóm.
* Vai trị của giáo viên trong hoạt động nhóm:
9


- Cung cấp nhiệm vụ có thách thức và tạo điều kiện để nhóm hồn thành tốt nhiệm
vụ.
- Cân nhắc việc chia nhóm, thay đổi nhóm, tạo nhóm mới để đảm bảo 2 yếu tố an
toàn và thách thức trong hoạt động nhóm.
Quản lí hoạt động nhóm (quan sát q trình hoạt động nhóm, hỗ trợ và hướng dẫn
khi cần thiết, khen ngợi và động viên HS).
+ Người giáo viên phải là người điều động các nhóm làm việc.
+ Phải quan sát và theo dõi hoạt động, công việc của từng nhóm để tìm ra cách giải
quyết hợp lý nhất.
+ Trong q trình quan sát các nhóm làm việc, giáo viên phải theo dõi để phát hiện
những sai lầm mà các nhóm mắc phải, những sai lầm mang tính điển hình và chưa
được sữa chữa để cuối phần thảo luận nhóm giáo viên có nhận xét và góp ý.
+ Giáo viên phải nhắc lại các ý kiến mà nhóm đã trình bày một lần nữa khẳng định
lại ý kiến của nhóm để nhóm cần bổ sung ý kiến hay khơng. Nhấn mạnh các khái
niệm, các ý quan trọng của bài học.
+ Giáo viên tóm tắt, tổng hợp, liên kết các ý kiến của từng nhóm thảo luận theo thứ
tự để nêu bật được nội dung bài học.
+ Người giáo viên là người hướng dẫn và giúp đỡ các nhóm nếu các nhóm có gặp
khó khăn trong q trình thảo luận.
Lưu ý: Giáo viên không can thiệp sâu vào quá trình làm việc của nhóm (đóng góp ý
kiến như một thành viên của nhóm hoặc hỏi nhiều câu hỏi làm ảnh hưởng đến sự tập
trung của học sinh.
Chức danh của các thành viên trong nhóm: tuỳ vào số lượng của nhóm mà thành

lập các chức danh: Ví dụ nhóm trưởng, thư ký, báo cáo, quản lý thời gian, giám sát,
liên lạc,…
Để việc hoạt động nhóm thực sự có hiệu quả phải phân công nhiệm vụ, quy định
thời gian rõ ràng và cụ thể cho các nhóm. Nhóm trưởng đóng vai trị quan trọng nhất.
Nhóm trưởng phải là người khởi động buổi thảo luận nhóm bằng cách tạo một bầu
khơng khí vào đề một cách sinh động, chân tình và thật sự thỏa mái.
+ Trong khi thảo luận: Người nhóm trưởng phải điều động được tất cả các nhóm
viên tham gia tích cực vào buổi thảo luận, người nhóm trưởng phải biết lắng nghe,
khuyến khích các bạn cịn rụt rè, ngăn chặn những người nói nhiều, theo dõi và quan
sát phản ứng của từng người để điều chỉnh buổi thảo luận. Khai thác nội dung bằng
cách đặt câu hỏi kích thích tư duy của từng người. Phát hiện những mâu thuẫn trong
cách trình bày của mỗi thành viên, tổng kết lại ý kiến của nhóm ở cuối buổi thảo luận.
Vì vậy cần hướng dẫn cho học sinh ngay từ những lần đầu tiên làm việc theo nhóm
theo các hình thức đến khi quen việc, các em phải cùng nhau hợp sức để hồn thành
nhiệm vụ được giao.
Khi làm việc theo nhóm tự các nhóm có quyền lựa chọn cách thực hiện nào tuỳ
thích, sao cho khi nhóm trình bày phải đạt được yêu cầu giáo viên giao.
Các thành viên trong nhóm thay phiên làm nhóm trưởng, thư ký, báo cáo,… ở mỗi
lần làm việc nhóm. Với phương pháp này để tránh học sinh có thể làm qua loa, hình
10


thức, nếu khơng có sự kiểm tra theo dõi của giáo viên, một số em yếu, thụ động
không chịu động não, suy nghĩ, hoặc thuộc lịng đọc vẹt, khơng bày tỏ ý kiến của
mình ngược lại những em nhanh nhẹn thì tự quyết định vấn đề mà khơng có sự thảo
luận trong nhóm. Vì thế để đảm bảo cho tất cả học sinh đều tham gia làm việc một
cách chủ động một mặt tơi khuyến khích động viên các em, nhất là các em còn nhút
nhát, giao nhiệm vụ cho nhóm trưởng quản lí và theo dõi phân cơng các thành viên
trong nhóm làm việc. Khi giao việc cho các nhóm tơi thường theo dõi quan sát, nếu
thấy các em làm việc chăm chú và sơi nổi thì tơi n tâm, nếu các em làm việc trầm

hoặc nhốn nháo, lúng túng thì tơi hướng dẫn, gợi ý cho các em, tránh can thiệp quá
sâu. Kết quả làm việc của nhóm cần có ý kiến góp ý của các nhóm bạn và giáo viên.
Mặt khác ln cho các nhóm thi đua với nhau qua bảng kết quả làm việc giữa các
nhóm, trong q trình diễn ra hoạt động nhóm, nhóm nào làm việc tốt khơng gây ồn
ào, khơng có thành viên làm việc riêng, nhóm đó được cộng điểm và ngược lại, nhóm
trưởng sẽ chịu trách nhiệm khi có bạn trong nhóm khơng hợp tác. Để tránh nhóm làm
nhanh chờ đợi sẽ sinh ra nói chuyện, làm việc riêng tơi cho các nhóm trưởng có thể
chọn nhóm kiểm tra chéo, hay trao đổi thêm các thơng tin có liên quan đến bài học từ
các nhóm khác.
Sau khi hết thời gian làm việc tơi cho đại diện các nhóm lên báo cáo kết quả thảo
luận. Nếu khác nhiệm vụ thì đại diện từng nhóm lên báo cáo. Thành viên báo cáo
khơng nhất thiết là báo cáo viên mà có thể là thành viên khác trong nhóm như thư kí,
nhóm trưởng, quản lý thời gian hay giám sát, để em nào củng chủ động, tránh ỷ lại,
các thành viên trong nhóm đều phải tham gia trả lời, các nhóm khác nghe, nhận xét.
Qua hoạt động này tơi có thể kiểm tra được sự hợp tác của các thành viên trong nhóm
và đánh giá được khả năng kiểm tra chéo của các nhóm trưởng. Cùng nhiệm vụ thì đại
diện một đến hai nhóm lên báo cáo, các nhóm khác quan sát và so sánh với kết quả
của nhóm mình sau đó nhận xét.
Với điều kiện bàn ghế chưa phù hợp, còn cồng kềnh và không để tốn nhiều thời
gian khi tổ chức hoạt động nhóm, tơi thường cho các em làm việc theo nhóm 4-6 em
quay mặt vào nhau. Để các em không nhàm chán, thay đổi chỗ ngồi mỗi tháng một
lần, như vậy các em có điều kiện giao lưu, làm việc với bạn khác mà không bị nhàm
chán.
2.2.3.Tổ chức sắp xếp bàn ghế:
Vấn đề sắp sếp lại chỗ ngồi để thuận tiện cho việc dạy học theo nhóm và tận dụng
được khơng gian phòng học để tổ chức trò chơi trong tiết học, quả là một vấn đề được
nhiều giáo viên quan tâm và cũng là chủ đề gây nên nhiều tranh luận nhất trong nhiều
trường học hiện nay. Qua quá trình thực hiện, tơi xin đưa ra hai mơ hình như sau:
Mơ hình 1: Theo cách sắp xếp truyền thống: Mỗi lớp có thể sắp hai dãy, ba dãy
bàn ghế tùy thuộc vào số lượng học sinh và không gian lớp học. Khi tổ chức học

nhóm có thể cho học sinh hoạt động theo nhóm cặp (hai em cùng bàn) hoặc có thể
nhóm hai bàn ghép lại với nhau. Hình thức này nhanh nhưng những học sinh bàn trên
quay lại ngồi thảo luận khó hơn.
Mơ hình 2: Sắp theo quan điểm dạy học mới (VNEN) hiện nay được rất nhiều giáo
viên ở trường tôi chọn để sắp xếp cho lớp học của mình. Hình thức sắp theo hình chữ
11


U. Mơ hình này rất thuận tiện cho việc hoạt động nhóm của học sinh và tận dụng
được khơng gian phịng học để có chỗ tổ chức các trị chơi đồng thời làm cho lớp học
thống hơn, thích hợp với lớp được trang bị bàn ghế 2 chỗ ngồi. Để tránh hiện tượng
ảnh hưởng đến thể chất của học sinh, việc tổ chức hoạt động nhóm phải thường xuyên
thay đổi vị trí ngồi học. Hay nói cách khác áp dụng hình thức dạy học theo nhóm thì
chỗ ngồi của học sinh là chỗ ngồi không ổn định.
Ngày xưa ngồi học là lấy bảng làm trung tâm để tiếp thu kiến thức của thầy, và chú
ý nghe thầy giảng bài. Ngày nay, ngồi học tức là ngồi làm việc, ngồi để thực hiện một
nhiệm vụ khơng đơn thuần chỉ nhìn về phía bảng, các em chỉ nghe phổ biến nhiệm vụ
sau đó cùng nhau thực hiện nhiệm vụ đó trên tinh thần hợp tác, chia sẻ ngay bàn mình
ngồi.
2.2.4. Kĩ thuật dạy học tích cực:
* Kĩ thuật giao nhiệm vụ:
Giao nhiệm vụ phải cụ thể, rõ ràng:
+ Nhiệm vụ giao cho cá nhân/nhóm nào?
+ Nhiệm vụ là gì?
+ Địa điểm thực hiện nhiệm vụ ở đâu?
+ Thời gian thực hiện nhiệm vụ là bao nhiêu?
+ Phương tiện thực hiện nhiệm vụ là gì?
+ Sản phẩm cuối cùng cần có là gì?
+ Cách thức đánh giá như thế nào?
Nhiệm vụ phải phù hợp với:

+ Mục tiêu hoạt động;
+ Trình độ học vấn của học sinh;
+ Thời gian, không gian hoạt động;
+ Cơ sở vật chất, trang thiết bị của lớp, của trường.
* Kĩ thuật “khăn trải bàn”:
- Chia giấy A0 thành phần chính giữa và phần xung quanh. Chia phần xung quanh
thành các phần theo số thành viên của nhóm.
- Cá nhân trả lời câu hỏi và viết trên phần xung quanh.
- Thảo luận nhóm, thống nhất ý kiến và viết vào phần chính giữa.
- Trình bày kết quả thảo luận.
* Kĩ thuật cơng đoạn:
HS được chia thành các nhóm, mỗi nhóm được giao giải quyết một nhiệm vụ khác
nhau: nhóm thảo luận câu a, nhóm thảo luận câu b, nhóm thảo luận câu c, nhóm thảo
luận câu d,…
Ví dụ: Khi dạy bài “Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ” -TV 5 tập 2 trang 23
Bài tập 3: Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống. Bài tập có 3 câu, tơi giao
cho mỗi nhóm tìm một câu. Nếu cịn thời gian cho học sinh tìm tiếp câu của nhóm
bạn. Như vậy, học sinh hồn thành được nhiệm vụ mà không tốn nhiều thời gian.
* Động não:
Giáo viên nêu câu hỏi hoặc vấn đề ( có nhiều cách trả lời) cần được tìm hiểu trước
cả lớp hoặc trước nhóm.
12


- Khích lệ HS phát biểu và đóng góp ý kiến càng nhiều càng tốt.
- Liệt kê tất cả mọi ý kiến lên bảng hoặc giấy to không loại trừ một ý kiến nào, trừ
trường hợp trùng lặp.
- Phân loại các ý kiến.
- Làm sáng tỏ những ý kiến chưa rõ ràng
- Tổng hợp ý kiến của HS và rút ra kết luận.

Qua quá trình triển khai thực hiện tổ chức dạy học theo nhóm, học sinh đã có sự
chuyển biến rõ rệt về thái độ, hành vi trong quá trình tham gia học nhóm. Học sinh
biết hợp tác và tự chiếm lĩnh kiến thức. Các em tự tin hơn trong học tập, tích cực, tự
giác học bài hơn. Vì vậy chất lượng học tập môn Luyện từ và câu được nâng lên rõ
rệt.
Một số ví dụ minh hoạ :
Ví dụ 1 : Dạy bài: Mở rộng vốn từ: Thiên nhiên - tuần 8
Ở lớp tôi, sau khi được tiếp cận phương pháp dạy học theo mơ hình trường học mới,
bàn ghế tơi cho sắp xếp theo hình chữ U, mỗi nhóm có 4 - 6 học sinh. Chuẩn bị các
dụng cụ như: phiếu nhóm, phiếu cá nhân, bút dạ, thẻ nhóm, thẻ cá nhân, rổ đựng dụng
cụ.
Hình thức dạy học được tổ chức cho các bài tập:
Bài tập 1: Cho học sinh thảo luận cặp đôi.
Bài tập 2: Hướng dẫn HS thảo luận theo nhóm lớn.
Bài tập 3: Cho HS thảo luận theo nhóm lớn.
Bài tập 4: HS làm việc cá nhân.
Với bài tập 2: Xếp các từ ngữ chỉ sự vật, hiện tượng vào 2 cột. Tôi tiến hành tổ chức
dạy học nhóm như sau:
Bước 1: Chuẩn bị tổ chức cho hoạt động nhóm.
- Quy mơ hoạt động nhóm lớn, thời gian hoạt động nhóm là 5 phút.
Bước 2: Tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm.
Giáo viên nêu vấn đề: Xếp các từ ngữ chỉ sự vật, hiện tượng vào 2 cột.
Chia nhóm: nhóm lớn (lớp có 26 học sinh được chia thành 5 nhóm, trong đó có
hai nhóm 4, ba nhóm 6)
Giao nhiệm vụ: nhiệm vụ của các nhóm như nhau: thảo luận theo nhóm lớn trong
thời gian 5 phút, xếp các từ ngữ chỉ sự vật, hiện tượng vào 2 cột.
Hướng dẫn nhóm thực hiện nhiệm vụ: nhóm trưởng điều hành hoạt động, các thành
viên đều tham gia, thư kí ghi chép vào bảng nhóm để báo cáo. Giáo viên theo dõi để
hướng dẫn, giúp đỡ các nhóm. (nếu các nhóm cần hỗ trợ)
Tổ chức thảo luận chung chia sẻ trước lớp: Đại diện ban học tập điều hành: Gọi đại

diện một nhóm trình bày kết quả của nhóm mình, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
Tổng kết vấn đề, nhận xét quá trình làm việc.
Giáo viên nhận xét kết quả làm việc của các nhóm, tuyên dương nhóm có kết quả
làm bài tốt. Lấy kết quả của nhóm đó tổng kết bài tập.
Bước 3: Tổng kết hoạt động nhóm
Ví dụ 2 : Dạy bài: Nối các vế câu ghép bằng quan hệ từ - Tuần 20
Hình thức dạy học được tổ chức cho các phần như sau:
13


Phần nhận xét: Với các yêu cầu:
- Tìm câu ghép trong đoạn trích.
- Xác định các vế câu trong từng câu ghép.
- Cách nối các vế câu trong những câu ghép có gì khác nhau?
Tơi cho học sinh đọc suy nghĩ và làm bài cá nhân sau đó cùng chia sẻ trong nhóm
lớn để thống nhất kết quả trước khi trình bày trước lớp.
Bài tập 1: Hướng dẫn học sinh thảo luận nhóm đơi.
Bài tập 2: Cho HS làm việc cá nhân.
Bài tập 3: HS làm việc theo nhóm đơi.
Với bài tập 3: Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống.
a/ Tấm chăm chỉ, hiền lành…Cám thì lười biếng, độc ác.
b/ Ơng đã nhiều lần can gián…vua khơng nghe.
c/ Mình đến nhà bạn…bạn đến nhà mình.
Tơi tiến hành tổ chức dạy học nhóm cụ thể như sau:
Bước 1: Chuẩn bị tổ chức cho hoạt động nhóm.
- Quy mơ hoạt động nhóm đơi, thời gian hoạt động nhóm là 5 phút.
Bước 2: Tiến hành tổ chức dạy học theo nhóm.
Giáo viên nêu vấn đề: Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống.
Chia nhóm: lớp có 26 học sinh được chia thành 13 cặp.
Giao nhiệm vụ: nhiệm vụ của các nhóm như nhau: thảo luận theo nhóm đơi trong

thời gian 5 phút, Tìm quan hệ từ thích hợp với mỗi chỗ trống.
Hướng dẫn nhóm thực hiện nhiệm vụ: Hai em cùng bàn trao đổi thống nhất từ cần
điền và ghi chép vào phiếu để báo cáo. Giáo viên theo dõi để hướng dẫn, giúp đỡ các
nhóm.
Tổ chức thảo luận chung: Gọi đại diện một nhóm trình bày trên bảng của nhóm
mình, các nhóm khác nhận xét, bổ sung.
+ Lưu ý: câu c tại sao không điền các từ: cịn, và…mà điền từ hay? (vì cuối câu có
dấu chấm hỏi nên phải dùng từ để hỏi)
Tổng kết vấn đề, nhận xét quá trình làm việc.
Giáo viện nhận xét kết quả làm việc của các nhóm, tuyên dương nhóm có kết quả
thảo luận chất lượng. Lấy kết quả của nhóm đó tổng kết bài tập.
Kết quả bài tập như sau:
a/ Tấm chăm chỉ, hiền lành cịn Cám thì lười biếng, độc ác.
b/ Ông đã nhiều lần can gián nhưng vua khơng nghe.
c/ Mình đến nhà bạn hay bạn đến nhà mình.
Bước 3: Tổng kết hoạt động nhóm. Giáo viên kết luận và tun dương nhóm làm
việc tốt.
Tóm lại: Ngồi những kinh nghiệm như trình bày ở trên, khi vận dụng giáo viên
cần nghiên cứu, lựa chọn và phối hợp nhịp nhàng với các phương pháp khác sao cho
phát huy được khả năng học tập cao nhất của học sinh và giờ học nhẹ nhàng nhưng
hiệu quả để mỗi ngày học sinh đến trường là một ngày vui.
* Kết quả áp dụng tổ chức dạy học theo nhóm kết quả khảo sát 3 lần cụ thể
như sau:
14


Lần
KS
Lần 1
Lần 2

Lần 3

Lớp

5B
5B
5B

Số
HS
dự
KS
26
26
26

Mức 3
SL TL%
6
23,1
11 42,3
15 57,6

Kết quả đạt
Mức 2
SL TL%
10
38,5
8
30,8

8
30,8

Chưa đạt
Mức 1
SL TL%
5 19,2
5 19,2
3 11,6

SL
5
2
0

TL%
19,2
7,7
0

Qua thực tế kết quả khảo sát cho thấy việc áp dụng biện pháp tổ chức dạy học nhóm
phân mơn Luyện từ và câu cho học sinh lớp 5 mang lại hiệu quả đáng ghi nhận. Tỉ lệ
học sinh khá giỏi được nâng cao, tỉ lệ học sinh yếu khơng cịn.
3. Kết luận:
3.1. Ý nghĩa:
Trong thời đại ngày nay, khi khoa học kĩ thuật ngày càng phát triển thì yêu cầu làm
việc theo nhóm là cần thiết hơn bao giờ hết. Đơn giản là vì khơng ai hồn hảo, làm
việc theo nhóm có thể tập trung những mặt mạnh của từng người và bổ sung, hoàn
thiện cho nhau những điểm yếu. Phương pháp dạy học theo nhóm là một trong những
phương pháp dạy học phát huy tính tích cực của học sinh.

Đổi mới phương pháp dạy học là việc làm thường xuyên của mỗi giáo viên. Đặc
biệt là trong đổi mới dạy học theo mơ hình trường học mới. Vì vậy, người GV phải
say mê với nghề nghiệp, phải có sự đầu tư cho dạy học. Phải có trình độ chun mơn
và năng lực sư phạm vững vàng. Làm được như vậy thì hiệu quả giáo dục trong nhà
trường ngày càng được nâng cao. Muốn dạy học có chất lượng người giáo viên phải
luôn biết đổi mới và vận dụng linh hoạt các phương pháp dạy học và phương pháp
dạy học theo nhóm được đánh giá là một phương pháp dạy học tích cực, hướng vào
học sinh và đạt hiệu quả cao trong dạy học. Phát huy cao độ tính tích cực, chủ động
sáng tạo của người học, đồng thời phát huy cao độ khả năng hợp tác, giúp đỡ học tập
lẫn nhau. Đặc biệt trong phân mơn Luyện từ và câu thì việc tổ chức dạy học theo
nhóm lại càng được quan tâm nhiều hơn vì kiến thức mang tính tổng hợp, phong phú
nên cần sự hợp tác của nhiều người. Ta cần chú ý đến yêu cầu phát huy tính tích cực
của học sinh và rèn luyện năng lực hợp tác giữa các thành viên trong hoạt động nhóm.
Cần tránh khuynh hướng hình thức và lạm dụng phương pháp này khi cho rằng tổ
chức hoạt động nhóm là dấu hiệu tiêu biểu nhất của đổi mới phương pháp dạy học
hoặc hoạt động nhóm càng nhiều thì càng chứng tỏ phương pháp dạy học càng đổi
mới. Vì vậy, để việc tổ chức dạy học theo nhóm trong phân mơn Luyện từ và câu có
hiệu quả thì người giáo viên cần nắm được các biện pháp thành lập nhóm với các kiểu
nhóm phù hợp đặc trưng của lớp mình; các biện pháp tổ chức linh hoạt; biết cách sắp
xếp bàn ghế phù hợp không gian, cơ sở vật chất lớp học và nắm được các kĩ thuật dạy
học tích cực. Có như vậy chất lượng dạy học theo nhóm mới hiệu quả, chất lượng học
sinh ngày một nâng cao.
Qua thực tế áp dụng sáng kiến, tôi thấy học sinh khá chủ động chiếm lĩnh tri thức
khi học nhóm hơn, học sinh hào hứng hơn và thấy tự tin hơn.
15


Muốn tổ chức hoạt động nhóm thành cơng thì người giáo viên phải nhiệt tình
nghiên cứu kĩ nội dung bài dạy, thiết kế hoạt động cho nhóm phù hợp, thay đổi hình
thức chia nhóm gây hứng thú cho học sinh.

3.2. KIẾN NGHỊ:
1. Đối với giáo viên:
- Không ngừng học tập, bồi dưỡng chun mơn nghiệp vụ nhằm nâng cao trình độ
chuyên môn và phương pháp giảng dạy.
- Nghiên cứu kĩ nội dung và phương pháp của từng bài dạy để vận dụng linh hoạt
các hình thức, phương pháp dạy học theo mơ hình trường học mới (VNEN).
- Chuẩn bị phương tiện dạy học phù hợp với nội dung dạy học, đáp ứng được nhu
cầu của người dạy và người học.
2. Đối với học sinh:
- Xây dựng nề nếp học tập tự giác, tự quản, khơng có thói quen ỷ lại.
- Có khả năng hợp tác nhóm với ý thức xây dựng cao.
- Tích cực và sáng tạo, tìm tịi, học hỏi nhiều kiến thức mới để nâng cao kết quả học
tập.
3. Đối với nhà trường:
- Tạo điều kiện về cơ sở vật chất để giáo viên có điều kiện bố trí lớp học thống
đãng dễ dàng cho học sinh hoạt động nhóm.
- Bàn ghế cần đảm bảo tạo điều kiện cho học sinh tham gia các hoạt động một cách
khoa học và thuận lợi.
- Tổ chức sinh hoạt chuyên môn nhằm bồi dưỡng cho giáo viên về phương pháp tổ
chức hoạt động nhóm thơng qua các chun đề, bài dạy…
Trên đây là một số ý kiến nhỏ của bản thân tôi về việc sử một số biện pháp dạy
học theo nhóm cho học sinh lớp 5 trong phân mơn Luyện từ và câu đã được áp dụng
có hiệu quả trong thực tế giảng dạy. Rất mong những kinh nghiệm của bản thân được
chia sẻ cùng đồng nghiệp và mong được sự đóng góp ý kiến của bạn bè đồng nghiệp
để kinh nghiệm tổ chức dạy học theo nhóm trong dạy học phân môn Luyện từ và câu
lớp 5 ngày càng có chất lượng hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!

16