03 HT tien hoa tong hop hien dai TLBG

Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i

H C THUY T TI N HOÁ T NG H P HI N

I

(TÀI LI U BÀI GI NG)

Giáo viên: NGUY N QUANG ANH
ây là tài li u tóm l c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng H c thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i thu c khóa h c
LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh) t i website Hocmai.vn.
có th n m v ng ki n th c ph n
H c thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i, B n c n k t h p xem tài li u cùng v i bài gi ng này.

N m 1859, acuyn đã đ a ra thuy t ch n l c t nhiên gi i thích s ti n hoá x y ra nh th nào? Thuy t
ch n l c t nhiên c a ông đã thuy t ph c đ c nhi u ng i r ng s s ng đã ti n hoá. Tuy nhiên, v n đ c
ch ti n hoá v n đang là v n đ tranh lu n.
Trong nh ng n m đ u c a th k XX, s k t h p ch t ch c a di truy n h c và sinh h c qu n th vào
nghiên c u ti n hoá đã đ a đ n s ra đ i c a thuy t ti n hoá hi n đ i.
I. S ra đ i c a h c thuy t ti n hoá hi n đ i
Thuy t ti n hoá t ng h p là s t ng h p các thành t u lí thuy t trong nhi u l nh v c khoa h c khác nhau,
đ c đánh d u b ng các công trình tiêu bi u nh : phân lo i h c, c sinh v t h c, di truy n h c qu n th m
sinh thái h c qu n th , h c thuy t v sinh quy n đã xây d ng nên thuy t ti n hoá t ng h p bao g m ti n
hoá nh và ti n hoá l n.
II. Ti n hoá nh và ti n hoá l n
1. Ti n hoá nh
Ví d : Qu n th ban đ u có t n s ki u gen 0,25AA : 0,5Aa : 0,25aa.
Qu n th đang tr ng thái cân b ng. Tuy nhiên có nh ng y u t s phá v tr ng thái cân b ng c a ki u
gen. Chính các y u t đó làm qu n th ti n hoá.

Ti n hoá nh (ti n hoá vi mô) là quá trình bi n đ i thành ph n ki u gen c a qu n th , bao g m s phát
sinh đ t bi n, s phát tán đ t bi n qua giao ph i, s ch n l c các đ t bi n có l i, s cách li sinh s n gi a
qu n th đã bi n đ i v i qu n th g c, k t qu là s hình thành loài m i. Quá trình ti n hoá nh di n ra
trong ph m vi t ng đ i h p trong n i b qu n th m trong th i gian l ch s t ng đ i ng n, có th nghiên
c u b ng th c nghi m. Ti n hoá nh chi m v trí trung tâm trong ti n hoá hi n đ i.
Nhân t ti n hoá có th làm bi n đ i thành ph n ki u gen c a qu n th ho c t n s alen trong qu n th
ho c làm bi n đ i c hai.
K t qu c a ti n hoá nh là hình thành loài m i.
Các nhân t làm nh h ng đ n tr ng thái cân b ng c a qu n th :
+ t bi n
+ Giao ph i không ng u nhiên
+ Di nh p gen
+ Ch n l c t nhiên
+ Các y u t ng u nhiên
2. Ti n hoá l n (ti n hoá v mô): là quá trình hình thành các nhóm phân lo i trên loài nh chi, h , b ,
l p, ngành. Quá trình này di n ra trên quy mô r ng l n, qua th i gian đ a ch t r t dài.
C ti n hoá nh và ti n hoá l n đ u di n ra theo con đ ng phân li tính tr ng. Nh ng ti n hoá h i t ch có
ti n hoá l n mà không có ti n hoá nh .
III.
n v ti n hoá c s
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i

n v c a ti n hoá c s c n tho mãn nh ng đi u ki n sau:
+ Có tính toàn v n trong không gian và th i gian.
+ Bi n đ i c u trúc di truy n qua các th h .
+ T n t i th c trong t nhiên.
 Ch có qu n th cùng m t lúc tho mãn c 3 đi u ki n trên.
+ Qu n th là đ n v t ch c t nhiên.
+ Qu n th là đ n v sinh s n nh nh t.
+ Qu n th là n i di n ra ti n hoá nh .
Cá th không là đ n v ti n hoá c s vì ki u gen c a cá th h u nh không thay đ i l n trong su t quá
trình s ng. H n n a th i gian s ng c a cá th ng n, vì v y nh ng bi n đ i di truy n cá th không đ c
nhân lên trong qu n th thì s không đóng góp vào quá trình ti n hoá.
Loài c ng không ph i là đ n v ti n hoá vì loài là h th ng di truy n kín, ngh a là cách li sinh s n v i các
loài khác, do đó h n ch kh n ng c i bi n thành ph n ki u gen c a nó.
Qu n th là t ch c có th c, là đ n v t n t i, đ n v sinh s n c a loài trong t nhiên, đ c hình thành
trong l ch s . Tuy đa hình v ki u gen và ki u hình nh ng qu n th v n có tính toàn v n v m t di truy n,
phân bi t v i các qu n th lân c n nh ng gi a các qu n th trong loài v n có kh n ng trao đ i gen. B i
v y, qu n th đ c xem là đ n v ti n hoá c s .
Hi n t ng ti n hoá c s b t đ u b ng nh ng bi n đ i di truy n trong đ n v ti n hoá c s , bi u hi n
bi n đ i t n s t ng đ i di n ra m t s gen tiêu bi u c a qu n th theo h ng xác đ nh qua nhi u th
h .
Nh ng bi n đ i di truy n trong qu n th có th x y ra theo hai chi u thu n ngh ch, l p l i nhi u l n, không
d n t i hình thành loài m i. S bi n đ i c u có th x y ra theo 1 chi u, tích lu qua th i gian dài, làm cho
qu n th tr thành m t h gen kín, cách li v i qu n th khác trong loài, ngh a là hình thành m t loài m i.
Nh v y hi n t ng ti n hoá c s là n n t ng giai đo n đ u c a quá trình hình thành loài m i, nh ng
không ph i là giai đo n t t y u d n đ n s xu t hi n loài m i.
IV. Thuy t ti n hoá b ng các đ t bi n trung tính
Nghiên c u thí nghi m c a Haris trên 59 m u bi n d c a phân t Hb trong máu ng i:

+ 43 m u b đ t bi n nh ng không gây nh h ng
+ 5 m u có ý ngh a đánh d u
+ 11 m u đ t bi n d n đ n Hb không b n gây hi n t ng thi u máu.
K t lu n: a s đ t bi n phân t Hb là trung tính (đ t bi n không có l i c ng không có h i).
Thuy t ti n hoá trung tính:
S ti n hoá di n ra b ng s c ng c ng u nhiên nh ng đ t bi n trung tính, không liên quan t i tác d ng
c a ch n l c t nhiên.
Nguyên nhân ti n hoá c p phân t là do s c ng c ng u nhiên nh ng đ t bi n trung tính.
Ý ngh a: D a vào thuy t ti n hoá trung tính đ gi i thích tính đa d ng c a sinh v t:
+ S đa d ng trong c u trúc đ i phân t protein có liên quan đ n s c ng c các đ t bi n trung tính m t
cách ng u nhiên khó có th gi i thích b ng tác d ng đ nh h ng c a ch n l c t nhiên.
+ Trong s đa hình cân b ng không có s thay th hoàn toàn 1 alen này b ng 1 alen khác, đó là s duy trì
u th các th d h p v 1 s c p gen nào đó.
Thuy t Kimura có ph nh n thuy t ti n hoá b ng con đ ng CLTN không?
+ Không ph nh n mà ch b sung thuy t ti n hoá b ng CLTN, đào th i bi n d có h i.

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khoá h c LT H KIT-1: Môn Sinh h c (Th y Nguy n Quang Anh)

H c thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i

+ Thuy t Kimura xem s c ng c ng u nhiên các đ t bi n trung tính là nguyên lí c b n c a ti n hoá c p

phân t .
Thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ a khác v i thuy t ti n hoá acuyn nh ng đi m nào?
Thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ i th a nh n m t s nhân t ti n hoá thêm vào ch n l c t nhiên. M t
trong nh ng nhân t đó là bi n đ ng di truy n có vai trò quan tr ng.
Th a nh n r ng các đ c đi m đ c di truy n là do nh ng th c th riêng bi t g i là gen. Bi n d trong qu n
th là do s t n t i c a nhi u alen c a m t gen.
S hình thành loài m i là quá trình tích lu t t các bi n đ i di truy n nh . Ti n hoá l n là k t qu tích
lu c a các quá trình ti n hoá nh .
K t lu n: Thuy t ti n hoá t ng h p hi n đ a là h c thuy t v s ti n hoá x y ra nh th nào m c đ ki u
gen, ki u hình và qu n th trong khi thuy t ti n hoá acuyn ch đ c p ch y u đ n cá th .
Giáo viên : Nguy n Quang Anh
Ngu n :

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 3 -