Bài giảng Tây Tiến

TÂY TIẾN
Quang Dũng


I.TÌM HIỂU CHUNG
1.Tác giả: (1921-1988)
- Tên thật là Bùi Đình Diệm.
- Quê ở Hà Tây.
- Có nhiều tài năng: vẽ tranh,
viết văn, làm thơ, sáng tác
nhạc,…
- Phong cách thơ: phóng
khoáng, lãng mạn, tài hoa.
-Tác phẩm tiêu biểu:
+Truyện, ký: Mùa hoa gạo,
Rừng về xuôi, Nhà đồi…
+Thơ: Bài thơ sông Hồng,
Mây đầu ô …




2.Tác phẩm
a. Hoàn cảnh sáng tác
Quang Dũng là đại
đội trưởng đơn vị Tây
tiến thành lập năm 1947.
Một năm sau Quang
Dũng chuyển sang đơn
vị khác. Khi ngồi ở Phù
Lưu Chanh nhớ đơn vị

cũ anh sáng tác bài thơ
“Tây Tiến”.


Giáo viên biên soạn: Minh Trung


b. Bố cục: 4 phần
-Phần 1:

Những cuộc hành quân gian khổ, tự hào
nơi miền tây hiểm trở, thơ mộng (Đoạn 1).

-Phần 2:

Những kỉ niệm đẹp của đời lính gắn với
cảnh sắc và con người miền tây (Đoạn 2).

-Phần 3:

Chân dung người lính Tây Tiến (Đoạn 3).

-Phần 4:

T â y Ti ế n, nh ữ ng n ă m th á ng kh ô ng th ể
quên (Đoạn 4).


II.Đọc - hiểu văn bản :
1.Những cuộc hành quân gian khổ của đoàn quân Tây Tiến

và khung cảnh thiên nhiên Tây bắc hùng vĩ, hoang sơ, dữ
dội, thơ mộng, trữ tình qua nỗi nhớ của Quang Dũng:
a. Nhớ núi rừng Tây Bắc
* Tây Tiến ơi !
* nhí chơi vơi
•Câu cảm
•điệp từ
•từ láy
•Hiệp vần “ơi”

Sông Mã xa rồi Tây Tiến ơi !
Nhớ về rừng núi nhớ chơi vơi
tiếng gọi thân thương
 nỗi nhớ tha thiết
nỗi nhớ lửng lơ, đầy ắp, không định hình,
định lượng, bao trùm cả không gian và thời gian .
nhấn mạnh nỗi nhớ : Ám ảnh tâm trí khôn nguôi, da
diết đến thăm thẳm nhớ
thương.


•Những miền đất lạ gợi sự xa xôi, hẻo
Sài Khao
lánh, hoang dã, nơi
Mường Lát
đoàn quân Tây
…..

gắn với những
kỷ niệm cụ thể.

Tiến đã đi qua.

Sài Khao sương lấp đoàn quân mỏi
Mường Lát hoa về trong đêm hơi.

* Hình ảnh: đoàn quân mỏi
hoa về trong đêm hơi

Hình ảnh giàu
chất hiện thực

Gợi cho ta liên tưởng tới
hình ảnh đoàn quân Tây Tiếng
đi trong lớp sương khói lung
linh huyền ảo, như thực như
mọng của rừng núi.

NĐT lãng mạn của nhà thơ Quang Dũng.



Dốc lên khúc khuỷu dốc thăm thẳm
Heo hút cồn mây súng ngửi trời

- Những từ ngữ giàu giá trị tạo hình:
“khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “cồn mây”,
“súng ngửi trời” diễn tả thật đắc cảnh núi
cao, dốc sâu, vực thẳm.
+ Điệp từ dốc :sự hiểm trở, trùng điệp, cao vút của núi đồi miền Tây .

+ Từ láy tượng hình
Sử dụng 5 thanh trắc

+ Heo hút cồn mây
+ Súng ngửi trời

Sự trúc trắc, gập ghềnh rất
khó đi.
Thậm xưng  Độ cao của núi
Hóm hỉnh, tinh nghịch, hồn nhiên của người
lính Tây Tiến


Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống
vách núi vút lên đổ xuống thẳng đứng.
Nhịp
ngắt
bẻ
đôi
- Đèi
lên cao chót vót, xuống sâu thăm thẳm
Nguy hiểm tột cùng
Nhà ai Pha Luông mưa xa khơi

- Những nếp nhà thấp thoáng mờ nhòa khuất chìm xa xa ẩn hiện
trong màn mưa
Tạo cảm giác nhẹ nhàng,diễn tả tâm
+ Một loạt thanh bằng
trạng người lính bình thản trước gian lao
- 4 câu “ dốc lên khúc khuỷu. . . . . . . . . . . .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .mưa xa khơi ”
 Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ, dữ dội, thử thách lòng quả
cảm của người lính Tây Tiến. Tuy vậy họ vẫn hồn nhiên yêu đời.


Chiều chiều oai linh thác gầm thét
Đêm đêm Mường Hịch cọp trêu người
* Thiên nhiên hoang dã :
+ Thác gầm thét
 Hoang sơ, man dại, đầy bí mật
Nhân
hóa
+ Cọp trêu người
+ Chiều chiều
+ Đêm đêm

Thường xuyên đối mặt với ngy hiểm, dữ dội, bí
ẩn, hoang vu của chốn rừng thiêng nước độc.

 Đường hành quân gian khổ


Nhớ ôi Tây Tiến cơm lên khói
Mai Châu mùa em thơm nếp xôi
+ Cơm lên khói
+ Thơm nếp xôi

Tả thực

Bửa cơm nóng

Hương thơm nếp mới

mùa em thơm nếp xôi  Diễn đạt tài hoa

mùa em

Mùa lúa chín
Mùa nếp thơm
Mùa của tình quân dân

=> Nỗi nhớ da diết về những kỉ niệm êm dịu và ấm áp


b.Nhớ về người lính Tây Tiến:
-Phải trải qua nhiều gian khổ, vất vả: do hành quân trong đêm
+ “ Đoàn quân mỏi”.
+ “Anh bạn … quên đời”
- Người lính hồn nhiên, tinh nghịch trước gian khổ:
+ “Heo hút cồn mây súng ngửi trời”
+ Không bước nữa, bỏ quên đời
Khẩu khí lãng mạn, nói hy sinh, mát mát nhẹ nhõm, kiêu
bạc làm giảm bớt đau thương, bi lụy.
 Dù vất vả nhưng vẫn toát lên vẻ đẹp lãng mạn hào hoa .


• *Tóm lại:
Đ o ạ n th ơ l à b ứ c tranh ch â n th ự c, sinh đ ộng
(được vẽ bằng cả hình, cả nhạc, bằng bút pháp tả
thực và lãng mạn) về một miền tây xa xôi, hiểm trở
mà thơ mộng. Trên nền thiên nhiên đó, nổi bật lên là

hình ảnh đoàn quân Tây Tiến với những người lính
trẻ trung tinh nghịch, trong gian khổ vẫn yêu đời,
lãng mạn …


• 2. Đoạn 2: Nỗi nhớ về những kỷ niệm đẹp của
đời lính gắn với cảnh sắc và con người miền tây
•
Nhớ 1 đêm liên hoan văn nghệ của bộ đội đồng
bào địa phương đến góp vui:
Doanh trại bừng lên hội đuốc hoa
Kìa em xiêm áo tự bao giờ
Khèn lên man điệu nàng e ấp
Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ


-Đuốc hoa: làm
bừng sáng doanh
trại và làm khung
cảnh lãng mạn hơn.
-Tiếng khèn làm
ngây ngất lòng
người.
-Hình ảnh cô sơn nữ
trong bộ “xiêm áo”
lộng lẫy với dáng điệu
“e ấp” trong vũ điệu
đậm màu sắc rừng núi
“man điệu” đã làm
những người lính giờ

dương như đã hóa
thành thi sĩ với hồn
thơ trào dâng.


• Cảnh sông nước:
-Thời gian: chiều sương.
-Hình ảnh:
+Bông lau:

.chập chờn lay động như có hồn.
.dập dềnh trôi trên dòng nước lũ
quyến luyến, tình tứ.
+Dáng người vững chãi trên con
thuyền độc mộc giữa dòng nước lũ.
=> Bức tranh thiên nhiên thơ mộng,
khỏe khoắn, sinh động.


• Hình ảnh thơ vừa thực vừa lãng mạn: cảnh núi rừng niền
tây nên thơ, có hồn và con người nổi bật trên nền bức
tranh thiên nhiên (với dáng đứng đẹp trên con thuyền) .
Cảnh và người hòa hợp, quyến luyến, phản phất trong gió,
trong sương.
• => Cái nhìn tinh tế, nét bút mềm mại, tài hoa; tình yêu
mến và gắn bó sâu nặng với cảnh và người miền tây của
nhà thơ Quang Dũng.


3.Đoạn 3: Vẻ đẹp lãng mạn và chất bi

tráng của hình ảnh người lính Tây Tiến.
Không mọc tóc
Quân xanh màu lá
Cuộc sống gian khổ,
bệnh tật
Hiện thực tột cùng cơ
cực

Dữ oai hùm
Mắt trừng

><

Sức mạnh tinh thần oai
phong lẫm liệt
Khí phách anh hùng, dũng
cảm

=>Chân dung người lính vừa chân thực vừa hào hùng.


- Tâm hồn: “ Đêm mơ Hà
Nội dáng kiều thơm”
-> Nét hào hoa, đa tình của
những chàng trai Hà thành.
- Ý chí: “ Chiến trường đi
chẳng tiếc đời xanh”
-> Sẵn sàng dâng hiến cả sự
sống, tuổi trẻ cho Tổ quốc.
- Cái chết: “mồ viễn xứ”,

“về đất”
-> Người lính hy sinh là
trở về với đất mẹ, nhẹ nhàng
đi vào cõi chết.


* Tóm lại: Đọan thơ dựng lại chân thực, sinh

động hình tượng người lính Taây Tiến hào hoa,
lãng mạn, lẫm liệt, oai hùng.
-“Khúc độc hành”: giọng thơ trầm buồn như

khúc nhạc tiễn đưa các anh.
=>Hình ảnh người lính mang chất bi tráng


4.Đoạn 4: Lời thề gắn bó với Tây Tiến
Nhịp thơ chậm, giọng thơ buồn, nhưng linh hồn
của đoạn thơ vẫn toát lên vẻ hào hùng:
- Cái tinh thần một đi không trở lại: “Người đi không
hẹn ước”.
- Tình cảm gắn bó của những người lính Tây Tiến và
cũng là của tác giả đối với đồng đội: “Hồn về Sầm
Nứa chẳng về xuôi”.


III. Chủ đề:

Qua nỗi nhớ của tác giả về đoàn quân
Tây Tiến, ta thấy được hình ảnh người

lính kiêu hùng thời kháng chiến chống
Pháp và vẻ đẹp của núi từng Tây Bắc. Từ
đó hiểu thêm về tình yêu quê hương, đất
nước của nhà thơ.