Quá trình tiêu hóa hấp thu và chuyển hóa protein trong cơ thể

QUÁ TRÌNH TIÊU HÓA HẤP THỤ
VÀ CHUYỂN HÓA

PROTEIN


MỞ ĐẦU
Protein là thành phần dinh dưỡng quan trọng nhất,
chúng có mặt trong thành phần của nhân và chất
nguyên sinh của các tế bào. Quá trình sống là quá trình
trao đổi chất thường xuyên của Protein. Vì vậy, hằng
ngày cần ăn vào một lượng đầy đủ protein cho việc duy
trì sự sống, sự sinh trưởng, phát triển, sinh sản; cho
quá trình lao động và học tập


QUÁ TRÌNH TIÊU HÓA PROTEIN
TRONG CƠ THỂ
• 1. Tiêu hóa protein ở dạ dày


Tiêu hóa protein ở dạ dày
- Các cử động cơ học:
+ Sự đóng mở môn vị và tâm vị
+ Sự co bóp ở phần thân


Tiêu hóa protein ở dạ dày
• - Sự tiêu hóa hóa học:
pepsinogen HCl +pepsin
Protein

Pepsin+ peptide

Albumose + Peptone + A.acid


Tiêu hóa protein ở dạ dày
• Chymosin: phân giải sữa
Chimosin(rennin): Enzim làm đông vón sữa

caseinate calci

Caseinogen(hòa tan) Ca++
(Vón)

 Sản phẩm từ việc phân cắt protein ở dạ dày là các đoạn
polypepdide nhỏ và vẫn còn các đoạn polypeptide lớn hơn được
tiếp tục tiêu hóa ở xoang ruột non.


2. Tiêu hóa protein ở ruột non


Tiêu hóa protein ở ruột non
- Các cử động cơ học:
+ Cử động hình quả lắc : do lớp cơ dọc thay nhau co
dãn làm các đoạn ruột trườn đi trườn lại. Mục đích là
xáo trộn thức ăn, tránh ứ đọng, tăng cường tốc độ
chuyển hoá.
+ Cử động co thắt từng phần : từng đoạn ruột co thắt

lại làm giảm tiết diện đoạn ruột. Mục đích là xáo trộn
thức ăn và làm ngấm đều dịch tiêu hóa.


Tiêu hóa protein ở ruột non
+ Cử động nhu động : là cử động nhịp nhàng lan truyền
từ phía trên xuống ruột già. Tác dụng là đẩy liên tục thức ăn
từ trên (dạ dày) xuống dưới (ruột già), làm quá trình hấp thụ
thức ăn dễ dàng hơn. Khi bị ngộ độc, cử động này tăng
mạnh có thể gây tiêu chảy.

+ Cử động phản nhu động: ngược chiều với cử động

nhu động. Cử động nhu động giúp thức ăn được đẩy
ngược lại giúp tiêu hoá và hấp thụ triệt để hơn. Khi bị
nôn, cử động này tăng mạnh ở tất cả các đoạn của
ống tiêu hoá, tống thức ăn ra ngoài miệng.


Tiêu hóa protein ở ruột non
• Điều hoà các cử động : tăng do sự điều khiển
từ phân hệ phó giao cảm (dây thần kinh X) và
đám rối Auerbach và 1 số hoocmon
đường tiêu hoá, axetylcolin. Ngược lại
adrenalin và phân hệ giao cảm làm giảm các
cử động này.


Tiêu hóa protein ở ruột non
• - Tiêu hóa ở ruột non:

Khi thức ăn có tính acid từ dạ dày xuống ruột non, tụy
tạng phóng thích các enzym khác cũng tác động trong sự
tiêu hóa protein. Hoạt động của pepsin trong dạ dày và
của trypsin cùng chymotrypsin từ tụy tạng chỉ cắt protein
thành những đoạn có chiều dài khác nhau, nhưng chưa
tạo ra các acid amin tự do. Một nhóm enzim khác, gọi là
exopeptidaz, xúc tác sự tách các acid amin từ các đầu tận
cùng của chuỗi nhờ đó hoàn tất quá trình tiêu hóa


Tiêu hóa protein ở ruột non
Trypsinogen
Chymotrypsin

• Protein

Enterokinase Trypsin
Chymotrypsinogen Enterokinase

Peptide và amino acid


Tiêu hóa protein ở ruột non


Tiêu hóa protein ở ruột non
Thành phần dịch ruột và công dụng:
+ Aminopeptidaza có tác dụng cắt axit amin đứng ở đầu chuỗi polypeptit.
+ Iminopeptidaza cắt axit imin ra khỏi chuối. Axit imin thường gặp là prolin nên enzim này còn
được gọi là prolilaza.

+ Đipeptidaza và Tripeptidaza phân giải các đipeptit và tripeptit.
+ Nuclêaza phân giải các axit nuclêic thành các đơn phân nuclêotit
+ Nuclêotidaza phân giải các đơn phân nuclêotit thành gốc phôtphat, đường ribôzơ và bazơ nitơ.
+ Photphataza tách các nhóm phôtphat của chất vô cơ và hữu cơ.
+ Enterokinaza có tác dụng hoạt hoá trypsinogen thành dạng trypsin hoạt động.
-


Tiêu hóa protein ở ruột non
• - Sự điều hoà tiết dịch ruột:
+ Các tác động cơ học và hóa học ở ruột đều
kích thích tiết dịch ruột. Đám rối Meissner tham
gia điều hoà quá trình tự động này.
+ Các hoocmon secretin, enterocrinin,
duocrinin, CCK, gastrin… đều làm tăng tiết dịch
ruột. Moocphin ức chế tiết dịch ruột.


3. Tiêu hóa protein ở ruột già


Tiêu hóa protein ở ruột già
• Ở ruột già chỉ có cử động nhu động và phản nhu
động. Cử động nhu động không mạnh, mỗi ngày
chỉ có 1 hoặc 2 cử động nhu động mạnh để dồn
chất bã xuống trực tràng. Cử động phản nhu động
mạnh hơn, giúp các chất bã lưu lại trong ruột già.
• Quá trình tiêu hóa xảy ra do tác động của các
enzim từ ruột non đưa xuống và do tác động của
vi sinh vật.

Tiêu hóa protein ở ruột già
- Quá trình lên men( chủ yếu ở manh tràng): do các

vi sinh vật hữu ích lên men và các chất bột đường
chưa tiêu hóa ở ruột non đưa xuống

các acid béo bay hơi -> hấp thu qua thành ruột già theo
máu đến gan
các chất khí -> đánh hơi qua hậu môn

- Quá trình thối rữa


SỤ HẤP THU PROTEIN VÀO CƠ THỂ


SỤ HẤP THU PROTEIN VÀO CƠ THỂ
• 1. Cơ chế hấp thu protein
-Hầu

hết protein được hấp thu qua màng ruột dưới dạng
dipeptid, tripeptid hoặc axit amin theo cơ chế đồng vận chuyển với
Na+
-Có một số nhỏ axit amin đi từ lòng ruột vào tế bào biểu mô theo
cơ chế khuếch tán do protein mang
-Sự hấp thu axit amin xảy ra rất nhanh ở tá tràng và hỗng tràng
nhưng chậm ở hồi tràng. Khoảng 15% protein ăn vào sẽ đi xuống ruột
già và được tiêu hóa dưới tác dụng của vi khuẩn.

-Ở trẻ con, một số protein chưa được tiêu hóa cũng có thể được
hấp thu theo cơ chế ẩm bào


SỤ HẤP THU PROTEIN VÀO CƠ THỂ
• Sản phẩm tiêu hóa pritein là các acid amin,
đượng hấp thụ từ máu tới gan ,Ở gan một phần
aa được giữ lại và được tổng hợp thành pritein
huyết tương như albumin, globumin,
fribrinogen.Phần lớn aa được chuyển tới tế bào
đẻ tổng hợp các protein đặc trưng như
hemoglobin, các hoocmon của tuyến nội tiết,
protein của các mô cơ, của các kháng thể và các
enzyme...


SỤ HẤP THU PROTEIN VÀO CƠ THỂ
• 2. Một số giải pháp giúp tăng quá trình hấp thu protein
1 - Cung cấp protein cho cơ thể mỗi ngày, nhất là vào buổi sáng. Hấp
thụ protein thường xuyên, qua nhiều bữa nhỏ trong ngày là tốt nhất.
2 - Không vượt quá 30-40 g protein mỗi bữa ăn.
3 - Việc hấp thụ protein cần vitamin, chất xơ và một số dưỡng chất
khác. Vì thế, nên ăn kết hợp trái cây và các loại rau củ khác.
4 - Hạn chế uống nước trong quá trình ăn để tạo điều kiện tốt cho dạ
dày hoạt động.
5 - Không ăn đạm 2 giờ đồng hồ trước khi thể dục. Việc tiêu hóa
protein làm tiêu tốn năng lượng trong khi cơ, tim và phổi cũng cần các
nguồn trao đổi chất khác

CÁC QUÁ TRÌNH CHUYỂN HÓA PROTEIN