Đặc điểm của kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe JOY FM đài phát thanh và truyền hình hà nội

TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

=======================

CHU MỸ LAN

ĐẶC ĐIỂM CỦA KÊNH PHÁT THANH CHUYÊN
BIỆT VỀ SỨC KHỎE JOY FM – ĐÀI PT&TH HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học

HÀ NỘI - 2016


TRƯỜNG ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN

=======================

CHU MỸ LAN

ĐẶC ĐIỂM CỦA KÊNH PHÁT THANH CHUYÊN
BIỆT VỀ SỨC KHỎE JOY FM – ĐÀI PT&TH HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Báo chí học
Mã số: 60 32 01 01

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đinh Thị Thu Hằng

HÀ NỘI - 2016


LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng
tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS Đinh Thị Thu
Hằng, Trưởng khoa Phát thanh Truyền hình, Trường Học viện Báo chí
Tuyên truyền
Các số liệu, kết quả nghiên cứu được nêu trong luận văn này là trung
thực và chưa từng công bố trong bất kì công trình nào khác.
Tôi xin chịu trách nhiệm về công trình nghiên cứu của mình.

Học viên

Chu Mỹ Lan


LỜI CẢM ƠN
Tôi xin cảm ơn sự quan tâm của các thầy, cô giáo đang giảng dạy và
công tác tại khoa Báo chí & Truyền thông - Trường Đại học KHXH&NV –
ĐHQG Hà Nội trong suốt quá trình học tập của mình tại đây.
Tôi nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ tận tình, sâu sắc, hệ thống
của TS. Đinh Thị Thu Hằng – Khoa Phát thanh – Truyền hình, trường Học
viện Báo chí Tuyên truyền không chỉ luận văn này mà cô còn nhiệt tình
truyền thụ cho tôi nhiều kiến thức, chỉ cho tôi nhiều tài liệu hay để đọc về
các nội dung liên quan đến công việc nghiên cứu của mình.
Tôi nhận được sự hỗ trợ của các bạn đồng môn, các bạn đồng nghiệp
và gia đình trong suốt quá trình thực hiện luận văn.

Tôi xin bày tỏ lòng thành kính tri ân tới mọi người vì tất cả sự quan
tâm và giúp đỡ đó.
Trong quá trình thực hiện luận văn, chắc chắn không tránh khỏi
những thiếu sót. Những góp ý của mọi người là những ý kiến quý báu giúp
tôi hoàn thiện luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, 01 tháng 03 năm 2016
Tác giả

Chu Mỹ Lan


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU .......................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................ 5
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................ 9
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ............................................................. 9
5. Phương pháp nghiên cứu......................................................................... 10
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn .................................................................... 11
7. Kết cấu của luận văn ............................................................................... 12
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KÊNH PHÁT
THANH CHUYÊN BIỆT ......................................................................... 13
1.1 Các khái niệm cơ bản của đề tài ........................................................ 13
1.2. Vai trò của kênh phát thanh chuyên biệt........................................... 20
1.3. Các yêu cầu đối với kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe ........ 23
1.4. Khái quát về kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe Joy Fm tần số
98.9MHz của Đài PTTH Hà Nội ............................................................. 30
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ........................................................................... 33
CHƢƠNG 2: NHẬN DIỆN CÁC ĐẶC ĐIỂM CỦA KÊNH PHÁT

THANH CHUYÊN BIỆT VỀ SỨC KHOẺ JOY FM ............................ 34
2.1. Góc tiếp cận của kênh ....................................................................... 34
2.2. Đặc điểm về nội dung của kênh phát thanh chuyên biệt về sức khoẻ
Joy Fm ...................................................................................................... 34
2.2.1. Hàm lượng thông tin về sức khỏe cao và chuyên sâu ........................ 38
2.2.2. Thông tin đa dạng, mang tính thời sự .................................................. 46
2.2.3. Thông tin chính xác mang tính chất chỉ dẫn và có tính tương tác cao... 49
2.2.4. Nội dung thông tin hướng tới các hoạt động từ thiện, nhân đạo ....... 51
2.2.5 Các chương trình giải trí có nội dung đặc sắc, phong phú, đa dạng .. 56
2.3. Đặc điểm ngôn ngữ thể hiện trong các chương trình trên kênh Joy Fm ... 60


2.4. Đặc điểm về phương thức phát sóng của các chương trình trên kênh
chuyên biệt về sức khoẻ JoyFm ............................................................... 63
2.4.1 Trực tiếp................................................................................................... 63
2.4.2 Không trực tiếp ....................................................................................... 66
2.5 Đặc điểm bộ nhận diện của kênh Joy Fm .......................................... 70
2.5.1 Slogan ...................................................................................................... 70
2.5.2 Nhạc hiệu kênh ....................................................................................... 70
2.5.3 Trailer các chương trình ......................................................................... 70
2.7 Đặc điểm thời gian phát sóng của kênh Joy Fm ................................ 74
TIỂU KẾT CHƢƠNG II .......................................................................... 76
CHƢƠNG 3: MỘT SỐ ĐÁNH GIÁ VÀ GIẢI PHÁP KHUYẾN NGHỊ... 77
3.1. Một số vấn đề đặt ra .......................................................................... 77
3.1.1. Một số thành công nổi bật của kênh JoyFm ....................................... 77
3.1.2. Những hạn chế còn tồn tại của kênh phát thanh chuyên biệt về sức
khoẻ JoyFm....................................................................................................... 79
3.1.3. Nguyên nhân những thành công và hạn chế của kênh phát thanh
chuyên biệt về sức khoẻ JoyFm ...................................................................... 80
3.2 Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng kênh phát thanh chuyên

biệt về sức khoẻ Joy Fm........................................................................... 83
3.2.1 Nhóm giải pháp về nội dung ................................................................. 83
3.2.2 Nhóm giải pháp về cơ sở vật chất, kĩ thuật .......................................... 96
3.2.3 Nhóm giải pháp về nguồn nhân lực ...................................................... 98
TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ......................................................................... 102
KẾT LUẬN .............................................................................................. 103
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................... 106


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Từ khi báo chí ra đời, nó đã trở thành công cụ đắc lực giúp con
người tiếp nhận, thu nạp thông tin để thoả mãn nhu cầu cần - được - biết
của mình. Báo chí đóng vai trò cung cấp cho công chúng những thông tin,
tức là thông báo cho công chúng biết mọi sự kiện, hiện tượng diễn ra hàng
ngày trong đời sống xã hội. Nhu cầu càng nhiều đòi hỏi những người làm
báo cần phải phân tích và thu gọn những nhu cầu đó thành các mảng đề tài
nhất định như kinh tế, văn hoá, xã hội, giáo dục, y tế.... Một thực tế cho
thấy rằng, công chúng hiện đại luôn là những người có ít thời gian để theo
dõi các tin tức hàng ngày trên phương tiện thông tin đại chúng hơn là công
chúng truyền thống, bởi họ còn phải cân đối thời gian phù hợp cho công
việc hàng ngày của mình, cũng như là điều tiết thời gian cho nhiều hơn một
loại hình truyền thông mà họ tiếp nhận. Vì vậy, xu thế tất yếu khi lựa chọn
tiếp nhận thông tin của công chúng hiện đại là theo tiêu chí phù hợp với
nhu cầu hiểu biết của cá nhân họ. Hay nói cách khác, thay vì việc theo dõi
dàn trải các chương trình trên một phương tiện truyền thông đại chúng nào
đó hoặc theo dõi lần lượt từ loại hình truyền thông này đến loại hình truyền
thông khác, họ sẽ lựa chọn một hoặc một vài chương trình nhất định phù
hợp với nhu cầu tiếp nhận thông tin ở thời điểm hiện tại của họ, hoặc lựa
chọn một loại hình truyền thông mà họ cảm thấy là thuận tiện nhất để theo

dõi và có thể tiết kiệm thời gian nhiều nhất có thể. Chính vì thế, xu hướng
chuyên biệt hóa thông tin trên các phương tiện truyền thông đại chúng là
một xu hướng tất yếu trong sự phát triển của báo chí hiện đại.
Tuy nhiên, trong bối cảnh xu thế toàn cầu hóa truyền thông đại
chúng đã và đang làm thay đổi cơ bản diện mạo và phương thức truyền
thông, đặc biệt là sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình truyền thông mới
trong kỷ nguyên kỹ thuật số và môi trường phát triển truyền thông đa
phương tiện hiện nay đã đặt ra nhiều thách thức cho sự phát triển của các
1


loại hình báo chí hiện đại. Vì vậy, vấn đề đặt ra đối với sự phát triển của
báo chí trong môi trường phát triển truyền thông đa phương tiện hiện nay
cần được luận bàn một cách sâu sắc trên các diễn đàn lý luận và nghiệp vụ
về báo chí truyền thông. Bên cạnh việc mở rộng quy mô, đổi mới phương
thức thể hiện và đa dạng hoá thông tin thì một vấn đề quan trọng mà người
làm báo cũng cần phải thực hiện đó là xử lý thông tin theo hướng chuyên
biệt sẽ thể hiện được sức mạnh của báo chí truyền thống trong sự cạnh
tranh phát triển với báo chí đa phương tiện.
Xu hướng chuyên biệt hoá ngày càng thể hiện rõ qua việc xuất hiện
ngày càng nhiều các tờ báo, các kênh truyền hình và đặc biệt là kênh phát
thanh chuyên biệt. Đã từ lâu, Alvin Toffler (1980), nhà tương lai học người
Mỹ đã dự báo: “Thông tin đại chúng sẽ phát triển và dần dần bị “phi đại
chúng hóa” [1, tr.148]. Trong thời kỳ hậu công nghiệp, việc cá biệt hóa sản
phẩm vật chất cho phù hợp với thị hiếu tiêu dùng của từng nhóm cá nhân
hay cá nhân, đang lấn dần sang cả lĩnh vực văn hóa tinh thần mà tiêu biểu
là lĩnh vực thông tin. Việc xây dựng các kênh phát thanh chuyên biệt rõ
ràng đang đi theo một hướng hết sức đúng đắn và đã giúp phát thanh tiếp
tục phát triển. Đây cũng chính là một xu thế mới của phát thanh hiện đại.
Có thể nói, phát thanh là loại hình báo chí tồn tại khá lâu đời. Trước khi các

công nghệ truyền thông đa phương tiện phát triển, radio là phương tiện hiệu
quả nhất để truyền tới mọi người những thông tin hàng ngày. Ngày nay, khi
công nghệ phát triển, nhiều loại hình truyền thông ra đời, phát thanh vẫn có
một vai trò nhất định trong nhu cầu nắm bắt thông tin của người dân. Có
thể ở đâu đó trên thế giới, khi truyền hình, Intenet phát triển đã làm mờ đi
đôi chút vai trò của phát thanh trong xã hội, nhưng chúng ta không thể phủ
nhận vai trò không thể thay thế của phát thanh trong thời đại công nghệ
mới. Phát thanh luôn đóng vai trò cốt yếu trong việc cung cấp thông tin đa
dạng tới người nghe và được công nhận là một loại hình truyền thông tiêu
biểu và căn bản nhất.
2


Trong tương lai, phát thanh sẽ tiếp tục phát triển với những lợi thế
cạnh tranh mà các loại hình truyền thông mới không thể có được, đó là
rộng và không giới hạn. Phát thanh đã góp phần thúc đẩy các giá trị văn
hóa sáng tạo, bản sắc dân tộc và ngoại giao văn hóa trong bối cảnh có nhiều
loại hình truyền thông mới khác.
Trong phạm vi luận văn, tác giả xin đề cập đến một kênh phát thanh
chuyên biệt, mặc dù mới được thành lập nhưng cũng đã nhận được sự ủng
hộ của một lượng độc giả nhất định, đó là Kênh phát thanh chuyên biệt về
sức khoẻ JoyFm.
JoyFM chính thức ra mắt từ ngày 18 tháng 09 năm 2012 dưới tần số
98.9MHz với tiêu chí nhằm đáp ứng những nhu cầu tìm hiểu thông tin về
Sức Khỏe và Giải Trí của người dân Việt Nam. Đây là kênh phát thanh
chuyên biệt về sức khoẻ đầu tiên của Việt Nam và được Bộ Y tế bảo trợ
truyền thông.
Cũng như tên gọi, kênh phát thanh chuyên biệt về sức khoẻ Joy Fm
mang đến thông điệp cho mọi người, mọi nhà: "Joy Fm – Vì sức khỏe
người Việt".

Đến với Joy Fm, thính giả được gặp gỡ, giao lưu trực tiếp với các
bác sĩ đầu ngành trong lĩnh vực y học cũng như được cung cấp những
thông tin mới nhất về công nghệ y học và phương pháp chữa bệnh hiện đại
trong nước và trên thế giới. Là một kênh phát thanh chuyên biệt về sức
khỏe đầu tiên của Việt Nam, JoyFm đã phát huy được những ưu thế của
mình với hàm lượng thông tin về sức khỏe cao. Với thế mạnh là sản xuất
các chương trình trực tiếp, một ngày, JoyFm đáp ứng trung bình khoảng 5
chương trình trực tiếp về sức khỏe dưới dạng tọa đàm và có sự tham gia tư
vấn của chuyên gia. Trong các chương trình trực tiếp đó, thính giả có cơ
hội được trò chuyện trực tiếp với các chuyên gia là các bác sĩ, thầy thuốc
có uy tín và vững về chuyên môn. Từ đó, những thắc mắc xung quanh vấn
đề thính giả cần hỏi sẽ được giải đáp một cách tận tình, chu đáo.
3


Song song với việc phát sóng các chương trình trực tiếp thì những
chương trình không trực tiếp có nội dung về sức khỏe cũng được đẩy mạnh
sản xuất. Đó là những chuyên mục với thời lượng ngắn, nội dung mang
tính chất chỉ dẫn các vấn đề về sức khỏe, những lưu ý trong sử dụng thực
phẩm đảm bảo an toàn, công tác phòng bệnh bằng những thói quen hàng
ngày, chỉ dẫn trong việc điều trị các bệnh tật trong cuộc sống hàng
ngày…..Những chuyên mục đó góp phần củng cố thêm kiến thức cho thính
giả về các lĩnh vực liên quan đến sức khỏe và dịch bệnh. Nhờ hàm lượng
thông tin về sức khỏe cao, chất lượng, JoyFm ngày càng khẳng định được
tiếng nói của mình, ngày càng phát huy được vai trò của mình trong việc
chăm sóc sức khỏe cho nhân dân.
Bên cạnh lĩnh vực y tế, kênh phát thanh chuyên biệt về Sức khỏe của
Đài PT - TH Hà Nội còn đem đến cho thính giả Thủ đô những chương trình
giải trí hấp dẫn. Đó là các chương trình ca nhạc theo yêu cầu, những tiểu
phẩm hài hước dí dỏm mang đậm bản sắc văn hóa Việt Nam, những câu

chuyện cảm động về tình yêu quê hương đất nước hay một số sân chơi kiến
thức mang tính tương tác cao nhằm tăng hương vị cho cuộc sống, lấy lại
nhịp sống thăng bằng yêu thương chia sẻ bình đẳng giữa các thành viên
trong gia đình.
Khác với các kênh phát thanh khác có sản xuất các chương trình
chuyên biệt về sức khỏe, JoyFm là một kênh chuyên sản xuất các chương
trình về sức khỏe, là một kênh chuyên biệt với mục tiêu đưa ra các thông
tin chỉ dẫn hữu ích để góp phần vào công tác chăm sóc sức khỏe cộng
đồng. Vì vậy, đây là điểm khác biệt lớn nhất của JoyFm so với các kênh
phát thanh khác. Do đây là một kênh mới và là kênh đầu tiên chuyên biệt
về sức khỏe được ra đời tại Việt Nam nên việc nghiên cứu tìm hiểu đặc
điểm của kênh sẽ giúp ta thấy được những ưu thế, đồng thời chỉ ra được
những hạn chế còn tồn tại để đưa ra những giải pháp hoàn thiện hơn, giúp
kênh vận hành một cách hiệu quả và thu hút được đông đảo công chúng
4


ủng hộ hơn. Vì vậy, tác giả lựa chọn đề tài nghiên cứu “Đặc điểm của kênh
phát thanh chuyên biệt về sức khoẻ JoyFm tần số 98.9MHz của đài PTTH
Hà Nội” cho luận văn thạc sỹ của mình.
2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
Có thể nói, chuyên biệt hóa trong báo chí là một xu thế tất yếu của sự
phát triển. Báo chí hiện đại luôn có sự phân loại đối tượng tiếp nhận thông
tin một cách rõ ràng, để từ đó nâng cao tính chuyên biệt hóa của các loại
hình báo chí.
Trong cuốn Báo chí hiện đại nước ngoài: Những quy tắc và nghịch
lý của tác giả X.A.Mikhailốp (do Đào Tuấn Anh dịch) có đề cập đến xu
hướng tất yếu của báo chí hiện đại. Đó chính là quá trình phân hóa và
chuyên môn hóa. Theo tác giả Mikhailốp “Trong điều kiện toàn cầu hóa
không gian thông tin, các phương tiện thông tin đại chúng ngày càng thực

hiện mạnh hơn quá trình phân hóa và chuyên môn hóa, tạo cơ hội cho
những tổ chức ấy tìm được vị trí xã hội của mình, hướng đến một tầng lớp
dân cư hoàn toàn xác định, tác động có hiệu quả đến người đọc, người
nghe, người xem” [37, tr.238 – 239]
Còn trong cuốn Làn sóng thứ ba [NXB Thông tin lý luận, 1992,
Nguyễn Văn Trung dịch], tác giả Alvin Tofler cũng đã chỉ ra rằng khi làn
sóng thứ ba xuất hiện (nền văn minh hậu công nghiệp) cũng là lúc “thông
tin đại chúng bị phi đại chúng hóa” [1, tr.148]. Theo ông, xu hướng phi đại
chúng hóa, hay xu hướng chuyên biệt hóa là một tất yếu trong quá trình
phát triển của truyền thông đại chúng.
Trong chuyên khảo Báo chí chuyên biệt, một loại hình đang lớn
mạnh của tác giả Jacques Mosseau, được Th.s Phạm Thị Lan dịch và đăng
tải trên cuốn Báo chí những vấn đề lý luận và thực tiễn, 2008, có định
nghĩa báo chí chuyên biệt “là những ấn phẩm hướng tới một nhóm công
chúng nhất định, có những đặc điểm, những mối quan tâm chung (cùng độ
tuổi, giới tính, có chung mối quan tâm, sở thích….) hoặc xoay quanh một
5


lĩnh vực, một chủ đề”[17, tr.48]. Theo đó, Jacques Mosseau chia báo chí
chuyên biệt thành hai nhánh: các ấn phẩm báo chí chuyên biệt theo đối
tượng, các ấn phẩm báo chí chuyên biệt theo nội dung, chủ đề.
Về các bài viết nghiên cứu khoa học liên quan đến báo chí chuyên
biệt, tại Việt Nam, số lượng những bài viết này khá nhiều, trong đó cần
phải kể đến đó là bài viết Chuyên biệt hóa – Xu hướng của truyền thông
đại chúng Việt Nam đầu thế kỷ XXI của tác giả Phạm Thị Lan. Bài viết
này được tổng hợp trong cuốn Báo chí – Những vấn đề lý luận và thực
tiễn tập VII (NXB Đại học Quốc gia Hà Nội, 2010). Trong đó, tác giả
nhấn mạnh rằng, “truyền thông chuyên biệt đã được định hình và ngày
càng phát triển mạn ở Việt Nam với sự ra đời và phát triển của hàng loạt

kênh truyền hình, phát thanh, báo và tạp chí theo hướng chuyên biệt” [30,
tr.230]
Trong bài viết Sự phát triển của báo chí hiện đại trong xu thế toàn
cầu hóa truyền thông đại chúng của tác giả Phạm Huy Kỳ [Tạp chí Lý
luận chính trị và Truyền thông số tháng 6 năm 2014] cũng đã chỉ ra rằng xử
lý thông tin theo hướng chuyên biệt sẽ thể hiện được sức mạnh của báo chí
truyền thống trong sự cạnh tranh phát triển với báo chí đa phương tiện.
Ở Việt Nam, trong thời gian qua, đã có khá nhiều tài liệu, bài viết,
công trình nghiên cứu liên quan đến phát thanh. Một số sách về phát thanh
ở Việt Nam do Đài Tiếng nói Việt Nam xuất bản, trong đó, có nhiều cuốn
nêu bật truyền thống và lịch sử Đài TNVN như “Đài Tiếng nói Việt Nam:
nửa thế kỷ một chặng đường” (1995), “Trong lòng tôi- Tiếng nói Việt
Nam” (2000), “55 năm phát thanh đối ngoại” (2000), “60 năm Tiếng nói
Việt Nam, (2005)….
Phần nhiều sách, báo về phát thanh ở Việt nam viết về những vấn đề
lý luận chung của phát thanh hoặc các ấn đề về thể loại phát thanh hoặc
nghiệp vụ thực hiện chương trình phát thanh trực tiếp, như “Báo Phát
thanh” ( 2002) ; “Lý luận báo phát thanh” (2003), “Phát thanh trực tiếp”
6


(2007), Hướng dẫn sản xuất chương trình phát thanh ( tài liệu tham khảo
của Đài TNVN) , “Cẩm nang giành cho người quản lý phát thanh” (tài liệu
tham khảo của Đài TNVN)
Tuy nhiên, những nghiên cứu về phát thanh chuyên biệt phát hành
thành sách ở Việt Nam thì vẫn còn ít và hạn chế.
Về luận văn, những công trình nổi bật về phát thanh chuyên biệt cần
phải kể đến là: luận văn “Xây dựng mô hình lí thuyết cho kênh phát thanh
kinh tế chuyên biệt trên Đài Tiếng nói Nhân dân TPHCM” của tác giả
Hoàng Mai Trân, chuyên ngành Báo chí học, trường ĐH KHXH&NV.

Luận văn nghiên cứu, hệ thống hoá kiến thức về phát thanh và kênh phát
thanh chuyên biệt để nhận thức được xu thế phát triển của phát thanh hiện
đại và bản chất của kênh phát thanh chuyên biệt.Khảo sát thực trạng một số
kênh phát thanh chuyên biệt ở Việt Nam (khảo sát VOV Giao thông và
XoneFM ,VOH giao thông). Phân tích những thành công và hạn chế của
các kênh phát thanh chuyên biệt này.Trên cơ sở đúc kết những bài học từ lí
thuyết và thực tiễn của phát thanh chuyên biệt trên thế giới và tại Việt
Nam, trên cơ sở đánh giá về điều kiện thực tế của Đài Tiếng nói nhân dân
thành phố Hồ Chí Minh, luận văn đưa ra mô hình lí thuyết về xây dựng
kênh phát thanh chuyên biệt về kinh tế nhằm phục vụ hữu ích cho chiến
lược phát triển chuyên biệt hoá trên kênh phát thanh của Đài Tiếng nói
nhân dân thành phố Hồ Chí Minh.
Hay như luận văn “Phát thanh tiếng dân tộc với người dân tộc thiểu
số bản địa Kon Tum” của tác giả Trịnh Thị Hà Oanh, chuyên ngành Báo
chí học, trường ĐH KHXH&NV. Phát thanh tiếng dân tộc cũng là một hình
thức thể hiện tính chuyên biệt trong phương thức truyền đạt là ngôn ngữ.
Xây dựng và phát triển các chương trình phát thanh tiếng dân tộc là vấn đề
quan trọng nằm trong chiến lược thông tin lâu dài nhằm cải thiện đời sống
tinh thần và vật chất cho đồng bào dân tộc thiểu số Kon Tum. Các chương
trình phát thanh tiếng dân tộc là phương tiện truyền thông hiệu quả và ưu
7


thế nhất để cung cấp thông tin, tri thức, tuyên truyền các đường lối, chủ
trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với đồng bào
dân tộc thiểu số. Góp phần quan trọng trong việc cung cấp tri thức, nâng
cao dân trí cho công chúng đồng bào dân tộc thiểu số; tăng cường sự đoàn
kết, nhất quán về tư tưởng, chính trị và tinh thần trong nhân dân.
Luận văn đã khảo sát toàn bộ nội dung các chương trình phát thanh
tiếng Banahr, Jẻ Triêng và Xê Đăng. Từ đó phân tích vai trò của chương

trình đối với đời sống đồng bào các dân tộc thiểu số bản địa Kon Tum,
những ưu điểm mà chương trình đã làm được cũng như những khuyết điểm
đang tồn tại. Đưa ra hướng đi cho chương trình phát thanh tiếng dân tộc
Kon Tum phù hợp với tình hình thực tế và bắt kịp với xu hướng của phát
thanh hiện đại. Bằng các phương pháp nghiên cứu dựa trên tài liệu thực tế,
chúng tôi đã phân tích và xác định vai trò cũng như những ưu, khuyết điểm
của chương trình phát thanh tiếng Banahr, Jẻ Triêng và Xê Đăng trên sóng
phát thanh của Đài PT-TH Kon Tum về các mặt: nội dung, hình thức, thời
lượng phát sóng, hình thức kết cấu cũng như các chuyên mục thực hiện
trong chương trình.
Về kênh phát thanh chuyên biệt JoyFm của đài PTTH Hà Nội, cũng
đã có luận văn nghiên cứu với đề tài “Tính tương tác trong các chương
trình phát thanh trực tiếp của Đài PT- TH Hà Nội (khảo sát chương trình
“60 phút bạn và tôi” và “Gặp thầy thuốc nổi tiếng” từ 6.2012 đến 6.2013)”
của tác giả Nguyễn Thị Thu Huyền, chuyên ngành Báo chí học, trường ĐH
KHXH&NV. Luận văn đã góp phần hệ thống hoá lí luận về tính tương tác
trong chương trình phát thanh trực tiếp. Bên cạnh đó, luận văn còn đi sâu
phân tích các yếu tố tương tác diễn ra trong hai chương trình nổi bật của
Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội là “60 phút bạn và tôi” và “Gặp thầy
thuốc nổi tiếng”. Từ việc đánh giá thành công, hạn chế của tính tương tác
trong hai chương trình thuộc diện khảo sát, luận văn đưa ra giải pháp đổi

8


mới, nhằm nâng cao tính tương tác trong các chương trình phát thanh trực
tiếp của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội.
Tuy nhiên, để có thể làm nổi bật nét riêng biệt của một kênh phát
thanh chuyên biệt về sức khoẻ thì luận văn trên vẫn chưa đề cập đến. Do đó
có thể thấy đề tài “Đặc điểm của kênh phát thanh chuyên biệt về sức khoẻ

JoyFm” là một đề tài mới mẻ và hết sức cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích của luận văn là qua khảo sát kênh JoyFm, tác giả làm rõ
các đặc điểm của kênh phát thanh chuyên biệt này, đồng thời đề xuất các
giải pháp để kênh JoyFm tiếp tục phát triển và phát huy bản sắc của một
kênh phát thanh về sức khỏe và giải trí.
- Nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn:
+ Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về tổ chức sản xuất một
kênh phát thanh chuyên biệt nói chung và của kênh phát thanh chuyên biệt
về sức khoẻ JoyFm nói riêng.
+ Phân tích, khảo sát, làm rõ các đặc điểm của kênh JoyFm
+ Đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục phát triển kênh JoyFm
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Đặc điểm của kênh phát thanh chuyên biệt về sức khoẻ JoyFm là đối
tượng nghiên cứu của luận văn.
Các chương trình trên kênh JoyFm và cách tổ chức sản xuất kênh
JoyFm được coi là khách thể nghiên cứu.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của luận văn tập trung chủ yếu vào hoạt động của
kênh JoyFm trong giai đoạn từ tháng 09 năm 2012 đến tháng 01 năm 2016
Lý do chọn khoảng thời gian khảo sát này là vì đây là giai đoạn bước
đầu vận hành hoạt động của kênh JoyFm. Trong hơn 3 năm hình thành và

9


phát triển, kênh JoyFm đã đạt được một số kết quả nhất định, song cũng
vấp phải nhiều khó khăn thử thách.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu

Luận văn sẽ được thực hiện theo các phương pháp như sau:
- Phương pháp so sánh: So sánh là đối chiếu sự vật sự việc này với
sự vật sự việc khác có nét tương đồng để tìm ra sự khác nhau giữa các chủ
thể so sánh. Phương pháp này giúp cho người nghiên cứu có thể chỉ ra
được nét giống nhau, điểm khác nhau giữa chủ thể so sánh, mục đích là làm
nổi bật lên sự khác biệt, đặc điểm nhận biết của sự vật này với sự vật khác.
- Phương pháp phân tích tài liệu: Là phương pháp nghiên cứu dựa
trên các tư liệu, các văn bản, các tác phẩm (sách, báo, công trình nghiên
cứu) liên quan nhằm phục vụ cho công việc nghiên cứu. Muốn dùng
phương pháp này trước hết phải dựa trên đề tài, mục tiêu nghiên cứu mà
lựa chọn những tài liệu thích hợp.
Ưu điểm của việc nghiên cứu các nguồn tài liệu là:
+ Giúp chúng ta nghiên cứu những đối tượng trong quá khứ
hoặc hiện nay không có dịp trực tiếp tiếp xúc được.
+ Ít gặp vướng mắc hoặc bị phản ứng từ phía đối tượng
+ Tiết kiệm thời gian, tiền bạc mà vẫn đảm bảo được tính
chính xác khoa học
- Phương pháp phân tích nội dung: Đây là phương pháp dùng để
phân tích các đặc điểm nội dung, hình thức thể hiện, những ưu thế và hạn
chế kênh JoyFm và vấn đề cần đặt ra. Phương pháp này được thực hiện trên
cơ sở tập hợp các nội dung của tất cả các chương trình được phát trên kênh
JoyFm trong một khoảng thời gian nhất định. Sau đó, tác giả sẽ tìm ra
những đặc điểm chung giữa các chương trình để làm nét đặc trưng riêng
biệt của JoyFm, bên cạnh đó, dựa vào những nội dung tập hợp được, tác giả
cũng chỉ ra những điểm riêng biệt, làm nên những màu sắc khác nhau của
những chương trình khác nhau được phát sóng trên JoyFm.
10


- Phương pháp phỏng vấn: Trong đó, tác giả sẽ sử dụng phương pháp

phỏng vấn nhóm tập trung để thấy được những thông tin về sức khoẻ được
đề cập đến trong các chương trình của kênh đã tác động đến nhận thức của
công chúng như thế nào (hiệu quả truyền thông). Bên cạnh đó, phương
pháp phỏng vấn sâu với ý kiến từ các chuyên gia, những người có kinh
nghiệm lâu năm trong lĩnh vực báo chí sẽ cho thấy được những điểm đã đạt
được và những cái cần khắc phục trong việc thực các chương trình về sức
khoẻ trên kênh JoyFm (nội dung thông điệp và cách truyền tải).
Bên cạnh đó, tác giả sử dụng các phương pháp bổ trợ như: nghiên
cứu tài liệu, phân tích số liệu....Những phương pháp này là cần thiết để
giúp bài phân tích được tổng quan và đầy đủ các nguồn thông tin nhất có
thể. So sánh, nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến vấn đề giúp cho việc
phân tích, đánh giá sự kiện được khái quát và có tính khoa học.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Là luận văn lần đầu tiên nghiên cứu về đặc điểm kênh phát thanh
chuyên biệt về sức khoẻ JoyFm, hy vọng sẽ góp phần làm phong phú hơn,
toàn diện hơn về tình hình nghiên cứu các kênh phát thanh chuyên biệt ở
nước ta hiện nay. Trong xu thế phát triển của báo chí nói chung và phát
thanh nói riêng, việc chuyên biệt hóa trong cách thể hiện trên các loại hình
báo chí sẽ giúp thông tin truyền tải một cách hiệu quả hơn, mục tiêu hướng
tới những đối tượng công chúng nhất định cũng rõ nét hơn. Nhờ vào việc
phân loại công chúng mà nội dung được thực hiện sẽ được thể hiện một
cách có hiệu quả hơn và mục tiêu truyền thông cũng sẽ được đảm bảo hơn.
Hiện nay, các kênh phát thanh chuyên biệt tại Việt Nam vẫn còn khá
ít, mới chỉ dừng lại phần nhiều ở những chương trình hoặc chuyên mục
chuyên biệt. Do vậy, đề tài sẽ là một công trình tham khảo cho các hoạt
động nghiên cứu liên quan đến việc cho ra đời các kênh phát thanh chuyên
biệt ở Việt Nam.
11

6.2. Ý nghĩa thực tiễn
Đề tài sẽ góp phần giúp những người làm việc tại kênh phát thanh
JoyFm nhận ra được những ưu điểm, hạn chế của mình để khắc phục trong
thời gian tới. Bằng việc phân tích những thành công và thiếu sót còn tồn tại
của JoyFm, tác giả sẽ chỉ ra những nguyên nhân, mà theo quan điểm của
tác giả, là dẫn đến sự xuất hiện của những thiếu sót đó. Đồng thời, có các
giải pháp cụ thể để nâng cao chất lượng các chương trình của kênh và ngày
càng được khán giả đón nhận.
7. Kết cấu của luận văn
Luận văn ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, phụ lục
còn có 3 chương.
Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về kênh phát thanh
Chương 2: Nhận diện các đặc điểm của kênh phát thanh chuyên biệt
về sức khỏe JoyFm
Chương 3: Một số đánh giá và giải pháp khuyến nghị

12


CHƢƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ KÊNH PHÁT THANH
CHUYÊN BIỆT
1.1

Các khái niệm cơ bản của đề tài

 Đặc điểm
Theo Từ điển Tiếng Việt [Viện Ngôn ngữ học, NXB Đà Nẵng, 2003], đặc
điểm là nét riêng biệt. Đây là khái niệm dùng để chỉ ra những nét riêng,

điểm nổi bật của một sự vật sự việc nào đó so với những cái khác. Từ đó có
thể hiểu đặc điểm là những mô tả cụ thể, chi tiết về những nét khác biệt,
những điểm đặc thù của một người hay một vật, một điều nào đó. Thuật
ngữ đặc điểm gồm có “đặc” và “điểm”. Trong đó, “đặc” là những gì đặc
thù, đặc trưng riêng biệt không có, không giống giữa người này với người
kia hay điều này với điều kia. Còn “điểm” là những dấu hiệu, những nét
nhận biết thuộc về một người, một điều nào đó.
Trên thực tế, trong các hoạt động nghiên cứu việc tìm ra các đặc điểm,
những nét riêng biệt sẽ giúp cho các hoạt động so sánh, phân biệt giữa các
vấn đề, các sự vật, sự việc được rõ ràng và sáng tỏ hơn. Những nét đặc thù
và riêng biệt đó có thể sẽ nói lên nguồn gốc của sự ra đời, hoàn cảnh và
môi trường hình thành hay những nhân tố nào tác động nên sự vật, sự việc
hoặc con người đó và quy định nên những nét riêng có đó. Điều này giúp
cho các hoạt động nghiên cứu sẽ chỉ ra được nguyên nhân của những đặc
điểm đó cũng như có các giải pháp khắc chế, phát huy những ưu nhược
điểm.
• Kênh phát thanh
Kênh phát thanh được hiểu là một tổng thể các chương trình đa dạng,
được sắp xếp theo một ý đồ nhất định để đem thông tin tới một hoặc một số
đối tượng người nghe nhất định. Về mặt vật lý, phát thanh “là kênh truyền
thông đại chúng sử dụng kỹ thuật sóng điện từ và hệ thống truyền dẫn
truyền đi âm thanh tác động trực tiếp vào thính giác người tiếp nhận ” [23,
13


tr.111]. Dựa vào các tần số có thể xác định những kênh phát thanh mà bản
thân công chúng muốn theo dõi. Ví dụ như VOV Giao thông có tần số
91MHz, XoneFm tần số 102.7MHz ở khu vực Hà Nội, JoyFm tần số
98.9MHz ở khu vực Trung du và Đồng bằng Bắc Bộ……
Còn xét về tổng thể, kênh phát thanh bao gồm các chương trình phát

thanh được thực hiện và sắp xếp theo một khung có sẵn do những người
thực hiện lập ra để thể hiện ý đồ truyền tải thông tin của mình.
• Kênh phát thanh chuyên biệt
Trên thế giới, khái niệm truyền thông chuyên biệt đã được nhắc đến
từ những thập niên cuối thế kỷ XX. Theo đó, định nghĩa “chuyên biệt”
được hiểu là những tác phẩm báo chí hướng tới một nhóm công chúng cụ
thể nhất định, có cùng những đặc điểm hoặc những mối quan tâm chung
(như cùng độ tuổi, giới tính, cùng quan tâm về một lĩnh vực kinh tế hay xã
hội……).
Xu hướng “phi đại chúng hóa công chúng” của truyền thông đại
chúng hay xu hướng khu biệt hóa n ội dung thông tin…đều là đang đề cập
đến xu hướng chuyên biệt hóa của các kênh truyền thông. Dựa vào đó có
thể hiểu rằng: Truyền thông chuyên biệt là một hình thức truyền thông có
nội dung chuyên sâu về một lĩnh vực nhất định (âm nhạc, thể thao, tài
chính, sức khỏe, …) nhằ m mu ̣c tiêu phu ̣c vu ̣ tố t nhấ t nhu cầ u của công
chúng. Đây cũng chin
̣ mô ̣t kênh truyề n thông
́ h là tiêu chí để xác đinh
chuyên biê ̣t. Các loại hình báo giấy, báo mạng, phát thanh, truyền hình đều
có các kênh truyền thông chuyên biệt.
Theo tác giả luận văn Tính chuyên biệt của kênh ANTV1 (Qua khảo
sát các chương trin
̀ h chuyên biê ̣t t ừ tháng 11/2011 đến tháng 6/2014)”, các
yế u tố để xác đinh
̣ mô ̣t kênh truyề n thông chuyên biê ̣t gồ m : Nô ̣i dung, góc
đô ̣ tiế p câ ̣n, thời điể m phát hành/ phát sóng, ngôn ngữ.
Nô ̣i dung của mô ̣t kênh truyề n thông chuyên biê ̣t thuô ̣c về mô ̣t liñ h
vực nhấ t đinh
̣ , ví dụ sức khỏe , tài chính kinh doanh , thể thao ,… Ví du ̣ :
14

kênh O2 TV, đây là mô ̣t kênh có nô ̣i dung chuyên

biê ̣t về s ức khỏe. Tuy

nhiên điể m khác biê ̣t của kênh này so với các chuyên mu ̣c s

ức khỏe trên

các kênh tổng hợp khác là dung lương các chương trình v ề sức khỏe chiếm
đa số trong tổng dung lượng phát sóng trong 1 ngày. Các chương trình,
chuyên mục trên O2 TV đều đa dạng về hình thức thể hiện cũng như nội
dung đề cập như phóng sự, talkshow, bản tin…..và yếu tố thông tin về sức
khỏe luôn được đi sâu vào phân tích và được đưa lên hàng đầu.
Góc độ tiếp cận : Với các kênh truyề n thông chuyên biê ̣t thì góc tiế p
câ ̣n cũng sẽ liên quan đế n nô ̣i dung chuyên biê ̣t của kênh này . Nghĩa là với
cùng một vấn đề , nhưng mô ̣t kênh truyề n thông chuyên biê ̣t sẽ có góc đô ̣
tiế p câ ̣n riêng , không giố ng với các kênh truyề n thông đa ̣i ch
cùng phản ánh về vấn đề an toàn lao đ

úng. Ví dụ

ộng, nhưng kênh truyề n thông

chuyên biê ̣t về kinh tế tài chiń h sẽ có góc tiế p câ ̣n hoàn toàn khác với mô ̣t
kênh truyề n thông chuyên biê ̣t về sức khỏe.
Thời gian phát hành / phát s óng: Đây là mô ̣t yế u tố rấ t quan tro ̣ng
mô ̣t kênh truyề n thông chuyên biê ̣t , bởi kênh truyề n thông chuyên biê ̣t có
nô ̣i dung hướng tới đố i tươ ̣ng công chúng nào thì cầ n có thời gian phát

sóng phù hợp với đặc điểm sinh hoạt của họ.
Ngôn ngữ : Mô ̣t kênh truyề n thông chuyên biê ̣t có nô ̣i dung chuyên
về mô ̣t liñ h vực , vì vậy ngôn ngữ để đưa thông tin đến công chúng cũng
phải là ngôn ngữ mang tính chuyên biệt về lĩnh vực đó

, để đảm bảo tính

chính xác của thông tin.
Trong cuốn Báo chí hiện đại nước ngoài: Những quy tắc và nghịch
lý của tác giả X.A.Mikhailốp (do Đào Tuấn Anh dịch), ông có đưa ra cách
phân loại của báo chí chuyên biệt. Ông cho rằng nên phân loại báo chí
chuyên biệt dựa vào “tính chất phản ánh hiện thực và căn cứ theo nhiệm vụ
xã hội, tức là cách phân loại thành các ấn phẩm đại chúng, các ấn phẩm
có chất lượng, các ấn phẩm chất lượng – đại chúng và các ấn phẩm chuyên
ngành”[37, tr.241]
15


Đối với phát thanh, tính chuyên biệt được thể hiện qua từng chương
trình hướng tới những đối tượng thính giả nhất định. Khái niệm về kênh
phát thanh chuyên biệt cho thấy rõ sự chuyên biệt chính là kênh phát những
chương trình với những nội dung thông tin dành riêng cho những nhóm
công chúng nhỏ và nhóm công chúng có nhu cầu riêng, sở thích riêng. Có
thể lấy ví dụ như các chương trình giải trí, ca nhạc trên Xone Fm hướng tới
đối tượng giới trẻ năng động là chủ yếu, kênh VOV Giao thông chuyên
cung cấp những thông tin giao thông tại Hà Nội để giúp cho thính giả có
thể nắm rõ được tình hình giao thông tại khu vực mà mình đang lưu thông.
Hay như đối với kênh Joy Fm là một kênh chuyên biệt với những thông tin
liên quan đến lĩnh vực sức khỏe để giúp cho thính giả có thêm nhiều kiến
thức trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân và gia đình.

Phát thanh chuyên biệt là xu hướng của phát thanh hiện đại. Bởi thứ
nhất, phát thanh chuyên biệt phục vụ đúng nhu cầu thông tin của một nhóm
người trong xã hội, và vì vậy luôn thu hút sự quan tâm của nhóm công
chúng “đích”.
Thứ hai, các kênh phát thanh chuyên biệt thường xây dựng các
chương trình mở để thính giả có thể tham gia trực tiếp vào nội dung
chương trình, làm tăng tính đời thường của chương trình, tính gần gũi của
phát thanh, làm cho phát thanh giống như người bạn, một diễn đàn nơi mà
mọi người có thể chia sẻ quan niệm, ý kiến. Các chương trình mở có một
đặc điểm đó là thông tin ở đó không chỉ do phóng viên cung cấp mà do cả
công chúng, những người tham gia vào chương trình phát thanh cung cấp.
Bởi vậy nguồn tin sẽ đa dạng hơn. Hơn thế thông tin ở đây có tính chân
thực, khách quan và đời thường, nên có khả năng thu hút thính giả theo dõi
nhiều hơn. Sự góp mặt, đóng góp công sức của công chúng vào chương
trình thì sẽ tạo nhiều thông tin mới, thông tin đắt giá. Bên cạnh đó, trách
nhiệm về thông tin được chia đều cho cả phóng viên lẫn người trực tiếp
cung cấp. Tuy nhiên các chương trình mở đòi hỏi phải có một êkíp thực
16


hiện chuyên nghiệp, có trình độ, có khả năng ứng biến cao và các phương
tiện, trang thiết bị hiện đại.
Thứ ba, tính hiện đại của phát thanh chuyên biệt và cũng chính là lợi
thế của phát thanh so với các loại hình báo chí khác chính là nhanh, chính
xác. Nếu như báo in bị hổng thông tin 24 giờ thì từ số ra ngày hôm trước
tới số ra ngày hôm sau, các sự kiện, sự việc diễn ra trong thời gian giữa 2
số báo sẽ phải lưu lại cho tới số sau. Truyền hình thì cần yếu tố cần thiết
cho việc ghi hình, việc truyền dẫn do các công đoạn thực hiện phức tạp
hơn, có nhiều công đoạn xử lý và phụ thuộc vào nhiều yếu tố máy móc mới
có thể đêm thông tin tới cho công chúng được. Còn thông tin trên phát

thanh thì có thể chảy liên tục trong suốt khoảng thời gian phát sóng. Từ
việc cung cấp cho công chúng những thông tin ngắn gọn ban đầu hay đưa
ra những lời bình luận, đánh giá ban đầu, thông tin của phát thanh còn được
cung cấp liên tục theo diễn biến của sự việc. Và để thông tin nhanh, người
làm phát thanh phải thao tác chuyên nghiệp, nhanh nhẹn, chủ động đối phó
và xử lí thông tin. Sự hỗ trợ đắc lực của các phương tiện kỹ thuật sẽ giúp
cho công việc của phóng viên diễn ra nhanh và thuận lợi, tăng tính chuyên
nghiệp và hiệu quả của tác phẩm báo chí trên phát thanh.
Cách cung cấp thông tin nhanh nhất là phát thẳng tức là thông tin
được truyền tới thính giả đồng thời cùng lúc với sự kiện đang diễn ra…
Phương thức phát thanh trực tiếp hiện nay đang ngày càng phổ biến hơn
trong phát thanh hiện đại. Để chuyển từ phương thức sản xuất thông
thường, truyền thống sang phát thanh trực tiếp thì cần có sự hỗ trợ đắc lực
của công nghệ, phương tiện kỹ thuật. Do đó cần được đầu tư đồng bộ, có
một êkíp làm việc ăn ý, chuyên nghiệp.
Khi sản xuất chương trình mà phải in ra băng từ thì việc thực hiện
một chương trình phát thanh trực tiếp sẽ khó thực hiện do muốn lấy được
một đầu băng đúng chỗ phải quay đi quay lại nhiều lần. Phát thanh hiện đại
ngày nay đã khắc phục nhược điểm đó bằng cách sử dụng vi tính.Thiết bị
17


số cho phép tính thời gian chính xác đến từng % giây. Thông tin nhanh
nhưng cần phải chính xác bởi đó là yếu tố làm nên hình ảnh đẹp cho phát
thanh, tạo nên niềm tin cho công chúng vào phát thanh. Thông tin chính
xác chính là đáp ứng yêu cầu thông tin sự thật của công chúng, là sự tôn
trọng của phóng viên đối với công chúng của mình.
Thứ tư, các yếu tố bổ trợ đắc lực cho lời phát thanh là: Tiếng động
hiện trường. Tiếng động hiện trường có hai dạng cơ bản: Tiếng động thực
của hiện trường và tiếng động được lưu giữ trong các băng dữ liệu. Để có

thể có được chất lượng âm thanh tốt thì phải luôn có kho dự trữ âm thanh
phát thanh sử dụng tiếng động hiện trường nhằm tạo sự hấp dẫn cho nội
dung, tính chân thực, thuyết phục cho thông tin của mình. Khi tiếng động
hiện trường được sử dụng tốt sẽ tạo ra giao diện lớn đối với thính giả, tạo
sự sinh động cho tác phẩm. Nó giúp truyền tải ý đồ của tác giả và khả năng
liên tưởng của độc giả được nâng cao hơn. Do không được phụ trợ bởi hình
ảnh nên việc sử dụng tiếng động trong phát thanh có thể kích thích, khơi
gơi khả năng tưởng tượng cho thính giả - và điều này góp phần làm nên
thành công của phát thanh.
Thứ năm, kết hợp giữa thông tin đời thường, thông tin giải trí và
thông tin chuyên ngành. Tức là cần chú trọng tới nội dung của chương
trình. Đây là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định tới việc thành bại của
chương trình phát thanh. Khi xây dựng kịch bản cho chương trình phát
thanh thì nên chú ý kết hợp các yếu tố sao cho thật phù hợp. Để phản ánh
đa dạng cuộc sống, đáp ứng được yêu cầu thông tin của công chúng thì
phát thanh phải lựa chọn thông tin để phản ánh sao cho thật hiệu quả.
Thông tin ấy không chỉ thiên về một lĩnh vực mà phải phản ánh đa diện về
cuộc sống, đáp ứng nhu cầu thông tin. Do đó việc kết hợp các yếu tố trên là
vô cùng quan trọng.
Nếu thông tin đời thường cung cấp cho công chúng những tin tức về
cuộc sống xung quanh thì thông tin giải trí đáp ứng nhu cầu tinh thần và
18


thông tin chuyên ngành sẽ cung cấp kiến thức, định hướng, hoạch định và
có những giải pháp phù hợp về những vấn đề có chuyên môn, chuyên biệt
cho công chúng. Với những phương thức thể hiện và nội dung cần quan
tâm với những phương thức hiện đại có thể thấy kênh phát thanh chuyên
biệt chính là một xu hướng phát triển chung của ngành phát thanh thế giới
và trong nước. Để phát thanh phát triển theo hướng hiện đại thì không nên

áp dụng một cách khô cứng khuôn mẫu theo các phương thức phát thanh
truyền thống mà phải biết chủ động, linh hoạt, sáng tạo song cũng phải tập
trung theo đúng chủ đích, đối tượng mà mình hướng đến.
 Kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe
Kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe là một dạng của kênh phát
thanh chuyên biệt. Theo đó, nội dung chủ yếu được phát trên kênh phát
thanh chuyên biệt về sức khỏe là các thông tin liên quan đến vấn đề y tế,
sức khỏe, tình hình các dịch bệnh,……….Ngoài ra, đan xen với các thông
tin về y tế, sức khỏe là những thông tin văn hóa, xã hội, thời sự khác. Tuy
nhiên, thời lượng dành cho các chương trình này ít hơn so với các chương
trình về sức khỏe.
Khái niệm chuyên biệt được dùng để chỉ riêng một lĩnh vực, một loại
nhất định. Ngoài ra khi nghiên cứu về một kênh phát thanh chuyên biệt,
chúng ta cần lưu ý một số khái niệm liên quan như:
Chuyên sâu là đi sâu vào một lĩnh vực chuyên môn, chuyên ngành
nào đó.
Chuyên đề là danh từ chỉ các vấn đề cùng liên quan đến một chuyên
môn cụ thể.
Đối với một kênh phát thanh chuyên biệt về sức khỏe, việc lấy các
tiêu chí để hướng tới là rất quan trọng. Ngoài việc chủ yếu đề cập đến một
lĩnh vực nhất định là về sức khỏe (chuyên biệt) thì nội dung cốt lõi của vấn
đề là rất quan trọng. Do đó, thông tin đưa ra phải chi tiết, cặn kẽ và đi sâu
vào từng vấn đề đưa ra (chuyên sâu). Còn tổng hợp các vấn đề cùng liên
19