skkn MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC VẦN CÓ HIỆU QUẢ

SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

TÊN ĐỀ TÀI
MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC VẦN CĨ HIỆU QUẢ
I.

ĐẶT VẤN ĐỀ
- Trong q trình đổi mới phương pháp và nội dung dạy học của bậc tiểu học với

mục tiêu giáo dục tồn diện tất cả các mơn học. Trong đó thì Tiếng Việt là một mơn học
hết sức quan trọng. Nhất là học sinh lớp 1 là lớp đầu cấp và là nền móng của chương
trình Tiếng Việt tiểu học nói riêng hiểu biết các mơn học khác nói chung. Mà ở lớp 1
Tiếng Việt gồm các phân mơn : Học vần, Tập đọc, Tập viết, Chính tả, Kể chuyện, nhưng
phân mơn Học vần chiếm vị trí then chốt bởi vì:
+ Học vần là mơn học khởi đầu của việc học Tiếng Việt và học các mơn học khác
+ Học vần trao cho học sinh cơng cụ ngơn ngữ để sử dụng trong giao tiếp trong
học tập, trong cuộc sống. Chương trình Học vần giúp cho học sinh các kiến thức từ chỗ
chưa biết chữ thành biết chữ.
+ Ở mơn học vần cung cấp cho các em hệ thống âm vị Tiếng Việt và các dạng chữ
ghi âm. Giúp học sinh biết ghép âm thành vần các phụ âm đầu để tạo thành tiếng, ghép
các tiếng tạo thành từ, biết nghe và đọc được các âm, vần, tiếng, từ, câu. Đồng thời thơng
qua dạy âm, vần để phát triển vốn từ cho học sinh, Với học sinh lớp 1 là lớp đầu cấp
người ta nói: “ Cấp 1 là nền, lớp 1 là móng; Móng có chắc thì nền mới vững”.
- Ở lứa tuổi này các em bắt đầu làm quen với các kĩ năng : Nghe, đọc, nói viết và
kĩ năng đọc viết ở phân mơn Học vần được hình thành ở các em, giúp các em phát triển
tư duy, cản nhận cái hay, cái đẹp sau mỗi bài học biết được âm, ghép thành vầm, hiểu
nghĩa của tiếng từ mình vừa đọc, vừa viết. Khi các em biết đọc viết thành thạo các em sẽ
có điều kiện học các mơn học khác và học lên các lớp cao hơn một cách vững vàng.
Năm học 2014 - 2015 lớp 1 B và lớp 1C có 61 em. vào học đúng độ tuổi là 96,7%,
Đa số các em đã qua mẫu giáo, song thực tế trước khi vào lớp 1tỷ lệ học sinh nắm được
29 chữ cái chỉ đạt 60%.. Nên đây cũng là một khó khăn trong cơng tác giảng dạy và đứng

lớp của chúng tơi.
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 1


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

-Trước những khó khăn như vậy chúng tơi khơng nản chí mà ln cố gắng tìm tòi,
lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức dạy học để rèn cho học sinh biết đọc, biết viết
một cách thành thạo . Nên có biện pháp như thế nào đọc thơng viết thạo sau khi học hết
phần Học vần . Nhận thức được tầm quan trọng của việc rèn luyện cho học sinh biết đọc
II.Q TRÌNH THỰC HIỆN
1. Tiến hành khỏa sát và phân loại đối tượng học sinh
- Sau 3 tuần thực học tơi tiến hành khỏa sát chất lượng mơn Học vần và phân loại như
sau:
Thời gian

stt

Kĩ năng đọc, viết

Tốt

Khá

ĐYC

CĐYC

1

Kĩ năng đọc, viết được âm

18/61 17/61 18/61 8/61

2

Kĩ năng đọc, viết được vần

18/61 17/61 17/61 9/61

3

Kĩ năng đọc, viết được tiếng, từ

18/61 17/61 17/61 9/61

4

Kĩ năng đọc, viết được câu

16/61 18/61 18/61 9/61

khảo sát
Tuần 3

- Số lượng học sinh đọc, viết được âm, vần, tiếng, từ chỉ đạt được hơn 50% tổng số
học sinh cả lớp, tơi tìm hiểu ngun nhân như sau
2. Xác định ngun nhân

Ngun nhân các em chậm tiếp thu, đọc, viết chưa đượcr phân mơn Học vần là:
- Do các em còn ham chơi, khơng nhớ mặt chữ, khơng qua lớp mẫu giáo
- Do cuộc sống một số gia đình còn khó khăn về kinh tế nên ít quan tâm đến việc
học của con và bên cạnh đó có một vài phụ huynh còn hạn chế về trình độ văn hóa
- Các em chưa quen nề nếp học tập về cách dọc, cách viết của học sinh khi vào lớp
1
- Có một số em đọc khơng được, ở nhà khơng có người chỉ bày nên dẫn đến lười
học

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 2


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

Với tình hình thực tế và ngun nhân của học sinh lớp tơi như vậy tơi dã đưa ra một số
biện pháp rèn kĩ năng đọc viết thành thạo cho học sinh lớp 1 ở phân mơn Học Vần như
sau:
3, Các biện pháp thực hiện
*Biện pháp 1: Rèn kĩ năng đọc viết các âm
a/ u cầu: Đối với phần đọc, viết âm cần
- Rèn kĩ năng đọc đúng âm, các dấu thanh
- Rèn kĩ năng viết đúng chữ ghi âm, cách đặt dấu thanh
- Rèn viết thành thạo các âm và chữ ghi âm
u cầu mở rộng: Học sinh nhận diện âm và tìm được các tiếng có chứa âm và dấu
thanh
b/ Biện pháp:
- Để rèn luyện kĩ năng đọc đúng âm, các dấu thanh giáo viên cần:
+ Hướng dẫn nhận dạng ( Phân tích) chữ ghi âm, dấu ghi thanh

+ Hướng dẫn học sinh tập pháp âm mới: Giáo viên đọc mẫu- học sinh nghe nhìn,
rồi đọc lại
Luyện đọc theo nhiều hình thức: cá nhân, nhóm, cả lớp- Ở giai đoạn đọc âm giáo
viên hướng dẫn cho học sinh cách nhìn chữ, nhìn dấu thanh để đọc thành tiếng, âm vừa
học, tránh cách đọc khơng nhìn chữ - chỉ đọc vẹt
- Rèn kĩ năng viết chữ ghi âm , dấu thanh.
+ Giáo viên viết mẫu và hướng dẫn qui trình viết cho học sinh
+ Học sinh tập viết chữ ghi âm, dấu ghi thanh mới vào bảng con
Việc rèn luyện kĩ năng viết lúc này chỉ dừng lại ở u cầu học sinh tập tơ theo nét
chữ ở vở tập viết 1 nên học sinh chỉ tơ theo đúng đường nét sẵn có. Giáo viên cần dành
thời gian rèn tư thế ngồi viết, cách cầm bút, cách giữ vở …
- Đọc viết thành thạo các âm và chữ ghi âm.
+ Đối với các âm dễ đọc học sinh dễ dàng viết được
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 3


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

+ Đối với các âm khó đọc mà khi đọc học sinh dễ sai bởi các em còn ảnh hưởng
tiếng địa phương thì giáo viên cần:
- Hướng dẫn cách pháp âm đúng.
Ví dụ : Âm tr đọc thành ch ( Giáo viên hướng dẫn cách đọc là khi đọc các em phải cong
lưỡi chạm vào lợi sau đó bật mạnh ra âm trờ
- Cho học sinh pháp âm, âm khó đọc nhiều lần để sửa sai kịp thời
+ Đối với các âm ghép : kh, gh, ngh, … học sinh dễ quen nên khi hướng dẫn đọc
giáo viên cần cho học sinh pháp âm, nhận diện âm

Ví dụ : Âm kh gồm có hai âm; Âm k đứng trước, âm h đứng sau

+ Hướng dẫn viết đúng: Khi học sinh đã đọc đúng các âm khó thì học sinh sẻ viết
đúng nhưng giáo viên cần hướng dẫn qui trình viết các con chữ kĩ hơn như: Chữ tr gồm
con chữ t cao 3 ơ li nỗi với con chữ r cao hơn 2 ơli một chút. Nêu điểm bắt đầu, độ cao,
điểm dừng bút.
- Giáo viên có thể sử dụng tranh ảnh minh họa cho chữ ghi âm và dấu ghi thanh
Ví dụ : Cho học sinh nhìn tranh tập pháp âm mới, tìm âm vừa học, viết âm vừa tìm có
trong tiếng vừa nêu ở nội dung tranh hoặc cho học sinh quan sát nhiều tranh nhận xét chữ
giống nhau ghi trên các tranh để tìm âm vừa học.

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 4


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

+ Học sinh làm việc cá nhân : Tập pháp âm âm e nhiều giáo viên chú ý kiểm tra
cách pháp âm cá nhân của học sinh để sửa chữa lỗi pháp âm cho những học sinh pháp
âm chưa đúng.
- Hướng dẫn viết chữ e:
+ Giáo viên viết mẫu ở bảng lớp chữ e thật lớn trong khung kẻ ơli và hướng dẫn
học sinh qui trình viết trên bảng con.
+ Học sinh theo dõi giáo viên hướng dẫn qui trình viết diểm đặt bút đường kẻ
ngang thứ nhất viết chéo lên phải hướng lên trên lượng cong đến đường li 3. Sau đó viết
nét cong trái như viết chữ c. Điểm dừng bút ở giữa của 2 đường li 1 và đường li 2. ( Khi
hướng dãn viết giáo viên chú ý dùng thuật ngữ: Đường li, ơ li để học sinh quen dần cách
nói viết, dần dần học sinh viết thành thạo hơn ).
+ Học sinh làm việc cá nhân: Viết trên bảng con- Đọc cá nhân nối tiếp, đồng thanh.
Tìm nhanh chữ e trong bộ chữ học vần để ghép vào bảng cài rồi đọcCN, ĐT
- Đưa tranh minh họa SGK học sinh nói được các tiếng qua tranh: bé me, ve, xe. Tìm

tiếng có âm e gạch chân- Học sinh tìm gách chân âm e – Đọc âm e CN với hình thức thi
đua khen thưởng để tạo sự hứng thú học tập cho học sinh sau mỗi tiết dạy giúp các em
đọc được, biết chuẩn bị tốt bài đọc ở nhà khi học bài mới dễ dàng hơn nhớ mặt chữ lâu
hơn.

*Biện pháp 2: Rèn kĩ năng đọc vần và chữ ghi vần
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 5


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

a/ u cầu: Khi dạy phần vần là
- Học sinh đọc được vần
- Học sinh viết đúng chữ ghi vần của vần mới học
- Đọc viết thành thạo các vần, chữ ghi vần.
- u cầu mở rộng: Giáo viên có thể tùy trình độ học sinh để đưa ra u cầu mở rộng
hoặc năng cao kiến thức cho học sinh khá, Giỏi( Ví dụ: Tìm tiếng có âm vần vừa hoc. Có
thể giáo viên gợi ý qua ĐDDH, ĐD gia đình và một số loại hoa quả.)
b/ Biện pháp:
- Học sinh đọc được âm, vần là dạy được pháp âm hoặc đánh vần mới. Đối với phần vần
rèn kĩ năng đọc âm, vần giáo viên cần hướng dẫn học sinh đọc dưới hình thức:
+ Đọc đánh vần: hướng dẫn cho học sinh đọc ghép tứng âm với từng âm để tạo
thành vần ( Đối với học sinh yếu)
+ Đọc thành tiếng học sinh nhẩm đánh vần sau đó pháp âm vần cần đọc với thời
gian nhanh nhất( Đối với học sinh Khá, Giỏi)
+ Dạy âm, vần là trọng tâm nên giáo viên tiến hành dạy âm, vần theo nội dung bài
học.
+ Dạy âm, vần mới nên hướng dẫn học sinh nhận diện vần bằng cách ghép âm với

âm để tạo thành vần- Học sinh ghép bảng cài rồi đọc CN đồng thanh.
- Đối với các vần khó học sinh thường đọc sai âm cuối do ảnh hưởng tiếng địa phương.
Ví dụ: Vần an thành ang, at hay ac, ươc hay ươt, … Để tránh học sinh đọc sai khi đọc
giáo viên hướng dẫn phân tích cấu tạo vần ( vần gồm có mấy âm ghép lại) như: Vần an
gồm có 2 âm : Âm a đứng trước, âm n đứng sau. Vần ang gồm có 2 âm: âm a đứng trước
âm ng đứng sau.
Khi đọc: Vần an âm cuối là n nên dọc nhẹ hơn
Vần ang âm cuối là ng nên dọc nặng hơn
Luyện đọc bằng nhiều hình thức CN, Nhóm, Cả lớp đọc nối tiếp , đọc đồng thanh.
- Rèn học sinh đọc đúng vần, chữ ghi vần.
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 6


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

Việc đọc đúng vần giúp học sinh viết đúng chính tả và hiểu được nghĩa của từ nên hướng
dẫn luyện viết chữ ghi vần giáo viên càn hướng dẫn cho học sinh về hình dáng, đường nét
con chữ, qui trình viết các con chữ nối nhau tạo thành vần.
- Học sinh tập viết chữ ghi vần theo u cầu từ thấp đến cao: Tập tơ, tập viết bảng con,
tập viết vở. Nhìn mẫu- viết đúng, nghe đọc- viết đúng tiễn tới viết đẹp, viết nhanh. Tùy
theo đặc điểm đối tượng học sinh và thời gian cho phép qui định thời gian và dung lượng
chữ viết tại lớp
- Giáo viên viết mẫu hướng dẫn qui trình viết: Điểm bắt đầu là ở đâu? Đưa nét bút như
thế nào? Nối các con chữ ra sao? Điểm cuối cùng dừng bút ở đâu? Học sinh viết bảng
con vàn mới học, rối viết vào vở
Để dạy phần vần trong từng tiết dạy giáo viên cần lựa chọn phương pháp dạy học phù
hợp với nội dung bài : Phương pháp đàm thoại , trực quan, luyện tập thực hành kết hợp
với nhiều hình thức phong phú như hoạt động nhóm đơi, bàn tổ, lớp. Kết hợp cần có thời

gian luyện đọc HS tự rèn đọc ở nhà thay đổi hình thức học tập bằng trò chơi thơng qua
chơi để học.
Ngồi ra giáo viên có thể đưa tranh , vật thật để HS nói tên tranh, vật, rồi nêu vần có
trong tiếng vừa nói.
Ví dụ : Đưa quả xồi – HS nói : Tiếng xồi có vần oai…..
* Tóm lại : rèn kĩ năng đọc, viết vần ở phần học vần của lớp 1 cũng khơng kém phần
quan trọng . Đọc đúng , viết đúng là chiếc cầu nối để các em ghép các phụ âm đầu với
vần để tạo thành tiếng , dạy cho các em hướng tới cái đẹp của ngơn ngữ giúp các em đọc
đúng, viết đúng phần vần , góp phần phát triển vốn tiếng việt cho HS , giúp các em tiến
bộ hơn trong việc rèn kĩ năng đọc, viết tiếng tiếng việt .
c/ Ví dụ minh họa : Bài 54 : ung - ưng ( tiết 1 )
I / MĐYC :
- Đọc và viết được các chữ ghi vần : ung – ưng
- Nhận ra các vần ung – ưng trong các tiếng : súng – sừng
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 7


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

II / Đ DDH :
- Bộ chữ vần Tiếng việt
- Tranh minh họa .
III / Các hoạt động dạy học :
A / Bài cũ :
- HS đọc vần ở bài ăng - âng.
- Đọc từ ứng dụng : phẳng lặng, vầng trăng , nâng niu, nhà tầng
- Đọc từ câu ứng dụng
- Viết các từ : nâng niu, vầng trăng

B / Bài mới :
a/ Giới thiệu bài : ung - ưng
b / Dạy vần :
+ Vần ung : - GV viết bảng ung – đọc mẫu : ung , HS đọc CN nối tiếp.
- Phân tích cấu tạo vần : ( Vần ung gồm những âm nào ) HSTL vần ung gồm có 2 âm
( Âm u đứng trước , âm ng đứng sau )
- u cầu HS ghép bảng cài : ung – Đọc CN nối tiếp – ĐT, cả lớp
- Hướng dẫn đánh vàn : u – ngờ - ung - ung . Đọc CN nối tiếp – ĐT .
Đọc trơn : ung

đọc CN, ĐT

+ Vần ưng : - Viết bảng ưng
- Đọc mẫu ưng – HS đọc trơn : ưng – Nêu cấu tạo vần ưng

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 8


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

*Biện pháp 3: Giúp HS Đọc, viết đúng, từ ở phân mơn học vần
a/ u cầu : Muốn các em đọc đúng , đọc tốt câu hay, đoạn thơ , đoạn văn xi , chúng
ta phải rèn các em đọc đúng tiếng , từ trong câu :
- Đọc đúng tiếng : là phát âm chính xác phụ âm đầu, ghép với vần và kết hợp với dấu
thanh, đọc trơn tiềng
- Đọc đúng từ : là phát âm đúng , tiếng ghép với tiếng , chú ý đọc dấu thanh và đọc
liền từ , cụm từ.
- Viết đúng tiếng, từ

-

Đọc trơn tiếng ,từ thành thạo . Viết đúng , từ chính xác.

b/ Biện pháp :
- Đọc đúng tiếng, từ là hướng dẫn các em đọc ghép phụ âm đầu với vần để tạo thành
tiếng qua đánh vần ( HS yếu ) , ghép từng tiếng để tạo thành từ.
- Đọc trơi chảy là HS đọc đúng tiêng , từ bằng cách nhẩm nhanh vần rồi phát âm tiếng ,
từ cần đọc với thời gian nhanh nhất ( HS giỏi )
- Đối với những tiếng HS thường đọc sai phụ âm đầu : tr thành ch , v thành qu ….
hay đọc tiếng sai vần .
Ví dụ : cây tre thành cây che . Tiếng tơi thành tui.
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 9


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

- Đối với từ HS thường đọc sai dấu thanh , phụ âm đầu .
Ví dụ : xanh thẫm thành xanh thẩm
Q hương thành vê hương.
. Khi hướng dẫn đọc đúng tiếng , từ, thì GV nên cho HS phân tích tiếng , từ dễ sai , dấu
thanh khi đọc , hướng dẫn cách phát âm tiếng có phụ âm đầu tr , r và đấu hỏi , dâu ngã để
HS đọc đúng và chính xác hơn, khơng để các em ảnh hưởng tiếng địa phương.
. Rèn HS đọc đúng tiếng, từ khó phải đi từ dễ đến khó : đọc vần , tiếng, từ . Cho HS phân
biệt được phụ âm đầu : v/ gi, d/gi….
. Giáo viên dùng tranh ảnh , vật thật để giới thiệu mơ hình tiếng, từ đã học kết hợp giải
thích từ nhằm giúp HS cảm nhận được cái hay cái đẹp của ngơn ngữ , giúp các em đọc
đúng , đọc nhanh và dễ khắc sâu hơn , góp phần phát triển tư duy trừu tượng cho các em .

Lựa chọn phương pháp sử dụng dạy tiếng, từ : phương pháp trực quan, luyện tập, đàm
thoại . Phối hợp với hình thức luyện đọc : CN , nối tiếp , nhóm, cả lớp. Đặc biệt là tăng
cường kiểm tra đọc cho HS yếu.

* Tóm lại : Giúp HS đọc , viết đúng tiếng, từ ở lớp 1 rất quan trọng nên GV cần hướng
đọc đúng , phát âm chuẩn tiếng , từ ln chú ý đến phụ âm đầu , vần, dấu thanh khi HS
đọc sai, phải sửa sai kịp thời để hướng các em đấn đọc trơn đéung tiếng , từ một cách
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 10


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

thành thạo , chính xác nhằm giúp các em viết chính tả đúng với ý nghĩa của từ góp phần
rèn đọc diễn cảm, phát triển ngơn ngữ phong phú và tư duy của các em tự tin trong việc
rèn đọc câu , đoạn tiếp theo.
c/ Ví dụ minh họa : Bài 85 : ăp - âp
A/Bài cũ :
- Kiểm tra đọc tiếng, từ có vần op – ap, họp nhóm, giấy nháp.
- Phân tích tiếng họp, nháp.
B/ Bài mới :
- Giới thiệu bài : ăp- âp.
- Dạy vần ăp : Viết bảng : ăp . Hướng dẫn đánh vần, đọc trơn : CN- ĐT .
- Giới thiệu tiếng khóa : GV hỏi : có vần ăp muốn được tiếng bắp ta ghép them âm
và dấu gì ? ( ghép âm b đứng trước , vần ăp đứng sau , dấu sắc trên ă). Phân tích
tiếng bắp ( CN ) . Ghép bảng cài : bắp . Đọc : CN – ĐT .
- Hướng dẫn đánh vần : b- ăp- băp –sắc – bắp . HS đọc CN – nối tiếp, lớp
- Hướng dẫn đọc trơn : bắp ( CN- ĐT ) .
- GV đưa tranh ( hay vật thật ) cải bắp. Hỏi : tranh vẽ gì ? ( Đây là cái gì ? )

* Lưu ý :
+ Để đọc đúng tiếng ( HS yếu ) GV nên cho HS phân tích tiếng, đáng vần, đọc trơn.
+ Để đọc đúng từ ( HS yếu ) GV nên cho HS phân tích từ có mấy tiếng, đánh vần ,
đọc trơn .
+ Khi hướng dẫn viết GV nên nêu quy trình viết, cỡ chữ, độ cao, điểm bắt đầu , cách
nối các con chữ, điểm dừng bút , khoảng cách giữa chữ với chữ .
Thực hiện từng bước HS sẽ đọc đúng, viết đứng tiếng, từ khi kết hợp với viết bảng
con , tổ chức trò chơi giúp HS đọc được và nhớ mặt chữ .
*Biện pháp 4: Rèn kĩ năng đọc câu, đoạn ở phân mơn học vần
- Trong phân mơn học vần HS đã được luyện đọc ở 6 cấp độ : đọc âm, vần, tiếng, từ, câu
, đoạn . Song dù đọc ở cấp độ nào việc đọc mẫu của GV đóng vai trò quan trọng các em
Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 11


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

nhìn nghe, đọc theo rất nhanh và rất tốt . Việc chỉnh sửa phát âm cho HS khơng mấy khó
khăn khi đọc âm, vần, tiếng, từ nhưng khi đọc câu, đoạn thì mới là vấn đề khó khăn
- Thực tế cho thấy rằng đứa trẻ lên 2-3 tuổi, các em lắng nghe và bắt chước theo người
lớn đọc thuộc một câu , một đọa đơn giản bên cạnh hình vẽ một cách làu làu nhưng
khơng biết mặt chữ, các em chỉ đọc vẹt .
- Để rèn đọc được câu , đoạn thì GV hướng dẫn cách đọc như sau :
+ Hướng dẫn HS đọc nối tiếp từng tiếng trong câu, đọc từng câu trong đoạn với
hình thức đọc CN nối tiếp để tất cả HS đều được đọc.
+ Hướng dẫn đọc trơn câu, sau đó GV chỉ bất kỳ tiếng , từ trong câu vừa đọc để
kiểm tra lại kiến thức của HS để tránh tình trạng học vẹt.
+ Đảo lộn trật tự từ , cụm từ trong một câu để rèn đọc
Ví dụ : Câu “ chị kha kẻ vở cho bé hà và bé lê . “

. Gọi HS đọc từng tiếng trong câu ,với hình thức đọc CN nối tiếp.
+ Hướng dẫn HS đọc trơn câu rồi chỉ tiếng, từ bất kỳ trong câu cho HS đọc , Gv
sửa sai . GV đảo câu thay đổi theo cụm từ như : chị kha kẻ vở cho bé hà
bé hà kẻ vở cho bé lê .
chị kha và bé lê kẻ vở cho bé hà

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 12


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

. Dạy các em đọc câu , đoạn là đọc từng tiếng từ, cụm từ và câu được chẻ nhỏ như vậy ,
sau đó tổng hợp lại thành câu ban đầu, sẽ khắc phục cho HS đọc được trọn vẹn cả câu và
nhớ được mặt chữ . Làm như vậy ta đã rèn cho HS kĩ năng đọc đúng câu, để HS đọc
được bài tập đọc, giúp các em phát triển ngơn ngữ, cảm nhận được cái hay , cái đẹp từ
nội dung câu , đoạn.
. Trong các tiết học trong phân mơn học vần toi sử dụng các phương pháp dạy học :
Phương pháp trực quan, đàm thoại , luyện tập, thực hành , hoạt động nhóm
- Phương pháp trực quan : là kích thích sự chú ý học tập , đối với HS tiểu học giúp các
em lĩnh hội bài học một cách có ý thức . Từ đồ dùng trực quan là tranh ảnh vật thật giúp
cho HS hiểu về những biểu tượng cụ thể . Chính vì lẽ đó , mà GV càn chú ý lựa chọn một
cách thích hợp các đồ dùng trựa quan sao cho phù hợp với nội dung bài học . Khi nào thì
dung tranh khi nào thì dung vật thật , sử dụng đò dung trực quan phải đúng lúc , đúng chỗ
khi HS quan sát tránh việc chưng bày đồ dung trực quan trong tiết dạy q nhiều làm
chi phối việc tập trung bài của HS
- Phương pháp đàm thoại : Là hệ thống câu hỏi và câu trả lời giữa GV và HS . Đây là
biện pháp quan trọng nhât, GVphải sử dụng như thế nào cho hợp lý có thể sang trạo, cho
HS tương tác hỏi đap lẫn nhau, tránh rập khn máy móc dài dòng . Cần chia nhiều câu

hỏi nhỏ để phù hợp với đói tượng HS mình . Có thể đưa một số câu hỏi bên ngồi để
nâng cao cho HS khá gỏi .
- Luyện tập thực hành : Là phương pháp nhằm kiểm tra việc tiếp thu kiến thức của HS
trong q trình học. Qua luyện tập, thực hành GV nhận ra HS nào chưa đọc viết được
âm , vần, tiếng, từ, để khắc phục cho HS cần rèn lại phần nào .
- Hoạt động theo nhóm : Là phương pháp làm tăng thêm sự hứng thú học tập cho các
em . Qua họat động này GV có thể phân biệt từng đối tượng HS ( nhanh, chậm, tự giác
khơng tự giác ) . Cũng cần lưu ý , ngồi các biện pháp đã nêu ở trên thì trong q trình
người GV cần phải gần gũi động viên , khích lệ HS kịp thời. Đồng thời tránh phê bình

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 13


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

HS trước tập thể lớp vì làm như thế dễ làm cho các em tự ti chán nản dẫn đến lười học .
Nên tạo điều kiện cho lần sau các em tập trung học tập tốt hơn
III/ Kết quả :
Qua q trình thực hiện và kết hợp các biện pháp trên tơi đã gặp khơng ít khó
khăn . Tuy nhiên tơi khơng nản chí mà tự nổ lực của bản than tơi đã tích cực sử dụng các
kinh nghiệm dạy học vần có hiệu quả đẫ đưa vào thực hiện giảng dạy từ đầu năm cho đến
nay tơi đã rèn được các kĩ năng đọc, viết đúng âm, vần , tiếng , từ, câu thành thạo qua 24
tuần , kết thúc phân mơn học vần HS 2 lớp đều tiến bộ rõ rệt và kết quả như sau :

Thời gian

stt

Kĩ năng đọc, viết

Tốt

Khá

ĐYC

CĐYC

1

Kĩ năng đọc, viết được âm

29/61 27/61 4/61

1/61

2

Kĩ năng đọc, viết được vần

29/61 25/61 6/61

1/61

3

Kĩ năng đọc, viết được tiếng, từ

30/61 24/61 6/61

1/61

4

Kĩ năng đọc, viết được câu

30/61 25/61 5/61

1/61

khảo sát
Tuần 24

Có được những tiến bộ đó là nhờ sự cố gắng của Gv và HS , nhờ sự hỗ trợ của phụ
huynh trong việc giáo dục ý thức tự học ở nhà, nhờ sự cố gắng bản than các em HS dần
dần hình thành thói quen học tập cho mình. HS biết được tầm quan trọng của việc đọc
đúng , viết thành thạo ở phân mơn học vần , giúp các em có cơ sở học tiếp phân mơn tập
đọc, các mơn học khác và u thích tiếng việt. HS tự tin hơn trong giao tiếp với tất cả các
bạn . Bản thân tơi cũng cảm thấy tự tin hơn trong cách dạy của mình, với những biện
pháp trên và phối hợp nhiều phương pháp giảng dạy , tích cực ,sáng tạo. Để giúp cho các
em học tốt mơn tiếng việt nói chung và phân mơn học vần nói riêng . Bản than tơi rút ra
bài học kinh nghiệm
IV / Bài học kinh nghiệm :

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 14

SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

- Rèn kĩ năng đọc, viết đúng ở phân mơn học vần là rèn HS đọc , viết đúng âm, vần ,
tiếng, từ, câu đã học. GV cần nhấn mạnh vào nội dung bài mình đang học để làm nổi bật
ý nghĩa của âm ,vần , tiếng,m từ, câu trong việc HS đọc, viết
- Để dạy học phân mơn học vần có kết quả GV phải nắm được tâm lý của HS . Do vốn từ
ngữ từ ngữ của các em còn hạn chế , tư duy của các em chưa phát triển , độ chú ý chưa
cao nên HS thường thích làm những gì mình muốn, nói những gì mình nghĩ . Chính vì thế
nếu khơng xác định được rõ nhiệm vụ học tập thì các em rất dễ quen
- Trong từng tiết dạy Gv phải xác định khối lượng kiến thức cần truyền thụ cho HS , phải
bồi dưỡng mặt nào cho các em thong qua bài học đó. Khi thiết kế bài dạy cần nắm được
mục đích u cầu của nội dung bài học để lựa chọn phương pháp dạy học phù hợp , vận
dụng đổi mới phương pháp dạy học là lấy HS làm trung tâm , HS hoạt động tích cực ,
tương tác với nhau . GV là người chỉ đạo , tổ chức các hình thức dạy học còn HS tự chủ
động chiếm lĩnh các tri thức . Việc sử dụng chuẩn bị Đ DDH cũng được coi trọng hàng
đầu
- Mở đầu tiết học GV giới thiệu bài một cách tự nhiên để gây sự hứng thú của HS nhằm
lơi cuốn các em vào nội dung bài học
- Khi đọc mẫu GV cần phát âm chuẩn vì ở lứa tuổi các em bắt chước rất nhanh tránh để
tiếng địa phương làm ảnh hưởng đến cách đọc , cách viết của HS .
Qua các biện pháp rèn kĩ năng đọc, cho hS như trên tơi tin rằng sau học kỳ II tỷ lệ HS
đọc tốt sẽ tăng lên vì hiện nay các em chỉ mới học xong , sang học kỳ II HS được tiếp tục
rèn được kĩ năng đọc, viết ở phân mơn tập đọc, chính tả
Để dạy học và tốt có hiệu quả ở phân mơn học vần GV phải là người nhiệt tình , tận tụy,
có trách nhiệm thì mới dạy được các em học tốt . Nhưng Bác Hồ có nói : “ Vì lợi ích
mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người “.
GV chúng ta phải có cái tâm của nghề dạy học và có cái tầm nhìn xa thì bản thân chúng
ta mới góp phần xây dựng cho các em nền móng kiến thức vững chắc ở bậc tiểu học nói
chung và lớp 1 nói riêng để các em vững tin bước vào các cấp học cao hơn, bước vào đời

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 15


SÁNG KIẾN : Một số biện pháp dạy học vần có hiệu quả

chắc chắn hơn , giúp cho các em trở thành những con người tốt có ích cho xã hội sau này.
Cố thủ tướng Phạm Văn Đồng có nói : “ Tiếng việt của chúng ta rất giàu và đẹp “ vậy
trách nhiệm của người GV cần làm cho tiếng việt càng trở nên giàu đẹp hơn là trách
nhiệm đối với thế hệ trẻ sau này.

Tấn Tài : ngày 10 tháng 3 năm 2015
Người viết

Người viết

Đinh Thị Bích Kh

Nguyễn Võ Thị Minh Loan

HỘI ĐỒNG CHẤM SÁNG KIẾN
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Đồng đề tài : Đinh Thị Bích Kh – Võ Nguyễn Thị Minh Loan

Trang 16