bài Hai đứa trẻ

Ngày soạn :
Tiết 36,37 Đọc văn : HAI ĐỨA TRẺ
I.MỤC TIÊU BÀI HỌC : Giúp HS :
- Cảm nhận được tình cảm xót thương của Thạch Lam đối với những người phải sống
nghèo khổ , quẩn quanh và sự cảm thông , trân trọng của nhà văn trước mong ước của
họ về một cuộc sống tươi sáng hơn
- Thấy được một vài nét độc đáo trong bút pháp nghệ thuật của Thạch Lam qua
truyện ngắn trữ tình “ Hai đứa trẻ “
II. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY
1.n đònh lớp
2.Kiểm tra bài cũ :
Câu hỏi : Văn học đổi mới theo hướng hiện đại qua bao nhiêu giai đoạn ?
Trình bày đặc điểm của từng giai đoạn
3. Giới thiệu bài mới :
Lời dẫn : Thạch Lam là nhà văn của thế giới cảm xúc .Văn của ông nhẹ nhàng nhưng
thâm trầm sâu sắc . Qua những tác phẩm của ông chúng ta thấy được tấm lkòng nhân
đạo của tác giả đối với những kiếp người nghèo khổ .Điều này được thể hiện rất rõ qua
tác phẩm “Hai đứa trẻ “
Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy và
học
Yêu cầu cần đạt
Hoạt động 1 : Tìm hiểu chung về tác giả
và tác phẩm
Gv cho học sinh hoạt động theo
nhóm.Mỗi nhóm cử một đại diện trình bày
những nét chính về tác giả theo các danh
mục mà giáo viên đưa ra
- Họ tên khai sinh , bút danh và các tên
khác
-Năm sinh – mất , quê quán
- Các tác phẩm chính

-Đề tài thường viết
-Đặc điểm nội dung , đặc điểm nghệ thuật
-Đóng góp cho nền văn học
GV nhận xét và nhấn mạnh một số vấn đề
chính
Hãy nêu những tác phẩm chính của Thạch
Lam
Truyện ngắn “ Hai đứa trẻ “ có xuất xứ từ
đâu ? Truyện ngắn này có đặc điểm gì ?
Có thể chia truyện ngắn này thành mấy
đoạn ? Nội dung chính của mỗi đoạn ?
I.Tìm hiểu chung
1.Tác giả :
-Là một nhà văn tiếng về truyện ngắn,
trong những cây bút chủ chốt của nhóm Tự
lực văn đoàn
-Quan niệm văn chương : “Văn chương
không phải sự thoát li hay sự quên .Văn
chương là thứ vũ khí thanh cao và đắc lực mà
chúng ta có.Nó làm cho lòng người trong
sạch và phong phú hơn “
- Đặc điểm nghệ thuật :Tp không có cốt
truyện chủ yếu đi khai thác thế giới nội tâm
con người .Văn của ông thâm trầm giản dò
mà sâu sắc
-Văn của Thạch Lam có sự giao thoa giữa
hai khuynh hướng hiện thực và lãng mạn
=> Ông là nhà văn của cảm xúc
-Tác phẩm chính ( sgk )
2 .Truyện ngắn : “ Hai đứa trẻ”

a.Xuất xứ :in trong tập “Nắng trong vườn “
-Bối cảnh : Lấy bối cảnh từ phố huyện Cẩm
Giàng ,quê ngoại của ông
b.Bố cục : 3 đoạn
Hoạt động 2 : Đọc hiểu văn bản
GV cho hs đọc một đoạn .để cảm nhận
giong điệu của Thạch Lam .Sau đó cho hs
tìm hiểu văn bản qua hệ thống câu hỏi
1.Bức tranh phố huyện lúc chiều buông
xuống được miêu tả bằng những chi tiết ,
hình ảnh gì ?
2.Những âm thanh nào được tác giả chọn
để khắc họa buổi chiều của phố huyện ?
3.Anh ( chò) có nhận xét gì về những âm
thanh này ?
GV bình : Tiếng trống thu không cứ điểm
từng tiếng một đã tạo cho người đọc cảm
giác thời gian trôi thật chậm và cứ kéo
dài ra mãi.Tiếng ếch nhái, tiếng muỗi vo
ve là những âm thanh rất nhỏ nhưng nó
đã chiếm hết cả âm thanh phố huyện ,
làm cho người đọc cảm nhận được sự
vắng lặng , tẻ nhạt của làng quê tuy nhiên
nó cũng không kém phần thơ mộng
4. Không gian phố huyện được miêu tả
bằng những chi tiết nào ?
6.Anh ( chò) có nhận xét gì về không gian
của phố huyện ?
GV chuyển ý :Bức tranh thiên nhiên của
phố huyện được khắc hoạ bằng những âm

thanh đường nét rất cụ thể chi tiết những
nó cũng chỉ là những cảnh không có hồn
nếu thiếu đi sinh hoạt của con người .Vậy
chúng ta xem thử trong buổi chiều phố
huyện ảm đạm thế này thì liệu sinh hoạt
của con người có làm cho cảnh vật ấm áp
hơn hay càng khắc hoạ thêm cái nghèo ,
cực khổ ảm đạm của phố huyện
6. Trong buổi chiều muộn này , con người
+ Đoạn 1. Từ đầu -> Không có tiền cho
chúng : Phố huyện lúc chiều buông xuống
+ Đoạn 2: Tiếp theo -> Tiếng cười khanh
khách đi về phía làng : Phố huyện lúc đêm
về
+Đoạn 3. Phần còn lại : Phố huyện lúc đoàn
tàu đêm đi qua
II. Đọc hiểu văn bản
1. Phố huyện lúc chiều xuống

-m thanh : Tiếng trống thu không
Tiếng ếch nhái
Tiếng muối vo ve
->Quen thuộc , gần gũi
-Không gian: Phng tây đỏ rực như lửacháy
Đám mây hồng ….
Dãy tre làng ……
-> Được miêu tả bằng hình ảnh , màu sắc
đường nét cụ thể : ảm đạm , tẻ nhạt

phố huyện có những sinh hoạt nào ?

7.Qua những cảnh sinh hoạt này anh chò
thấy cuộc sống nơi đây như thế nào ?
GV bình :Người ta thường nói muốn xem
cảnh sống của cư dân của một vùng nào
đó hãy đến vào những buổi chợ .Chợ được
tác giả đề cập đến là cảnh chợ tàn , chỉ
còn sót lại những gì nghèo khổ nhất của cư
dân phố huyện .Đặc biết là hình ảnh của
những đứa trẻ con nhà nghèo , chúng nhặt
nhạnh tìm kiếm trong cái nghèo nàn của
phố huyện gợi sự cảm thông sâu sắc của
người đọc
8.Qua những âm thanh , không gian và
sinh hoạt của con người phố huyện , anh
( chò ) có nhận xét gì về bức tranh phố
huyện lúc chiều tà ?
GV bình giảng :Với giọng văn chậm rãi
trầm buồn , Thạch Lam đã tạo nên một
bức tranh phố huyện buồn đến nao
lòng .Và đây cũng là bằng chứng cho thấy
văn của Thạch Lam thường hiếm khi
thừa lời , thừa chữ , không uốn éo làm
duyên 1 cách kiểu cách những lại giàu
hình ảnh và nhạc điệu , lại vừa uyển
chuyển , tinh tế.
7.Tìm những chi tiết thể hiện tâm trạng
của Liên ?
“Liên ngồi im lặng ……….. ngày tàn “
8.Qua đó , ta thấy tâm trạng của Liên như
thế nào trong buổi chiều phố huyện ?

GV bình : Vốn là một cô gái đa cảm ,
nhân hậu Liên cảm nhân được nỗi buồn
thấm thía của phố huyện .Liên gắn bó với
cuộc sống ở nới đây nhưng cũng nhận ra
sự nghèo nàn cơ cực và chìm dần trong
bóng tối của cư dân phố huyện
GV chuyển ý : Phố huyện lúc chiều
buôngxuống ảm đạm buồn như vậy liệu lúc
đêm về có khởi sắc gì, có thay đổi theo
chiều hướng tích cực hơn hay không ?
1.Không gian phố huyện lúc đêm về có gì
thay đổi so với ban chiều ?
2.Tìm những chi tiết miêu tả không gian
-Sinh hoạt của con người : Chợ vãn
Vài người bán hàng ……
Vài đứa trẻ con nhà nghèo ….
->Cuộc sống nghèo nàn , cơ cực , vất vả
=>Bức tranh phố huyện như một “Bức
hoạ đồng quê “ gợi cảm và buồn đến da
diết , đến thấm thía vào lòng người
b.Tâm trạng của Liên

-Buồn man mác trước giờ khắc của ngày
tàn
-Cảm thương cho những đứa trẻ con nhà
nghèo
2.Phố huyện lúc đêm về
a.Bức tranh phố huyện
- Không gian :
+ Có những điểm sáng nhưng khoảng tối

nhiều hơn .
phố huyện ?
“Ngay cả những con đường cũng mấp mô
vì những hòn đã rải đương bên tối bên
sáng”
“Tối hết ………. Sẫm đen hơn “
3.Sự đối lập giữa ánh sáng và bóng tối đã
gợi lên cho người đọc những dự cảm gì ?
GV bình : Tuy khi về đêm không gian phố
huyện đã có những điểm sáng ngọn đèn
nhà ông Mó , ngọn đèn chò Tí , lò lửa của
bác Phở Siêu và cả ánh sáng của bầu trời
đêm mùa hạ đày sao nhưng ánh sáng
không đủ xua tan bóng tối, Bóng tối ngà
càng lan rộng ra mênh mông và dày đặc
hơn khiến ta có cảm giác như cuộc sông
nơi đây bò đông đặc trong bóng tối
4.Những cư dân nào của phố huyện được
tác giả nhắc đến ?
5.Cuộc sống của mẹ con chò Tí được tác
giả miêu tả như thế nào ?Tìm những chi
tiết đó ?
“Ngày chò đi mò cua ,bắt ốc …….cây bàng “
“ Chò Tí chả kiếm ….. đến đêm “
-Cái chép miệng của chò
6.Cuộc sống của mẹ con chò Tí gợi lên
một cuộc sống như thế nào ?
7.Gánh hàng của bác phở Siêu là món
hàng như thế nào đối với cư dân phố
huyện ? Gánh hàng của Bác phở Siêu gợi

lên điều gì ?
8/Gia đình bác Xẩm được miêu tả như thế
nào ?
“Gia đình bác Xẩm ….. chưa hát vì chưa có
ai nghe “
-Thỉnh thoảng “Vợ chồng ….vùi trong cát”
9/Anh (chò) có nhận xét gì về cuộc sống
của gia đình bác Xẩm ?
10/Cụ Thi được miêu tả như thế nào ?
-Đây là một bà già hơi điên, nghiện ngập
nhưng vẫn tỉnh trí trong giao tiếp
-Câu nói :A ,Em Liên ……-> sự việc này
diễn ra nhiều lần
-Hình ảnh bà cụ ngửa cổ ra tu rượu rồi lại
lần ruột tượng chép miệng trả tiền gợi sự
thương cảm với người đọc .Cụ đi vào bóng
tối hay bóng tối nhoè phủ xuống những
+nh sáng chỉ đủ le lói , là “khe sáng”, “hột
sáng”, “ chấm sáng” / bóng tối mênh mông
->Dự báo một cuộc sông tối tăm, lay lắt
-Con người của phố huyện :
+Mẹ con chò Tí :Một cuộc sống buồn tẻ đến
đơn điệu , lay lắt không biết đến ngày mai
+Bác phở Siêu :Quẩn quanh nghèo khổ
+Gia đình bác Xẩm :Cuộc sống vô vò và lạc
lõng
+ Cụ Thi :Là dấu hiệu tột cùng của sự bế tắc
đến nghẹt thở
kiếp đời tàn .
11/ Hãy nêu nhận xét của anh (Chò) về

hình ảnh bà cụ Thi ?
12/ Cuộc sống của chò em Liên như thế
nào ?
-Trông coi 1 cửa hàng tạ hóa nhỏ , hàng
hoá lèo tèo ,ngày phiên bán cũng chẳng
được bao nhiêu
13/Anh (chò ) hãy nêu nhận xét về cuộc
sống của cư dân phố huyện ?
GV bình : Những sự việc trên cứ lặp đi lặp
lại .Chò Tí ngày nào cũng dọn hàng , chò
em Liên ngày nào cũng tính tiền rồi ra
đợi tàu…………Cuộc sống của những con
người nơi đây cứ quẩn quanh và lụi tàn
dần trong bế tắc.
Họ sống mãi trong cái ao tù tăm tối chấp
nhận số phân làm “Hạt cơm nguôii –
Xuân Diệu “.Một lối ‘Sống mòn –cuộc
đời cứ mốc lên , gỉ đi , mục ra ở một xó
quê –Nam Cao “Tuy vậy, Thạch Lam đã
rất tinh tế khi nhận ra những mơ ước le
lói về một cuộc sống tốt đẹp hơn qua ánh
sáng của ngọn đèn của chò Tí , của lò lửa
của bác phở Siêu và cao hơn là ánh sáng
của đoàn tàu
14/Tìm một số chi tiết thể hiện tâm trạng
của Liên ?
-Chò ngồi yên không động đậy …..
-Qua kẽ lá bàng ….không hiểu
-Mơ về Hà Nội
15/Hãy nhận xét cách miêu tả tâm trạng

nhân vật của Thạch Lam ?
GV bình: Giữa quá khứ xa huy hoàng và
rực rỡ với cuộc sống tù túng , ngột ngạt
nơi đây gợi lên trong Liên một nỗi buồn
mơ hồ mà chính Liên cũng không hiểu
1/Bức tranh phố huyện khi về khuya đựoc
miêu tả như thế nào ?
2.Có phải những người nơi đây cố thức để
bán thêm một vài món hàng cho khách đi
đường không ? Vậy họ thức để làm gì ?
3.Qua hành động cố thức để chờ tàu của
cư dân phố huyện anh chò có nhận xét gì ?
GV bình
+Chò em Liên : Cảnh sống chật vật thiếu
thốn
=>Cuộc sống tù túng , quẩn quanh bế tắc ,
những con người như “bò bỏ quên “ nơi ga
xép của phố huyện
b.Tâm trạng của Liên
-Buồn và mơ về quá khứ rực rỡ
-Miêu tả tinh tế
3.Phố huyện lúc đêm về
a.Bức tranh phố huyên
- Mọi vật đều say ngủ / một số ít người còn
thức -> Cuộc sống vắng lặng đến buồn tẻ