Bài 17 đến 19

Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
Ngày soạn : 27/11/2008 Tổ CM duyệt
Tiết 27-28
BÀI 17 NƯỚC VIỆT NAM DÂN CHỦ CỘNG HOÀ
TỪ SAU NGÀY 2-9-1945 ĐẾN TRƯỚC NGÀY 19-12-1946.
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC: HS cần nắm vững:
1. Kiến thức:
- Những thuận lợi cơ bản cũng như khó khăn to lớn của nước ta trong năm đầu sau CM
Tháng Tám.
- Sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, đã phát huy thuận lợi,
khắc phục khó khăn, thực hiện những chủ trương và biện pháp xây dựng chính
quyền,chủ trương sách lược đấu tranh chống ngoại xâm, nội phản, bảo vệ chính quyền
CM
2. Kĩ năng:
- Rèn luyện kĩ năng phân tích, nhận định, đánh giá tình hình đất nước sau CM tháng
Tám và nhiệm vụ cấp bách trong năm đầu của nước Việt Nam DCCH.
- Rèn luyện kĩ năng quan sát, tư duy và so sánh các sự kiện LS.
3. Thái độ: Bồi dưỡng lòng yêu nước, tinh thần CM, niềm tin vào sự lãnh đạo của
Đảng, niềm tự hào dân tộc.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY-HỌC:
- Bản đồ VN, tranh ảnh, các mẫu chuyện LS có liên quan đến bài học(ảnh CT Hồ Chí
Minh trong ngày đầu sau CM tháng Tám, Tuần lễ vàng, Bầu cử QH khoá I.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC:
1. Ổn định lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
-Trình bày diễn biến của Cách mạng tháng Tám?
3. Dẫn dắt bài mới: Gv đặt câu hỏi tư duy cho HS:Thành quả mà CM tháng Tám năm
1945 đã giành được là gì?( giành được độc lập chính quyền ). Nhân dân ta phải tiếp tục
là gì để bảo vệ nền độc lập và chính quyền vừa giành được? ( vừa xây dựng vừa bảo vệ
?)
4. Dạy và học ở trên lớp .

Giáo án 12- chương trình chuẩn
77
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
Giáo án 12- chương trình chuẩn
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân
-Gv đặt vấn đề: Tại sao nói ngay sau
khi ra đời, nước ta ở vào tình thế “ngàn
cân treo sợi tóc”
-Những khó khăn mà nước VNDCCH
gặp phải ngay sau khi thành lập là gì?
-Khó khăn nào là khó khăn lớn nhất,
trực tiếp đe dọa sự tồn vong của chính
quyền CM?(nạn ngoại xâm và nội
phản).
I. Tình hình nước ta sau CM tháng Tám
năm 1945:

1.Khó khăn:
a/ Về chính trị:
- Miền Bắc: 20vạn quân THDQ và tổ chức
tay sai như Việt kéo vào miền Bắc với âm
mưu cướp chính quyền.
- Miền Nam: Quân Anh giúp thực dân
Pháp trở lại xâm lược nước ta.
-Các lực lượng phản CM ra sức chống phá
CM.
- Một bộ phận quân Nhật chờ giải giáp
cũng hoạt động chống phá CM
- Chính quyền CM vừa mới thành lập, lực

lượng vũ trang non yếu.
b/ Kinh tế- Tài chính: kiệt quệ
-Nông nghiệp: lạc hậu, bị chiến tranh tàn
phá +thiên tai hơn ½ diện tích không
canh tác được.
- Công nghiệp: nhiều xí nghiệp nằm trong
tay TB Pháp, các cơ sở của ta chưa được
phục hồi, hàng hóa khan hiếm, đời sống
nhân dân gặp nhiều khó khăn.
- Tài chính
+ Ngân sách Nhà nước trống, nền tài chính
rối loạn.
c/ Văn hoá- xã hội: hơn 90% dân số mù
chữ.
Đất nước ở vào tình thế “ngàn cân treo
sợi tóc”.
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân
-GV chuyển ý:bên cạnh những khó
khăn to lớn đó, ta cũng có những thuận
lợi rất cơ bản. Những thuận lợi đó là
gì?
-Gv nhấn mạnh những thuận lợi này là
rất cơ bản.
2/ Thuận lợi
- Nhân dân phấn khởi gắn bó với chế độ
mới
-Có sự lãnh đạo của Đảng, đứng đầu là
Chủ tịch HCM .
- Hệ thống XHCN hình thành, phong trào
DT-DC thế giới phát triển.

*Hoạt động 1:Thảo luận nhóm
+Nhóm 1: những biện pháp nhằm
củng cố chính quyền cách mạng ?
+Nhóm 2: Những biện pháp nhằm
giải quyết nạn đói ?
+Nhóm 3: Những biện pháp nhằm
giải quyết nạn dốt ?
+Nhóm 4: Những biện pháp nhằm
giải quyế tkhó khăn về tài chính ?
-Các nhóm tiến hành thảo luận và sau
đó cử đại diện lên trình bày .
-Sau mỗi nhóm trình bày , GV gọi các
II. Bước đầu xây dựng chính quyền cách
mạng, giải quyết nạn đói, nạn dốt, và
khó khăn về tài chính.
78
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
5.Sơ kết bài học:
*Củng cố:
-Sau khi thành lập nước VNDCCH, CM nước ta có nhiều thuận lợi cơ bản, nhưng cũng
có nhiều khó khăn và thử thách to lớn.
-Dưới sự lãnh đạo…, CM nước ta đã vượt qua những khó khăn thử thách to lớn , đưa
đất nước vững bước tiến lên , chuẩn bị bước vào cuộc kháng chiến lâu dài chống thực
dân Pháp xâm lược
*Bài tập:
-SGK
-Lập niên biểu những sự kiện về xây dựng chính quyền , đấu tranh chống thù trong
giặc ngoài , bảo vệ chính quyền CM trong năm đầu sau CMTT ( 1945-1946)
Ngày soạn: 6/12/2008 Tổ CM duyệt
Tiết 29-30

BÀI 18 NHỮNG NĂM ĐẦU CỦA CUỘC KHÁNG CHIẾN TOÀN QUỐC
CHỐNG THỰC DÂN PHÁP (1946-1950)
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC
1. Kiến thức: Giúp HS nhận thức được:
-Hiểu rõ cuộc kháng chiến toàn quốc chống thực dân Pháp đã bùng nổ trong bối cảnh
lịch sử như thế nào và ghi nhớ nét chính của đường lối KC chống Pháp.
- Trình bày được diễn biến chính của cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc vĩ tuyến 16
và những việc làm cụ thể của ta để chuẩn bị cho cuộc KC lâu dài.
-Hiểu được vì sao Pháp đánh lên VB năm 1947 ; nắm được diễn biến chính của chiến
dịch ; thấy được kết quả , ý nghĩa lịch sử của chiến thắng.
-Hiểu được từ sau chiến thắng Việt Bắc thu-đông 1947 , cuộc KC của nhân dân ta có
thêm những thuận lợi và khó khăn như thế nào ; nắm được diễn biến chính , ghi nhớ
kết quả và ý nghĩa lịch sử to lớn của chiến dịch Biên Giới thu-đông năm 1950.
2. Kĩ năng:
- Củng cố kĩ năng phân tích , đánh giá các sự kiện để rút ra những nhận định lịch sử.
- Rèn luyện kĩ năng sử dụng tranh ,ảnh , lược đồ lịch sử để nhận thức lịch sử.
3.Về thái độ.
-Giáo dục lòng căm thù thực dân Pháp.
-Học tập tinh thần yêu nước , ý chí bất khuất của nhân dân trong cuộc đấu tranh bảo vệ
độc lập của Tổ quốc.
-Củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và chủ tịch HCM.
II. THIẾT BỊ VÀ TÀI LIỆU DẠY HỌC.
- Lược đồ chiến dịch Việt Bắc –Thu Đông 1947 và chiến dịch Biên Giới Thu Đông
1950.
Giáo án 12- chương trình chuẩn
79
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
- Tranh ảnh, tư liệu có liên quan .
III.TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC
1.Ổn định lớp

2.Kiểm tra bài cũ.
-Nêu nội dung và ý nghĩa của Hiệp định sơ bộ 6/3/1946?
3. Dẫn dắt bài mới:
4. Tổ chức các hoạt động Dạy và Học ở trên lớp .
Hoạt động của thầy và trò Kiến thức cơ bản HS cần nắm
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.
- Vì sao Pháp bội ước và tiến công
nước ta?( Pháp nuôi dã tâm xâm lược
nước ta).
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.
- GV giới thiệu đoạn trích “ Lời kêu
gọi toàn quốc K/C” của CT HCM.
-Vì sao cuộc kháng chiến toàn quốc
bùng nổ ngày 19/12/1946?

I. Kháng chiến toàn quốc chống thực
dân Pháp bùng nổ.
1. Thực dân Pháp bội ước và tiến công
nước ta.
- Sau khi kí Hiệp định Sơ bộ 6/3 và Tạm
ước 14/9 , thực dân Pháp vẫn đẩy mạnh
việc chuẩn bị chiến tranh xâm lược nước ta
lần nữa.
-Cuối tháng 11/1946, Pháp tấn công ở Hải
Phòng và Lạng Sơn.
-Ngày 18/12 , Pháp gởi tối hậu thư buộc
chính phủ ta phải giải tán lực lượng vũ
trang và giao quyền kiểm soát thủ đô cho
chúng.
2. Đường lối kháng chiến chống Pháp

của Đảng.
- 12/12/1946 BTV Trung Ương Đảng ra
Chỉ thị toàn dân kháng chiến .
- 19/12/1946, Chủ tịch HCM ra Lời kêu gọi
toàn quốc kháng chiến. Cuộc kháng chiến
toàn quốc bùng nổ .
- 9/1947, Trường Chinh xuất bản tác phẩm
“ Kháng chiến nhất định thắng lợi “ .
- Nội dung cơ bản của đường lối
KCCP? Vì sao Đảng đề ra đường lối
KC trên?
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.

- Vì sao cuộc kháng chiến diễn ra
trước tiên ở các đô thị? (là trung tâm
KT,CT, là nơi cơ quan TW Đảng ,
chính phủđánh chiếm các đô thị sẽ
nhanh chóng giành thắng lợi thực
hiện âm mưu đánh nhanh thắng nhanh)
-Nội dung đường lối kháng chiến:
Toàn dân, toàn diện trường kỳ, tự lực cánh
sinh, tranh thủ sự ủng hộ quốc tế.
II. Cuộc chiến đấu trong các đô thị và
việc chuẩn bị cho cuộc kháng chiến lâu
dài.
1.Cuộc chiến đấu ở các đô thị phía Bắc
vĩ tuyến 16
Giáo án 12- chương trình chuẩn
80
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu

-GV khai thác kênh hình 47 SGK miêu
tả cuộc chiến đấu của quân dân ta ở Hà
Nội.
-Diễn ra quyết liệt , đặc biệt là ở Hà Nội
-Ở các đô thị khác như Bắc Giang , Bắc
Ninh , Nam Đinh , Vinh , Huế , Đà Nẵng .
-Kết quả và ý nghĩa:
-Đánh bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh
của địch.
-Góp phần tiêu hao sinh lực địch.
-Giam chân địch trong các đô thị, tạo điều
kiện cho cả nước đi vào cuộc kháng chiến
lâu dài.
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.

-Ta đã làm gì để chuẩn bị cho cuộc KC
lâu dài?
2.Tích cực chuẩn bị cho cuộc kháng
chiến lâu dài
-Xây dựng lực lượng kháng chiến về mọi
mặt:
+Về chính trị:các ủy ban hành chính
chuyển thành Ủy ban kháng chiến hành
chính, thành lập Hội Liên Việt...
+Về kinh tế : duy trì phát triển sản xuất…
+Về quân sự: Qui định độ tuổi (1845t)
tham gia các lực lượng chiến đấu.
+Về văn hóa : phong trào Bình dân học vụ
được duy trì và phát triển.
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.

-Chiến dịch Việt Bắc diễn ra trong
hoàn cảnh lịch sử như thế nào ?
-Vì sao Pháp tấn công lên Việt Bắc ?
III. Chiến dịch Việt Bắc thu - đông1947
và việc đẩy mạnh kháng chiến toàn
dân , toàn diện.
1. Chiến dịch Việt Bắc thu đông 1947.
-Âm mưu của Pháp:
tấn công lên Việt oBắc nhằm nhanh chóng
kết thúc chiến tranh.
- Diễn biến:
-GV sử dụng lược đồ tường thuật diễn
biến
+Ngày 7/10/1947, Pháp cho quân nhảy dù
chiếm Bắc Kạn, Chợ Mới
+Cùng ngày, binh đoàn bộ binh từ Lạng
Sơn theo đường số 4 đánh lên Cao Bằng rồi
vòng xuống Bác Kạn theo đường số 3
+9/10/1947, một binh đoàn hỗn hợp bộ
binh và lính thủy đánh bộ từ Hà Nội ngược
sông Hồng, sông Lô lên Tuyên Quang, bao
vây Việt Bắc từ phía tây.
+Đảng ra chỉ thị “ Phải phá tan cuộc tấn
công mùa đông của giặc Pháp”.
+Quân ta bao vây , tấn công tiêu diệt địch
ở Chợ Mới, chợ Đồn, chợ Rã.( Bắc Kan )
+Ở Mặt trận hướng đông: quân ta phục
kích chặn đánh địch trên đường số 4, tiêu
biểu là trận đèo Bông Lau (30/10/1947)
+Ở mặt trận hướng tây:ta phục kích đánh

địch trên sông Lô ( trận Đoan Hùng , Khe
Giáo án 12- chương trình chuẩn
81
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
Lau ) bắn chìm nhiều tàu chiến ,ca nô địch.
+Phối hợp với Việt Bắc, quân dân cả nước
cũng hoạt động mạnh nhằm kiềm chế địch.
ngày 19/12/1947, quân Pháp rút lui khỏi
Việt Bắc.
- Kết quả:
+Loại hơn 6000 tên, bắn rơi 16 máy bay,
bắn chìm 11 ca nô, tàu chiến, phá huỷ nhiều
phương tiện chiến tranh.
+Cơ quan đầu não kháng chiến được bảo
toàn.
+Bộ đội chủ lực ngày càng trưởng thành.
-Ý nghĩa của chiến dịch Việt Bắc ? -Ý nghĩa:
-Buộc địch phải thay đổi chiến lược chiến
tranh : từ “đánh nhanh thắng nhanh”
chuyển sang “đánh lâu dài”, thực hiện
chính sách “ “dùng người Việt đánh người
Việt”
-Đưa cuộc kháng chiến của ta sang bước
phát triển mới.
*Hoạt động 1: cá nhân.
-Vì sao phải đẩy mạnh kháng chiến
toàn dân , toàn diện ?
Pháp thay đổi chiến lược từ “đánh nhanh
thắng nhanh” sang “đánh lâu dài”đẩy mạnh
…để đối phó với âm mưu mới và đưa cuộc

kháng chiến tiếp tục phát triển.
-Gv hướng dẫn hs tự học ở nhà với
câu hỏi: Cuộc kháng chiến toàn dân ,
toàn diện được đẩy mạnh như thế nào
từ sau chiến thắng Việt Bắc?.
2. Đẩy mạnh kháng chiến toàn dân ,
toàn diện.
-Chính trị:
+Đầu năm 1949 , tổ chức bầu cử HĐND
và UBKC hành chính các cấp.
+Tháng 6/1949, Mặt trận VM + Hội Liên
Việt thống nhất thành mặt trận Liên Việt .
-Quân sự:
Trong những năm 1948-1949 , bộ đội chủ
lực phân tán vào vùng sau lưng địch , xây
dựng cơ sở kháng chiến , phát triển chiến
tranh du kích.
- Kinh tế :
Thực hiện giảm tô 25% , hoãn nợ ,xóa nợ ,
chia lại ruộng đất công….
- Văn hóa –giáo dục :
+Chủ trương cải cách giáo dục phổ thông.
+Hệ thống các trường đại học và trung học
chuyên nghiệp được xây dựng.
-GV chuyển ý sang phần IV: đến năm
1950, tình hình thế giới và trong nước
có sự thay đổi, tác động đến CM nước
IV. Hoàn cảnh lịch sử mới và chiến
dịch Biên giới Thu Đông 1950.
1. Hoàn cảnh lịch sử mới của cuộc

Giáo án 12- chương trình chuẩn
82
Trần Thị Luyến Trường THPT Ninh Châu
ta.
*Hoạt động 1: cả lớp, cá nhân.
-Gv khái quát.
kháng chiến
a/Thuận lợi:
- Ngày 1/10/1949, CM Trung Quốc thành
công
- Từ tháng 1/1950, các nước XHCN công
nhận và đặt quan hệ ngoại giao với ta
b/Thách thức
- Mĩ can thiệp sâu và “dính líu trực tiếp”
vào cuộc chiến tranh ĐD thông qua kế
hoạch Rơve (13/ 5/1949).
-Pháp chuẩn bị tấn công qui mô lớn lên
Việt Bắc lần 2.
2.Chiến dịch Biên Giới thu- đông 1950.
a.Mục đích của ta :
+Tiêu diệt một bộ phận quan trọng sinh lực
địch.
+khai thông đường sang Trung Quốc và thế
giới.
+mở rộng và củng cố căn cứ địa Việt Bắc.
+tạo đà thúc đẩy cuộc kháng chiến tiến lên.
-GV sử dụng lược đồ tường thuật.
Khai thác hình 49 SGK để thấy được
sự chỉ đạo rất sát sao của Đảng và Bác
Hồ trong chiến dich quan trọng .

-Gv dùng tư liệu miêu tả , thường thuật
tính chất ác liệt của trận đánh và giới
thiệu tấm gương chiến đấu dũng cảm
của La văn Cầu và Trần Cừ
b.Diển biến :

-Ngày 16/9/1950 , quân ta tấn công , đánh
chiếm Đông Khê Thất Khê bị uy hiếp ,
cao Bằng bị cô lập.

-Pháp tổ chức rút lui khỏi Cao Bằng theo
đường số 4 bằng cuộc hành quân kép:
+Một cánh quân từ Thất Khê đánh lên
Đông Khê và đón cánh quân từ Cao Bằng
về.
+Một cánh quân tiến lên Thái Nguyên
nhằm thu hút chủ lực của ta.
-Đoán được ý đồ của địch , quân ta tổ chức
mai phục , chặn đánh địch nhiều nơi trên
đường số 4 làm cho hai cánh quân không
gặp được nhau.
-Quân địch rút chạy khỏi Thất Khê , Na
Sầm.
-Cuộc hành quân của địch lên Thái
Nguyên cũng bị ta chặn đánh.
-( 22/10/1950) , Pháp rút chạy khỏi đường
số 4
-Ở các chiến trường phối hợp trong cả nước
, lực lượng ta hoạt động mạnh , nhất là
phong trào du kích

c. Kết quả:
- Loại khỏi vòng chiến đấu hơn 8000 tên.
-Khai thông biên giới Việt Trung.
Giáo án 12- chương trình chuẩn
83