Đề án Nâng cao giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên theo tư tưởng hồ chí minh

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH
HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ KHU VỰC IV

ĐỀ ÁN TỐT NGHIỆP
CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ
Tên đề tài:
Nâng cao giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên huyện
Thới lai theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn 2015-2020
Họ tên học viên: ĐẶNG NGỌC NƯƠNG
Lớp: CAO CẤP LÝ LUẬN CHÍNH TRỊ A37 - CT

Cần Thơ, tháng 8 năm 2015


MỤC LỤC

Trang
PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................

1

1. Lý do chọn đề tài ...................................................................................

1

2. Mục đích nghiên cứu ............................................................................

2

3. Ý nghĩa của vấn đề lựa chọn .................................................................
4. Phạm vi nghiên cứu...............................................................................

5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................

3
3
3

PHẦN NỘI DUNG........................................................................................
Chương 1: TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC THANH NIÊN
VÀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN ...........

4

1.1. Quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng của thanh niên. .

4

1.1.1. Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò, vị trí của thanh niên
trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam ................................................

5

4

1.1.2. Quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng của thanh
Niên................................................................................................................ .

6

1.2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng cho
thanh niên .........................................................................................................

8

1.2.1. Quan niệm của Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức ........................

8

1.2.2. Nội dung giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên...................

11

1.2.3.Phương pháp giáo dục đạo đức cho thanh niên................................

16

Chương 2: THỰC TRẠNG TƯ TƯỞNG THANH NIÊN VÀ VIỆC

GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN Ở
HUYỆN THỚI LAI

19

2.1. Thực trạng đạo đức của thanh niên ở huyện Thới Lai hiện nay ..........

19

2.1.1. Đặc điểm tình hình, vị trí địa lý của huyện Thới Lai.....................

19

2.1.2. Đánh giá thực trạng tư tưởng thanh niên huyện Thới Lai ............

19

2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên ở
huyện Thới Lai....................................................................................

21

2.2.1.Thành tựu đạt được .........................................................................

21

2.2.2. Những tồn tại, hạn chế trong công tác giáo dục đạo đức cách

25


mạng cho thanh niên hiện nay..........................................................................
2.3. Những vấn đề đặt ra

27

2.4. Những giải pháp giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên huyện
Thới Lai theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai đoạn 2015-2020
2.4.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước và sự quản lý của
chính quyền các cấp đối với công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh
niên huyện Thới Lai …………………………………………………..
2.4.2. Kết hợp chặt chẽ công tác tuyên truyền giáo dục đạo đức cho
thanh niên cả về lý luận và thực tiễn................................................................

2.4.3. Nâng cao chất lượng giáo dục đạo đức, lối sống pháp luật cho
thanh niên huyện Thới Lai................................................................................
2.4.4. Thường xuyên tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí lành
mạnh cho thanh niên.........................................................................................
2.4.5. Nâng cao vai trò trách nhiệm, gương mẫu đối với cán bộ đoàn,
đoàn viên, hội viên thanh niên trong việc chấp hành chủ trương của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước .................................................................
2.4.Tổ chức thực hiện..............................................................................

27

27
28
28
29

29
30

2.5. Điều kiện đảm bảo thực hiện đề án..................................................

32

PHẦN KẾT LUẬN.........................................................................................

35

TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................................................

37

1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh là Anh hùng giải phóng dân tộc của Việt Nam và
Nhà văn hoá kiệt xuất của nhân loại, đồng thời cũng là nhà cách mạng lỗi lạc,


nhà giáo mẫu mực. Suốt đời Người đã nêu tấm gương sáng ngời về đạo đức
cách mạng được toàn dân tộc và cả loài người tiến bộ noi theo.
Hồ Chí Minh là nhà tư tưởng, nhà lãnh đạo cách mạng đặc biệt quan tâm
nhiều đến vấn đề đạo đức và có nhiều cống hiến trong việc phát triển những tư
tưởng đạo đức mới. Tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh có vị trí đặc
biệt quan trọng trong sự nghiệp cách mạng, là nhân tố có ý nghĩa to lớn trong
công cuộc xây dựng con người mới ở Việt Nam hiện nay. Trong đó, Người đặc
biệt chú ý đến vị trí, vai trò của thanh niên và giáo dục đạo đức cho thanh niên,
Người luôn coi thanh niên là một vấn đề có ý nghĩa chiến lược đối với tiến trình
phát triển của cách mạng Việt Nam. Người đã chỉ ra: "Một năm khởi đầu từ mùa
xuân. Một đời khởi đầu từ tuổi trẻ. Tuổi trẻ là mùa xuân của xã hội" và trong Di
chúc, Người căn dặn: "...Thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái
xung phong, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo
dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây
2
dựng chủ nghĩa xã hội vừa "hồng" vừa "chuyên".
Bồi dưỡng thế hệ cách mạng
cho đời sau là một việc rất quan trọng và rất cần thiết".
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức, những phẩm chất đạo đức được
Người nêu ra là phù hợp với từng đối tượng và nhiệm vụ cách mạng ở từng giai
đoạn nhất định. Từ đó, Người đã khái quát thành những phẩm chất chung, cơ

bản nhất của con người Việt Nam trong thời đại mới là: tận trung với nước, tận
hiếu với dân; Cần, Kiệm, Liêm, Chính Chí công vô tư; thật thà yêu thương con
người, hết lòng giúp đỡ đồng chí, đồng bào; có tinh thần quốc tế vô sản trong
sáng, thuỷ chung. Trong những phẩm chất đó thì phẩm chất Cần, Kiệm, Liêm,
Chính, Chí công vô tư được Người đề cập nhiều nhất bởi phẩm chất này gắn liền
với hoạt động hàng ngày của mỗi người, gắn liền giữa lời nói và việc làm, giữa
suy nghĩ và hành động của mỗi cá nhân trong đời công cũng như trong đời tư,
trong sinh hoạt cũng như trong công tác. Bên cạnh đó, Người còn đề ra những
nguyên tắc có tính phương pháp để hình thành đạo đức mới như: Tu dưỡng, rèn
luyện đạo đức cách mạng phải cố gắng, thường xuyên, bền bỉ suốt đời chủ yếu
là trong thực tiễn cách mạng; Nói đi đôi với làm, phải nêu gương về đạo đức;
Xây dựng đạo đức cách mạng phải gắn đấu tranh chống những biểu hiện phi
đạo đức - xây đi đôi với chống, trong xây có chống, trong chống có xây, lấy xây
làm chính.


Quan điểm của Hồ Chí Minh về thanh niên và đạo đức cách mạng của
thanh niên được đề cập nhiều trong các bài nói, bài viết của Người. Chính vì
vậy, việc nghiên cứu các quan điểm của Hồ Chí Minh về đạo đức thanh niên và
vận dụng các quan điểm đó vào việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên
ở nước ta hiện nay nói chung và của huyện Thới Lai nói riêng là một yêu cầu
quan trọng hàng đầu trong việc đào tạo, bồi dưỡng con người mới xã hội chủ
nghĩa trong sự nghiệp cách mạng hiện nay.
Vì những lý do trên, tôi lựa chọn đề tài: "Nâng cao giáo dục đạo đức
cách mạng cho thanh niên huyện Thới lai theo tư tưởng Hồ Chí Minh giai
đoạn 2015-2020 ” làm đề án tốt nghiệp.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu "Tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh và vận dụng của Đảng
trong việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên ở huyện Thới Lai giai
đoạn 2015-2020" nhằm hiểu sâu sắc hơn tư tưởng Hồ Chí Minh; đồng thời,

nhận thức sâu hơn về quan điểm, nội dung và nguyên tắc xây dựng đạo đức mới
của Hồ Chí Minh; làm rõ sự vận dụng của Đảng và Đảng bộ huyện Thới Lai vào
việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên trên địa bàn huyện Thới Lai .
Từ đó, xây dựng thế hệ cách mạng cho đời sau, tiếp tục kế thừa và phát huy
truyền thống đạo đức, nhân văn của dân tộc.
3. Ý nghĩa của vấn đề lựa chọn
Hiện nay, việc vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào việc giáo dục
đạo đức cách mạng cho thanh niên ở huyện Thới Lai là một vấn đề cấp bách
nhằm thực hiện tốt cuộc vận động “ Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh”. Để từ đó mỗi cán bộ Đoàn – Đoàn viên – Hội viên thanh niên
ngày càng thấm nhuần “Tư tưởng Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng” vận
dụng vào trong cuộc sống. Qua đó, đề bạt những giải pháp thiết thực phù hợp để
3
giáo dục phẩm chất đạo đức cách mạng cho thanh niên trên địa bàn huyện Thới
Lai trong thời gian tới.
4. Phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu: Vận dụng tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh vào việc
giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên ở huyện Thới Lai.


Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu những nội dung cơ bản trong tư tưởng
Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên và vận dụng vào
việc giáo dục đạo đức cho thanh niên trên địa bàn huyện Thới Lai giai đoạn
2015-2020.
5. Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu đề án trên cơ sở phương pháp luận chủ nghĩa duy vật biện
chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Đồng thời, đề án sử dụng các phương pháp cụ thể để tiến hành nghiên cứu:
- Phương pháp lịch sử - lôgic
- Phương pháp phân tích, tổng hợp

- Phương pháp so sánh, đối chiếu


4

PHẦN NỘI DUNG
Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC THANH NIÊN VÀ GIÁO
DỤC ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN
1.1 QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ ĐẠO ĐỨC CÁCH
MẠNG CỦA THANH NIÊN
1.1.1 Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò, vị trí của thanh niên
trong sự nghiệp cách mạng Việt Nam
Những năm tháng tuổi trẻ, được hòa mình vào cuộc sống lao động, đấu
tranh của nhân dân nhiều nước trên thế giới, Hồ Chí Minh có điều kiện tìm hiểu
thêm về vai trò của thanh niên trong sự phát triển của lịch sử nhân loại. Nhờ có
phương pháp luận mác xít và những hiểu biết thực tiễn phong phú, Người càng
phát hiện tiềm năng to lớn của lực lượng này trong cuộc đấu tranh cách mạng và
sự phát triển xã hội. Người nhận thấy thanh niên có những ưu điểm nổi trội: trẻ,
khỏe, chiếm số đông trong xã hội, hăng hái, nhiệt tình, nhanh nhạy tiếp thu cái
mới, giàu ước mơ ... Đó là lứa tuổi ham hiểu biết, giàu niềm tin, tự thể nghiệm
mình, có khả năng tiềm ẩn trong việc thực hiện lý tưởng, mục tiêu cao quý... Do
vậy, nếu biết định hướng, động viên đúng thì thanh niên sẽ say sưa với lý tưởng
sống cao đẹp, phát huy tài năng, tính sáng tạo, sẵn sàng hy sinh vì đại nghĩa.
Nhìn thấy rõ vai trò rất to lớn của thanh niên trong cách mạng văn hóa,
Hồ Chí Minh cho rằng muốn vận động nhân dân đứng lên làm cách mạng, trước
hết phải làm cho tầng lớp thanh niên của dân tộc giác ngộ. Nếu họ không được
giác ngộ, không đủ nghị lực, không còn sức sống, chỉ chạy theo “rượu cồn và
thuốc phiện” thì dân tộc có nguy cơ diệt vong. Thanh niên phải khẳng định vai
trò của mình trước vận mệnh của dân tộc. Và chính Hồ Chí Minh đã thức tỉnh

được lực lượng quan trọng này. Khi thanh niên Việt Nam có lý tưởng cách mạng
soi đường, họ đã hăng hái tham gia các phong trào đấu tranh, sẵn sàng chấp
nhận mọi gian khổ hy sinh, cùng với Đảng, với dân tộc làm nên thắng lợi cách
mạng tháng Tám năm 1945.
Cách mạng Tháng Tám thành công, đất nước độc lập, tiền đồ rạng rỡ
của dân tộc được mở ra trước mắt thế hệ trẻ. Trong điều kiện mới, Hồ Chí Minh
khẳng định: Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà... nước nhà thịnh


5

hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do các thanh niên. Khi miền Bắc bước
vào thời kỳ xây dựng chủ nghĩa xã hội, Người đã nhìn thấy thanh niên là lực
lượng nòng cốt để xây dựng xã hội mới, bởi:
Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ cách mạng đi trước
đồng thời là người phụ trách, dìu dắt thiếu niên nhi đồng - thế hệ thanh niên
tương lai.
Thanh niên là người xung phong vươn lên phía trước trong công cuộc
phát triển kinh tế, văn hóa trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội;
Thanh niên là lực lượng cơ bản trong bộ đội, công an và quân dân tự vệ,
đang hăng hái giữ gìn trật tự, trị an, bảo vệ Tổ quốc;
Trong mọi công việc, thanh niên thi đua thực hiện khẩu hiệu: Đâu cần
thanh niên có, việc gì khó thanh niên làm.
Hồ Chí Minh khẳng định: thanh niên có sứ mạng lịch sử vẻ vang đối với
cách mạng nước mình và cách mạng thế giới, đó là thanh niên trong giai cấp
công nhân, giai cấp đại biểu cho phương thức sản xuất tiến bộ nhất trong lịch
sử, là người xây dựng chủ nghĩa xã hội, chủ nghĩa cộng sản trên thế giới. Người
cho rằng: Thanh niên các nước đoàn kết với nhau, tin tưởng vào khả năng đấu
tranh của mình để giữ gìn hòa bình thế giới, thực hiện hợp tác cùng nhau để xây
dựng đời sống hạnh phúc tươi vui.

Bên cạnh việc khẳng định những ưu điểm của thanh niên, Hồ Chí Minh
cũng luôn chỉ ra những mặt yếu, những nhược điểm của họ, đó là sự thiếu từng
trải trong cuộc sống, một số chưa chịu khó học tập, mắc bệnh hình thức, bệnh cá
nhân, tự cao, tự đại... Hồ Chí Minh chỉ rõ: phát huy mặt mạnh, khắc phục mặt
yếu là con đường để tự hoàn thiện nhân cách của thanh niên. Thanh niên muốn
làm chủ tương lai cho xứng đáng thì ngay hiện tại phải không ngừng rèn luyện
tinh thần và lực lượng cho mình, phải làm những việc chuẩn bị cái tương lai đó.
Trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, quán
triệt quan điểm của Hồ Chí Minh về vị trí, vai trò của thanh niên, Hội nghị lần
thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa X đã ban hành Nghị quyết về tăng
cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên. Nghị quyết khẳng
định: “Đảng ta tiếp tục đề cao vai trò, vị trí quan trọng của thanh niên; xác định
thanh niên là lực lượng xung kích trong giai đoạn cách mạng mới”; “Thanh


6

niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là lực lượng
xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết
định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội
nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Thanh niên được đặt ở vị trí trung
tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con người”.
Đồng thời nêu rõ “thanh niên nước ta đang đứng trước những cơ hội, thuận lợi
lớn, nhưng cũng phải đương đầu với những khó khăn, thách thức không nhỏ…”.
Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người “vừa hồng, vừa
chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị
dưới sự lãnh đạo của Đảng. Đảng đề ra đường lối, chủ trương định hướng cho
thanh niên hành động, xác định các chuẩn mực cho thanh niên phấn đấu; xây
dựng các tấm gương điển hình tiêu biểu cho thanh niên học tập và noi theo. Bên
cạnh đó, sự nỗ lực học tập, rèn luyện và phấn đấu không ngừng của thanh niên

theo tấm gương Hồ Chí Minh là yếu tố quan trọng để xây dựng thế hệ thanh
niên thời kỳ mới.
1.1.2 Quan niệm của Hồ Chí Minh về đạo đức cách mạng của thanh
niên
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn coi trọng việc giáo dục đạo đức cho
đoàn viên, thanh niên. Nhìn nhận đoàn viên, thanh niên một cách toàn diện, thấy
rõ vị trí, vai trò "Là người tiếp sức cho thế hệ thanh niên già, đồng thời là người
phụ trách dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai." Do vậy, Người đặc biệt quan tâm
tổ chức, bồi dưỡng đoàn viên thanh niên thành đội xung kích cách mạng, lực
lượng hậu bị của Đảng nhằm kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp của giai
cấp và dân tộc.
Người yêu cầu mỗi đoàn viên, thanh niên phải tự giác rèn luyện, không
ngừng học tập, gương mẫu xung phong trong mọi công việc. Đi đôi với việc
giáo dục trí lực, nâng cao trình độ chuyên môn, nắm vững khoa học kỹ thuật,
mỗi đoàn viên, thanh niên phải thường xuyên trau dồi đạo đức cách mạng bởi
theo Người: "Thanh niên phải có đức, có tài. Có tài mà không có đức ví như một
anh làm kinh tế tài chính rất giỏi nhưng lại đi đến thụt két thì chẳng những
không làm được gì lợi ích cho xã hội, mà còn có hại cho xã hội nữa. Nếu có đức
mà không có tài ví như ông Bụt không làm hại gì, nhưng cũng không có lợi gì
cho loài người". Đạo đức cách mạng ấy là sự triệt để trung thành với cách mạng,


7

một lòng, một dạ phục vụ nhân dân, sẵn sàng xả thân cho đất nước, điều đó
được thể hiện ở ngay trong suy nghĩ và hành động hàng ngày của mỗi đoàn viên,
thanh niên. Để tuổi trẻ trở thành người cách mạng chân chính, những con người
mới XHCN, Người nhấn mạnh việc cần thiết phải giáo dục đoàn viên, thanh
niên tính trung thực, ngay thẳng, tác phong khiêm tốn, giản dị, tinh thần lao
động tích cực, siêng năng, táo bạo và sáng tạo. Đoàn viên, thanh niên phải luôn

có tinh thần cố gắng vươn lên, sống cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, luôn
đặt lợi ích của Đảng, của dân tộc lên trên hết, phải thực hành tự phê bình và phê
bình nghiêm chỉnh để giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
Không những thế, Người còn yêu cầu mỗi đoàn viên, thanh niên cần phải
chống tâm lý tự ti, tự lợi, chỉ lo vun vén cho lợi ích riêng và sinh hoạt riêng của
mình, chống tâm lý ham sung sướng và tránh khó nhọc, chống thói xem khinh
lao động, nhất là lao động chân tay...đó là những thói xấu kìm hãm chí tiến thủ
của đoàn viên, thanh niên.
Thương yêu hết lòng và đặt niềm tin trọn vẹn vào đoàn viên, thanh niên,
Người nhấn mạnh: "Thanh niên sẽ làm chủ nước nhà. Phải học tập mãi, tiến bộ
mãi mới thật là thanh niên ". Trước lúc đi xa, Người đã để lại cho đoàn viên,
thanh niên "Muôn vàn tình thương yêu", Người đánh giá: “Đoàn viên thanh niên
ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó khăn, có
chí tiến thủ"; và căn dặn "Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng
cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng CNXH vừa “hồng”vừa
“chuyên”. Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan trọng và
cần thiết”. Từ bức thư tâm huyết gửi thanh niên Việt Nam hồi đầu thế kỷ đến lời
“Di chúc” cuối cùng, Bác Hồ luôn dành cho đoàn viên, thanh niên tình cảm
thương yêu, trìu mến, sự chăm sóc ân cần.
Không chỉ chăm lo và giáo dục, cổ vũ đoàn viên, thanh niên học tập và
phấn đấu, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là một mẫu mực của tấm gương đạo đức
cách mạng, cần kiêm liêm chính, chí công vô tư, hết lòng, hết sức phục vụ cách
mạng và nhân dân. Suốt đời phấn đấu vì độc lập, thống nhất của Tổ quốc, vì
cuộc sống ấm no, hạnh phúc của nhân dân.
Thấm nhuần và quán triệt tư tưởng của Người, Đảng và Nhà nước ta luôn
đề cao vai trò của đoàn viên, thanh niên. Coi đây là lực lượng xung kích, là đội
dự bị tin cậy của Đảng và coi công tác thanh niên là vấn đề được đặc biệt quan


8

tâm chỉ đạo. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất nước có vị trí
xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay không phần lớn phụ thuộc vào lực
lượng đoàn viên, thanh niên, vào việc bồi dưỡng, rèn luyện thế hệ thanh niên.
Do vậy, phải chăm lo giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo phát triển toàn diện về chính
trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hoá, sức khoẻ, nghề nghiệp, giải quyết việc
làm, phát triển tài năng - sức sáng tạo, phát huy vai trò xung kích…của đoàn
viên, thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
1.2 QUAN NIỆM CỦA HỒ CHÍ MINH VỀ GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC
CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN
1.2.1 Quan niệm của Hồ Chí Minh về giáo dục đạo đức
Hồ Chí Minh đã từng nói: “ Thiện ác vốn chẳng phải là bản tính cố hữu,
phần lớn đều do giáo dục mà nên”. Người muốn nhấn mạnh đến vai trò của giáo
dục đạo đức trong việc hình thành phẩm chất nhân cách con người, “ thiện”,
“ác” không phải là bản chất sẵn có của con người mà chủ yếu là do quá trình
giáo dục hình thành nên.
Không những thế, giáo dục còn góp phần đắc lực vào công cuộc xây dựng
đất nước. Người kêu gọi: “ Quốc dân Việt Nam! Muốn giữ vững nền độc lập,
muốn làm cho dân mạnh nước giàu, mọi người Việt Nam phải có kiến thức mới,
để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà và trước hết phải biết đọc,
biết viết chữ quốc ngữ”
Để phát huy vai trò sức mạnh của tuổi trẻ thì phải tiến hành giáo dục một
cách toàn diện và chu đáo . Hiểu sâu sắc tầm quan trọng của vấn đề này, trong
suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hết sức
quan tâm dìu dắt thế hệ trẻ .
Trong số những vấn đề cần giáo dục đạo đức cho thanh niên, Hồ Chí
Minh đặt lên hang đầu vấn đề giáo dục tinh thần yêu nước . Trong năm điều
Người dạy thiếu niên và nhi đồng, điều thứ nhất là: “ Yêu Tổ quốc, yêu đồng
bào”, đối với thanh niên “ Trước hết phải yêu Tổ quốc, yêu nhân dân.Phải có
tinh thần dân tộc vững chắc và tinh thần quốc tế dung đắn” . Tinh thần yêu nước

là vốn quý, là sức mạnh to lớn giúp cho dân tộc ta đứng vững trước những thử
thách nghiệt ngã trong lịch sử. Nó đước hun đúc từ bao đời và trở thành sức
mạnh Việt Nam. Trong thới đại Hồ Chí Minh hơn bao giờ hết tinh thần ấy cần


9

đước đề cao và khơi dậy một cách mạnh mẽ để đưa chúng ta vượt qua đói
nghèo, tụt hậu. Có thể nói rằng giáo dục tinh thần yêu nước cho thanh niên theo
tư tưởng Hồ Chi Minh là việc làm đặc biệt quan trọng , nó tiếp them nguồn sức
mạnh, trí sang tạo cho hang triệu thanh niên đang ngày đêm chiến đấu, lao
động , cống hiến trên mọi lĩnh vực vì sự vững bền của đất nước
Trong công cuộc giáo dục, bồi dững đạo đức thế hệ trẻ cho đất nước, Hồ
Chí Minh nhấn mạnh đến nguyên tắc giáo dục toàn diên. Người cho rằng ,” Nhà
nước chú trọng đặc biệt việc giáo dục thanh niên về đức dục, trí dục và thể dục”.
Một con người có trí tuệ và nhân cách phát triển lệch lạc không thể là một người
chủ của đất nước, của Tổ quốc . Vấn đề giáo dục toàn diện là một vấn đề hết sức
quan trọng. Theo chủ tịch Hồ Chí Minh, thanh niên là chủ tương lai của nước
nhà , vì vậy, ngay từ hiện tại “ …thanh niên phải chuẩn bị làm người chủ nước
nhà. Muốn thế phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật, văn hóa , trước hết là
phải rèn luyện và thấm nhuần tư tưởng xã hội chủ nghĩa, gột rữa cá nhân chủ
nghĩa …”. Đúng như tư tưởng của Người, để hoàn thanh tốt vai trò người chủ
nước nhà, thanh niên phải được giáo dục, đào tạo một cách chu đáo, phải được
chuẩn bị đầy đủ các hành trang cần thiết nhất. Trước hết họ phải là những con
người gương mẫu về đạo đức, có ý thức đạo đức hoàn thiện, đầy đủ đồng thời,
có thể chất cường tráng, mạnh mẽ. Có như thế họ mới có thể vượt qua được
những khó khăn, thử thách, mới làm tròn được những nhiệm vụ vẻ vang nhưng
cũng rất nặng nề mà Đảng, dân tộc và nhân dân giao phó. Đặc biệt họ phải là
những người có trí tuệ cao, thong minh, sang tạo, có ý chí khám phá tìm tòi “
dám nghĩ, dám làm”, biết vận dụng ngững thành quả của khoa học – công nghệ

hiện đại vào thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Để trở thành những con người phát triển hài hòa và toàn diện, con đường
duy nhất của thanh niên là không ngừng ra sức phấn đấu, rèn luyện, học tập trên
tất cả các lĩnh vực “ phải ra sức học tập chính trị, kỹ thuật văn hóa, phải thấm
nhuần tư tưởng xã hội chủ nghĩa”. Điều đó có ý nghĩa đặc biệt quan trọng nhất
là trong điều kiện toàn cầu hóa và sự bùng nổ của cách mạng kho học – công
nghệ hiện đại. Thanh niên Việt Nam phải biết vươn lên làm chủ những công
nghệ tiến tiến nhất, để rút ngắn khoảng cách với những quốc gia phát triển. Thực
tế cho thấy, rất nhiều thanh niên đã và đang xứng đáng với lời dạy đó của Người


10

Những thắng lợi vẽ vang của tuổi trẻ Việt Nam trong các cuộc thi quốc tế,
trong học tập, sản xuất và kinh doanh… đã chứng minh vai trò và năng lực của
các thế hệ thanh niên trong công cuộc xây dựng đất nước. Tuy nhiên, tuổi trẻ
ngày nay cần phải làm được nhiều hơn thế, cần phải tiếp tục phấn đấu và rèn
luyện trên nhiều lĩnh vực, chúng ta còn tụt hậu, có khoảng cách quá xa so với
các nước phát triển trong khu vực và trên thế giới. Nhiệm vụ của thanh niên là
phải góp phần thu hẹp, san bằng khoảng cách đó. Hồ Chí Minh đặc biệt chú
trọng việc giáo dục đạo đức cách mạng cho thế hệ trẻ . Người chỉ rõ “ Thanh
niên phải luôn luôn rèn luyện đạo đức cách mạng .
+ Trung thành:Trọn đời trung thành với sự nghiệp cách mạng, với Tổ
quốc, với Đảng, với giai cấp
+ Dũng cảm: không sợ khổ, không sợ khó, thực hiện “ Đâu cần thanh niên
có, việc gì khó thanh niên làm”, “ gian khổ thì đi trước, hưởng thụ sau mọi
người”
+ Khiêm tốn: Không nên tự cho mình là tài giỏi, không khoe công, không
tự phụ.
Theo Hồ Chí Minh “ Thanh niên cần phải có tinh thần và gan dạ, sáng

tạo, cần phải có chí khí hang hái và tinh thần tiến lên, vượt mọi khó khăn, gian
khổ để tiến mãi không ngừng”. Dù trong bất cứ hoan cảnh nào người thanh niên
cũng phải sống xứng đáng với truyền thống vẻ vang của dân tộc . Trong bối
cảnh hội nhập và mở cửa hiện nay, đất nước đang đứng trước những thời cơ và
những thử thách lớn lao, hơn bao giờ hết vai trò và trách nhiệm của thanh niên
ngày càng vinh dự và nặng nề. Tương lai của đất nước của dân tộc nằm trong
tay thề hệ trẻ . Chúng ta có thể sánh vai với các cường quốc năm châu được hay
không?. Chúng ta có thể đi tắt, đón đầu thời đại được hay không?. Chúng ta có
thể vượt ra khỏi đói nghèo, tụt hậu để trở thành một quốc gia giàu có, vững
mạnh, phát triển về mọi mặt được hay không? Tất cả đang trông chờ vào ý chí,
nghị lực và bản lĩnh của tuổi trẻ, tất cả đang được quyết định bởi những việc
làm, những hành động cụ thể của tuổi trẻ hôm nay. Chúng ta không thể quên lời
căn dặn thiết tha của Người: “ Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách
nhiệm lớn.Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm
chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân”.


11

Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt niềm tin lớn vào thế hệ trẻ, quan tâm đặc biệt
đến sự phát triển toàn diện của họ, trong đó có sự phát triển về thể chất, Người
đã nêu một tấm gương sáng về rèn luyện thể dục, thể thao đồng thời kêu gọi mọi
người, nhất là thanh niên, phải thường xuyên rèn luyện sức khỏe, coi đó là trách
nhiệm và bổn phận của thanh niên. Họ cần có những hoạt động vui chơi lành
mạnh: “ Thanh niên phải chuyên tâm học hành và công tác, nhưng cũng cần có
vui chơi. Vui chơi lành mạnh là một bộ phận trong sự sinh hoạt của thanh
niên”. Vui chơi để có them niềm tin và ý chí trong học tập, rèn luyện. Hồ Chí
Minh đã từng nhắc nhỡ: “ Trong vui chơi cũng có giáo dục. Cần có những thú
vui chơi văn hóa, thể dục có tinh thần tập thể và quần chúng
Để giáo dục cho thế hệ trẻ Hồ Chí minh rất chú trọng tới vai trò của tổ

chức Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đối với việc giáo dục, bồi dưỡng
thanh niên. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là một tổ chức cách mạng
do chính Hồ chủ tịch và Đảng cộng sản Việt Nam sang lập, rèn luyện, là đội ngũ
của những người Việt Nam ưu tú. Trong suốt quá trình cách mạng Việt Nam,
Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh đã có những đóng góp to lớn vào sự
nghiệp cách mạng của dân tộc. Đây vừa là tổ chức vứa là môi trường cho người
thanh niên yêu nước rèn luyện và cống hiến. Để phát huy vai trò của tuổi trẻ Hồ
Chí Minh căn dặn: “ Trung ương Đoàn cần phải tang cường hơn nữa việc giáo
dục tinh thần yêu nước, giác ngộ giai cấp và đạo đức cách mạng cho Đoàn viên
và thanh niên”
Tin tưởng vào bản chất và sức mạnh của thanh niên nhưng phải giáo dục
họ trở thành lực lượng kế tục sự nghiệp cách mạng.
1.2.2 Nội dung giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nêu lên những giá trị chuẩn mực của đạo đức
cách mạng chung, cơ bản của con người Việt Nam trong thời đại mới. Thanh
niên cần dựa vào các chuẩn mực ấy thực hành cho phù hợp với công tác và nghề
nghiệp của mình.
Trung với nước, hiếu với dân: Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trung với
nước phải gắn liền hiếu với dân. Vì nước là nước của dân, còn dân lại là chủ
nhân của đất nước; bao nhiêu quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân, bao nhiêu
lợi ích đều vì dân, cán bộ là đày tớ của dân chứ không phải là “quan cách


12

mạng”. Trung với nước là tuyệt đối trung thành với sự nghiệp dựng nước và giữ
nước, trung thành với con đường đi lên của đất nước; là suốt đời phấn đấu cho
Đảng, cho cách mạng. Hiếu với dân thể hiện ở chỗ thương dân, tin dân, phục vụ
nhân dân hết lòng. Để làm được như vậy phải gần dân, kính trọng và học tập
nhân dân, phải biết dựa vào dân và lấy dân làm gốc.

Thực hành chuẩn mực đạo đức trung với nước, hiếu với dân của thanh
niên hiện nay là sự tự nguyện, tự giác suốt đời phấn đấu cho cho độc lập của Tổ
quốc, tự do cho nhân dân, xây dựng xã hội chủ nghĩa, biến lý tưởng xã hội của
Đảng, của dân tộc thành hiện thực, bất chấp mọi khó khăn thử thách, kể cả hy
sinh khi cần thiết. Luôn coi mình là công bộc của dân, hết lòng, hết sức phục vụ
nhân dân, để dân tin, dân phục, dân yêu.
Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư: “Cần, kiệm, liêm, chính” là bốn
chuẩn mực đạo đức, còn “chí công vô tư” là hai nguyên tắc ứng xử gắn liền với
hoạt động hằng ngày của con người. Đối với thanh niên, phải cần cù, siêng
năng, lao động có kế hoạch, sáng tạo, đạt năng suất cao; không lười biếng,
không ỷ lại, không dựa dẫm; phải tiết kiệm thì giờ, tiền của, không xa hoa, lãng
phí, không phô trương, hình thức,... Luôn luôn tôn trọng, giữ gìn của công,
không tham lam, không ham địa vị, tiền tài,... Đối với bản thân không tự cao, tự
đại, luôn chịu khó học tập, trau dồi bản thân. Không nịnh hót cấp trên, không
xem khinh người dưới, luôn giữ thái độ chân thành, khiêm tốn, đoàn kết thật thà,
không dối trá, lừa lọc.
Yêu thương con người: Kế thừa truyền thống nhân nghĩa của dân tộc, kết
hợp với chủ nghĩa nhân đạo cộng sản, tiếp thu tinh thần nhân văn của nhân loại,
Chủ tịch Hồ Chí Minh xác định tình yêu thương con người là một trong những
chuẩn mực đạo đức cao đẹp của người cách mạng. Người là tấm gương thực
hành đầy đủ các chuẩn mực yêu thương con người sâu sắc. Học và làm theo tấm
gương đạo đức của Bác, mỗi thanh niên Việt Nam cần ý thức rằng không có tình
yêu thương con người thì không thể nói đến cách mạng, đến chủ nghĩa xã hội.
Tình yêu thương con người không chung chung mà rất cụ thể. Đó là tình yêu
thương gia đình, yêu thương bạn bè, đồng chí, yêu thương người đã nhận ra sai
lầm, khuyết điểm để sửa chữa,... Tình yêu thương con người không chỉ ở nhận
thức, ở ý thức mà là bằng hành động thiết thực. Đó là phải luôn luôn biết làm


13

điều có lợi, tránh điều hại cho dân, biết hy sinh bảo vệ dân, luôn coi trọng việc
xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với bạn bè, đồng chí để giúp nhau cùng tiến bộ.
Tinh thần quốc tế trong sáng: Tinh thần quốc tế trong sáng là tinh thần
đoàn kết quốc tế, tinh thần đoàn kết với các dân tộc bị áp bức, với nhân dân lao
động các nước, với những người tiến bộ trên thế giới. Làm theo tấm gương sáng
đạo đức tinh thần quốc tế của Người, mỗi thanh niên Việt Nam phải ý thức được
rằng, đoàn kết quốc tế trong thời đại ngày nay là nhiệm vụ rất quan trọng. Để
làm theo Người, mỗi chúng ta phải nắm vững tư tưởng, quan điểm, chủ trương,
giải pháp về công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế của Đảng; phấn đấu công
tác giỏi, học tập tốt, góp phần trí lực của mình nhằm phát triển tinh thần quốc tế
trong sáng.
Với thanh niên:
“ Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên”
Thanh niên phải luôn luôn rèn luyện đạo đức cách mạng, trọn đời trung
thành với sự nghiệp cách mạng, với tổ quốc, với Đảng với giai cấp.Bất kỳ ở
cương vị nào, đều không sợ khó, không sợ khổ, đều một lòng một da, phục vụ
lợi ích chung của giai cấp, của nhân dân, đều nhằm mục đích xây dựng chủ
nghĩa xã hội.
Giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên là một nhiệm vụ quan trọng
cho sự tồn tại, phát triển của mỗi quốc gia, dân tộc. Bởi lẽ, thanh niên là những
chủ nhân tương của đất nước, mang trong mình trí tuệ, sức khoẻ, tuổi trẻ, và
lòng nhiệt huyết.
Hy sinh cả cuộc đời để hoạt động cách mạng, vì sự nghiệp giải phóng dân
tộc, giải phóng con người, Hồ Chí Minh không chỉ quan tâm tới đạo đức và giáo
dục đạo đức cách mạng cho cán bộ, đảng viên mà còn đặc biệt quan tâm tới giáo
dục đạo đức cách mạng cho thanh niên bởi Người đã sớm nhìn thấy vị trí, vai trò

to lớn của lực lượng đông đảo này trong sự nghiệp cách mạng, luôn tin tưởng và
nhìn nhận họ theo quan điểm phát triển.


14

Theo quy luật bốn mùa, mùa Xuân là khởi đầu cho một năm mới. Mùa
Xuân chính là thời khắc để con người nghĩ tới những ước mơ, hoài bão, đặt ra
những mục tiêu, hy vọng mới. Vì thế, mùa Xuân được ví như là mùa của sự
sống, của tình yêu, của hạnh phúc, của sự tốt lành. Về mặt sinh học, mỗi mùa
Xuân sang cũng là lúc người ta trưởng thành hơn, suy nghĩ chín chắn hơn, trí
tuệ, tư duy cũng phát triển hơn và cả mơ ước, khát vọng của tuổi trẻ cũng tràn
đầy, mãnh liệt. Như vậy, bằng một sự liên tưởng lãng mạn mà khoa học, lôgíc
và thực tiễn, Hồ Chí Minh đã chỉ ra: Mùa Xuân là mùa đẹp nhất trong năm. Tuổi
trẻ là quãng đời tươi đẹp nhất của con người. Từ đó Người đi đến chân
lý: ‘‘Tuổi trẻ là mùa Xuân của xã hội’’. Rõ ràng ở đây Hồ Chí Minh đã rất đề
cao vai trò của thanh niên trong xã hội; chính họ là những người sẽ làm cho đất
nước tươi đẹp như mùa xuân, mang đến một sức sống mới, một khí thế mới, một
tinh thần lao động hăng say cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước
nhà.
Với một giác quan chính trị nhạy bén, lại am hiểu lịch sử dân tộc và trực
tiếp lãnh đạo cách mạng, Hồ Chí Minh sớm nhận thấy vai trò to lớn của thanh
niên trong quá trình đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Ngay từ rất sớm, Hồ
Chí Minh đã nói rằng: “Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất
nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi sinh”. Trong “Thư gửi
các bạn thanh niên” Hồ Chí Minh viết:“Thanh niên là người chủ tương lai của
nước nhà. Thật vậy, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn là do
các thanh niên. Thanh niên muốn làm người chủ tương lai cho xứng đáng thì
ngay hiện tại phải rèn luyện tinh thần và lực lượng của mình, phải ra làm việc
để chuẩn bị tương lai đó” . Người cho rằng sự phát triển trong tương lai của đất

nước và tiền đồ vẻ vang của dân tộc trông chờ rất lớn vào thanh niên. Trong bài
phát biểu tại Đại hội Đại biểu thanh niên Hà Nội, Hồ Chí Minh đã dùng những
ngôn từ rất giản dị và dễ hiểu để nói về trách nhiệm thanh niên đối với đất nước.
Đó là “Đi sâu vào quần chúng để san sẻ những thường thức về chính trị và quyền
lợi công dân; ủng hộ Chính phủ không phải chỉ bằng những lời hoan hô suông
thôi, mà cần phải một mặt giải thích cho dân chúng về những nỗ lực của Chính
phủ, một mặt phê bình, giám đốc, tham gia ý kiến vào công việc của Chính phủ,
chiến đấu giữ lấy nền độc lập và tự rèn luyện từ bây giờ để sau này lên thay
những thủ lĩnh mà gánh vác những việc trọng đại của nước nhà”.


15

Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ vai trò của thanh niên trên cả hai bình diện
xã hội và mối quan hệ kết nối quá khứ với tương lai không thể tách rời
nhau: “Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh niên già, đồng
thời là người phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai”. Vai trò này vô
cùng quan trọng quyết định vận mệnh của dân tộc và của giai cấp công nhân.
Người dạy thanh niên sống phải có mục tiêu lý tưởng, phải có ý chí quyết tâm
cao, kiên trì, vượt qua khó khăn gian khổ đạp bằng chông gai để thực hiện cho
kỳ được mục tiêu lý tưởng đó: "Không có việc gì khó, chỉ sợ lòng không bền,
đào núi và lấp biển, quyết chí ắt làm nên. Người đã khẳng định thắng lợi của
cách mạng nước ta với một lực lượng thanh niên hùng hậu như hiện nay: “Với
một thế hệ thanh niên hăng hái kiên cường, chúng ta nhất định thành công trong
sự nghiệp bảo vệ miền Bắc, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước".
Trên cơ sở nhìn nhận vai trò to lớn của thanh niên đối với sự nghiệp cách
mạng và tương lai của dân tộc, đất nước, Người đã dành sự quan tâm đặc biệt
đến công tác thanh niên. Như vậy, rèn luyện đạo đức cách mạng, bồi dưỡng,
giáo dục lý tưởng của người chiến sỹ cộng sản cho thanh niên luôn là vấn đề
được Hồ Chí Minh quan tâm và trăn trở. Trước lúc đi xa, trong bản Di chúc

thiêng liêng,với muôn vàn tình yêu thương để lại cho Đảng và dân tộc, Người
cũng căn dặn Đảng phải chăm lo, dìu dắt, giác ngộ thanh niên: "Đoàn viên và
Thanh niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái, xung phong, không ngại
khó khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng
cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa
"hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là việc rất quan
trọng và rất cần thiết”.
“Hồng” là phải có phẩm chất đạo đức, lối sống trong sạch, giản dị theo
những tiêu chí của người chiến sỹ cộng sản "cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô
tư", hy sinh suốt đời đấu tranh cho Đảng, cho cách mạng, chín chắn trong suy
nghĩ, hành động, giải quyết công việc một cách thông minh, linh hoạt, mềm dẻo.
Còn “chuyên” là tính chuyên nghiệp cao về trình độ chính trị, văn hóa, khoa
học, kỹ thuật và quân sự.". Vừa hồng vừa chuyên" có nghĩa là khi làm việc gì
cũng phải có suy nghĩ thấu đáo để giải quyết công việc đạt hiệu quả cao nhất.
Nói tóm lại "vừa hồng vừa chuyên" có nghĩa là "vừa có đức vừa có tài".


16

Thấm nhuần và quán triệt tư tưởng của Hồ Chí Minh, Đảng và Nhà nước
ta luôn đề cao vai trò của đoàn viên, thanh niên. Coi đây "Là lực lượng xã hội to
lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân
tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhiệm những công việc đòi
hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo. Thanh niên là độ tuổi sung sức nhất
về thể chất và phát triển trí tuệ, luôn năng động, sáng tạo, muốn tự khẳng định
mình… Thanh niên là lực lượng xung kích cách mạng, Đoàn Thanh niên Cộng
sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng; công tác thanh niên là vấn đề
sống còn của dân tộc…"
Xuất phát từ vị trí, vai trò to lớn của thanh niên, Đảng ta tiếp tục khẳng
định: "Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người “vừa hồng vừa

chuyên” theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị
dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội".
Ngày 14- 5- 2011, Bộ Chính trị khoá XI ban hành Chỉ thị số 03-CT/TƯ
về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.
Một trong những nội dung chủ yếu của Chỉ thị đó là "Coi trọng việc giáo dục
đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ. Cấp ủy, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và
đoàn thể các cấp có biện pháp cụ thể để tổ chức, chỉ đạo thực hiện hiện tốt việc
giáo dục đạo đức, lối sống cho thế hệ trẻ theo tấm gương đạo đức Bác Hồ".
1.2.3 Phương pháp giáo dục đạo đức cho thanh niên
Thanh niên là rường cột của nước nhà, chủ nhân tương lai của đất nước, là
lực lượng xung kích trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân
tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, hội nhập quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Thanh niên được đặt ở vị trí trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát
huy nhân tố và nguồn lực con người. Chăm lo, phát triển, thanh niên vừa là mục
tiêu, vừa là động lực bảo đảm cho sự ổn định và phát triển vững bền của đất
nước. Chăm lo, bồi dưỡng, giáo dục thanh niên thành lớp người vừa "hồng" vừa
"chuyên" theo tư tưởng Hồ Chí Minh là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị
dưới sự lãnh đạo của Đảng, vai trò quan trọng của Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh, gia đình, nhà trường và xã hội.


17

Vì vậy, nguyên tắc chủ yếu, làm cơ sở đề xuất các biện pháp giáo dục đạo
đức, lý tưởng cách mạng phải là những nguyên tắc của đạo đức cách mạng dựa
trên nền tảng của chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm
của Đảng Cộng sản Việt Nam. Theo tư tưởng Hồ Chí Minh, có những nguyên
tắc xây dựng đạo đức, lý tưởng cách mạng cho thanh niên hiện nay, đó là:

- Rèn luyện đạo đức, lý tưởng cách mạng là công việc phát triển lâu dài,
bền bỉ suốt đời;
- Giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng bằng phương pháp nêu gương
sáng;
- Xây dựng đạo đức cách mạng, đồng thời đấu tranh chống lại những hiện
tượng phi đạo đức;
- Khắc phục những biểu hiện của tư tưởng, đạo đức cũ không còn phù hợp
và xây dựng tư tưởng đạo cách mạng trong cán bộ, đảng viên.
- Giáo dục đạo đức, lý tưởng cách mạng cho thanh niên là sự nghiệp của
toàn Đảng, Nhà nước và của toàn dân.
Trong Di chúc năm 1969, Hồ Chí Minh nhận xét về đoàn viên thanh niên
và chỉ rõ tầm quan trọng của việc giáo dục cho thế hệ trẻ: "Đoàn viên và thanh
niên ta nói chung là tốt, mọi việc đều hăng hái xung phong, không ngại khó
khăn, có chí tiến thủ. Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng
cho họ, đào tạo họ thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội
vừa "hồng" vừa "chuyên". Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một
việc rất quan trọng và rất cần thiết".
Chiến lược phát triển thanh niên đến năm 2020 khẳng định mục tiêu tổng
quát: "Tăng cường giáo dục, bồi dưỡng, đào tạo thế hệ thanh niên Thới Lai
phát triển toàn diện, trở thành nguồn nhân lực trẻ có chất lượng cao và phát
huy tốt vai trò xung kích, sáng tạo của thanh niên trong sự nghiệp đẩy mạnh
công nghiệp hóa, hiện đại hóa huyện nhà".
Vai trò lãnh đạo của Đảng bộ và hoạt động phong trào của các tổ chức
đoàn thể rất quan trọng trong công tác giáo dục ý thức đạo đức cho thanh niên.
Nó có tác dụng định hướng và củng cố sự kiên định trên con đường đã chọn,
tránh chệch hướng, thụt lùi, nhất là trong bối cảnh xã hội khá phức tạp hiện nay,
với nhiều tác động đa dạng đối với nhận thức tư tưởng cũng như ý thức đạo đức


18

sinh viên. Nguyên tắc ở đây là kết hợp vai trò lãnh đạo của Đảng và sức mạnh
của các đoàn thể trong công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên. Trong công tác
giáo dục đạo đức và quản lý thanh niên, tổ chức Đảng bộ đóng vai trò lãnh đạo,
định hướng nhận thức và hành động, xây dựng chiến lược và kế hoạch dài hơi,
chỉ đạo công tác thông qua các hoạt động phong trào của các tổ chức đoàn thể,
không làm thay, phải quan tâm sâu sát đến mọi hoạt động liên quan đến thanh
niên để có phương hướng chỉ đạo, xử lý kịp thời.


19

Chương 2
THỰC TRẠNG TƯ TƯỞNG THANH NIÊN VÀ VIỆC GIÁO DỤC
ĐẠO ĐỨC CÁCH MẠNG CHO THANH NIÊN Ở HUYỆN THỚI LAI
2.1. THỰC TRẠNG TƯ TƯỞNG CỦA THANH NIÊN TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN
THỚI LAI

2.1.1. Đặc điểm tình hình, vị trí địa lý của huyện Thới Lai:
Huyện Thới Lai được thành lập trên cơ sở tách ra khỏi huyện Cờ Đỏ theo
Nghị định số 12/NĐ-CP ngày 23 tháng 12 năm 2008 của Chính phủ V/v điều
chỉnh địa giới hành chính xã, thành lập xã thuộc huyện Thốt Nốt, huyện Vĩnh
Thạnh, huyện Cờ Đỏ; thành lập quận Thốt Nốt và các phường trực thuộc; điều
chỉnh địa giới hành chính huyện Cờ Đỏ để thành lập huyện Thới Lai thuộc TP.
Cần Thơ, với tứ cận như sau:
- Phía Bắc giáp huyện Cờ Đỏ, quận Ô Môn.
- Phía Đông giáp quận Ô Môn và huyện Phong Điền.
- Phía Tây huyện Cờ Đỏ - thành phố Cần Thơ và tỉnh Kiên Giang.
- Phía Nam giáp huyện Phong Điền - thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu
Giang, tỉnh Kiên Giang.

Vị trí của huyện Thới Lai giáp phía Tây Nam khu vực nội thành tổng diện
tích tự nhiên 25.570,24 ha, chiếm 18,24% diện tích tự nhiên của thành phố Cần
Thơ, gồm 12 xã (Thới Thạnh, Tân Thạnh, Xuân Thắng, Trường Xuân, Trường
Xuân A, Trường Xuân B, Định Môn, Trường Thành, Trường Thắng, Thới Tân,
Đông Thuận, Đông Bình), và 1 thị trấn (thị trấn Thới Lai).
Tính đến 6 tháng đầu năm 2015, dân số toàn huyện đạt gần 124.818
người, mật độ dân số đạt 488 người/km2.
Hiện nay toàn huyện có:4.235 Hội viên; 5.014 Đoàn viên và 33.449
Thanh niên.
2.1.2. Đánh giá thực trạng tư tưởng thanh niên huyện Thới Lai
Nhìn chung tình hình tư tưởng thanh niên trên địa bàn huyện Thới lai ổn
định, ngày càng phấn khởi trước sự quan tâm, tin tưởng của các cấp ủy Đảng,
chình quyền dành cho thanh niên và công tác thanh niên.
Bên cạnh đó, các chương trình, hoạt động của tổ chức Đoàn – Hội được
đông đảo thanh niên quan tâm, theo dõi và tham gia các tấm gương người tốt,
việc tốt, thanh thiếu nhi tiêu biểu làm theo lời Bác từ đó góp phần định hướng cổ
vũ lối sống đẹp vì cộng đồng cho thanh niên.


20

Tuy nhiên hiện nay vẫn còn một bộ phận không nhỏ thanh niên có những
biểu hiện tiêu cực, vi phạm pháp luật. Một số vấn đề về an toàn giao thông, vấn
đề việc làm...tác động không nhỏ đến đời sống, tâm lý chung của thanh niên, đặc
biệt là thanh niên nông thôn.
Một bộ phận thanh niên sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, ít quan
tâm tới tình hình đất nước, thiếu ý thức chấp hành pháp luật, sống thực dụng, xa
rời truyền thống văn hóa dân tộc. Học vấn của một bộ phận thanh niên, nhất là
thanh niên dân tộc còn thấp; nhiều thanh niên thiếu kiến thức và kỹ năng trong
hội nhập quốc tế. Tính độc lập, chủ động, sáng tạo, năng lực thực hành sau đào

tạo của thanh niên còn yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu công nghiệp hóa, hiện
đại hóa. Tình trạng tội phạm và tệ nạn xã hội trong thanh niên đang gia tăng và
diễn biến ngày càng phức tạp.
Báo cáo của Ban Chấp hành Đảng bộ lần thứ X đã nhận định về vấn đề
giáo dục đạo đức cho thanh niên như một lời cảnh báo về thay đổi trong những
năm đổi mới: "Chất lượng giáo dục, nhất là chất lượng giáo dục tư tưởng, đạo
đức còn kém, một bộ phận thanh niên mờ nhạt về lý tưởng xã hội chủ nghĩa".
Văn kiện Đại hội X vạch rõ: "Đối với thế hệ trẻ, chăm lo giáo dục, bồi dưỡng
đào tạo phát triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, lối sống, văn hóa,
sức khỏe, nghề nghiệp, giải quyết việc làm, phát triển tài năng và sức sáng tạo,
phát huy vai trò xung kích trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc".
Trước tình hình đó các cấp uỷ chính quyền huyện Thới Lai luôn quan tâm
và tạo mọi điều kiện để thanh niên phấn đấu, phát triển và trưởng thành. Cụ thể
hoá Nghị quyết 25 – NĐ/TW ngày 25/7/2008 về “Tăng cường sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại
hóa”. Lấy Đoàn thanh niên là lược lượng nòng cốt trong công tác giáo dục đạo
đước lối sống pháp luật cho thanh niên.
2.2. Thực trạng công tác giáo dục đạo đức cách mạng cho thanh niên
trên địa bàn huyện Thới Lai .
2.2.1. Thành tựu đạt được
Công tác giáo dục chính trị tư tưởng.
Đây là nội dung quan trọng đã được tổ chức Đoàn tập trung quán triệt tới
đông đảo Đoàn viên thanh niên như: Quán triệt các nghị quyết của Đảng, của
Đoàn, các chính sác pháp luật của Đảng và Nhà nước, Nghị quyết Đại hội Đảng
các cấp, Nghị quyết 25 của BCH TW Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của


21

Đảng về công tác thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh CNH – HĐH đất nước”, tổ

chức học tập 6 bài học lý luận chính trị, Luật Thanh niên... Các hình thức tuyên
truyền giáo dục phù hợp với tâm lý, lứa tuổi của thanh niên, đồng thời gắn liền
với việc xây dựng chương trình hành động cụ thể tạo ra phong trào thi đua sôi
nổi rộng khắp, mang lại hiệu quả thiết thực.
Trong 05 năm qua, toàn huyện đó tổ chức được 216 hội nghị học tập và
quán triệt các Nghị quyết của Đảng, của Hội LHTN và Đoàn TNCS Hồ Chí
Minh thu hút được trên 29.000 lượt Đoàn viên thanh niên tham gia. Triển khai
đợt sinh hoạt chính trị học tập “Nghị quyết đại hội Đảng XI và hành động của
tuổi trẻ”, Nghị quyết đại hội Đoàn, Hội các cấp. Hưởng ứng đợt sinh hoạt chính
trị “Tuổi trẻ Thới Lai học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”,
Toàn huyện đã mở được 44 lớp chuyên đề cho trên 21.000 lượt đoàn viên,
thanh niên tham gia,“Viết sổ nhật ký học tập và làm theo lời Bác” được gần
3.000 cuốn; sưu tầm gần 500 tác phẩm là các bài nói, bài viết, bài thơ của Bác
và viết về Bác; tổ chức hàng trăm buổi chiếu phim tư liệu "Hồ Chí Minh chân
dung một con người" tại các cơ sở thu hút 19.300 lượt đoàn viên thanh thiếu nhi
tham dự.
Các hoạt động nêu trên đã mang lại hiệu quả thiết thực góp phần định
hướng lý tưởng cho tuổi trẻ "Sống chiến đấu, lao động học tập theo gương Bác
Hồ vĩ đại"
Công tác giáo dục truyền thống
Thực hiện Nghị quyết liên tịch số: 02 NQ/LN giữa Đoàn thanh niên và
Hội Cựu chiến binh huyện về tăng cường giáo dục truyền thống cách mạng cho
thế hệ trẻ. Hàng năm, các cấp bộ Đoàn đã phối hợp với Hội Cựu chiến binh tổ
chức buổi nói chuyện, tuyên truyền về truyền thống lịch sử của Đảng, của Đoàn,
truyền thống của quê hương, đất nước, nói chuyện về chủ quyền biển đảo, chống
âm mưu “Diễn biến hoà bình” của các thế lực thù địch, tổ chức gặp mặt nhân
chứng lịch sử... Nét mới trong công tác giáo dục truyền thống là: lực lượng
Đoàn viên thanh niên tổ chức đảm nhận làm sạch đẹp các khu di tích lịch sử các
đền thờ liệt sĩ...
Qua đó cũng giúp cho Đoàn viên thanh niên nhận thức rõ hơn vai trò, trách

nhiệm của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Công tác giáo dục pháp luật, đạo đức lối sống trong thanh niên


22

Công tác giáo dục pháp luật, đạo đức lối sống trong thanh niên được triển
khai với nhiều hình thức sáng tạo như: Thi tìm hiểu về pháp luật, tuyên truyền
lưu động, phát tờ rơi, hái hoa dân chủ.... Qua đó nâng cao hiểu biết về pháp luật
và ý thức chấp hành pháp luật trong ĐVTN. Các đội thanh niên xung kích an
ninh, các đội thanh niên tình nguyện của cơ sở thường xuyên phối hợp chặt chẽ
với công an xã và lực lượng công an các ấp, đảm bảo an ninh trật tự ở địa
phương trong dịp tết Nguyên Đán, các ngày lễ lớn…. Tiếp tục thành lập mới và
duy trì hoạt động của các câu lạc bộ “Tuổi trẻ với pháp luật” câu lạc bộ “Vì
tương lai bạn bè”, các câu lạc bộ này hoạt động khá hiệu quả, góp phần phòng
chống tội phạm và tệ nạn xã hội trong lứa tuổi thanh thiếu nhi, đảm bảo an ninh
trật tự ở địa phương.
Công tác giáo dục đạo đức lối sống còn được triển khai gắn với cuộc vận
động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá” “Thanh niên sống đẹp,
sống có ích” và tham gia xây dựng nông thôn mới gớp phần phát triển kinh tế ở
địa phương.
Tổ chức học tập về tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
Các cấp bộ Đoàn đã tiếp tục tổ chức đa dạng các hoạt động học tập, nghiên cứu
tấm gương đạo đức và những lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh qua việc học
tập các tác phẩm của Bác: “Nâng cao đạo đức cách mạng, quét sạch chủ nghĩa
cá nhân” và tác phẩm “Di chúc của Bác”, trong đó đặc biệt là việc nghiên cứu
học tập 2 tác phẩm “Tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về thực hành
tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu” và tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”.
Nhiều Đoàn cơ sở xã - thị trấn, Chi Đoàn ấp đã tổ chức thực hiện sưu tầm “Tập
san những mẩu chuyện về Bác, ảnh tư liệu về cuộc đời và sự nghiệp hoạt động

cách mạng của Bác ”… Kết quả đã có hơn 11.500 lượt Đoàn viên, Hội viên,
thanh niên và thiếu nhi học tập và nghiên cứu 2 tác phẩm trên, qua đó tạo sự
chuyển biến rõ trong việc học tập và sửa đổi tác phong, lề lối làm việc trong đội
ngũ cán bộ, Đoàn viên, thanh niên và thiếu nhi huyện.
Các hoạt động học tập và nghiên cứu lời dạy và tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh nhằm góp phần nâng cao nhận thức của Đoàn viên thanh thiếu nhi đã
được các cơ sở Đoàn chủ động tổ chức và thiết kế với nhiều phương thức đa
dạng và phong phú, thu hút đông đảo đoàn viên thanh thiếu nhi tại đơn vị tham
gia, cụ thể như: mỗi tuần kể một câu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh của các chi đoàn, tham gia các hội thi tìm hiểu về cuộc đời, thân thế và sự