11 PP giai bai tap ve LKG va HVG p2 TLBG

Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

PH

PP gi i bài t p liên k t gen và hoán v gen (Ph n 2)

NG PHỄP GI I BÀI T P LIÊN K T GEN VÀ HOÁN V GEN (PH N 2)
(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng Ph ng pháp gi i bài t p v liên k t gen và hoán v gen
(Ph n 2) thu c khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.
có th
n m v ng ki n th c ph n Ph ng pháp gi i bài t p liên k t gen và hoán v gen, B n c n k t h p xem tài li u cùng
v i bài gi ng này.

3. Xác đ nh ki u gen c a các cá th d h p t
- D a vào t n s hoán v gen
D a vào t n s hoán v gen đ xét xem giao t đang xét là giao t liên k t hay giao t hoán v . N u giao t
chi m t l < 25% là giao t hoán v , n u giao t > 25% là giao t liên k t. Trong tr ng h p đ c bi t, t l
giao t chi m 25% thì có th là giao t hoán v ho c giao t liên k t.
Ví d : C th d h p có ab = 12% thì ki u gen c a c th này là Ab/aB
N u c th có AB = 30% thì ki u gen c a c th này là AB/ab
- D a vào ki u hình c a th h lai
+ Trong phép lai phân tích:
N u ki u hình khác P th h con chi m t l ít (Ki u hình gi ng P chi m t l nhi u) thì P có ki u gen d
h p đ u AB/ab
N u ki u hình khác P th h con chi m t l nhi u (Ki u hình gi ng P chi m t l ít) thì P có ki u gen d
h p t chéo Ab/aB.
+ Trong phép lai gi a các cá th d h p có ki u gen gi ng nhau: AB/ab x AB/ab ho c Ab/aB x Ab/aB
N u ki u hình l n v c 2 tính tr ng chi m t l < 6,25% thì P có ki u gen d h p t chéo Ab/aB x Ab/aB

và hoán v x y ra c b và m .
N u ki u hình l n v c 2 tính tr ng chi m t l > 6,25% và < 25% thì P có ki u gen d h p t đ u AB/ab x
AB/ab và hoán v x y ra c 2 bên ho c 1 bên b ho c m .
N u ki u hình l n c v c 2 tính tr ng chi m t l = 6,25% thì P có th có ki u gen AB/ab ho c Ab/aB và
t n s hoán v là 50%.
Ví d 1: 1 loài th c v t, gen A – qu tròn, gen a – qu dài; gen B – qu đ , b – qu vàng. Gen quy đ nh
hình d ng qu và màu s c qu liên k t v i nhau trên NST th ng. Khi lai gi a 2 cá th d h p t thu đ c
F1 có 4% qu dài, vàng. Xác đ nh ki u gen c a 2 cá th đem lai, bi t r ng trong quá trình gi m phân c a
giao t đ c không có s thay đ i c u trúc NST.
Gi i: Ki u hình qu dài, vàng có ki u gen ab/ab, vì trong quá trình gi m phân c a giao t đ c không có s
thay đ i c u trúc NST  cá th đ c không x y ra hoán v gen mà cây ab/ab nh n 1 ab t m và 1 ab t b
 Cây đ c có ki u gen AB/ab cho ra giao t ab chi m 50%.
40% ab/ab = 50%ab t b x 50% ab t m .
Ví d 2: m t loài th c v t gen A – h t vàng, a – h t xanh; B – h t tr n, b – h t nh n. Gen quy đ nh màu
s c và hình d ng h t cùng n m trên 1 NST th ng. Khi cho các cây d h p t t th ph n thu đ c 54%
cây vàng, tr n : 21% cây vàng, nh n : 21% xanh, tr n : 4% xanh, nh n.
Xác đ nh ki u gen c a cây d h p t trên.
Gi i: Ta có ki u hình l n c v 2 tính tr ng h t xanh, nh n chi m t l 4% < 6,25% --> cây b m đem lai
đ u x y ra hoán v gen và có ki u gen d h p t chéo Ab/aB.
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

PP gi i bài t p liên k t gen và hoán v gen (Ph n 2)

4. Xác đ nh k t qu lai khi bi t ki u hình c a b m và t n s hoán v gen
Các b c gi i:
- T ki u hình suy ra ki u gen c a b m
- T ki u gen c a b m và t n s hoán v gen đ vi t s đ lai
- Xác đ nh k t qu lai.
Ví d 1: lúa, gen A quy đ nh h t tròn, gen a quy đ nh h t dài; gen B quy đ nh h t g o trong, gen b quy
đ nh h t g o đ c. Gen quy đ nh hình d ng h t và màu h t n m trên cùng 1 NST và cách nhau 40cM. Cho
lai hai gi ng lúa thu n ch ng h t tròn, trong v i h t dài, đ c thu đ c F1, cho F1 t p giao xác đ nh t l
phân li ki u hình F2. Bi t m i di n bi n trong quá trình gi m phân c a t bào sinh h t ph n và t bào
sinh noãn là nh nhau.
Gi i: Gi ng lúa thu n ch ng h t tròn, trong có KG AB/AB
Gi ng lúa thu n ch ng h t dài, đ c có KG ab/ab.
S đ lai t P đ n F2:
AB
ab
(h t tròn, trong)
x
(h t dài, đ c)
P:
AB
ab
GP:
AB
ab
AB
F1:
100%
(100% h t tròn, trong)

ab
AB
AB
x
F1:
ab
ab
GF1:
AB = ab = 0,3
AB = ab = 0,3
Ab = aB = 0,2
Ab = aB = 0,2
Ki u hình: 59% h t tròn, trong : 14% h t tròn, đ c : 14% h t dài, trong : 9% h t dài, đ c
Ví d 2: Gen A quy đ nh qu tròn, a quy đ nh qu dài, B quy đ nh qu ng t, b quy đ nh qu chua. Các gen
này n m trên cùng 1 NST th ng, có t n s HVG = 40%. Cho giao ph n hai cây th n ch ng qu tròn,
chua v i qu dài, ng t thu đ c F1, cho F1 giao ph n xác đ nh t l phân li ki u hình F2. Bi t hoán v
gen ch x y ra trong quá trình phát sinh noãn.
Gi i: Cây thu n ch ng qu tròn, chua có KG Ab/Ab
Cây thu n ch ng qu dài, ng t có KG aB/aB
Ab
aB
x
P:
Ab
aB
GP:
AB
ab
Ab
F1:

100%
aB
Ab
Ab
x
F1:
aB
aB
GF1:
Ab = aB = 0,3
Ab= aB = 0,5
AB = ab = 0,2
Ki u hình: 0,5 tròn, ng t : 0,25 tròn, chua : 0,25 dài, ng t
5. Xác đ nh ki u gen P khi bi t ki u hình và k t qu lai
- Xét riêng t l phân li ki u hình t ng tính tr ng
- Vi t ki u gen b m cho t ng tính tr ng
- T ki u gen và t l phân li ki u gen, ki u hình suy ra ki u gen b m .
Ví d 1: Khi cho giao ph n gi a 2 cây cùng loài, ng i ta thu đ c:
70% cây cao, qu tròn : 20% cây th p, qu b u d c : 5% cây cao, qu b u d c : 5% cây th p, qu tròn
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

PP gi i bài t p liên k t gen và hoán v gen (Ph n 2)

Hãy xác đ nh ki u gen c a c p b m đem lai
Gi i:
Xét riêng t ng tính tr ng:
Cao/ th p = 3/1 --> Cao là tr i hoàn toàn so v i th p; Quy c: A - cao; a - th p
phép lai: Aa x Aa
Tròn/ b u d c = 3/1 --> Tròn là tr i hoàn toàn so v i b u d c; Quy c: B - tròn; b - b u d c
-> phép lai: Bb x Bb
Xét chung: (3 : 1)(3 : 1) = 9 : 3 : 3 : 1 ≠ t l c a đ bài --> 2 c p gen quy đ nh 2 tính tr ng trên n m trên
cùng 1 NST.
N u các gen liên k t hoàn toàn => F1 cho 4 ki u t h p v i t l 1 : 2 : 1 ho c 3 : 1 khác đ bài => có hi n
t ng hoán v gen.
(ho c s ki u hình b ng v i s KH c a plđl --> hoán v gen).
Xét cây mang ki u hình 2 l n (cây th p, qu b u) ab/ab = 20% = 40% ab . 50% ab
=> 1 cây P cho giao t ab = 40% => KG là AB/ab và x y ra hoán v gen v i t n s 20%.
=> 1 cây P cho giao t ab = 50% => KG là AB/ab và không x y ra hoán v gen.
Ví d 2: Gen A quy đ nh thân cao, a quy đ nh thân th p; gen B quy đ nh hoa đ , gen b quy đ nh hoa vàng.
Cho cây d h p 2 c p gen đem lai v i cây ch a bi t ki u gen thu đ c 21 cây thân cao, hoa đ : 15 cây
thân cao, hoa vàng : 3 cây thân th p, hoa đ : 9 cây thân th p, hoa vàng.
Xác đ nh ki u gen c a 2 cây đem lai trên.
Gi i:
Xét riêng t ng tính tr ng
- Chi u cao thân: Thân cao : thân th p = (21 + 15) : (3 + 9) = 3 : 1--> phép lai Aa x Aa
- Màu s c hoa: Hoa đ : hoa vàng = (21 + 3) : (15 + 9) = 1 : 1 --> phép lai Bb x bb
Xét chung (3 : 1)(1 : 1) = 3 : 3 : 1 : 1 ≠ t l bài cho (s KH không đ i) --> phép lai b chi ph i b i quy lu t
hoán v gen. Vì m t cây d h p nên cây còn l i có KG Ab/ab.
Xét cây thân th p, hoa vàng th h lai ab/ab chi m 18,75% = 37,5% ab. 50% ab
Suy ra cây d h p t cho giao t ab v i t l 37,5% > 25% là giao t liên k t => KG F1 là AB/ab.
6. L p b n đ di truy n

- Xác đ nh t n s hoán v gen đ xác đ nh kho ng cách gi a các gen.
- D a vào kho ng cách các gen đ thành l p b n đ di truy n
Ví d : Các gen A, B và D cùng n m trên m t nhóm gen liên k t. S trao đ i chéo gi a A và B v i t n s
8,6%, gi a B và D v i t n s 3,4%. Xác đ nh v trí các gen trên.
Gi i:
Vì đ bài không cho t n s trao đ i chéo gi a A và D nên trình t các gen có th là m t trong các tr ng
h p sau:
- Tr ng h p 1: Gen B n m gi a A và D
A 8,6% B 3,4% D
- Tr ng h p 2: Gen D n m gi a A và B
A 5,2% D 3,4% B
Giáo viên : NGUY N QUANG ANH
Ngu n :

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 3 -