Luận văn Ảnh hưởng của các chất điều hõa sinh trưởng đến quá trình nuôi cấy in vitro của hai giống lan dendrobium và cymbidium

1

Bộ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HCM
Bộ MÔN CÔNG NGHỆ SINH HỌC
***000***

KHÓA LUẬN TÓT NGHIỆP

ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC CHẤT ĐIỂU HÒA SINH TRƯỞNG
ĐẾN QUÁ TRÌNH NUÔI CẤY IN VITRO CỦA HAI
GIỐNG LAN DENDROBIUM YÀ CYMBIDIUM
Thành Phố Hồ Chí Minh

Giáo viên hướng dân TS.

Sinh viên thực hiện TRẰN

TRẰN THỊ DUNG

QUANG HOÀNG


2

LỜI CẢM TẠ
Đe hoàn thành cuốn luận văn này tôi đã nhận được sự hướng dẫn tận tình, sự góp ý, giúp đỡ của
các thầy cô, gia đình và bạn bè. Nay tôi xin được bày tỏ lòng biết om sâu sắc đến:

>

Cha và Mẹ đã suốt đời tận tụy vì con để có được ngày hôm nay.

>

Các Thầy - Cô Khoa Công Nghệ Sinh Học Trường Đại Học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh.

>

TS. TRẦN THỊ DUNG, Bộ môn Công Nghệ Sinh Học Trường Đại Học Nông Lâm TP. Hồ
Chí Minh.

>

KS. NGUYỄN THỊ THU HẰNG, Trung tâm Công Nghệ Sinh Học Trường Đại Học Nông
Lâm TP. Hồ Chí Minh.

>

Xin gởi lời cảm om đến toàn thể tập thể lớp Công Nghệ Sinh Học 27 đã nhiệt tình giúp đỡ tôi
trong thời gian qua.


3

TÓM TÁT KHOÁ LUẬN
TRẰN QUANG HOÀNG, Đại Học Nông Lâm Tp.Hồ Chí Minh. Tháng 08/2005. "ẢNH HƯỞNG
CỦA CÁC CHẤT ĐIỀU HOÀ SINH TRƯỞNG ĐẾN QUÁ TRÌNH NUÔI CẤY IN VITRO CỦA 2
GIỐNG LAN DENDROBIUM VÀ CYMBIDIUM"
* Giáo viên hướng dẫn:
Ts. Trần Thị Dung

Đề tài được tiến hành từ ngày 15/03/2005 đến ngày 15/06/2005, tại phòng nuôi cấy mô - Bộ Môn
Công Nghệ Sinh Học - Trường Đại Học Nông Lâm TP.HCM.
Đối tượng nghiên cứu:
-

Là 2 giống lan Dendrobium và Cymbidium. Đây là những giống lan được trồng nhiều ở Việt Nam

và đem lại lợi nhuận kinh tế cao.
Mục đích nghiên cứu:
- Sử dụng các chất kích thích sinh trưởng BA, TDZ, NAA ở các nồng độ khác nhau bổ sung vào môi
trường nuôi cấy nhằm xác định tỉ lệ thích họp nhất để đạt được kết quả nhân giống in vitro cao trên 2 giống
lan Dendrobium và Cỵmbidium.
Phương pháp nghiên cứu:
- Trên mỗi giống lan thực hiện 2 thí nghiệm, các thí nghiệm được bố trí theo kiểu hoàn toàn ngẫu
nhiên, 3 lần gặp lại.
Kết quả đạt được:
- Môi trường nuôi cấy có bổ sung lmg/1 TDZ và 0.5mg/l NAA cho thấy khả năng hình thành
phôi soma, protocorm và chồi cao nhất trên cả 2 giống lan.
- Môi trường nuôi cấy có kết hợp giữa chất điều hoà sinh trưởng BA và NAA hoặc TDZ và
NAA cho thấy kết quả hình thành phôi soma, protocorm và chồi cao hom so với sử dụng riêng lẽ chất điều
hoà sinh trưởng sinh trưởng BA hoặc TDZ.


4

MỤC LỤC
Nội dung......................................................................................................................................................Trang
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4

Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15
PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24
2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24
2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24
2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25
2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27
2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32
2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33


5

2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37
2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38
2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39
2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41
PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46
* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47
3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50
3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51
PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in

vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60


6

ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78
5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78
TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86
Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89

BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93
Vai trò
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4


7

Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15
PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24
2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24
2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24
2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25

2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27
2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32
2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33
2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37


8

2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38
2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39
2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41
PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46

* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47
3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50
3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51
PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in
vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60
ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78
5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78

9

TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86
Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93
Bảng.....................................................................................................................................................Trang
Bảng 4.1: Ánh hưởng của BA và NAA đến khả năng phát sinh phôi soma, tạo protocorm
và hình thảnh chồi của cây lan Cymbidium
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4

Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15


10

PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24
2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24
2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24
2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25
2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27
2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32
2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33

2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37
2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38


11

2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39
2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41
PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46
* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47
3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50
3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51
PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in
vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60
ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78
5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78
TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82


12

BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86

Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93
Biểu đồ Trang
Biểu đồ 4.1: So sánh khả năng hình thảnh phôi soma, protocorm và chồi
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4
Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15
PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23


13

PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24

2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24
2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24
2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25
2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27
2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32
2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33
2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37
2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38
2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39
2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41

14

PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46
* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47
3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50
3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51
PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in
vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60
ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78

5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78
TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85


15

BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86
Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93

Hình........................................................................................................................Trang
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4
Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15
PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24
2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24
2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24


16

2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25
2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27
2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32

2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33
2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37
2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38
2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39
2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41
PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46
* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47


17

3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50
3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51

PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in
vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60
ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78
5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78
TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86
Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88

BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88


18

BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93
Hình 4.11: Cây lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in vitro
TÓM TÁT KHOÁ LUẬN....................................................................................................................................................3
Nội dung Trang.....................................................................................................................................................................4
Bảng Trang 9
Biểu đồ Trang.....................................................................................................................................................................12
Hình Trang 15
PHẦN 1: MỞ ĐÀU............................................................................................................................................................22
1.1.Đặt vấn đề.....................................................................................................................................................................22
1.2.Mục đích nghiên cứu....................................................................................................................................................22
1.3.Yêu cầu 23
PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU...................................................................................................................................24
2.1Giới thiệu chung về cây hoa lan.....................................................................................................................................24
2.1.1Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam....................................................................................................24
2.1.1.1.Tình hình sản xuất lan trên thế giói........................................................................................................................24

2.1.1.2.Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam.........................................................................................................................24
2.1.2.Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium................................................................................................................25
2.1.2.1.Phân loại..................................................................................................................................................................25
2.1.2.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................26
2.1.3.Giới thiệu chung về giống lan Dendrobium...............................................................................................................27
2.1.3.1.Phân loại..................................................................................................................................................................27


19

2.1.3.2.Đặc điểm hình thái..................................................................................................................................................28
2.2.Các kỹ thuật nhân giống trên cây lan............................................................................................................................32
2.2.1.Giao phấn...................................................................................................................................................................32
2.2.2Phương pháp chiết tách...............................................................................................................................................32
2.2.3.Kỹ thuật nhân giống in vừro......................................................................................................................................32
2.2.3.1.Lịch sử....................................................................................................................................................................32
2.2.3.2.Các kỹ thuật nhân giống in vitro.............................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi nách...............................................................................................................................................33
*Nhân giống bằng chồi đỉnh...............................................................................................................................................33
2.2.3.3.Tiến trình nhân giống in vừro.................................................................................................................................34
2.2.3.4.Các yếu tố ảnh hưởng đến nhân giống in vừro.......................................................................................................35
2.2.3.5.ứng dụng của kỹ thuật nuôi cấy mô........................................................................................................................36
2.3. Vai trò các chất điều hoà sinh trưởng..........................................................................................................................36
2.3.1.Auxin 37
2.3.1.1.Lịch sử phát hiện ra auxỉn.......................................................................................................................................37
2.3.I.2.Giới thiệu về NAA...................................................................................................................................................37
2.3.1.3.Vai trò của auxins...................................................................................................................................................38
2.3.2. Cytokinin...................................................................................................................................................................38
2.3.2.1.Lịch sử phát hiện ra cytokinin................................................................................................................................38
2.3.2.2.Giới thiệu BA..........................................................................................................................................................39

2.4.2.Giống lan Dendrobìum..............................................................................................................................................41
PHÀN 3: VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU............................................................................................46
3.1.Vật liệu nghiên cứu.......................................................................................................................................................46
* Thòi gian và địa điểm nghiên cứu....................................................................................................................................47
3.2.Phương pháp.................................................................................................................................................................47
3.2.1.Bố trí thí nghiệm........................................................................................................................................................47
3.2.1.1.Nội dung 1: Trên giống lan Cymbidium.................................................................................................................47
b)Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến quá trình nuôi cấy in vừro của giống lan Dendrobìum....................49
3.3.2.Các chỉ tiêu theo dõi..................................................................................................................................................50
3.3.2.I.Sau 60 ngày nuôi cấy...............................................................................................................................................50
3.3.2.2.Sau 90 ngày nuôi cấy..............................................................................................................................................50


20

3.2.4.Phân tích thống kê......................................................................................................................................................51
PHÀN 4: KÉT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................................................................52
Nhận xét:

52

4.1.2.Thí nghiệm 2: Ảnh hưởng của TDZ và NAA lên quá trình nuôi cấy in vìfro của giống lan Cymbidium................56
Bảng 4.4: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến sự sinh trưởng và phát triển chồi lan Cymbidium sau 90 ngày nuôi cấy in
vitro................................................................................................................................................................60
4.2.1.Thí nghiệm 1: Ảnh hưởng của BA và NAA lên quá trình nuôi cấy ìn vtiro của cây lan Dendrobỉum.....................62
Nhận xét:

62

Bảng 4.7: Ảnh hưởng của TDZ và NAA đến khả năng hình thành phôi soma, protocorm và chồi lan Dendrobium sau 60

ngày nuôi cấy in vìtro....................................................................................................................................69
PHẦN 5: KÉT LUẬN VÀ ĐÈ NGHỊ.................................................................................................................................78
5.1.Kết luận 78
5.2.Đề nghị 78
TÀI LIỆU THAM KHẢO..................................................................................................................................................78
TIẾNG VIỆT......................................................................................................................................................................78
Data: TNl.PROTOCORM...................................................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ TRẮC NGHIỆM PHÂN HẠNG..........................................................................................................82
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................83
Data: TNl.CHIỀU CAO......................................................................................................................................................84
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................85
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................85
Data: TN2.CHỎI.................................................................................................................................................................86
BẢNG TRẮC NGHIỆM PHÂN TÍCH ANOVA...............................................................................................................86
Data: TN2.LÁ.....................................................................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................88
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................88
Data: TN2.RỄ.....................................................................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................89
BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THÚC...............................................................................................89
Data: TN2.CHIỀU CAO.....................................................................................................................................................90


21

BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................90
THÍ NGHIỆM 2..................................................................................................................................................................91
60 NGÀY NUÔI CẤY Data: TN2.PHÔI SOMA...............................................................................................................91
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................91

BẢNG KẾT QUẢ TRUNG BÌNH CÁC NGHIỆM THỨC...............................................................................................92
BẢNG KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ANOVA.........................................................................................................................93

BA

6-benzylaminopurine

NAA

a - naphthaleneacetic acid

MS
TDZ

Murashige và Skoog (1962)
1 - phenyl 1 - 3 - (1,2,3 - thiadiazol - 5 - yl) - urea

ABA

Acid Abscisic

DNA

Deoxyribonucleotide acid

RNA

Ribonucleotìde acid

GA3

Gibberellin


22

PHẦN 1: MỞ ĐÀU
1.1.

Đặt vấn đề

Ngày nay hoa kiểng không những đóng vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần mà còn ảnh
hưởng sâu xa đến tâm hồn con người và làm đẹp cho cảnh quan môi trường, do đó quan tâm phát triển hoa
kiểng là vấn đề cần thiết. Bên cạnh đó lan là một trong những loại hoa được ưa chuộng nhất vì hì nh dáng,
màu sắc, kích thước phong phú và đa dạng nên chúng được sản xuất khá phố biến.
Hiện nay nhu càu về hoa lan trên thị trường thế giới rất lớn, ngày càng tăng. Các nước có truyền
thống sản xuất hoa lan như Anh, Pháp, Mỹ, Thái Lan, Đài Loan..., hàng năm thu được hàng chục triệu đô
la Mỹ từ nguồn xuất khẩu hoa lan. Ở Việt Nam hoa lan là một nghề cho tỷ suất lợi nhuận cao.
Việt Nam là một quốc gia thuộc vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, có đủ điều kiện thuận lợi cho
cây lan phát triển như: ẩm độ, nhiệt độ, cường độ ánh sáng...., đặc
biệt là thích họp đối với các nhóm lan: Dendrobium, Cymbidium, Oncidium,.......................................Nên
vừa qua sở Nông nghiệp-Phát triển Nông thôn Thành phố Hồ Chí Minh đã tổ chức hội thảo về hiện trạng
và hướng phát triển hoa lan trên địa bàn, nhằm đưa cây hoa lan thành cây chủ lực ừong cơ cấu nông
nghiệp của thành phố (ĐCSVN, 27/6/2005).
Việc sản xuất hoa lan ở nước ta hiện nay chỉ mới đáp ứng được nhu cầu thấp chủ yếu phải nhập
từ các nước khác như: Thái Lan, Đài Loan.. ..Trước tình hình trên và cũng nhằm đưa tiến bộ của kỹ thuật
nuôi cấy mô tế bào vào công tác giống, góp phàn phát ừiển nghề trồng lan trên qui mô rộng, việc ứng dụng
nhân giống in vitro trên cây lan là điều cần thiết hiện nay ở nước ta. Do đó chúng tôi thực hiện đề tài:
"Ảnh hưởng của các chất điều hòa sinh trưởng đến quá trình nuôi cấy in vitro của hai giống lan
Dendrobium và Cỵmbidium"

1.2.

Mục đích nghiên cứu

Mục đích của đề tài là xác định môi trường nuôi cấy thích hợp để đạt được kết quả nhân giống in
vitro cao nhất trên 2 giống lan Cymbidium và Dendrobium.


23

1.3.

Yêu cầu

DANH SÁCH CÁC HtNH

Quan sát sự phát sinh phôi soma, protocorm và chồi của 2 giống lan Dendrobium và Cỵmbidium.
Quan sát sự sinh trưởng và phát triển của chồi lan in vitro.


24

PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
2.1

Giới thiệu chung về cây hoa lan

2.1.1

Tình hình sản xuất lan trên thế giói và ở Việt Nam

2.1.1.1.

Tình hình sản xuất lan trên thế giói

Hiện nay nhu cầu về hoa lan trên thị trường thế giới rất lớn, ngày càng tăng và đã mang lại lợi
nhuận kinh tế cao:
*Ở Châu Âu:
- Năm 1994, Mỹ nhập từ Thái Lan 16,4 triệu cành, từ Singapore 289.000 cành lan Dendrobium.
- Holland là một quốc gia duy nhất ở Châu Âu có công nghiệp trồng lan xuất khẩu, do trồng
trong nhà kính nên Holland có thể xuất khẩu hoa quanh năm nhất là Cymbidium.
- Italia là quốc gia nhập khẩu hoa lan lớn nhất Châu Âu. Năm 1993, nhập 75,3 triệu cành, chủ
yếu từ các nước: Thái Lan, Holland , Singapore ....
- Đức và Pháp là hai quốc gia nhập khẩu lan đứng thứ 2 và thứ 3 Châu Âu.
*Ở Châu Á:
- Nhật là quốc gia nhập khẩu đứng đầu thế giới. Theo thống kê, tại Thái Lan,
Singapore, Malaysia dành 600 ha đất trồng lan để xuất khẩu sang Nhật, chủ yếu là Dendrobium,
Oncidium, Cymbidium, Phalaenopsis,...............................................
- Thái Lan là nước xuất khẩu lan đứng đầu thế giới, chủ yếu là lan Dendrobium, xuất khẩu horn
50 quốc gia trên thế giới với giá 1-3 USD / cành, có khi 8 - 1 0 USD / cành, những giống quý có thể lên
đến hàng trăm USD.
Ngày nay, bằng nhiều kỹ thuật khác nhau người ta đã tạo ra được nhiều giống lan mới như:
Dendrobium ayaka, Dendrobium edians beauty, Dendrobium sungould (Trích Nguyễn Thị Hồng Nhật,
2004).
2.1.1.2.

Tình hình sản xuất lan ở Việt Nam

Tại Việt Nam ngành sản xuất kinh doanh hoa kiểng nói chung và lan nói riêng trong vòng 10
năm trở lại đây rất phát triển, với nhiều chủng loại. Tham gia sản xuất gồm nhiều thành phần kinh tế (cá

thể, tập thể, nhà nước, liên doanh hoặc 100% vốn đầu tu nước ngoài). Tuy nhiên sản xuất còn chưa được
áp dụng khoa học kỹ thuật nên mặc dù đa dạng nhưng không đạt về tiêu chuẩn, số lượng và chất lượng do
đó tính cạnh tranh còn thấp.
*Tại TP.HCM:
Trong các chủng loại sản phẩm hoa kiểng, hoa lan xem là nhóm hoa có giá trị kinh tế cao,


25

trong đó lan cắt cành đem lại lợi nhuận khá cao (có thể đạt 500 triệu - 1 tỉ đồng / ha / năm) nhưng vốn đầu

DANH SÁCH CÁC HtNH

tư ban đầu vẫn còn cao (600 - 800 triệu đồng / ha), chủ yếu là phần vốn đầu tư cho cây giống. Trong đó
nhóm Mokara và Dendrobium được hồng nhiều nhất.
- Theo Trung tâm Nghiên cứu khoa học kỹ thuật và khuyến nông TP.HCM, trong thời gian qua
diện tích hồng hoa lan trong thành phố tăng nhanh, từ 20 ha năm 2003 lên 50 ha năm 2004 và khoảng 80
ha năm 2005.
- Để đưa hoa lan trở thành một trong những cây chủ lực trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp trong
những năm tới, TP.HCM đề ra mục tiêu phát triển diện tích hồng hoa lan lên 200 ha vào năm 2010 và một
số giải pháp chính về giống, khoa học kỹ thuật, thị trường tiêu thụ, đào tạo nguồn nhân lực, chính sách hỗ
trợ (ĐCSVN, 27/6/2005).
*Tại Đà Lạt:
- Cây lan Cymbidium đã được nuôi trồng tại Đà Lạt từ rất lâu, chủ yếu để tiêu khiển. Tại đây,
ngoài những loài tự nhiên, các biến chủng, còn có nhiều giống nhập nội nuôi trồng.
- Từ năm 1977, sau khi thành lập tổ Hoa Lan Xuất Khẩu, phong trào hồng lan đã được phát triển
mạnh.
- Đến năm 1985, đã xuất khẩu được trên 15.000 cành hoa Cymbidium.
- Hiện nay nhu cầu hoa lan đang tăng nhanh, trong khi đó mức độ phát triển còn hạn chế. Đó là
do chưa có những đầu tư nghiên cứu về đối tượng này như: vấn đề khoa học, chọn tạo giống và kỹ thuật

nuôi trồng.. .do đó không thể hiểu rõ và đánh giá đúng đắn tiềm năng và triển vọng nguồn lợi này.
- Xu hướng hiện nay đang tập trung vào các giống nhập nội, còn lại các loại lan nội địa ít được
chú ý. Mặc dù các loài biến chửng nội địa có giá trị rất cao, có thể đáp ứng được nhu cầu xuất khẩu. Như
vậy cơ sở để phát triển nghề trồng lan xuất khẩu vẫn phải chú trọng vào cây lan nội địa, nhất là chọn tạo
giống mới từ cây lan nội (Trích Dương Ngọc Bích Quyên, 2002).
2.1.2.
2.1.2.1.

Giới thiệu chung về giống lan Cymbidium
Phân loại

Trong hệ thống phân loại thực vật của thế giới ngày nay, người ta đã xếp riêng Cymbidium vào
một chi (Otto Swartz, 1799). Trong khóa phân loại của Lindley - Bentham - Brieger năm 1983, chi
Cymbidium thuộc tông phụ Cymbidinae, tông Dendreae, phân họ Orchidoideae.
Theo tài liệu về thực vật ở Đông Dưomg, từ năm 1932, Henri Lecompte cho rằng chi này cỏ 120
loài. Gần đây, năm 1978 Jean Carmard sắp xếp lại và xác định có khoảng 60 loài.
Theo những nhà phân loại học Việt Nam như Phạm Hoàng Hộ, Võ Văn Chi... đã giới thiệu ở
nước ta có khoảng 12 loài: