Một số vấn đề cơ bản về tổ chức hành chính bộ máy nhà nước

tæ chøc bé m¸y
hµnh chÝnh nhµ n íc
Th.S .NguyÔn ThÞ Ngäc Lan
Khoa TC&QLNS - HVHC

Email:




tổ chức bộ máy
hành chính nhà n ớc
Chươngư1:ưMộtưsốưvấnưđềưcơưbảnưvềưtổưchức
Chươngư2:ưTổưchứcưthựcưhiệnưquyềnưlựcưnhàưnước
Chươngư3:ưTổưchứcưhànhưchínhưnhàưnướcư
Chươngư4:ưTổưchứcưHCNNưTW
Chươngư5:ưTổưchứcưHCNNưởưđịaưphương
Chươngư 6:ư Vậnư dụngư khoaư họcư tổư chứcư trongư phânư tích,ư
thiếtưkếưvàưphátưtriểnưtổưchứcưBMHCNN


Ch ơng 1:
Một số vấn đề cơ bản
về tổ chức
I-ưTổưchứcưvàưcácưgócưnhìnưvềưtổưchức
II-ưPhânưloạiưtổưchức
Iii-ưĐặcưtrưngưcơưbảnưcủaưmộtưtổưchức
IV-ưBộưmáyưthưưlạiưphápưlýưhợpưlýưtheoưMaxưWeber


I-ưTổưchứcưvàưcácưgócưnhìnưvềưtổư

1- Khái niệm
chức
Tổ chức (Động từ, tính từ, danh từ)
Tổ chức là một hệ thống của hai hay nhiều
ngời, phối hợp với nhau nhằm đạt đợc những
mục tiêu chung
Tổ chức (Organon) là phơng tiện hay yếu tố làm cho
các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) liên kết với
nhau, tạo thành một thể thống nhất nhằm đạt đợc mục
tiêu xác định


I-ưTổưchứcưvàưcácưgócưnhìnưvềưtổư
chức
2- Định nghĩa
Tổ chức là một hệ thống tập hợp của hai hay nhiều ngời, nhóm
ngời, có sự phối hợp một cách có ý thức, có phạm vi (lĩnh vực,
chức năng) tơng đối rõ ràng, hoạt động nhằm đạt đợc mục tiêu
chung


I-ưTổưchứcưvàưcácưgócưnhìnưvềưtổư
chức
3- Một số góc nhìn về tổ chức
3.1- Tổ chức đợc xem nh là cỗ máy
Xét theo cơ cấu và chức năng của một tổ chức
Mỗi cá nhân, bộ phận của tổ chức đợc xem nh một chi tiết của
một cỗ máy hoàn chỉnh đã đợc định vị sẵn.
Điểm mạnh: Trong nhiều trờng hợp lối tổ chức kiểu máy
móc lại tỏ ra có hiệu quả cao nếu có đầy đủ điều kiện cho cỗ

máy vận hành


3.1- Tổ chức đợc xem nh là cỗ máy
Điểm hạn chế:
- Khó thích nghi với sự biến đổi của môi trờng => quan liêu, cứng
nhắc.
- Một chi tiết bị hỏng thì cả cỗ máy sẽ ngừng hoạt động
- Yếu tố con ngời ít đợc coi trọng


3.2- Tổ chức đợc xem xét nh là cơ thể
sống
Chú trọng nhu cầu t/c & mối quan hệ với môI trờng,coi tổ chức nh
một hệ thống mở
Tổ chức nào cũng có nhu cầu và cấn phải đợc thỏa mãn
Và để thỏa mãn các nhu cầu đó tổ chức cần phảI có mối quan hệ với
môt trờng bên ngoài.


3.2- Tổ chức đợc xem xét nh là cơ
thể sống
- Quan tâm mối liên hệ giữa TC & MT=> TC đợc nhìn nhận nh hệ
thống mở, nh là quá trình liên tục hơn là tập hợp các bộ phận =>
cải tiến QL TC: quan tâm đến nhu cầu của tổ chức
- Coi TC nh quá trình tơng tác => sự cân bằng bên trong, bên
ngoài


3.3- Tổ chức đợc nhìn nhận nh bộ não

Xem Tổ chức nh hệ thần kinh(não bộ). phép ẩn dụ này nhấn
mạnh tầm quan trọng của xử lý thông tin, sự học hỏi của tổ chức
linh hoạt, bền vững & có khả năng phát triển nh bộ não.
Quan điểm này xuất phát từ thí nghiệm của nhà tâm lý học Mỹ
Karl Lashley
Sử dụng kiến thức điều khiển học phục vụ tổ chức => các TC là
những hệ thông tin và ra QĐ


3.3- Tổ chức đợc nhìn nhận nh bộ não

Tập trung vào cách xử lý thông tin => hiểu rõ hơn các TC và tính
đa dạng trong các hình thức cụ thể của nó.
Quan niệm này thích hợp với TC ngày nay(CN tin học)=> chú
trọng xử lý thông tin và tri thức của TC


3.4- Tổ chức đợc nhìn nhận nh một nền
văn hoá
Cách nhìn tạo dựng hiện thực xã hội => PP mới để hiểu và QLTC
bằng cách sử dụng các giá trị, tín ngỡng & các mô hình có ý
nghĩa chung khác để chỉ đạo đời sống TC
Mối quan hệ văn hoá & QL => Murray Sayle giải thích sự thành
công của các doanh nghiệp Nhật Bản
TC là cộng đồng ngời với tập quán XH khác nhau tạo nên dấu ấn
riêng cho từng TC tạo ra sự không đồng nhất trong QLTC


3.4- Tổ chức đợc nhìn nhận nh một
nền văn hoá

Quan niệm này đã chú trọng đến những đặc thù riêng của từng
TC thông qua hệ thống giá trị, niềm tin, cả những mâu thuẫn
khác nhau của đời sống TC => VH nh xi măng chuẩn gắn kết
các bộ phận tổ chức.
Nếu quá thiên lệch, có thể biến nghệ thuật QL thành một kiểu
quá trình thống trị ý thức => gây nên sự chống đối, ngờ vực ở
các thành viên


3.5- Tổ chức đợc coi nh hệ thống có
tính chính trị
Đề cập đến vấn đề khá quan trọng trong TC: lợi ích, xung đột &
trò chơi quyền lực => ảnh hởng hoạt động, hiệu quả TC
Quan niệm này giúp các nhà QL, lãnh đạo tìm ra những giải
pháp để cân bằng quyền lợi & quyền lực => giải quyết mâu
thuẫn; nhằm đạt mục tiêu chung của t/chức


3.6- Tổ chức là một yếu tố tinh
thần(nhà tù tâm lý)
Đề cập đến những lo toan, suy nghĩ và niềm tin của các thành
viên đối với TC
Trong TC, đôi khi ngời ta bị ức chế về mặt tinh thần bởi ảnh h
ởng của ý tởng, t tởng và quan điểm của ngời khác dẫn đến sự
tồn tại mâu thuẫn giữa bầu không khí chung của tổ chức và nội
tâm của mỗi cá nhân


3.6- Tổ chức là một yếu tố tinh
thần(nhà tù tâm lý)

Điểm mạnh: Nó giúp ta nghiên cứu những ý nghĩa bị che
dấu của thế giới mà ta tởng nh nắm chắc và hiểu những khó
khăn trên con đờng đổi mới của các TC
Điểm hạn chế: Cách tiếp cận này là một kiểu t duy có
phê phán, giúp ta hiểu đợc một phần đời sống phức tạp của TC,
nhng nó không mang lại những câu trả lời lẫn các giải pháp dễ
dàng, hoàn chỉnh nh mong muốn


3.7- Tổ chức đợc nhìn nhận nh một
dòng chảy và sự biến hoá
Thay đổi XH => thay đổi TC. Quan niệm này dựa trên những
logic cơ bản:
1- TC là hệ thống tự vận động nhằm thực hiện MT;
2- Sự tồn tại của TC là kết quả của các luồng phản hồi tích cực và
tiêu cực;
3- Tổ chức là sản phẩm của lôgic biện chứng: sự vật luôn có
khuynh hớng nảy sinh các mặt đối lập => các mặt đối lập quyện
vào nhau trong trạng thái căng thẳng- hài hoà.


II-ưPhânưloạiưtổưchức
Phân loại Tổ chức để làm gì?
- Để hiểu rõ bản chất của tổ chức
- Để tiến hành lựa chọn và sử dụng các hoạt động quản lý phù
hợp
Có thể dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau để phân loại tổ chức:
1- Phân loại theo mục tiêu của tổ chức
2- Phân loại tổ chức theo lĩnh vực hoạt động
3- Phân loại theo quy mô của tổ chức

ư Mộtưsốưdấuưhiệuưđểưnhậnưbiếtưtổưchức
(Đặcưđiểmưchung-EdgarưSchein)
Có mục tiêu chung
Kết hợp các nỗ lực của các thành viên(sự
liên kết với nhau bởi các cam kết, quy tắc, quy chế)

Hệ thống thứ bậc quyền lực(Ai

chỉ huy, ra

lệnh)

Phân công lao động(cơ chế phối hợp)


III-ưưCácưđặcưtrưn gưcơưbảnưcủaưtổư
chức

1- Mục tiêu của tổ chức
2- Cơ cấu của tổ chức
3- Quyền lực trong tổ chức
4- Con ng ời và các nguồn lực

5- Môi tr ờng của tổ chức
6- Chu trình sống của tổ chức


1.Mục tiêu của tổ chức

Theo cách hiểu chung nhất thì mục tiêu là cái
cần đạt đợc, là cái đích tổ chức mong muốn đạt đến.
- Phân biệt:

+ Mục tiêu(Ojective): là cái cần đạt đợc, có thể
đo lờng đợc.Nó trả lời cho câu hỏi: Cần đạt đợc cái
gì?Làm cái gì?

+ Mục đích(Goal): đạt đợc cái đó để làm gì? Nó
trả lời cho câu hỏi: Nhằm vào việc gì?Phục vụ cho
cái gì?


c im.
- Mục tiêu đợc xác định khi thành lập tổ chức và đợc phát
triển, bổ sung cùng với sự trởng thành của tổ chức. Mỗi tổ
chức khi thành lập đều phảI xác định, hoạch định mục tiêu
của mình.
- Mục tiêu của tổ chức chính là lý do tồn tại của tổ chức
- Mục tiêu này không bất biến mà nó thay đổi cùng với sự
phát triển của tổ chức và do sự tác động của môi trờng.


•
•
•
•
•
•
•

•
•
•

Tiêu chí xác lập mục tiêu
- tính khả thi
- thách thức
- tính cụ thể
- phải được thành viên trong tổ chức thừa
nhận
Một số lưu ý khi xác lập mục tiêu của tổ chức
- thời gian
- có nhiều và nhiều cấp độ khác nhau
- xác định mức độ ưu tiên của mục tiêu
- là quá trình giải quyết mâu thuẫn