PHAN UNG TRONG DUNG DICH

Phản ứng trong dung
dịch các chất điện li
Dành cho học sinh lớp 11 THPT
(2 tiết)


Phản ứng trong dung dịch các chất
điện li
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trong dung dịch
các chất điện li.
II. Phản ứng thuỷ phân của muối


I. Điều kiện xảy ra phản ứng trong
dung dịch các chất điện li.
1.

Phản ứng tạo thành chất kết tủa.

Vd:
Na SO + BaCl
2 4
2

2NaCl + BaSO

Na SO
2 4
BaCl

2

Ba2+

Ba2+ + SO 24

4 trắng

(1)

2Na+ + SO 24
+ 2ClBaSO

4 trắng

(2): Phản ứng ion thu gọn của phản ứng (1)

(2)


Cách viết phơng trình ion thu gọn

Chuyển các chất dễ tan và điện li mạnh thành ion, các chất kết tủa, điện
li yếu để nguyên dạng phân tử
phơng trình ion đầy đủ.VD:
2Na+ + SO 2-+ Ba2++ 2Cl4

BaSO +2Na++2Cl4

Lợc bỏ những ion không tham gia phản ứng
phơng trình ion thu gọn. VD:

Ba2+ + SO 24

BaSO

4


2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li
yÐu.
a. Ph¶n øng t¹o thµnh níc

VD1: HCl + NaOH

NaCl + H O
2

NaOH Na+

HCl H+
H+ +

OH-

+ OH-

Phenolphtalein cã
mµu hång

+ ClH O
2

a. Ph¶n øng t¹o thµnh níc

a.

Ph¶n øng t¹o thµnh níc

Vd2:
Mg(OH)
Mg(OH)
Mg(OH)

2
2
2

+

2HCl

+ 2H+ + 2Cl+

2H+

MgCl + 2H O
2
2
Mg2+ + 2Cl- + 2H O
2

Mg2+

+ 2H O
2


2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li
yÐu.
b. Ph¶n øng t¹o thµnh ion phøc
Vd:
AgCl(r) + 2NH

AgCl(r) + 2NH

3

[Ag(NH ) ]Cl
32

3

[Ag(NH ) ]+ + Cl32


2. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt ®iÖn li
yÐu.
c. Ph¶n øng t¹o thµnh axit yÕu
Vd:
HCl + NaCH COO
3

HCl
NaCH COO
3
CH COO- + H+
3

CH COOH + NaCl
3
H+ + ClNa+ + CH COO3
CH COOH
3


3. Ph¶n øng t¹o thµnh chÊt khÝ
Vd:
CaCO (r) + 2HCl
3
CaCO (r) + 2H+
3

CO

2

+ H O + CaCl
2
2
CO + H O + Ca2+
2
2

4. Ph¶n øng «xi ho¸-khö
Vd:
Fe (SO ) + 2KI
2
43
Fe (SO )
2
43
KI
2Fe3+ +

2I-

2FeSO + I + K SO
4
2
2 4
2Fe3+
K+

+ 3SO 2- Vµng n©u
4

+
2Fe2+

I+

I
2


Kết luận
Phản ứng xảy ra trong dung dịch các chất điện li là phản ứng
giữa các ion.
Phản ứng trong dung dịch các chất điện li chỉ xảy ra khi có ít
nhất 1 trong các điều kiện sau:






Tạo thành chất kết tủa
Tạo thành chất khí
Tạo thành chất điện li yếu
Là phản ứng ôxi hoá-khử


II. Phản ứng thuỷ phân của muối

1. Khái niệm về sự thuỷ phân của muối
Là phản ứng trao đổi ion giữa muối hoà tan và nớc làm
cho pH biến đổi.


2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi
Vd1:

NaCH COO
3
CH COO- + HOH
3

Na+ + CH COO3
CH COOH + OH3

pH>7


2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi
Vd2:
Fe(NO )
33
Fe3+ + HOH

Fe3+ + 3NO 3
Fe(OH)2+ + H+

pH<7


2. Phản ứng thuỷ phân của muối
Vd3:
Fe(CH COO)
3
3
Fe3+

+ HOH

CH COO- + HOH
3

Fe3+ + 3CH COO3
Fe(OH)2+ + H+
CH COOH + OH3

môi trờng là axit hay kiềm phụ thuộc vào độ thuỷ
phân của 2 ion.


2. Ph¶n øng thuû ph©n cña muèi
Vd4:
Muèi axit nh NaHCO , KH PO , K HPO … khi hoµ tan
3
2 4 2
4
trong níc ph©n li ra anion HCO -, H PO -, HPO 2-… lµ
3
2 4
4
nh÷ng chÊt lìng tÝnh
m«i trêng cña chóng tuú
thuéc vµo b¶n chÊt cña anion.


Kết luận
Muối trung hoà tạo bởi gốc bazơ mạnh và gốc axit yếu, khi tan

trong nớc gốc axit yếu bị thủy phân, môi trờng của dung dịch là
kiềm (pH>7)
VD: NaCH COO, K S, Na CO
3
2
2 3
Muối trung hoà tạo bởi gốc bazơ yếu và gốc axit mạnh, khi tan
trong nớc, gốc bazơ yếu bị thuỷ phân làm cho dung dịch có tính
axit (pH<7)
VD: Fe(NO ) , NH Cl, ZnBr
33
4
2


KÕt luËn
Muèi trung hoµ t¹o bëi gèc baz¬ m¹nh vµ gèc axit m¹nh,
khi tan trong níc kh«ng bÞ thñy ph©n, m«i trêng cña dung
dÞch vÉn trung tÝnh (pH=7)
VD:
NaCl, KNO , KI…
3