Thiết kế một số biểu tượng hình thành biểu tượng toán học cho trẻ

Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Phần i: mở đầu
I. Lý do chọn đề tài

Từ các kết quả nghiên cứu khoa học giáo dục, từ thực tiễn các hoạt động
nhận thức của trẻ đã chứng tỏ rằng: Trẻ em có khả năng và rất cần học toán.
Vì vậy, xây dựng cho trẻ một hệ thống các biểu tợng toán học cơ bản ban đầu là
một yếu tố cần thiết bởi lẽ đó không chỉ là sự tạo dựng cơ sở, tiền đề giúp trẻ tiếp
thu, nắm bắt đợc các kinh nghiệm, kiến thức toán học của nhân loại mà bên cạnh
đó nó còn tích cực thúc đẩy các quá trình phát triển và hoàn thiện t duy của trẻ.
Từ đó, nó tạo dựng cơ sở vững chắc giúp trẻ làm quen, khám phá thế giới xung
quanh cũng nh sự liên hệ, vận dụng và tiếp thu các môn khoa học khác.
Để đáp ứng những nhu cầu đổi mới giáo dục mầm non đáp ứng khả năng
phát triển tri thức và nhận thức của trẻ và đáp ứng đợc những yêu cầu hình thành
các biểu tợng toán học cơ bản ban đầu cho trẻ mầm non đòi hỏi giáo viên mầm
non không những chỉ đợc trang bị và nắm bắt vững chắc một hệ thống các khái
niệm kiến thức tóan học cơ bản cùng với một hệ thống các khái niệm - kiến thức
chuyên ngành giáo dục mầm non mà còn phải linh hoạt sáng tạo trong quá trình
lựa chọn một hệ thống các hoạt động, các đồ dùng, trò chơi, từ đó thiết kết xây
dựng đợc các giáo án dạy học toán cho trẻ mầm non phù hợp.
Song qua thực tế kiến tập, thực tập tại các trờng Mầm non chúng em thấy
có một số hạn chế nổi bật đó là: Phần lớn giáo viên mầm non và các bạn giáo
sinh đều không muốn lựa chọn để dạy và thao giảng môn toán. Tìm hiểu và trao
đổi với họ chúng em thấy có 2 lý do chủ yếu:
Một là: để dạy tốt môn Toán họ cần phải cần đầu t nhiều về sức ngời, sức
của cho hệ thống các đồ dùng dạy học và đồ chơi, đồng thời giáo viên mầm non
còn lúng túng nhiều trong công việc thiết kế, lựa chọn các hoạt động chơi bổ trợ
quá trình dạy học Toán của mình.
Hai là: Lối dạy truyền thống lấy cô làm trung tâm còn phổ biến ảnh hởng

trực tiếp đến quá trình lên lớp của giáo viên mầm non vì thế họ còn lúng túng
nhiều trong công việc thiết kế xây dựng các giáo án dạy học toán cho trẻ theo
tinh thần đổi mới.
Nhằm góp phần khắc phục những hạn chế trên thì: Một số giáo án hình
thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi là đề tài thuộc hớng
nghiên cứu ứng dụng nói trên.
II. Mục đích nghiên cứu.

Nắm vững những yêu cầu về đổi mới giáo dục mầm non nói chung và đổi
mới việc hình thành các biểu tợng toán cho trẻ nói riêng.
Nắm vững cấu trúc và phơng pháp soạn giáo án dạy học toán cho trẻ mầm
non, hiểu và biết sử dụng kiến thức chuyên ngành về chủ đề và các bớc thực hiện
chủ đề, từ đó thiết kế xây dựng một số giáo án hình thành các biểu tợng Toán
cho trẻ mẫu giáo theo yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non
III. Nội dung nghiên cứu.

1


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Những cơ sở kíên thức chuyên ngành của quá trình dạy học toán cho trẻ mầm
non, đó là: các nhóm phơng pháp, các hình thức tổ chức dạy học Toán cho trẻ và
những yêu cầu hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
- Thiết kế một số giáo án dạy học toán cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
IV. Phạm vi nghiên cứu.

Các giáo án đợc thiết kế xây dựng cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi với nội dung
hình thành các biểu tợng về tập hợp - số - đếm.

V. Phơng pháp nghiên cứu.

- Nghiên cứu lý thuyết thông qua quá trình, tài liệu
- Trao đổi với bạn bè đồng nghiệp, với giáo viên các trờng mầm non và giáo viên
s phạm.
- Thực nghiệm: Thiết kế các hoạt động chơi và thực nghiệm các hoạt động đó
trên trẻ tại các trờng mầm non (Trờng mầm non Thực Hành của trờng ĐH Hồng
Đức, trờng mầm non Hoa Mai, Trờng mầm non Đông Sơn )

2


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Phần II: Kết quả nghiên cứu
Chơng I:
Những vấn đề cơ sở
Để nhanh chóng tiếp cận với "Một số giáo án hình thành các biểu tợng về
số lợng cho trẻ 5-6 tuổi" chúng ta chẳng những không thể bỏ qua mà trái lại càng
phải bắt đầu từ những cơ sở lí luận chuyên ngành của nó, trong đó, đổi mới phơng pháp và hình thức tổ chức dạy học toán cho trẻ đợc coi là nền tảng. Chính vì
vậy chúng em dành toàn bộ chơng I để hệ thống lại những cốt lõi kiến thức có
liên quan trực tiếp đến đề tài, cốt lõi đó là Quan điểm về đổi mới phơng pháp
chăm sóc giáo dục trẻ ;các nhóm phơng pháp, các hình thức tổ chức hình thành
các biểu tợng toán cho trẻ ; quy trình tổ chức hớng dẫn dạy học toán, và những
nguyên tắc thực hiện nội dung chơng trình dạy học toán cũng nh những yêu cầu
hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi. Đặc biệt, trong
chơng này chúng em cũng hệ thống lại một cách ngắn gọn, tờng minh về vấn đề,
chủ đề và các bớc thực hiện trong chơng trình chăm sóc giáo dục trẻ.
Đ1: Quan điểm về đổi mới phơng pháp chăm sóc

giáo dục trẻ
Đổi mới phơng pháp giáo dục trẻ mẫu giáo là quá trình chuyển từ phơng
pháp giáo dục coi giáo viên là trung tâm của quá trình giáo dục sang phơng pháp
giáo dục mà trong đó cô giáo là ngời tạo cơ hội, hớng dẫn, gợi mở các hoạt động
vui chơi, tìm tòi, khám phá của trẻ. Trẻ đợc lôi cuốn tham gia vào các hoạt động
một cách chủ động sáng tạo, hứng thú để phát triển theo đúng khả năng nhu cầu
của bản thân, đợc nhìn nhận nh một cá nhân thực thụ.
- Giáo viên phải là ngời tổ chức môi trờng học tập cho trẻ, là ngời tạo cơ hội, tạo
những tình huống, những thách thức mới, tạo cảm giác tin tởng để kích thích trẻ
tham gia vào các trò chơi và các hoạt động tìm tòi khám phá bằng tất cả các giác
quan. Trẻ chủ động, tích cực tham gia vào các hoạt động, trải nghiệm các tình
huống của cuộc sống, làm phong phú vốn kinh nghiệm của mình. Cả cô và trẻ
đều tham gia vào việc hoạch định kế hoạch học tập theo nhu cầu và sự phát triển
của trẻ .
- Hình thức hoạt động của cô và của trẻ có sự thay đổi. Cô thờng xuyên làm việc
trực tiếp, chơi với từng cá nhân, từng nhóm trẻ. Trẻ thực hiện các nhiệm vụ theo
sự hiểu biết và năng lực của bản thân trong các hình thức hoạt động cá nhân và
theo nhóm .
- Giáo viên phải linh hoạt giải quyết các tình huống mới nảy sinh trong các
nhóm trẻ, hay từng cá nhân trẻ. Cô phải biết gợi mở, hớng dẫn hoạt động phù
hợp với khả năng từng trẻ, điều này đòi hỏi giáo viên phải có những hiểu biết
vững vàng về sự phát triển của trẻ, về các kiến thức có liên quan. Giáo viên phải
có khả năng đánh giá trẻ, khả năng lập kế hoạch, khả năng tạo môi trờng giáo
dục cho trẻ, để giúp trẻ phát triển tốt nhất .
- Trẻ không bị áp đặt, đợc lựa chọn và tham gia vào các hoạt động theo hứng thú
và nhu cầu của bản thân; đợc bộc lộ khả năng cá nhân, đợc trao đổi nhận xét, đợc tự lựa chọn giải pháp trong quá trình hoạt động. Trẻ trở nên năng động hơn,
3


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6

tuổi

dần dần biết tự đánh giá bản thân và ngời khác.
"Đổi mới phơng pháp phải thực hiện đồng bộ với đổi mới nội dung, đổi mới
thiết bị, đổi mới đào tạo và đổi mới giáo viên ". Tuy nhiên, đổi mới phơng pháp
giáo dục có thể đi trớc một bớc bằng cách đổi mới hình thức tổ chức, cấu trúc lại
nội dung, đổi mới đồ dùng và thiết bị .
Đ2. Các nhóm phơng pháp hình thành các biểu tợng toán ban đầu cho trẻ
5-6 tuổi
Để hình thành các biểu tợng toán học cho trẻ mẫu giáo ta có thể sử dụng
hầu hết các phơng pháp giáo dục trẻ mầm non, song chúng ta cần chú ý đến đặc
điểm, đặc trng về nhận thức của trẻ để lựa chọn các phơng pháp cho phù hợp .
Nhìn chung, ngời ta thờng kết hợp nội dung, cách tiến hành các phơng pháp :
Trực quan, thực hành, trò chơi, thuyết trình để xây dựng hai nhóm phơng pháp
chính là:
+ Nhóm phơng pháp hoạt động với đồ vật
+ Nhóm phơng pháp dùng lời
Các nhóm phơng pháp không sử dụng độc lập để dạy trẻ mà đợc kết hợp với
nhau, hỗ trợ chặt chẽ lẫn nhau, trong đó phơng pháp hoạt động với đồ vật đợc lấy
làm chủ đạo .
2.1.Nhóm phơng pháp hoạt động với đồ vật
2.1.1.Khái niệm:
Là nhóm phơng pháp tổ chức cho trẻ tiến hành các hoạt động với đồ vật dới
hình thức vui chơi, mang tính trực quan. Các tri thức cần cung cấp cho trẻ đợc
biến thành những hoạt động với đồ vật cụ thể mà từng trẻ trực tiếp thực hiện dới
sự hớng dẫn của cô.
2.1.2.ý nghĩa:
Là nhóm phơng pháp chủ đạo để hình thành các biểu tợng toán học cơ bản ban
đầu cho trẻ mẫu giáo.
2.1.3.Tác dụng :

- Phù hợp với đặc điểm phát triển tâm lí, phù hợp với đặc điểm t duy và nhận
thức của trẻ, vì vậy nó dễ dàng lôi cuốn trẻ vào các hoạt động nhận thức.
- Các khái niệm, các kiến thức đợc mô hình hoá, cụ thể hoá để trở thành đơn
giản gần gũi với trẻ, giúp trẻ dễ làm quen, tiếp thu, nắm bắt và liên hệ, vận dụng
một cách linh hoạt, khéo léo .
- Các khái niệm, kiến thức toán đợc trẻ tiếp thu bằng nhiều giác quan khác nhau,
nhờ đó mà phát triển cảm giác và khả năng tri giác nhanh, nhạy, chính xác cũng
nh thúc đẩy tính ham hiểu biết của trẻ về thế giới xung quanh .
- Là cơ sở, là tiền đề tốt giúp trẻ chuyển dần từ t duy trực quan hình tợng sang t
duy trừu tợng.
2.1.4.Cách tiến hành
-Xác định mục đích bài dạy, yêu cầu cần đạt ở trẻ :
4


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Căn cứ vào đặc điểm lứa tuổi, vốn hiểu biết của trẻ về tri thức, kĩ năng sẽ dạy
và yêu cầu cần đạt để xác định bài dạy. Trên cơ sở các trò chơi, các hoạt động
chơi đã đợc cô lựa chọn hệ thống các đồ dùng trực quan cho phù hợp, đáp ứng đợc nhu cầu, nhiệm vụ của bài học.
- Xác lập phơng thức hoạt động :
Căn cứ vào nội dung kiến thức, kĩ năng cần hình thành cho trẻ đồng thời căn cứ
vào các hoạt động đã lựa chọn, cô giáo sắp xếp các hoạt dộng lôgic
- Định hớng hoạt động cho trẻ :
Bao gồm các định hớng chung và định hớng riêng cho từng thao tác.Tuy nhiên
việc định hớng chung hay định hớng riêng từng thao tác cần dựa vào trình độ
nhận thức, đặc điểm lứa tuổi và vốn kinh nghiệm kiến thức của trẻ để lựa chọn
mức độ hớng dẫn phù hợp .
- Tổ chức hoạt động trong giờ học

+ Tổ chức hoạt động với đồ vật : Giáo viên cần mức độ hớng dẫn trẻ sao cho phù
hợp với đặc điểm lứa tuổi, trình độ nhận thức, vốn hiểu biết, kĩ năng đối với yêu
cầu của từng phần, từng bài ở các độ tuổi khác nhau.
+Hớng dẫn trẻ so sánh phân tích, để rút ra nhận xét. Sau khi thực hiện xong các
thao tác, cô cần tạo điều kiện để trẻ là ngời đầu tiên nêu lên nhận xét về kết quả
vừa tìm đợc, sau đó cô chuẩn hoá lại kiến thức một lần nữa để trẻ dễ nắm bắt, dễ
tiếp thu .
+Tổ chức cho trẻ vận dụng những điều đã lĩnh hội đợc vào hoạt động thực hành
thông qua các bài tập từ thấp đến cao .
+Đánh giá kết quả hoạt động của trẻ :
Sau mỗi hoạt động, cô cần đánh giá đầy đủ kết quả mà trẻ đã đạt đợc.
Nhận xét sai sót và nhắc nhở trẻ.
2.2. Nhóm phơng pháp dùng lời
2.2.1.Khái niệm
Là nhóm phơng pháp sử dụng ngôn ngữ của cô để mô tả hớng dẫn gợi ý hoặc
hỏi trẻ, đàm thoại với trẻ nhằm hớng dẫn trẻ quan sát, đối chiếu, so sánh, phân
tíchđể trẻ nắm bắt đợc tri thức toán cơ bản, cần thiết .
2.2.2. ý nghĩa
Là nhóm phơng pháp không thể thiếu dùng để liên kết, hỗ trợ các phơng pháp
khác. Ngời ta ví nhóm phơng pháp dùng lời nh là những mạch vữa để liên kết ,
hỗ trợ các phơng pháp khác chúng là những viên gạch trong một bức tờngtrong quá trình hình thành các biểu tợng toán học cơ bản ban đầu cho trẻ

2.2.3.Tác dụng
- Lời hớng dẫn giảng giải nhẹ nhàng, có ngữ điệu rõ ràng ngắn gọn của cô giúp
trẻ dễ hiểu, dễ nhớ và dễ tiếp thu kiến thức.
5


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Giúp trẻ chính xác hoá, khái quát hoá sự nhận thức các biểu tợng toán học ban
đầu. Tăng cờng khả năng nghe hiểu và ghi nhớ của trẻ.
- Hệ thống các câu hỏi gợi mở có tác dụng thúc đẩy sự phát triển t duy và ngôn
ngữ của trẻ, tạo điều kiện cho trẻ độc lập suy nghĩ, đồng thời dẫn dắt, hớng trẻ
vào những nhiệm vụ cần thiết phải giải quyết, từ đó thúc đẩy sự ham hiểu biết,
khả năng chú ý lắng nghe, hiểu đợc lời nói và khả năng diễn đạt bằng ngôn ngữ
của trẻ .
2.2.4. Cách tiến hành
- Hớng dẫn quan sát đối tợng.
- Hớng dẫn sự tập trung chú ý của trẻ vào những chi tiết cần quan sát các đối tợng. Lời nói của cô phải lôi cuốn, hấp dẫn trẻ, mở ra cho trẻ thấy đợc những cái
cần nhìn và nhìn nó nh thế nào .
- Tổ chức cho trẻ hoạt động với đồ vật .
+ Khi định hớng chung : Lời hớng dẫn của cô phải ngắn gọn, dễ hiểu giúp trẻ
nắm đợc nhiệm vụ của mình là phải làm gì ?
+ Khi hớng dẫn trẻ hoạt động :Lời hớng dẫn của cô phải gắn liền với hoạt động,
giúp trẻ hiểu đợc trẻ phải làm gì và làm nh thế nào .
+ Giọng của cô phải có ngữ điệu, nhấn mạnh vào những nội dung trọng tâm.
- Hớng dẫn trẻ phân tích, so sánh để tìm ra kết quả
Dựa vào quá trình trẻ hoạt động với đồ vật, cô lựa chọn một cách có hệ
thống các câu hỏi ngắn gọn, rõ ràng phù hợp với "vùng phát triển trí tuệ gần nhất
của trẻ", những câu hỏi này đợc đa ra đúng lúc nhằm kích thích trẻ phân tích, so
sánh, đối chiếu để tìm kiếm, phát hiện những vấn đề cần lĩnh hội. Khi đó những
hiểu biết kĩ năng ấy của trẻ sẽ đợc phản ánh một cách có hệ thống ở ngôn ngữ và
trong t duy của trẻ. Tạo điều kiện để trẻ là ngời đầu tiên đợc tự nhận xét, diễn đạt
những phát hiện của mình, từ đó phát huy đợc vai trò chủ thể tích cực trong hoạt
động của trẻ, luyện cho trẻ thói quen phân tích tổng hợp và cách diễn đạt một
vấn đề nào đó .
Trong 3 quá trình trên, 2 quá trình đầu cô sử dụng hình thức giảng dạy là
chính, quá trình thứ 3 sử dụng hình thức đàm thoại là chính.

Đ3. Các hình thức tổ chức dạy học cho trẻ mẫu giáo
3.1. Dạy ở mọi lúc mọi nơi phối kết hợp với các
hoạt động khác và các môn học khác.
3.1.1. ý nghĩa, đặc điểm

Học phải đi đôi với với hành, giáo dục phải gắn liền với thực tiễn, do đó
hiệu quả của việc thực hành các biểu tợng toán học căn bản ban đầu cho trẻ sẽ
tăng lên đáng kể nếu kiến thức mà trẻ tiếp thu trong các giờ học đợc dựa vào vốn
kinh nghiệm sống ở các hoạt động của trẻ, và ngợc lại trẻ sử dụng các kiến thức
đã tiếp thu đợc của giờ học vào các hoạt động trong cuộc sống hiện tại. Việc đó
đã giúp trẻ củng cố các kiến thức kĩ năng vốn có, làm cho trẻ có nhận thức sâu
sắc hơn, đồng thời cũng giúp trẻ hiểu đợc ý nghĩa của tri thức với cuộc sống thực
6


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

tế. Từ đó mà trẻ biết quan tâm tới cuộc sống xung quanh trong các mối quan hệ
tích hợp đa dạng, phong phú. Đặc điểm của hình thức dạy học này là tổ chức dạy
kết hợp với các hoạt động khác và các môn học khác ở mọi lúc mọi nơi. Qua đó
cô hớng dẫn trẻ làm quen, bớc đầu nhận biết về các biểu tợng toán học, hoặc cô
có thể tổ chức, hớng dẫn trẻ biết vận dụng kiến thức đã học trong các hoạt động
nhận thức. ở đây trẻ đợc tự nhận xét, nêu lên những gì vừa thấy qua quan sát, chỉ
ra mối tơng quan giữa các biểu tợng toán với nhau và với các khoa học khác .
3.1.2. Cách tiến hành

3.1.2.1. Tổ chức dạy kết hợp trong các hoạt động vui chơi
- Trong quá trình tổ chức các hoạt động vui chơi cô kết hợp cho trẻ nhận biết ,
gọi tên các hình, so sánh về kích thớc, số lợng, vị trí không gian... giữa các đồ

vật, sự vật, hiện tợng .
- Trong quá trình chơi, trẻ sử dụng những hiểu biết về toán để tiến hành các hoạt
động nh chơi xây dựng, bán hàng...
3.1.2.2. Tổ chức dạy trong các hoạt động khác
- Bằng sự phối kết hợp với các hoạt động khác, cô giúp trẻ làm quen, tiếp thu,
liên hệ vận dụng các biểu tợng toán học cơ bản ban đầu .
- Cô giúp trẻ biết sử dụng các biểu tợng toán nh một phơng tiện để làm quen và
học tập, tiếp thu các môn học khác
3.1.2.3. Tổ chức dạy kết hợp với đi dạo, thăm quan và cuộc sống hàng ngày
- Cho trẻ đi dạo, thăm quan, giúp trẻ làm quen, thực hành liên hệ vận dụng các
biểu tợng toán. Qua đó trẻ phát triển các khả năng quan sát, phân tích, tổng hợp,
so sánh, đối chiếu, ghi nhớ... và đa ra những nhận xét, kết luận về những kết quả
mà trẻ đã tiếp thu đợc .
- Trong sinh hoạt hằng ngày, giúp trẻ làm quen vận dụng những điều đã biết vào
các hoạt động nh : Chia đồ vật, xếp đồ dùng, đi bên phải đờng .
3.2. Dạy trên tiết học
3.2.1. ý nghĩa, đặc điểm

- Hệ thống hoá, chính xác hoá và hình thành các biểu tợng toán học mới, đồng
thời rèn luyện, củng cố các tri thức, kĩ năng cần thiết cho trẻ nhằm phát triển khả
năng chú ý lâu bền có chủ định, rèn luyện phát triển các thao tác của t duy, phát
triển ngôn ngữ và tính tích cực, tự giác trong học tập, góp phần hoàn thiện và
phát triển năng lực cảm giác, thúc đẩy sự ham hiểu biết của trẻ.
- Trẻ lĩnh hội các tri thức, rèn luyện các kĩ năng thông qua quan sát và hoạt động
với đồ vật, dới sự hớng dẫn của cô, trẻ hoạt động theo trình tự .
3.2.2. Cấu trúc một tiết học

Phần 1
Phần 2
Phần 3

Ôn kiến thức cũ hoặc làm quen với kiến thức mới
Hình thành tri thức, biểu tợng và kĩ năng mới
Luyện tập , củng cố
7


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi
3.2.3. Cấu trúc một giáo án:

3.2.3.1. Mục đích yêu cầu
+ Yêu cầu kiến thức
+ Yêu cầu kĩ năng
+ Yêu cầu giáo dục
3.2.3.2. Chuẩn bị
+ Trọng tâm kiến thức
+ Phơng pháp tổ chức
+ Không gian thực hiện
+ Giáo cụ trực quan
3.2.3.3. Lên lớp
Nội dung
Hoạt động của cô
Nội dung bài
dạy đợc chia
ra thành các
phần trọng
tâm theo quan
điểm của ngời
dạy

-Tiến trình các hoạt động giúp trẻ
làm quen với toán
-Cách tổ chức, hớng dẫn của cô
trong từng hoạt động.
(Chú ý lời hớng dẫn, hệ thống, câu
hỏi, hoạt động mẫu...)
-Dự kiến các tình huống và cách xử
lí các tình huống có thể xảy ra(nếu
cần).

Hoạt động của trẻ
- Tiến trình các hoạt động
của trẻ
- Dự kiến các tình huống có
thể xảy ra(nếu cần).

3.2.3.4.Kinh nghiệm
Sau tiết học ghi lại những u, nhợc điểm tiêu biểu nhằm làm t liệu rút kinh
nghiệm giúp cho bài dạy đó ở lần sau tốt hơn.
Đ4: Quy trình tổ chức hớng dẫn dạy học toán
cho trẻ mẫu giáo

Quy trình để hình thành mỗi đơn vị kiến thức về các biểu tợng toán học cơ bản
ban đầu cho trẻ mẫu giáo đợc tiến hành tuần tự theo ba giai đoạn sau
Giai đoạn 1: Tổ chức hớng dẫn trẻ hoạt động với đồ vật để làm quen các biểu tợng toán.
Đặc điểm cơ bản của giai đoạn này là dạy kết hợp với các hoạt động trong ngày
đầu làm quen, nhận biết về các biểu tợng toán. ở đây cô cần tạo điều kiện để trẻ
biết tự nhận xét, tự nêu lên những gì vừa thấy đợc qua các hoạt động nào
đó mà trẻ vừa thực hiện hoặc quan sát thấy theo kế hoạch đã định của cô. Cuối

cùng cô chuẩn hoá lại các kết quả trẻ vừa đa ra.
Giai đoạn 2: Tổ chức hớng dẫn trẻ hoạt động với đồ vật để trẻ nhận thức, tiếp
thu các biểu tợng toán tri thức, kỹ năng cần thiết trong một tiết học là một khâu
chủ đạo trong chơng trình hình thành các biểu tợng toán cho trẻ.
8


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Đặc điểm cơ bản của giai đoạn này là cô giáo thông qua việc tổ chức cho trẻ
hoạt động với đồ vật (đợc thiết kế bởi các hoạt động tạo ra sản phẩm) để lĩnh hội
tri thức, kỹ năng cần thiết. Trong các hoạt động đó, trẻ đóng vai là chủ thể hoạt
động tích cực, còn cô chỉ là ngời thiết kế, tổ chức hớng dẫn trẻ thực hiện tiến
trình hoạt động.
Trong giai đoạn này việc tổ chức hớng dẫn trẻ hoạt động để lĩnh hội một đơn vị
kiến thức hay kỹ năng thờng đợc tiến hành theo hai bớc
Bớc 1: Tổ chức hớng dẫn trẻ hoạt động với đồ vật bằng việc làm tạo ra sản phẩm
(dới hình thức trò chơi) đợc thực hiện theo trình tự.
- Chọn đối tợng cho trẻ hoạt động (trò chơi, đồ chơi)
-Định hớng hoạt động (giao nhiệm vụ chung) cho trẻ
-Tổ chức hớng dẫn trẻ thực hiện tiến trình hoạt động với đồ vật (trẻ thực hiện
hoạt động tạo ra sản phẩm).
Tiến trình thực hiện và kết quả của quá trình hoạt động của trẻ phải nằm dới sự
điều khiển, giám sát và kiểm tra của cô. Cô cần tạo điều kiện để trẻ tự đánh giá
và kiểm tra lẫn nhau kết quả việc làm của mình.
Bớc 2: Cô giáo hớng dẫn trẻ phân tích, đối chiếu, so sánh, khái quát những vấn
đề mà trẻ cần lĩnh hội trên cơ sở kết quả (sản phẩm vừa tạo ra) và tiến trình việc
làm vừa xong, trong bớc này cô cần chú ý).
- Xác định hệ thống câu hỏi nhằm giúp trẻ mô tả công việc vừa làm xong. Phân

tích, đối chiếu, so sánh để tìm kiếm phát hiện, dẫn dắt trẻ đi đến khái quát cần
lĩnh hội.
- Tạo điều kiện để trẻ là ngời đầu tiên rút ra điều khái quát hay nhận xét, sau đó
cô chuẩn hoá hệ thống lại cho trẻ.
Giai đoạn 3: Tổ chức hớng dẫn trẻ hoạt động với đồ vật để củng cố, liên hệ vận
dụng các khái niệm, kiến thức đã học.
Việc tổ chức các hoạt động thực hành giúp trẻ củng cố kiến thức cũng nh
việc dạy trẻ biết vận dụng các kiến thức, kỹ năng đã học vào trong các hoạt động
khác của cuộc sống của trẻ có ý nghĩa to lớn: Một mặt nó tăng cờng độ bền vững
của kiến thức hay kỹ năng đã có, mặt khác nó giúp trẻ hiểu đợc mặt ý nghĩa của
các kiến thức đối với cuộc sống thực tế và chính điều này đã làm cho trẻ biết
quan tâm đến cuộc sống xung quanh nó.
9


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Đặc điểm cơ bản của giai đoạn này là trẻ tiếp tục đợc hoạt động thực hành,
nhằm rèn luyện kỹ năng, củng cố kiến thức vừa học ở giai đoạn 2. Xong phải là
hoạt động với đối tợng khác. Trong đó cô vẫn là ngời tổ chức hớng dẫn trẻ thực
hiện tiến trình theo kế hoạch đã định, còn trẻ luôn giữ vai trò là chủ thể tích cực
của hoạt động.
Giai đoạn này thờng đợc chia làm 2 bớc.
Bớc 1: bằng các hoạt động đa dạng, phong phú (đặc biệt là các trò chơi) cô tổ
chức cho trẻ thực hành (trên đối tợng khác) để rèn luyện kỹ năng, củng cố kiến
thức đã học).
Bớc 2: Tổ chức hớng dẫn trẻ vận dụng các kiến thức kỹ năng đã học thông qua
các hoạt động khác trong cuộc sống hàng ngày.
Tóm lại:

Quy trình để hình thành mỗi đơn vị kiến thức hay kỹ năng nào đó về các biểu tợng toán thờng trải qua ba giai đoạn. Các giai đoạn này cùng giống nhau ở chỗ
đều thông qua các hoạt động với đồ vật (bằng việc là tạo ra sản phẩm) để hình
thành các kiến thức hay kỹ năng nào đó. Song ở mỗi giai đoạn khác nhau về hình
thức, đối tợng hoạt động và mức độ kết quả đạt đợc. Mặt khác trong quá trình
thực hiện các giai đoạn chúng ta cần chú ý tới mối quan hệ tơng hỗ lẫn nhau giữa
chúng.
Đ5. Một số nguyên tắc thực hiện nội dung chơng trình
dạy học toán cho trẻ 5-6 tuổi

- Tạo môi trờng hợp lí cho trẻ hoạt động trong điều kiện khả năng của từng vùng,
từng địa phơng .
- Đảm bảo thực hiện nội dung chơng trình theo tài liệu chăm sóc giáo dục trẻ
5-6 tuổi do Bộ ban hành .
- Thực hiện các hoạt động hình thành, củng cố kiến thức, kỹ năng về toán từ dễ
đến khó, từ đơn giản đến phức tạp và phải có đồ dùng đồ chơi cho trẻ thực hành.
- Chú ý rèn luyện cho trẻ các kĩ năng quan sát, phát hiện, diễn đạt các mối quan
hệ qua lại giữa các đối tợng thông qua các nội dung làm quen với toán: Số lợng,
hình dạng, kích thớc, định hớng không gian, phân chia thời gian. Rèn luyện các
kĩ năng so sánh, phân loại, xếp loại, phán đoán, ớc lợng, tìm cách kiểm tra và giải
quyết vấn đề...
- Căn cứ vào sự hứng thú, khả năng và sức khoẻ của trẻ để lựa chọn hoạt động phù
hợp, nhằm hình thành, củng cố kiến thức, kĩ năng về toán cho trẻ một cách linh
hoạt, và hoạt động chung tiết học không nên kéo dài quá 35 phút .
10


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Các phần ôn tập, không nhất thiết phải ôn lại các nội dung giống nh phân phối

chhơng trình của tài liệu: "chăm sóc giáo dục trẻ 5-6 tuổi" mà nên xem xét mức độ
khó khăn của trẻ để giải quyết xem cần phải củng cố kiến thức và kĩ năng nào về
toán hoặc có thể mở rộng theo khả năng của trẻ .
Đ6. Những yêu cầu hình thành những biểu tợng
về số lợng cho trẻ 5-6 tuổi
- Giúp trẻ hiểu đợc thế giới xung quanh là một thế giới tập hợp đa dạng và phong
phú,từ đó phát triển khả năng nhận biết thế giới qua quá trình phân tích các dấu
hiệu, nhận biết các tính chất, các mối liên hệ của các sự vật hiện tợng xung quanh
trẻ,phát hiện ở trẻ những hứng thú tìm tòi,quan sát hình thành cho trẻ các thao tác
trí tuệ, các biện pháp hoạt động t duy, qua đó tạo ra những điều kiện bên trong để
dẫn dắt trẻ tới những hình thức mới của trí nhớ, của t duy và tởng tợng.
- Phát triển khả năng phân tích chính xác các phần tử của tập hợp, các tập con trong
tập lớn. Tạo điều kiện để bản thân trẻ có thể khái quát đợc một tập hợp lớn có nhiều
tập hợp con và ngợc lại , nhiều tập hợp riêng biệt có thể gộp lại với nhau theo một
đặc điểm chung nào đó để tạo thành một tập hợp lớn. Qua đó, giúp trẻ hiểu đợc tính
đa dạng phong phú của một tập hợp thể hiện ngay từ sự đa dạng của chính các phần
tử của tập hợp đó( hình dạng kích thớc màu sắc- chất liệu công dụng -)đặc
biệt trẻ hiểu đợc phần tử của tập hợp không nhất thiết chỉ có các cá thể riêng biệt,
mà trái lại chính nó lại là những tập hợp.Và cũng từ đó giúp trẻ cảm nhận đợc cái
đặc trng về số lợng của lớp các tập hợp có cùng lực lợng (bản số) cũng nh trẻ hiểu
và biết sử dụng chữ số để biểu diễn hoặc ghi số .
- Giúp trẻ biết đếm thành thạo từ "một" đến" mời", biết thực hiện các phép đếm
đúng và các cách đếm để xác định phần tử của tập hợp, đồng thời biết sử dụng kết
quả của phép đếm để so sánh lực lợng giữa các phần tử, cũng nh giúp trẻ hiểu đợc
các mối quan hệ giữa các số tự nhiên liên tiếp nhau hay ý nghĩa của số chỉ số lợng
và số chỉ thứ tự .
- Dạy trẻ biết tạo nên một tập hợp theo một dấu hiệu cho trớc về số lợng hình
dạng kích thớc- màu sắc-chất liệu- , đồng thời giúp trẻ biết tìm hết các khả
năng phân chia một tập hợp các số lợng trong phạm vi 10 thành hai phần , thêm
bớt tạo sự bằng nhau.Qua đó trẻ hiểu một số lớn có thể phân chia thành các số nhỏ

và ngợc lại, từ các số nhỏ có thể tạo nên một số lớn. Đây chính là cơ sở để trẻ hiểu
sâu sắc về mối quan hệ giữa số và chữ số, đồng thời cũng là cơ sở, là tiền đề tốt
giúp trẻ hiểu và thiết lập đợc cấu trúc của 1 đề toán, rồi t duy để đa ra phơng án giải
quyết các bài toán thêm - bớt trong phạm vi 10 thông qua các tập đồ vật và bằng
miệng. Qua đó giúp phát triển các quá trình t duy, khả năng liên hệ, vận dụng linh
hoạt vào thực tiễn và các môn khoa học khác. Đồng thời nó còn khơi dậy ở trẻ lòng
say mê, tìm tòi, khám phá,từ đó góp phần phát triển nhân cách trẻ.
Đ7. Chủ đề và các bớc thực hiện
7.1.Các chủ đề
Chơng trình chăm sóc, giáo dục trẻ mẫu giáo đợc tích hợp với 5 chủ đề:
+Bản thân
+ Gia đình
+Môi trờng

11


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

+ Môi trờng tự nhiên
+ Giáo dục dinh dỡng và sức khoẻ
Trong đó giáo dục dinh dỡng đợc lồng ghép trong 4 chủ đề trên.
7.2.Các bớc thực hiện
Khi thực hiện phơng pháp dạy học theo chủ đề giáo viên có thể thực hiện theo
trình tự.
7.2.1.Chọn chủ đề
Giáo viên chọn chủ đề trong chơng trình phù hợp với từng thời điểm, lên kế hoạch
tuần và chuẩn bị các điều kiện cần thiết.
7.2.2.Giới thiệu chủ đề

Trực tiếp hoặc gián tiếp, giáo viên có thể sử dụng các phơng pháp để dẫn trẻ hớng
vào chủ đề một cách tự nhiên, hứng thú nh:
- Trò chuyện, đàm thoại với trẻ.
- Nêu câu hỏi mở, lắng nghe trả lời
- Tạo tình huống
- Thông qua bài hát, câu đố, đồ vật minh hoạ.
- Thông báo cho gia đình về chủ đề học mới và yêu cầu gia đình giúp đỡ su tầm
những thứ có liên quan đến chủ đề để đem đến lớp.
- Cùng với nhóm trẻ thảo luận cho các hoạt động.
7.2.3.Khám phá chủ đề
Giáo viên tổ chức cho trẻ khám phá chủ đề thông qua các hạot động đan xen lẫn
nhau, nối tiếp nhau. Việc khám phá chủ đề không chỉ diễn ra một lần mà nó đợc lặp
đi lặp lại nhiều lần thông qua các hoạt động vui chơi và nhận thức và trong mối
quan hệ với các chủ đề khác, qua đó ngoài việc cho trẻ làm quen, tiếp thu các biểu
tợng toán học cần tạo điều kiện, tạo cơ hội giúp trẻ mở rộng liên hệ vận dụng các kỹ
năng và kiến thức toán học vào thực tế học tập, vui chơi và trong cuộc sống.
Qua đó phát triển ngôn ngữ, khả năng thẩm mỹ và hoàn thiện nhân cách.
7.2.3.4.Đóng chủ đề:
Chủ đề có thể đóng lại khi các nội dung trong các hoạt động không còn hứng thú
với đa số trẻ nữa. Trớc khi chuyển sang chủ đề mới, giáo viên thực hiện đóng chủ
đề theo nhiều cách, báo hiệu cho trẻ biết chủ đề sắp kết thúc, không bắt buộc nh
nhau.
- Cùng trẻ trò chuyện, hát, kể, vẽchia sẻ những gì trẻ đã học đợc và thích thú ghi
nhớ.
- Quay video ghi lại một hoặc vài hoạt động đặc trng nào đó.
- Giới thiệu chủ đề mới bằng cách cùng trẻ cất các đồ vật đặc trng bày ở các góc
hoạt động, bày cái mới
Với cách đóng chủ đề nh vậy trẻ không bị đột ngột đồng thời cho phép trẻ tự đánh
giá và cảm thấy tự hào về sự lớn lên của mình. Giáo viên sẽ nắm đợc mức độ đạt đợc trên trẻ và rút kinh nghiệm chuẩn bị, triển khai chủ đề mới.
Bài 1:

dạy trẻ đếm đến 5, nhận biết các nhóm có 5 đối tợng,
ôn số lợng trong phạm vi 5

Chủ đề: Môi trờng xã hội (gia đình)
I- Mục đích yêu cầu:

1- Kiến thức:
- Dạy trẻ đếm đến 5, nhận biết các nhóm có 5 đối tợng.
12


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Ôn: Nhận biết, đếm đúng các nhóm có số lợng 4.
2- Kỹ năng:
Rèn luyện kỹ năng tạo nhóm có 5 đối tợng.
3- Giáo dục:
- Giáo dục trẻ ham học, chăm ngoan, vâng lời, biết sống gọn gàng, ngăn nắp.
- Giáo dục trẻ chăm lo, yêu quý gia đình và mọi ngời.
II- Chuẩn bị:

1- Trọng tâm:
+ Kiến thức: Dạy trẻ tạo nhóm có số lợng 5.
+ Phơng pháp: Kết hợp trực quan, thực hành, vui chơi.
2- Đồ dùng dạy học:
- 5 cây nến (Xanh, Đỏ, Tím, Vàng, Trắng) và Bảng.
3- Đồ dùng học tập:
- Các nhóm 25 cây nến (5 loại, mỗi loại 5 cây cùng màu)
- Mỗi trẻ một rổ đồ chơi trong đó có các bộ đồ chơi là những dụng cụ trong gia

đình.
4. Tổ chức vui chơi, trò chuyện trớc tiết học
Bằng các hoạt động góc, hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi, phối kết hợp với các
hoạt động khác và các môn học khác cho trẻ tiếp xúc, tìm hiểu về cuộc sống gia
đình, về các mối quan hệ, cũng nh trách nhiệm, nghĩa vụ, quyền lợi của mỗi
thành viên trong gia đình, các nhu cầu của gia đình và thế giới đồ vật trong gia
đình Qua các hoạt động phát triển ở trẻ khả năng quan sát, nhận xét, so sánh,
từ đó cho trẻ lànm quen với các hoạt động đếm, tạo nhóm đồ vật , tạo cơ
sở, tạo tiền đề để trẻ tiếp thu tốt các biểu tợng kiến thức cần hình thành trong tiết
học.
III- Tổ chức hoạt động

Nội dung
I.
Ôn:
Số
lợng
4

Hoạt động của cô
Hoạt động của trẻ
HĐ 1: ổn định tổ chức, bắt nhịp cho HĐ 1:
trẻ hát bài Ba ngọn nến lung linh
+ Cho trẻ nói tên bài hát
+ Trả hát và nói tên bài hát (Tập
thể, cá nhân)
HĐ 2: Cô gắn 4 cây nến (Xanh, Đỏ, HĐ 2:
Vàng, Trắng) lên bảng, đàm thoại
ngắn gọn với trẻ về những cây nến và
yêu cầu trẻ:

+ Xác định số lợng các cây nến
+ Trẻ đếm và trả lời các câu hỏi
+ Xác định số màu các cây nến, màu của cô
gì?

13


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

HĐ 1: Cô gắn thêm một cây nến màu
tím lên bảng (cách ra 1 khoảng) và
hỏi trẻ:
+ Có bao nhiêu cây nến? (cho trẻ lên
II. Dạy trẻ đếm)
đếm đên 5, + Có mấy màu?
xác định các + Gồm những màu gì?
nhóm có số + Lúc trớc trên bảng có mấy cây
nến?
lợng 5
+ Cô đã gắn thêm mấy cây nến?
+ Tất cả có mấy cây nến?
Cô khẳng định và cho trẻ đọc: Bốn
thêm một là Năm
HĐ2: Cho trẻ chơi Tạo gia đình có
5 ngời
+ Cho trẻ đứng dậy, vỗ tay và hát bài:
Tổ ấm gia đình. Cô ra hiệu lệnh:
- Hãy tạo gia đình Hãy tạo gia

đình
- Gia đình có 5 ngời
- Trong gia đình mình, ai cao nhất
ai thấp nhất? (cô kiểm tra một vài gia
đình)
+ Cô sẽ cho các con chơi một trò
chơi rất thú vị, để chơi đợc mỗi
gia đình cần phải có 1 bàn và một số
ghế để mọi ngời cùng ngồi xung
quanh. Vậy thì:
- Mỗi gia đình cần 1 bàn và mấy
ghế?
- Các gia đình hãy lấy và kê bàn sao
cho ai cũng có ghế ngồi.
- Mỗi gia đình đã lấy mấy bàn? Mấy
ghế?

HĐ1: Trẻ đếm và trả lời các câu
hỏi của cô
+ Có 5 cây nến
+ Có 5 màu
+ Màu xanh, đỏ, tím, vàng,
trắng
+ Có 4 cây nến
+ 1 cây nến
+ 5 cây nến

HĐ2:
+ Trẻ vỗ tay, hát và thực hiện
các hoạt động:

- (Gia đình mấy ngời)2?
- Trẻ kết thành các nhóm 5.
- Trẻ so sánh và trả lời.
+ Trẻ ở các gia đình cùng nhau
đi lất bàn, ghế (ở xung quanh
lớp) và kê ghế xung quanh bàn
tại vị trí gia đình mình rồi trả lời
các câu hỏi của cô.

14


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

HĐ3: Cho trẻ ngồi vào ghế (Trời tối
Trời sáng), phát rổ đò chơi cá nhân
và cho trẻ chơi:
+ Hãy lấy tất cả các cây nến đặt lên
bàn.
+ Các cây nến có mấy màu?
+ Đặt các cây nến cùng màu nằm
cạnh nhau.
+ Mỗi màu có mấy cây nến?
+ Có mấy nhóm nến? Đó là những
nhóm nào?
(Cô yêu cầu trẻ trong các gia đình
cùng quan sát, trao đổi, thực hành rồi
trả lời các câu hỏi. Kết thúc hoạt
động, cho trẻ cất nến vào rổ?

HĐ4: Cho trẻ chơi:
Chuẩn bị bữa cơm gia đình
+ Trong bữa cơm chúng ta thờng
chùng những đồ dùng gì?
+ Mỗi gia đình hãy lấy: Btá ăn cơm,
đũa, thìa, cốc, khăn lau sao cho mỗi
nhóm đồ vậy đều có số lợng bằng số
thành viên trong gia đình và một cặp
lồng đựng cơm đặt lên bàn.
+ Mỗi gia đình có mấy ngời?
+ Mỗi gia đình đã lấy mấy bát ăn
cơm, mấy thìa, mấy đũa, mấy cốc,
mấy khăn lau và mấy cặp lồng đựng
cơm?
+ Hãy dùng khăn lau bát, thìa, cốc trớc khi ăn.
+ Múc cơm vào bát
(Khi ăn, tay nào bê bát, tay nào cầm
thìa)
+ Tất cả cùng ăn cơm.
(Cho trẻ làm 2, 3 lần rồi cất đồ dùng
vào rổ)
HĐ5: Cho 2 hoặc 3 gia đình thi quan
sát và lấy những đồ dùng trong gia
đình ở xung quanh lớp, xếp lên 2 hay
3 bảng (ở phía cô). Khi bản nhạc kết
thúc, gia đình nào lấy đợc nhiều đồ
hơn thì chiến thắng.
Cô tuyên dơng các gia đình thực hiện
tốt
III. Củng cố HĐ: Cho trẻ cất hết bàn ghế ở các

HĐ3: Trẻ cùng thực hành, trao
đổi và trả lời các câu hỏi.

HĐ4:
Trẻ đàm thoại và thực hành các
hoạt động theo yêu cầu của cô.

HĐ5: Các trẻ trong mỗi gia
đình tham gia thi phải quan sát
quanh lớp, lấy và gắn các đồ
dùng lên bảng của gia đình
mình.
(Các gia đình còn lại ngồi tại
chỗ quan sát, cổ vũ các gia đình
dự thi)
HĐ:
15


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Liên hệ
Vận
dụng

gia đình tồi yêu cầu trẻ đứng hình
chữ U. Cô chịn một đội đứng lên phía
cô thực hiện các hoạt động để củng

cố bài học cho cả lớp: Cô hỏi cả lớp
phía dới:
+ Gia đình bạn có mấy ngời? (cho
một bạn đứng ngoài)
+ Có thêm một thành viên nữa, bây
giờ gia đình bạn có mấy ngời?
+ Có mấy cây nến? (Cho 4 thành viên
trong gia đình cầm nến)
+ Có thêm một cây nến nữa, tất cả có
mấy cây nến?
Cho trẻ đọc: Bốn thêm một là Năm
Cho cả lớp hát: Tổ ấm gia đình, rồi
kết thúc tiết học.

Gia đình đợc chọn đi lên thực
hiện các hoạt động theo yêu cầu
của cô.
+ 4 ngời
+ 5 ngời
+ 4 cây nến
+ 5 cây nến
+ Bốn thêm một là Năm
+ Cả lớp hát xong rồi nghỉ

IV. Kinh nghiệm
Bài 3
Nhận biết mối quan hệ hơn kém về số lợng trong phạm vi 6

Chủ đề: Thế giới thực vật
Lớp 5 - 6 tuổi

I- Mục đích, yêu cầu

1- Kiến thức
- Trẻ nhận biết mối quan hệ hơn kém về số lợng trong phạm vi 6.
- Tạo nhóm có số lợng 6, mối quan hệ giữa số và chữ số .
2- Kỹ năng
- Đếm thành thạo đến 6 .
- Rèn luyện kỹ năng thêm bớt trong phạm vi 6.
- Nhận biết hoa quả, hột, hạt, lá và một số loại cây.
3- Giáo dục
- Hình thành và phát triển ở trẻ tình đoàn kết, tinh thần trách nhiệm của mỗi con
ngời trong cuộc sống.
- Giáo dục trẻ yêu quý, chăm sóc bảo vệ cây và bảo vệ môi trờng.
II- Chuẩn bị

1-Trọng tâm
- Kiến thức: So sánh số lợng giữa các tập hợp thêm bớt trong phạm vi 6.
- Phơng pháp : Kết hợp đàm thoại với phơng pháp thực hành vui chơi.
16


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

2- Đồ dùng dạy học
- Một số loại hoa, lá, hột, hạt .(Na, Nhãn, Mít.)
- Một số loại cây: (Cây thật, cây nhựa hoặc tranh vẽ cây)
- Bộ chữ số.
3- Đồ dùng học tập
- Các nhóm đồ vật (theo chủ đề) có số lợng trong phạm vi 6 bố trí quanh lớp.

- Mỗi trẻ hai bộ chữ số và nhiều (3 - 5) chữ số 6.
- Mỗi trẻ một sơ đồ chơi, trong đó có các bộ đồ chơi là những nhóm: Cây, lá,
hoa, củ, quả (na, nhãn, lạc, mít, đỗ, ngô.)
4- Tổ chức vui chơi trò chuyện trớc tiết học
- Bằng các hoạt động góc, hoạt động ở mọi lúc, mọi nơi, phối kết hợp với các
hoạt động của khác, môn học khác, cho trẻ tiếp cận, làm quen với thế giới thực
vật, với môi trờng sống của chúng, bắt đầu từ những không gian quen thuộc
quanh trẻ (xung quanh nhà, lớp học, trờng học) qua đó giúp trẻ làm quen với
một số loại cây, với lá, hoa, quả, hạt của nó.
Đồng thời giúp trẻ hiểu đợc lợi ích của các loài cây cối đối với cuộc sống của con
ngời, từ đó hình thành ở trẻ tình yêu thiên nhiên , yêu quê hơng đất nớc, yêu quý và
chăm sóc, bảo vệ cây, bảo vệ môi trờng cũng nh phát triển khả năng quan sát, so
sánh ở trẻ nhằm tạo cơ sở giúp trẻ tiếp thu kiến thức trong các tiết học.
III- Tổ chức hoạt động

Nội
dung
I
Luyện
Đếm đến
6,
nhận biết
số và

Hoạt động của cô

Hoạt động của
trẻ

ổn định tổ chức, cho trẻ hát, vận động làm đoàn Trẻ hát, vận động,về vị

tàu về vị trí ngồi quanh lớp mình (hình chữ U).
trí ngồi
HĐ1: Tay trái cô cầm 4 chiếc lá, tay phải cô cầm 2

chiếc lá giơ cao.
- Nhìn xem nhìn xem.

- Tay trái (tay phải) của cô cầm mấy chiếc lá?
chữ số
trong
- Cả hai tay cô cầm mấy chiếc lá?
phạm vi 6.
- Tơng ứng với 6 chiếc lá là chữ số mấy?

- Bạn nào có thể lên bàn lấy đợc chữ số 6 (thay đổi
lợng lá trên tay cho trẻ chơi 2-3 lần).

- Xem gì - Xem gì?
- Trẻ quan sát, chú ý
lắng nghe và trả lời,
thực hiện theo các yêu
cầu của cô.

17


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi
HĐ2: Cô tạo ra những tiếng động (quả rơi, các con HĐ2:

vật kêu, vỗ tay)
- Lắng nghe Lắng nghe?

-Nghe gì - Nghe gì?

- Có bao nhiêu tiếng quả rơi?

-Trẻ lắng nghe, trả lời
và lấy đúng các chữ số.

- Có bao nhiêu tiếng vỗ tay?
- Có bao nhiêu tiếng chim kêu?
(Có thể kết hợp cho trẻ lấy chữ số tơng ứng)

HĐ3:

HĐ3:

- Nhắn tin nhắn tin?
- Cô cháu mình cùng đi tham quan (quanh lớp Trẻ tìm và xác định các
hoặc một không gian nào đó đã đợc bố trí theo nhóm đồ vật quanh lớp.
chủ đề bài học) nhé.
Đàm thoại với trẻ về các nhóm cây, hoa, lá, đồ
vậtquanh lớp. Yêu cầu xác định số lợng và lấy
chữ số gắn tơng ứng vào các nhóm đồ vật (trong
quá trình quan sát, đàm thoại có thể cho trẻ kết
hợp thực hiện, các hoạt động: dậm chân vẫy
tay nhảy bật, nhảy lò cò trong phạm vi 6).
- Kết thúc đi tham quan cho trẻ ngồi về vị trí.
II

So Sánh,
thêm bớt
tạo nhóm
có số lợng
6 và tạo sự
bằng nhau
giữa 2
nhóm đồ
vật

HĐ1:

HĐ1:

Cô chia rổ đồ chơi ra phía sau cho mỗi trẻ.

Trẻ dấu tay ra phía sau,
lấy đồ chơi đặt ra trớc
mặt.

- Dấu tay dấu tay?
- Tay đâu Tay đâu?
- Yêu cầu trẻ lấy các lá, hoa, hột, hạt, cây với số
lợng trong phạm vi 6 đặt ra trớc mặt. (Theo hàng
ngang hoặc theo cột dọc hay xếp tự do), gọi tên
hoa, quả, lá đếm so sánh số lợng hai nhóm đồ
vật.
VD1:

- Lấy những quả bàng (6 quả) xếp thành hàng

ngang trớc mặt từ trái qua phải.
- Có mấy quả bàng?
- Lấy chữ số tơng ứng đặt lên tập những quả bàng. - Trẻ thực hiện các
cầu của cô, tham
- Lấy số hạt mít ít hơn 5 xếp thành hàng ngang tr- đàm thoại cùng
ớc mặt, từ trái qua phải.
những câu hỏi về
- Có mấy hạt mít?
loại quả, hạt
18

yêu
gia
cô
các


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Lấy chữ số tơng ứng đặt lên tập hạt mít.
- So sánh số lợng hai tập bàng và mít.
- Lấy thêm hạt mít (na, lạc) cho đủ 6.
- Bớt những quả bàng để còn ít hơn số hạt mít
- Làm thế nào để số quả bàng và hạt mít luôn bằng
nhau?
- Trẻ thực hiện bài toán
VD2
thêm bớt tạo sự bằng
- Lấy những chiếc lá trong rổ đặt ra trớc mặt (số nhau và đọc các kết quả

lợng lá của mỗi trẻ không nhất thiết phải bằng thêm bớt.
nhau nhng đa dạng, phong phú về mọi mặt).
Chẳng hạn: 4 thêm 2 là
6.
- Kể tên lá, đếm số lợng lá và giơ thẻ chữ số đúng
với số lợng (trẻ tự kiểm tra lẫn nhau).
- Trẻ thực hiện các yêu
- Yêu cầu từng cặp trẻ so sánh số lợng hoa, lá của cầu của cô, tham gia
mình
đàm
thoại cùng cô
những câu hỏi về các
loại cây, lá
- Trẻ nói mình có bao
nhiêu, ai nhiều hơn (ít
hơn hay bằng nhau) là
mấy? Muốn hai bạn có
số lợng bằng nhau thì
phải làm thế nào? Mỗi
bạn đều có 6 chiếc lá thì
phải làm nh thế nào?
HĐ2:

HĐ2:

Yêu cầu trẻ tìm hoặc xác định các nhóm hoa, Trẻ hoạt động với đồ
quả, hột, hạt, cây, đồ dùng trong lớpcó số lợng vật và thực hiện các yêu
nhiều hơn (ít hơn) một số cho trớc trong phạm vi cầu của cô?
6.
VD1:

- Quan sát lớp xem nhóm đồ vật nào có số lợng ít
hơn 5.
- Lấy và gắn (đặt) tiếp theo cho đủ 6.
-Lấy chữ số 6 gắn tơng ứng.
- Nhóm đồ vật nào đó có số lợng nhiều hơn 4.
- Lấy bớt để còn 3 đồ vật.

- Cá nhân trẻ quan sát
và thực hiện các hoạt
động thêm bớt gắn
các: chữ số vào nhóm
đồ vật.

- Lấy chữ số gắn tơng ứng.
19


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi
VD2:

- Lấy hạt na có số lợng nhiều hơn 2 trong phạm vi
6
- Lấy chữ số tơng ứng với hạt na.
- Lấy cây nấm có số lợng ít hơn 6.
- Lấy chữ số tơng ứng với số cây nấm.

- Trẻ xác định các phơng án thêm, bớt để tạo
sự bằng nhau.

- So sánh số hạt na và số cây nấm.
- Thêm bớt để tạo ra sự bằng nhau giữa hai tập trên.
(Kết thúc cho trẻ cất rổ đồ chơi).
HĐ3

HĐ3

Cho trẻ chơi kết bạn
- Lắng nghe lắng nghe.

- Nghe gì - nghe gì?

- Kết bạn kết bạn.

- Nhóm mấy nhóm
mấy?

- Nhóm 4 nhóm 4 (hoặc 5 hoặc 6)

- Trẻ kết nhóm 4 (5
hoặc 6).

Kết thúc trò chơi kết bạn, trẻ đứng thành 3 (4-5)
đội trớc là 3 (4-5) bảng cố định bố trí các bài tập
để các trẻ của các đội lần lợt tìm các chữ số hoặc Trẻ nào không tìm đợc
số lợng hợp lý đặt vào các ô trống.
nhóm thì bị phạt.
HĐ4
II

So Sánh,
thêm bớt
tạo nhóm
có số lợng
6 và tạo sự
bằng nhau
giữa 2
nhóm đồ
vật

HĐ4

Cho trẻ chơi đội nào nhanh hơn.

Trẻ thực hiện luật chơi:
Luật chơi: lần lợt các trẻ mỗi đội lên thêm vào hay trẻ thứ nhất thực hiện
bớt đi các đồ vật để đợc các nhóm đối tợng ứng xong, chạy về cuối đội
mình, trẻ thứ 2 chạy lên
với các chữ số trên bảng
thực hiện, cứ thế cho
Ví dụ:
đến hết.
Bảng của đội 1 (có 5 trẻ) nh sau:
6

**********

3

*****

5

***

4

******

6

**
Bảng của các đội khác bố trí tơng tự

HĐ

HĐ

20


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

Trẻ đứng xung quanh cô, cô đàm thoại cùng trẻ.
III
Củng cố,
liên hệ,
vận dụng

Trẻ tự nhớ lại và tham
- Trong tiết học các con đã nhận biết những loại gia đàm thoại cùng cô.
hoa quả, củ, hột, hạt nào?
- Có ăn đợc không? Bằng cách nào?
- Muốn có hoa quả thì phải làm gì?
- Giáo dục trẻ yêu lao động, tôn trọng sức lao
động của mọi ngời, chăm sóc và bảo vệ môi trờng.
- Cô và trẻ làm gà mẹ, gà con ra sân chơi và kết
thúc tiết học.

IV: Kinh nghiệm

Bài 4
Dạy trẻ thêm bớt, phân chia nhóm đồ vật trong phạm vi 6
Chủ đề: Thế giới động vật

I- Mục đích yêu cầu
1- kiến thức
- Trẻ nhận biết mối quan hệ hơn kém về số lợng trong phạm vi 6
- Tạo nhóm có số lợng 6, mối quan hệ giữa số và chữ số
2- Kỹ năng
- Đếm thành thạo đến 6
- Rèn luyện kỹ năng thêm bớt trong phạm vi 6
- Nhận biết một số loài động vật
3- Giáo dục
- Hình thành và pháp triển ở trẻ tính đoàn kết, tinh thần trách nhiệm của mỗi ng ời trong cuộc sống
- Giáo dục trẻ biết yêu quý, chăm sóc, bảo vệ các loài vật, môi trờng
II - Chuẩn bị
1- Trọng tâm
- Kiến thức: So sánh số lợng giữa các tập hợp, thêm, bớt trong phạm vi 6

- Phơng pháp: Kết hợp đàm thoại với phơng pháp thực hành vui chơi
2- Đồ dùng dạy học
- Hình ảnh, mô hình, đồ chơi là một số loài động vật
- Bộ chữ số trong phạm vi 6
3- Đồ dùng học tập
21


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

- Các nhóm đồ vật ( theo chủ đề ) có số lợng trong phạm vi 6 đợc bố trí xung
quanh lớp
- Mỗi trẻ có 2 bộ chữ số và nhiều ( 3 5 ) chữ số 6 và nhiều bìa tròn
- Mỗi trẻ có 1 rổ đồ chơi trong đó có các bộ đồ chơi là các nhóm con vật: vịt, gà,
bớm, các, ..
4- Tổ chức vui chơi, trò chuyện trớc tiết học
Bằng các hoạt động góc, hoạt động ở mọi lúc mọi nơi, phối kết hợp với các hoạt
động khác và các môn học khác cho trẻ tiếp cận, làm quen với thế giới loài vật,
với môi trờng sống của nó bắt đầu từ những không gian quen thuộc ( xung quanh
nhà, lớp học, trờng học,.) Qua đó giúp trẻ làm quen với một số loài động vật.
Đồng thời giúp trẻ hiểu đợc lợi ích của các loài động vật đối với cuộc sống cảu
con ngời, từ đó hình thành cho trẻ tình yêu các loài vật, thiên nhiên, yêu quê hơng, đất nớc, yêu quý chăm sóc và bảo vệ loài vật, môi trờng cũng nh phát triển
khả năng quan sát, so sánh ở trẻ nhằm tạo cơ sở giúp trẻ tiếp thu kiến thức
trong các tiết học
III- Tổ chức hoạt động
Nội Dung

I
ÔN

Tập
số
lợng
trong
phạm
vi
5

II
dạy

Hoạt động của cô

Hoạt động của trẻ

ổn định tổ chức, cho trẻ hát, vận động
về vị trí xung quanh cô
HĐ1 Tay cô cầm các thẻ chữ số trong
phạm vi 6
- Nhìn xem Nhìn xem
- Đây là chữ số mấy?

Trẻ hát, vận động về vị trí
xung quanh cô
HĐ1
- Xem gì - Xem gì?
- Trẻ quan sát, trả lời, thực
hiện các yêu cầu của cô

- Cô lần lợt giơ các chữ số cho trẻ nói

tên gọi và làm hành động có số lợng tơng ứng với các chữ số nh: Vỗ tay, lắc
đầu, dậm chân, lắc hông, bắt trớc tiếng
các con vật
HĐ2 Ôn tập theo nhóm
HĐ2
- Cô chia trẻ thành các nhóm để thi đua - Trẻ chú ý lắng nghe và thực
với nhau
hiện theo yêu cầu của cô. Có
sự thi đua giữa các tổ
- Nhiệm vụ của mỗi nhóm: Xép các con
vạt có sẵn trong rổ đồ chơi của đội
mình thành từng hàng ngang cùng loài
và gắn chữ số tơng ứng. Tổ nào xong trớc mà chính xá thì tổ đó thắng
- Cô cùng trẻ kiểm tra
- Kết thúc: Cô cho trẻ thi đua nhau cất
đồ chơi và tự lấy các rổ đồ chơi các
22


Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

trẻ
cách
phân
chia,
thêm,
bớt
trong
phạm

vi
6

III
luyện
tập
tổng

nhân, ngồi về vị trí quanh lớp
HĐ1 Hớng dẫn trẻ tạo thành nhóm có HĐ1
6 đối tợng
- Lấy 3 con vật đặt lên trớc mặt
- Trẻ lắng nghe, làm theo yêu
cầu của cô: Nói tên con vật,
chọn thẻ tơng ứng
- Chọn thẻ tơng ứng với số lợng gắn - Lấy thêm 3 con vật cho đủ
bên cạnh
6, chọn chữ số 6 đặt cạnh
- Lấy thêm cho đủ 6 con vật và chọn
thẻ tơng ứng
HĐ2 Hớng dẫn trẻ tạo thành 2 nhóm HĐ2
bằng nhau và đều có 6 đối tợng
- Lấy cho mỗi con vật một phần thức ăn - Trẻ lắng nghe và thực hiện
theo yêu cầu của cô
- Chọn chữ số tơng ứng gắn bên cạnh
- Lấy đợc mấy phần thức ăn?Vì sao?
HĐ3 Tạo 2 nhóm bằng nhau trong HĐ3
phạm vi 6
- Lấy đi 2 phần thức ăn, đắt thẻ tơng - Lấy 2 phần thức ăn, chọn
ứng

thẻ tơng ứng
- Số lợng thức ăn và nhóm con vật nh - Trẻ trả lời
thế nào với nhau
- Để số lợng con vật và thức ăn bằng
nhau thì làm nh thế nào?
- Hỏi cách làm của trẻ? Những ai làm - Trẻ nêu cách làm của mình
theo các này
HĐ4 Thêm bớt trong phạm vi 6
HĐ4
- Bớt 3 phần thức ăn, đếm số thức ăn - Trẻ bớt 3 phần thức ăn, đếm
còn lại, chọn thẻ số tơng ứng (Ban đầu và chọn thẻ tơng ứng
có 6 phần thức ăn )
- Bớt tiếp 1 phần thức ăn, đếm số còn - Trẻ thực hiện theo các yêu
lại, chon thẻ tơng ứng
cầu của cô và trả lời câu hỏi
- Bớt tiếp 1 phần thức ăn nữa
- Từ đầu có 6 phần thức ăn, số lợng
thức ăn qua các lần bớt?
- Kết thúc: Cô yêu cầu giữ nguyên
nhóm con vật, thêm phần thức ăn cho
đủ số lợng con vật. Đếm, cất vào rổ
HĐ1 Sử dụng bảng và các tranh lô tô, HĐ1 Trẻ quan sát và trả lời
cô tổ chức cho trẻ luyện tập cách thêm
các câu hỏi của cô
bớt trong phạm vi 6
- Có mấy con chim đợc gắn lên bảng? - Có 4 con chim, tơng ứng với
ứng với chữ số mấy? (Cô gắn 4 con chữ số 4
chim lên bảng )
23

Đề tài NCKH: Thiết kế một số giáo án hình thành các biểu tợng về số lợng cho trẻ 5 - 6
tuổi

hợp
- Rủ thêm 2 bạn chim nũa là thành mấy
con chim? ứng với chữ số mấy?
- Có mấy chú thỏ trên bãi cỏ? ( Cô gắn
3 con lên bảng )
- Thêm 2 chú thỏ nữa là thành mấy?
- Muốn có đàn thỏ 6 con phải làm cách
gì?

- Thành 6 con chim, tơng ứng
với chữ số 6
- Có 3 chú thỏ
- Thành 5 chú thỏ
- Thêm 1 chú thỏ nữa
- ...

- .
HĐ2
- Bằng thủ thuật phân trẻ thành 3 nhóm

HĐ2
- Trẻ phân nhóm, nghe luật
chơi và cùng nhau thi đua
chơi

- Luật chơi: Có 3 bảng khác nhau, trên

mỗi bảng có các con vật xếp thành
hàng ngang đầu hàng gắn các chữ số
Nhiệm vụ của trẻ: Phải kiểm tra giữa
số lợng các con vật và chữ số ở đầu
hàng xem có tơng ứng với nhau không.
Nếu cha tơng ứng thì thêm, bớt con vật
cho đúng. Mỗi trẻ trong nhóm thực
hiện một hàng
- Sau đó: Cô cùng trẻ kiểm tra và thu
dọn đồ chơi
HĐ3 Cả lớp cũng cố lại bài bằng trò HĐ3 Các trẻ cùng chơi theo
chơi tập thể: Chụp ảnh
yêu cầu của cô đa ra
- Theo từng nhóm
- Thêm, bớt số bạn trong nhóm
- Chụp ảnh cả lớp
IV - Kinh nghiệm

24


§Ò tµi NCKH: ThiÕt kÕ mét sè gi¸o ¸n h×nh thµnh c¸c biÓu tîng vÒ sè lîng cho trÎ 5 - 6
tuæi

25