Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thị trấn ngô đồng, huyện giao thủy, tỉnh nam định

TRƯỜNG ĐẠI HỌ
ỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
NG HÀ
H NỘI
KHOA QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TR
TRẦN
THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH
ÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SỬ DỤ
ỤNG
ĐẤT
T NÔNG NGHIỆP
NGHI
TẠI THỊ TRẤN
N NGÔ ĐỒNG
ĐỒ
HUYỆN
N GIAO THỦY,
TH
TỈNH NAM ĐỊNH
ỊNH

Hà Nội – 2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌ
ỌC TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
NG HÀ

H NỘI
KHOA QUẢN LÝ ĐẤT ĐAI

TR
TRẦN
THỊ HỒNG NHUNG

ĐÁNH
ÁNH GIÁ HIỆU QUẢ KINH TẾ SỬ DỤ
ỤNG
ĐẤT
T NÔNG NGHIỆP
NGHI
TẠI THỊ TRẤN
N NGÔ ĐỒNG
ĐỒ
HUYỆN
N GIAO THỦY,
TH
TỈNH NAM ĐỊNH
ỊNH

Chuyên ngành : Quản lý đất đai
Mã ngành : 52850103

Người hướng dẫn: Th.S Đỗ H
Hải Hà

Hà Nội – 2015

LỜI CẢM ƠN
Trong suốt quá trình học tập và thực hiện đề tài, em luôn nhận được sự
quan tâm giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của các thầy, cô giáo trong khoa Quản lý
đất đai Trường Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội, cùng các phòng,
ban của nhà trường và địa phương nơi thực tập đã tạo điều kiện thuận lợi để
em hoàn thành báo cáo khóa luận tốt nghiệp này.
Lời đầu tiên, em xin chân thành cảm ơn các thầy, cô giáo trong Trường
Đại học Tài nguyên và Môi trường Hà Nội cùng các thầy, cô giáo trong khoa
Quản lý đất đai đã tận tình dạy dỗ, chỉ bảo trong suốt thời gian em học tập tại
trường; trong đó đặc biệt là cô giáo ThS. Đỗ Hải Hà - người đã trực tiếp
hướng dẫn, chỉ bảo em trong suốt thời gian em thực hiện đề tài.
Em xin chân thành cảm ơn UBND thị trấn Ngô Đồng, huyện Giao
Thủy, tỉnh Nam Định đã tạo mọi điều kiện thuận lợi giúp đỡ em trong thời
gian nghiên cứu làm đề tài.
Với tấm lòng biết ơn, em xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ quý
báu đó. Em xin kính chúc các thầy, cô giáo và các cô, chú mạnh khỏe, hạnh
phúc, thành đạt trong cuộc sống.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Giao Thủy, ngày tháng năm 2015
Sinh viên

Trần Thị Hồng Nhung

i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt

Chữ viết đầy đủ

BVTV

Bảo vệ thực vật

CPSX

Chi phí sản xuất

GTSX

Giá trị sản xuất

HTX

Hợp tác xã

LĐ

Lao động

LUT

Loại hình sử dụng đất

GTGT

Giá trị gia tăng

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

UBND

Ủy ban nhân dân

SDĐ

Sử dụng đất

CNH – HĐH

Công nghiệp hóa, hiện đại hóa

ii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................ i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH .................................................................................... vii
DANH MỤC BẢNG .................................................................................. viii
MỞ ĐẦU ....................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài.............................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................. 2
3. Yêu cầu của đề tài ...................................................................................... 2
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN CÁC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU ...................... 3

1.1. Đất và vai trò của đất đối với sản xuất nông nghiệp................................. 3
1.1.1. Khái niệm và quá trình hình thành đất .................................................. 3
1.1.1.1. Khái niệm về đất................................................................................ 3
1.1.1.2. Quá trình hình thành đất .................................................................... 4
1.1.2. Vai trò và ý nghĩa của đất đai trong nông nghiệp .................................. 5
1.2. Sử dụng đất và những nhân tố ảnh hưởng đến sử dụng đất ...................... 6
1.2.1. Sử dụng đất là gì? ................................................................................. 6
1.2.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc sử dụng đất ................................... 7
1.3. Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất ..................................................... 8
1.3.1. Khái quát hiệu quả kinh tế sử dụng đất ................................................. 8
1.3.2. Quan điểm nâng cao hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp .......... 12
1.4. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên Thế giới và Việt Nam.............. 13
1.4.1. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên thế giới ................................. 13
1.4.2. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp ở Việt Nam ................................. 14
CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG, PHẠM VI, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP
NGHIÊN CỨU ........................................................................................... 17

iii


2.1. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................. 17
2.2. Nội dung nghiên cứu ............................................................................. 17
2.2.1.Tổng quan về vấn đề nghiên cứu ......................................................... 17
2.2.2. Đánh giá điều kiện tự nhiên kinh tế- xã hội ........................................ 17
2.2.3. Xác định các loại hình sử dụng đất nông nghiệp ................................. 17
2.2.4. Đánh giá hiệu quả các loại hình sử dụng đất nông nghiệp................... 17
2.2.5. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng
đến năm 2020 ............................................................................................... 17
2.3. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 17
2.3.1. Phương pháp thu thập, điều tra số liệu ................................................ 17

2.3.2. Phương pháp minh họa bản đồ............................................................ 18
2.3.3. Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất ...... 19
2.3.4. Phương pháp tính toán phân tích số liệu ............................................. 20
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ................................................... 20
3.1. Điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội ........................................................ 20
3.1.1. Điều kiện tự nhiên .............................................................................. 20
3.1.1.1.Vị trí địa lý ....................................................................................... 20
3.1.1.2. Địa hình, địa mạo ............................................................................ 20
3.1.1.3. Khí hậu ............................................................................................ 21
3.1.1.4. Thủy văn.......................................................................................... 22
3.1.2. Các nguồn tài nguyên ......................................................................... 22
3.1.2.1. Tài nguyên đất ................................................................................. 22
3.1.2.2. Tài nguyên nước .............................................................................. 23
3.1.2.3. Tài nguyên nhân văn........................................................................ 23
3.1.3. Điều kiện kinh tế – xã hội ................................................................... 24
3.1.3.1. Thực trạng phát triển kinh tế ............................................................ 24

iv


3.1.3.2. Thực trạng phát triển các ngành kinh tế ........................................... 25
3.1.3.3. Tình hình dân số và lao động ........................................................... 29
3.1.3.4. Thực trạng phát triển cơ sở hạ tầng .................................................. 30
3.1.3.5. Các vấn đề về xã hội ........................................................................ 32
3.1.4. Những nhận xét chung về điều kiện tự nhiên và kinh tế, xã hội .......... 34
3.2. Tình hình quản lý và sử dụng đất trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng .......... 36
3.2.1. Tình hình thực hiện nội dung quản lý Nhà nước về đất đai ở thị trấn .. 36
3.2.1.1. Ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai
và tổ chức thực hiện các văn bản đó ............................................................. 36
3.2.1.2. Xác định địa giới hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới hành

chính, lập bản đồ hành chính ........................................................................ 36
3.2.1.3. Khảo sát, đo đạc, đánh giá phân hạng đất; lập bản đồ địa chính, bản
đồ hiện trạng sử dụng đất và bản đồ quy hoạch sử dụng đất ......................... 36
3.2.1.4. Công tác quản lý quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất ...................... 37
3.2.1.5. Tình hình quản lý việc giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, chuyển mục
đích sử dụng đất ........................................................................................... 37
3.2.1.6. Đăng ký quyền sử dụng đất, lập và quản lý hồ sơ địa chính, cấp giấy
chứng nhận quyền sử dụng đất ..................................................................... 40
3.2.1.7. Thống kê, kiểm kê đất đai ................................................................ 40
3.2.1.8. Quản lý tài chính về đất đai ............................................................. 40
3.2.2. Hiện trạng sử dụng đất đai trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng ................. 41
3.2.2.1. Hiện trạng sử dụng đất ..................................................................... 41
3.2.2.2. Biến động sử dụng đất ..................................................................... 43

v


3.2.2.3. Tình hình sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn .............................. 50
3.3. Các loại hình sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn ............................... 50
3.4. Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp trên địa bàn ........... 55
3.4.1. Hiệu quả kinh tế ................................................................................. 55
3.4.2. Hiệu quả xã hội................................................................................... 60
2.4.3. Hiệu quả môi trường ........................................................................... 62
3.5. Lựa chọn loại hình sử dụng đất nông nghiệp bền vững .......................... 65
3.5.1. Nguyên tắc lựa chọn ........................................................................... 65
3.5.2. Tiêu chuẩn lựa chọn ........................................................................... 66
3.5.3. Lựa chọn các loại hình sử dụng đất..................................................... 66
3.6. Định hướng và giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông
nghiệp trên địa bàn ....................................................................................... 67
3.6.1. Định hướng sử dụng đất nông nghiệp ................................................. 67

3.6.2. Một số giải pháp nâng cao hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp . 69
CHƯƠNG 4 ................................................................................................ 71
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 71
1. Kết luận .................................................................................................... 71
2. Kiến nghị.................................................................................................. 72
TÀI LIỆU THAM KHẢO.......................................................................... 79

vi


DANH MỤC HÌNH
Hình 3.1: Biểu đồ cơ cấu sử dụng đất của thị trấn Ngô Đồng năm 2014 ............ 41
Hình 3.2: Biểu đồ cơ cấu sử dụng đất nông nghiệp của thị trấn Ngô Đồng năm
2014 .................................................................................................................. 49

vii


DANH MỤC BẢNG
Bảng 1.1 Hiện trạng và cơ cấu sử dụng đất năm 2014 ....................................... 15
Bảng 3.1: Cơ cấu kinh tế các ngành qua một số năm ......................................... 25
Bảng 3.2: Tình hình sản xuất ngành lâm nghiệp 2011 - 2014 ............................ 27
Bảng 3.3: Kết quả ngành nuôi trồng thuỷ sản giai đoạn 2011-2014 .................. 28
Bảng 3.4: Hiện trạng sử dụng đất trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng...................... 42
Bảng 3.5: Tình hình biến động đất đai thị trấn Ngô Đồng ................................. 46
Bảng 3.6: Diện tích, cơ cấu đất nông nghiệp tính đến ngày 1/1/2015 ................ 48
Bảng 3.7: Các loại hình sử dụng đất chính trên địa bàn ..................................... 52
Bảng 3.8: Hiệu quả kinh tế các cây trồng chính ................................................. 55
Bảng 3.9: Tổng hợp hiệu quả kinh tế theo các loại hình sử dụng đất ................. 58
Bảng 3.10: Tổng hợp hiệu quả kinh tế theo cơ cấu mùa vụ................................ 59

Bảng 3.11: Một số chỉ tiêu xã hội ...................................................................... 61
Bảng 3.12. Hiệu quả môi trường của các kiểu sử dụng đất ................................ 62

viii


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đất đai là nguồn tài nguyên vô cùng quý giá mà thiên nhiên đã ban tặng
cho con người. Đất đai là nền tảng để con người định cư và tổ chức các hoạt
động kinh tế xã hội, nó không chỉ là đối tượng lao động mà còn là tư liệu sản
xuất không thể thay thế được, đặc biệt là đối với ngành sản xuất nông nghiệp,
đất là yếu tố đầu vào có tác động mạnh mẽ đến hiệu quả sản xuất nông
nghiệp, đồng thời cũng là môi trường duy nhất sản xuất ra lương thực, thực
phẩm nuôi sống con người. Việc sử dụng đất có hiệu quả và bền vững đang
trở thành vấn đề cấp thiết với mỗi quốc gia, nhằm duy trì sản xuất của đất đai
cho hiện tại và cho tương lai.
Xã hội phát triển, dân số tăng nhanh kéo theo những đòi hỏi ngày càng
tăng về lương thực, thực phẩm và chỗ ở cũng như các nhu cầu về văn hóa, xã
hội. Con người đã tìm mọi cách để khai thác đất đai nhằm thảo mãn những
nhu cầu ngày càng tăng đó. Đất đai đặc biệt là đất nông nghiệp có hạn về diện
tích nhưng lại có nguy cơ bị suy thoái dưới tác động của thiên nhiên và sự
thiếu ý thức của con người trong quá trình sản xuất. Bên cạnh đó sự suy giảm
về diện tích đất nông nghiệp do quá trình đô thị hóa đang diễn ra mạnh mẽ,
trong khi khả năng khai hoang đất mới lại rất hạn chế, do vậy, việc đánh giá
hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông nghiệp hợp lý theo quan điểm sinh thái và
phát triển bền vững đang trở thành vấn đề mang tính chất toàn cầu và được
các nhà khoa học trên thế giới quan tâm đặc biệt, với một nước có nền kinh tế
nông nghiệp chủ yếu như ở Việt Nam thì việc nghiên cứu đánh giá hiệu quả
kinh tế sử dụng đất nông nghiệp càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết.

Thị trấn Ngô Đồng là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội của
huyện Giao Thuỷ. Thị trấn nằm sát đê sông Hồng, có đường tỉnh lộ chạy qua,

1


cách thành phố Nam Định khoảng 40 km về phía Đông Nam. Với vị trí địa lý
thuận lợi, thị trấn Ngô Đồng tập trung các đầu mối giao thông đường bộ,
đường thuỷ, giao lưu kinh tế, đây là tiềm năng to lớn phục vụ cho việc phát
triển kinh tế, văn hoá, xã hội. Vì vậy, việc định hướng cho người dân trong
huyện khai thác và sử dụng đất nông nghiệp hợp lý, có hiệu quả kinh tế là một
trong những vấn đề hết sức cần thiết. Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất
nông nghiệp nhằm đề xuất hướng sử dụng đất và loại hình sử dụng đất thích
hợp là việc rất quan trọng.
Xuất phát từ ý nghĩa thực tiễn và nhu cầu sử dụng đất, được sự đồng ý
của Khoa Quản lý đất đai– trường Đại học Tài Nguyên và Môi Trường Hà
Nội, đồng thời dưới sự hướng dẫn trực tiếp của cô giáo: ThS. Đỗ Hải Hà, em
tiến hành nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả kinh tế sử dụng đất nông
nghiệp trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định”.
2. Mục đích nghiên cứu
- Xác định các loại hình sử dụng đất chính.
- Đánh giá hiệu quả kinh tế của các loại hình sử dụng đất nông nghiệp
chính trên địa bàn thị trấn Ngô Đồng, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định.
- Đề xuất những giải pháp kỹ thuật nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế sử
dụng đất trên địa bàn nghiên cứu.
3. Yêu cầu của đề tài
- Đánh giá đúng, khách quan, khoa học và phù hợp với tình hình thực
tiễn ở địa phương.
- Phải thu thập số liệu một cách chính xác và tin cậy
- Các giải pháp đề xuất khoa học, định hướng phù hợp.

2