đề thi thử thpt quốc gia năm 2016 môn ngữ văn sở GD và đt hà nội

SỞ GD&ĐT HÀ NỘI
KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG HỌC SINH LỚP 12 THPT
Năm học 2015 – 2016
Môn: Ngữ văn
Thời gian làm bài: 180 phút
(Đề gồm 02 trang)
I/ PHẦN ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn văn bản dưới đây và trả lời các câu hỏi 1,2,3,4:
“Chiều 7 – 4, tại Hà Nội, T.Ư Hội chữ thập đỏ (CTĐ) Việt Nam, cổng thông
tin nhân đạo Quốc gia 1400, báo Tuổi trẻ TP Hồ Chí Minh phối hợp tổng kết
chiến dịch nhắn tin nhân đạo 2015 và phát động chiến dịch nhắn tin “nước ngọt
và sinh kế cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi hạn hán và xâm nhập mặn”.
Năm 2015, thông qua các đầu số 1405, 1408, 1409, T.Ư Hội CTĐ Việt Nam
đã tiếp nhận và giải ngân số tiền gần bốn tỷ đồng cho các công trình xây cầu Mỹ
Lợi B, huyện Cái Bè, Tiền Giang, giám định AND, hỗ trợ phẫu thuật tim cho 37
em mắc bệnh tim bẩm sinh, trao quà tết, áo ấm tặng trẻ em và đồng bào nghèo…
Để hỗ trợ đồng bào vùng hạn hán và xâm nhập mặn, T.Ư Hội CTĐ Việt
Nam cùng các đối tác phát động nhắn tin từ nay đến hết 5 – 6 – 2016 với cú pháp
NC gửi 1407.”
1. Văn bản trên được viết theo phong cách ngôn ngữ nào? (0,25 điểm)
2. Ghi lại sự kiện thời sự được đề cập đến trong văn bản trên? (0,25 điểm)
3. Từ kết quả chiến dịch nhắn tin nhân đạo năm 2015, những hoạt động ý
nghĩa xã hội cao đẹp nào đã được thực hiện và được nêu trong văn bản?
(0,5 điểm)
4. Hãy giới thiệu một vài hoạt động nhân đạo đang được tổ chức và hưởng
ứng hiện nay. (0,25 điểm)
Đọc đoạn thơ sau và trả lời các câu hỏi 5,6,7,8:
Em nghe thầy đọc bao ngày
Tiếng thơ đỏ nắng xanh cây quanh nhà
Mái chèo nghe vọng sông xa
Êm êm như tiếng của bà năm xưa

Nghe trăng thở động tàu dừa
Rào rào nghe đổ cơn mưa giữa trời…
…Đêm nay thầy ở đâu rồi
Nhớ thầy em lại lặng ngồi em nghe
(Nghe thầy đọc thơ - Trần Đăng Khoa)
1 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


5. Hãy ghi lại 2 hình ảnh thiên nhiên được tác giả sử dụng để miêu tả tiếng
thơ thầy đọc? (0,25 điểm)
6. Cho biết tác dụng của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong dòng thơ
“Mái chèo nghe vọng sông xa/ Êm êm như tiếng của bà năm xưa”? (0,5
điểm)
7. Đọc đoạn thơ, anh chị hiểu thế nào về tình cảm mà nhà thơ dành cho người
thầy của mình? (0,5 điểm)
8. Ghi lại suy nghĩ (khoảng 5-7 câu văn) của bản thân về những công ơn của
thầy cô trong cuộc đời mỗi người? (0,5 điểm)
II/ PHẦN LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1: (3 điểm)
Viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về ý
kiến sau:
“Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn đánh
mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa”.
Câu 4: (4 điểm)
Trong tác phẩm kí “Ai đã đặt tên cho dòng sông” của Hoàng Phủ Ngọc
Tường có đoạn viết:
… Từ đấy, như đã tìm đúng đường về, sông Hương vui tươi hẳn lên giữa những
biền bãi xanh biếc của vùng ngoại ô Kim Long, kéo một nét thẳng thực yên tâm
theo hướng tây nam - đông bắc, phía đó, nơi cuối đường, nó đã nhìn thấy chiếc
cầu trăng của thành phố in ngần trên nền trời, nhỏ nhắn như những vành trăng

non. Giáp mặt thành phố ở Cồn Giã Viên, sông Hương uốn một nhánh cung rất
nhẹ sang đến Cồn Hến; đường cong ấy làm cho dòng sông mềm hẳn đi, như một
tiếng “vâng” không nói ra của tình yêu. Và như vậy, giống như sông Xen của
Paris, sông Đa-nuýp của Bu- đa- pét, sông Hương nằm ngay giữa lòng thành phố
yêu quý của mình; Huế trong tổng thể vẫn giữ nguyên dạng một đô thị cổ, trải
dọc hai bờ sông. Đầu và cuối ngõ thành phố, những nhánh sông đào mang nước
sông Hương tỏa đi khắp phố phường với những cây đa, cây dừa cổ thụ tỏa vầng
lá u sầm xuống xóm thuyền xúm xít; từ những nơi ấy, vẫn lập lòe trong đêm sương
những ánh lửa thuyền chài của một linh hồn mô tê xưa cũ mà không một thành
phố hiện đại nào còn nhìn thấy được. Những chi lưu ấy cùng với hai hòn đảo nhỏ
trên sông đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước, khiến cho sông Hương khi đi
qua thành phố đã trôi đi chậm, thật chậm, cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh.
Tôi đã đến Lê – nin- grát, có lúc đứng nhìn sông Nê-va cuốn trôi những đám băng
lô xô nhấp nháy trăm màu dưới ánh sáng của mặt trời mùa xuân; mỗi phiến băng
chở một con hải âu nghịch ngợm đứng co lên một chân, thích thú với chiếc thuyền
2 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


xinh đẹp của chúng; và đoàn tàu tốc hành lạ lùng ấy với những hành khách tí hon
của nó băng băng lướt qua trước cung điện Pê-téc-bua cũ để ra bể Ban-tich. Tôi
vừa từ trong khói lửa miền Nam đến đây, lâu năm xa Huế, và chính Lê – nin- grát
đã đánh thức trong tâm hồn tôi giấc mơ lộng lẫy của tuổi dại; ôi tôi muốn hóa
làm một con chim nhỏ đứng co một chân trên con tàu thủy tinh để đi ra biển. Tôi
cuống quýt vẫy tay, nhưng sông Nê-va đã chảy nhanh quá, không kịp cho lũ hải
âu nói một điều gì với người bạn của chúng đang ngẩn ngơ trông theo. Hai nghìn
năm trước, có một người Hi Lạp tên là Hê-ra-clit, đã khóc suốt đời vì những dòng
sông trôi đi qua nhanh, thế vậy! Lúc ấy, tôi nhớ lại con sông Hương của tôi; chợt
thấy quý điệu chảy lặng lờ của nó khi ngang qua thành phố... Đấy là điệu slow
tình cảm dành riêng cho Huế, có thể cảm nhận được bằng thị giác qua trăm nghìn
ánh hoa đăng bồng bềnh vào những đêm hội rằm tháng bảy từ điện Hòn Chén

trôi về, qua Huế bỗng ngập ngừng như muốn đi muốn ở, chao nhẹ trên mặt nước
như những vấn vương của một nỗi lòng…
Hãy phân tích để thấy được tác giả không chỉ miêu tả vẻ đẹp của sông Hương
mà còn gửi gắm trong đó tình yêu tha thiết đối với quê hương xứ sở.
--- HẾT ---

3 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


HƯỚNG DẪN GIẢI ĐỀ THI THỬ THPTQG MÔN VĂN
SỞ GIÁO DỤC & ĐÀO TẠO HÀ NỘI – NĂM 2016
CÂU
I

Ý
1
2

3

4

5
6

7

8

NỘI DUNG

Đọc hiểu:
- Văn bản được viết theo phong cách chức năng ngôn ngữ báo chí.
- Sự kiện được đề cập đến trong văn bản là: Cuộc họp tổng kết
chiến dịch nhắn tin nhân đạo 2015 và phát động chiến dịch nhắn
tin “nước ngọt và sinh kế cho đồng bào bị ảnh hưởng bởi hạn
hán và xâm nhập mặn” do T.Ư Hội chữ thập đỏ (CTĐ) Việt
Nam, cổng thông tin nhân đạo Quốc gia 1400, báo Tuổi trẻ TP
Hồ Chí Minh phối hợp tổ chức.
- Những hoạt động có ý nghĩa xã hội cao đẹp đã được thực hiện
và nêu trong văn bản là: xây cầu Mỹ Lợi B – huyện Cái Bè, Tiền
Giang; giám định AND, hỗ trợ phẫu thuật tim cho 37 em mắc
tim bẩm sinh; trao quà tết, áo ấm tặng trẻ em và đồng bào nghèo.
- Các hoạt động nhân đạo đang được tổ chức và hưởng ứng hiện
nay:
+ Chương trình “Cơm có thịt” do nhà báo Trần Đăng Tuấn xây
dựng.
+ Quyên góp, ủng hộ “Quỹ vì người nghèo” do Trung ương Mặt
trận Tổ quốc Việt Nam phát động.
…
- Các hình ảnh: “đỏ nắng” “xanh cây quanh nhà”.
- Phép so sánh trong 2 câu thơ có tác dụng: Miêu tả và làm nổi bật
sự êm ái, nhẹ nhàng của “mái chèo”; khiến hình ảnh “mái chèo”
càng trở nên gần gũi, thân thuộc.
- Đoạn thơ là tiếng nói chan chứa niềm yêu kính, trân trọng, biết
ơn, thương nhớ người thầy của nhà thơ bởi thầy là người đã
mang đến cho tác giả biết bao điều mới lạ.
- Viết một đoạn văn hoàn chỉnh, từ 5 – 7 câu, diễn đạt trôi chảy, mạch
lạc, các câu có sự liên kết chặt chẽ.
- Nội dung:

4 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


II
1
1

2

a

b

+ Khẳng định thầy cô là những người có công lao to lớn trong cuộc đời
mỗi người: dạy tri thức khoa học, dạy cách làm người, chắp cánh ước
mơ,…
+ Cần ghi nhớ, trân trọng, biết ơn công sức của thầy cô và học tập, tu
dưỡng, rèn luyện tốt để trở thành những con người có ích cho xã hội,
như mong ước của các thầy các cô.
Làm văn:
“Một người đã đánh mất niềm tin vào bản thân thì chắc chắn sẽ còn
đánh mất thêm nhiều thứ quý giá khác nữa”.
Giải thích ý kiến:
- “Niềm tin vào bản thân”: Đó là niềm tin vào chính mình, tin vào
năng lực, trí tuệ, phẩm chất, giá trị của mình trong cuộc sống.
Đó còn là mình hiểu mình và tự đánh giá được vị trí, vai trò của
mình trong các mối quan hệ của cuộc sống.
- Câu nói là lời nhắc nhở mỗi chúng ta hãy có niềm tin vào bản
thân. Đó cũng là bản lĩnh, là phẩm chất, là năng lực của mỗi
người, là nền tảng của niềm yêu sống và mọi thành công. Khi

đánh mất niềm tin là ta đánh mất tất cả.
Phân tích, chứng minh:
(Trả lời câu hỏi: Vì sao đánh mất niềm tin vào bản thân là sẽ đánh
mất nhiều thứ quý giá khác?)
Bởi niềm tin vào bản thân là niềm tin cần thiết nhất trong mọi niềm
tin:
- Niềm tin vào bản thân không chỉ đem lại niềm tin yêu cuộc sống,
yêu con người, hi vọng vào những gì tốt đẹp mà còn là nền tảng
của mọi thành công.
- Để có được thành công, có cuộc sống tốt đẹp, con người phải
biết dựa vào chính bản thân mình chứ không phải dựa vào ai
khác, khách quan chỉ là điều kiện tác động, hỗ trợ chứ không
phải là yếu tố quyết định thành công.
Đánh mất niềm tin hoặc không tin vào chính khả năng của mình
thì con người sẽ không có ý chí, nghị lực để vươn lên:
- Cuộc sống muôn màu muôn vẻ, không tránh khỏi những chông
gai, thử thách. Nếu con người không có ý chí, nghị lực, niềm tin
vào bản thân sẽ không đủ bản lĩnh để vượt qua, không khẳng
định được mình, mất tự chủ, dần buông xuôi, rồi dẫn đến đánh
mất chính mình.

5 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


c

3.

4

2

1

- Khi đã đánh mất chính mình là đánh mất tất cả, trong đó có
những thứ quý giá như: tình yêu, hạnh phúc, cơ hội… thậm chí
cả sự sống của mình. Vì vậy, con người biết tin yêu vào cuộc
sống, tin vào sức mạnh, khả năng của chính mình, biết đón nhận
những thử thách để vượt qua và vươn tới thành công, hạnh phúc.
Niềm tin vào bản thân giúp con người vượt lên mọi thử thách và
trưởng thành:
- Trong cuộc sống, có rất nhiều người không may mắn nhưng càng
khó khăn, bản lĩnh của họ càng vững vàng. Họ tin vào ý chí, nghị
lực, khả năng của bản thân và họ đã vượt lên, chiến thắng tất cả.
Bàn luận, mở rộng vấn đề:
- Khẳng định ý kiến trên hoàn toàn đúng đắn. Nó đã mang đến cho
chúng ta một bài học quý báu về lòng tin và ý chí, nỗ lực vươn
lên trong cuộc sống.
- Phê phán những người mới gặp khó khăn, va vấp, thất bại lần
đầu nhưng đã vội mất niềm tin vào chính mình, buông xuôi, bỏ
cuộc.
Bài học nhận thức và hành động:
* Nhận thức:
- Tự tin, khiêm tốn, cẩn trọng là những đức tính đáng quý của con
người. Nó dẫn con người ta đến bến bờ thành công và được mọi người
quý
trọng.
- Tuy nhiên, đừng quá tự tin vào bản thân mình mà dẫn đến chủ quan,
đừng quá tự tin mà bước sang ranh giới của tự kiêu, tự phụ sẽ thất bại.
* Hành động:

- Học sinh, sinh viên, những người trẻ tuổi phải luôn tự đặt câu hỏi cho
mình: phải làm gì để xây dựng niềm tin trong cuộc sống?
- Phải cố gắng học tập và rèn luyện tư cách đạo đức tốt để luôn tự tin,
vững vàng trong cuộc sống, dám nghĩ dám làm, dám chịu trách nhiệm.
Lưu ý: HS lấy dẫn chứng cụ thể để minh họa, làm tăng sức thuyết phục
cho bài viết.
Vẻ đẹp của sông Hương và tình yêu quê hương xứ sở của Hoàng
Phủ Ngọc Tường qua đoạn trích trong “Ai đã đặt tên cho dòng
sông?”.
Giới thiệu chung:
- Hoàng Phủ Ngọc Tường là gương mặt tiêu biểu của văn học Việt
Nam hiện đại, cũng là một trí thức giàu lòng yêu nước. Ông có phong

6 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


2
a

cách độc đáo và đặc biệt sở trường về thể bút kí, tuỳ bút. Nét đặc sắc
trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn chất trí tuệ và chất
trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ
vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí...
- “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài bút kí xuất sắc, là tác phẩm tiêu
biểu cho phong cách bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường, viết tại Huế
ngày 4/1/1981, in trong tập sách cùng tên.
- Đoạn trích trên không chỉ miêu tả nổi bật vẻ đẹp của sông Hương
trong lòng Huế, sau một thủy trình dài từ rừng già và ngoại vi thành
phố mà còn gửi gắm trong đó tình yêu tha thiết với quê hương xứ sở
của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

Phân tích:
Vẻ đẹp của sông Hương trong lòng thành phố Huế:
* Nếu ở giữa rừng già, sông Hương mhư “cô gái Di- gan phóng khoáng
và man dại”; ra khỏi rừng nó trở thành “người mẹ phù sa của một vùng
văn hóa xứ sở”; trong không gian châu thổ vùng Châu Hoá, sông
Hương mang vẻ đẹp của “người gái đẹp” bừng tỉnh sau một giấc ngủ
dài thì khi bắt đầu đi vào thành phố, Sông Hương được so sánh với
người tình “vui tươi và duyên dáng”:
- Tâm trạng vui tươi của dòng sông từ khi gặp tiếng chuông chùa Thiên
Mụ đến đây càng rõ hơn khi đã nhận ra những dấu hiệu của thành phố.
- Người gái đẹp sông Hương làm dáng lần cuối cùng trước khi chảy
vào giữa lòng thành phố thân yêu, trước khi đến với người tình nhân
đích thực: “uốn một cánh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hến” khiến “dòng
sông mềm hẳn đi, như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu”.
* Trong lòng thành phố, sông Hương được so sánh với “điệu slow tình
cảm dành riêng cho Huế”:
- Nhà văn đã rất tinh tế khi nhận ra đặc điểm riêng của sông Hương là
lưu tốc rất chậm “cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh”, nhất là khi so
sánh với con sông Nê-va băng lướt qua trước cung điện Pê-téc-bua để
ra bể Ban-tích.
- Đặc điểm ấy được nhà văn lí giải từ nhiều góc nhìn khác nhau:
+ Từ đặc điểm địa lí tự nhiên: “những chi lưu ấy, cùng với hai hòn đảo
nhỏ trên sông đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước”
+ Từ lí lẽ của trái tim thì “điệu chảy lặng lờ”, “ngập ngừng muốn đi
muốn ở” của sông Hương là do tình cảm dành riêng cho Huế, do quá

7 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!


b

c

4

yêu thành phố của mình, do muốn được nhìn ngắm nhiều hơn nữa thành
phố thân thương trước khi phải rời xa.
 Sông Hương như một người tình dịu dàng, duyên dáng, thủy
chung.
Tình yêu quê hương xứ sở của nhà văn:
- Thể hiện một cách trực tiếp qua cái nhìn đầy âu yếm, nâng niu của
nhà văn đối với sông Hương. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã không giấu
nổi nỗi thương nhớ dòng sông ngay cả khi đứng trước Nê-va cuộn chảy.
Ông tha thiết gọi trong nỗi nhớ: “sông Hương của tôi” và “quý điệu
chảy lặng lờ của nó” biết bao nhiêu!
- Thể hiện gián tiếp qua sự am hiểu tường tận về dòng sông. Không chỉ
tiếp cận nó ở góc độ địa lí mà Hoàng Phủ Ngọc Tường còn cảm nhận
nó như một con người mà ở đó, ông đã nhận ra, thấu hiểu những nét
tính cách khác nhau và cả sự thay đổi tính cách của sông Hương ở mỗi
đoạn thủy trình.
Những đặc sắc nghệ thuật:
-Tác giả đã sáng tạo nên những trang văn đẹp, giàu hình ảnh, được tạo
bởi kho từ vựng phong phú, tinh tế và uyển chuyển, mượt mà.
- Các câu văn dài, nhịp nhàng, uyển chuyển, giọng văn đầy cảm xúc,
sử dụng thành công các biện pháp nhân hoá, so sánh, liên tưởng mang
đến
cho
người
đọc
nhiều

bất
ngờ,
thú
vị.
- Kết hợp nhuần nhuyễn bút pháp kể và tả làm nổi bật vẻ đẹp của dòng
sông.
Đánh giá:
- Bài bút kí nói chung và đoạn trích nói riêng là kết tinh và tổng hòa
đẹp đẽ tình yêu say đắm đối với dòng sông, với quê hương xứ sở và tài
năng của một cây bút giàu trí tuệ và xúc cảm.
- Hình tượng sông Hương trong bài bút kí in đậm dấu ấn phong cách
Hoàng Phủ Ngọc Tường. Và nó cũng là dòng sông mang đậm tính cách,
tâm hồn của con người xứ Huế.

8 Truy câp để học Toán, Lý, Hóa, Sinh, Anh, Văn tốt nhất!