Bai 5 phi kim va cac hop chat cua phi kim

Khóa h c LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n)

Phi kim và các h p ch t c a phi kim

PHI KIM VÀ CÁC H P CH T C A PHI KIM
(TÀI LI U BÀI ẢI NẢ)

Giáo viên: PH M NG C S N
ây là tài li u tóm l

c các ki n th c đi kèm v i bài gi ng “Phi kim và các h p ch t c a phi kim” thu c Khóa h c

LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n) t i website Hocmai.vn.
có th n m v ng ki n th c ph n
“Phi kim và các h p ch t c a phi kim”, B n c n k t h p xem tài li u cùng v i bài gi ng này.

C u hình e
ngoài cùng

Tính ch t
đ n ch t

Tính ch t
h p ch t

C u hình e
ngoài cùng
Tính ch t
đ n ch t

Nhóm VII A Halogen: 9F19 17Cl35,5

ns2np4nd1
C b n ns2np5  kích thích
ns2np3nd2
S oxi hoá-1
ns1np3nd3

80
35Br

127
55I

(At)

+3
+5
+7

- Là các phi kim m nh nh t tác d ng h u h t kim lo i, phi kim, hiđrô, các ch t kh t o
X-1 .
nX2 + 2M  2MXn.
X2 + H2  2HX.
X2 + H2O + SO2  2HX + H2SO4 .
- Flo m nh nh t .
F2+H2
2HF t i l nh n .
F2 + H2O
2HF + 1/2 O2 n c b c cháy.
- Clo, brom v a kh v a oxi hoá.
X2 + HOH

HX + HXO.
- N c clo t y màu sát trùng.
- Tính oxi hoá : I2 < Br2 < Cl2.
Br2 + 2NaI 2NaBr + I2.
i u ch : Oxi hoá HX : 4HX + MnO2  MnX2 + X2 + 2H2O.
i n phân nóng ch y : 2 NaX 2Na + X2.
- Hiđrua halogen HX  đ u là khí, tan trong n c t o axit halogen hiđric HX.
- HX đ u là axit m nh (+ baz , oxit baz , mu i, kim lo i tr c H  H2)
- HX  và HX đ u là ch t kh
16HX + 2KMnO4
5X2+ 2KX+2MnX2+8H2O.
- c bi t HF n mòn thu tinh: 4HF + SiO2 ฀ 2H2O + SiF4 .
i u ch : T ng h p: H2 + X2
2HX.
Sunfat: 2NaX + H2SO4
Na2SO4 + 2HX.
Các h p ch t có oxi c a Halogen đ u có s oxi hoá d ng
Không b n: 2KClO3 2KCl + 3O2.
Oxi hoá m nh: CaOCl2+2HCl
CaCl2+H2O+Cl2.
i u ch : tác d ng v i ki m Cl2+2NaOH NaCl+NaClO+H2O.
Cl2 + Ca(OH)2
CaOCl2 + H2O.
Nhóm IV A: 6C12 14Si28 32Ge72,6
C b n ns2np2
 kích thích ns1np3.

118,7
207
50Sn

82Pb

- Là các phi kim trung bình, kim lo i y u.

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 1 -


Khóa h c LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n)
Al

 Al4C3
H

C

2
 CH 4

Phi kim và các h p ch t c a phi kim







 kh
H 2SO 4 ;HNO3
 CO 2 
- 3 d ng thù hình: kim c ng, than chì, fuloren.
F2


 SiF4
 khö
O2
Si


SiO2
O ;CO ;M O

2
2
x y

 CO

Mg

Tính ch t
h p ch t

C u hình e

ngoài cùng

Tính ch t
đ n ch t

Tính ch t
h p ch t


 Mg 2Si
oxi ho¸
- 2 d ng thù hình: tinh th , vô đ nh hình.
* CO trung tính, kh m nh:
CO + CuO  CO2 + Cu.
* CO2 oxít axít : CO2 + H2O H2CO3.
CO2 + NaOH  Na2CO3 + H2O.
* Oxi hoá y u : CO2 + Mg
CO + MgO.
* H2CO3 và M2(CO3)n không b n
SiO2 + 2 NaOH Na2SiO3 + H2O.
SiO2 + 4HF
SiF4 + 2H2O.
* H2SiO3 y u h n H2CO3.
* Mu i silitcat thu phân .
Na2SiO3 + 2H2O 2NaOH + H2SiO3 .

Nhóm VI : 8O16 16S32 34Se79 52Te27,6 84Po209
C b n s2np4  kích thích ns2np3nd1 +4
S oxi hoá-2
ns1np3nd2 + 6

Là các phi kim m nh (tr Po) y u h n halogen.
Tác d ng h u h t KL, nhi u PK, H2 (tr Cl2, F2).
* Oxi: 2O2 + 3Fe
Fe3O4.
O2 + 2H2
2H2O .
2O2 + CH4
CO2 + 2H2O .
* L u hu nh r n màu vàng 2 d ng thù hình
- Tính oxi hoá: nS + 2M M2Sn S +H2
H2S.
- Tính kh : S + O2 SO2.
S + 2H2SO4 3SO2 + 2H2O.
* Ozon O3 : Oxi hoá m nh h n oxi:
2Ag + O3 Ag2O + O2 ; 2O3
O2
2KI + O3 + H2O 2KOH + I2 + O2
* Hiđropezoxit
- L ng không màu, không b n : H2O2
1/2 O2 + H2O.
- Tính OXH : H2O2 + KI
I2 + KOH.
- Tính kh : H2O2 + Ag2O Ag + O2 + H2O.
* Hiđrosunphua H2S
- Khí không màu, th i, đ c, tan t t.
- Tính kh : tác d ng v i O2; n c clo; I2.
- Tính axit y u: tác d ng v i dung d ch NaOH.
* ioxit sunphua SO2.
- Khí không màu h c, đ c .
- Có c tính oxi hoá và tính kh .

+ Tính kh : tác d ng O2.

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 2 -


Khóa h c LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n)

Phi kim và các h p ch t c a phi kim

+ Tính oxi hoá: tác d ng H2S.
- Là oxit axit: tác d ng baz và oxit baz .
* H2SO4
- H2SO4 đ c có tính oxi hoá r t m nh: tác d ng ch t kh t o SO2; S hay H2S.
- H2SO4 loãng có tính axit m nh: tác d ng v i baz ; oxit baz ; kim lo i, mu i ...

C u hình e
ngoài cùng

Tính ch t
đ n ch t

Nhóm VA : 7N14 15P32 33Ag75 51Sb121,75 84Bi209
C b n ns2np3 (+3)  Kích thích ns1np3nd4 (+5)
Riêng nit : +1 +2 +3 +4 +5

- Là các phi kim (tr Bi).
- Tính oxi hoá > kh , tác d ng nhi u kim lo i m t s phi kim, H2 .
* Nit N2 có liên k t  b n tr
t0 th ng.
H

2
 NH3

 oxi ho¸
Ca
N2

 Ca 3 N 2

O ; tl®

2

 NO
: khö
N2 đi u ch b ng ph ng pháp ch ng c t phân đo n không khí l ng ho c nhi t phân
NH4NO2
* Photpho có 2 d ng thù hình, P đ , P tr ng. Có c tính oxi hoá và tính kh .
- Tính oxi hoá : P + Ca  Ca3P2.
- Tính kh : 4P + 5O2  2P2O5.
P + Cl2  PCl3 ho c PCl5.

* Amoniac: khí khai tan r t nhi u trong n
- Khí NH3 có tính kh .

c.

 2N 2  6H 2O
4NH3  3O 2 
to

4NH3  5O2  4NO  6H 2O
to

2NH3  3CuO  3Cu  N 2  3H 2O

Tính ch t
h p ch t

 N 2  6HCl
2NH3  3Cl2 
- Dung d ch NH3 có tính baz .

NH3  HCl 
 NH4Cl
4NH3  Cu(OH)2 
 [Cu(NH3 )4 ](OH)2 tan
i u ch : NH3
NO
NO2
HNO3.
* H3PO4 axit 3 l n trung bình
- Mu i trung tính: 3Ag+ + PO43- Ag3PO4 (dùng nh n ra PO 34 ).
- Mu i axit: Ca(H2CO)4 + 2Ca(OH)2  Ca3(PO4)2 + 4H2O.

Phân bón hoá
h c

– Phân đ m : NH4Cl, NH4NO3 , (NH4)2SO4 , Ca(NO3)2 , NaNO3 , (NH2)CO.
– Phân lân : Ca3(PO4)2 (phân lân nung ch y), Ca(H2PO4)2.CaSO4 (supe photphat
đ n), Ca(H2PO4)2 (supe photphat kép), (NH4)2HPO4 và NH4H2PO4 (amophot).
– Phân kali : K2CO3 ; KCl ; K2SO4 .
Ngoài ra còn có m t s lo i khác nh phân ph c h p N–P–K ; phân vi l ng,...

Nhóm IVA : Cacbon (C), silic (Si), gemani (Ge), thi c (Sn), chì (Pb).

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 3 -


Khóa h c LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n)

Phi kim và các h p ch t c a phi kim

1. Khái quát
– Nhóm IVA g m cacbon (C), silic (Si), gemani (Ge), thi c (Sn), chì (Pb).
– C u hình electron l p ngoài cùng : ns2np2
– D ng đ n ch t : C, Si, Ge, Sn, Pb
– T C t i Pb :

+ N ng l ng ion hoá gi m d n
+ Tính phi kim gi m, tính kim lo i t ng  C, Si là các phi kim, Ge là phi kim, Sn và Pb hoàn toàn là các
kim lo i.
2. Tính ch t hoá h c
a) Cacbon (C)
* Cacbon đ n ch t :
- Các d ng thù hình ph bi n : kim c ng, than chì, fuleren, than vô đ nh hình,...
- Tính ch t hoá h c :
+ Tính kh : tác d ng m nh v i O2 và ch t oxi hoá m nh (HNO3, H2SO4 đ c, KClO3).
to

C + O2 

CO2

to

C + CO2 

2CO

to

C + 4HNO3  CO2 + 4NO2 + 2H2O
+ Tính oxi hoá : tác d ng v i H2, m t s kim lo i

nhi t đ cao

o

t , xt

C + 2H2  CH4
to

4Al + 3C  Al4C3
* H p ch t c a cacbon :
– Cacbon monooxit (CO) là oxit trung tính có tính kh m nh (kh O2, Cl2, oxit kim lo i) ; đ
trong công nghi p b ng cách cho h i n c qua than nung đ , trong PTN :

c đi u ch

t o ,xt

HCOOH

 CO + H2O
– Cacbon oxit (CO2) là oxit axit. i u ch t CaCO3 trong PTN, trong CN đ
s n xu t sinh ra CO2.

c thu h i t các quá trình

– Axit cacbonic H2CO3 là axit r t y u, t o 2 lo i mu i : cacbonat (CO 32  ) và hiđrocacbonat ( HCO-3 ). Ví
d : Na2CO3, NaHCO3
– Mu i cacbonat quan tr ng : CaCO3, Na2CO3, NaHCO3.
b) Silic (Si)
* Silic có m t s d ng thù hình : silic tinh th , silic vô đ nh hình.
* Tính ch t hoá h c :
- Tính kh : tác d ng v i F2, O2 và h p ch t nh dung d ch ki m
to

Si + 2F2  SiF4
to

Si + O2 

SiO2
to

Si + 2NaOH + H2O  Na2SiO3 + 2H2
– Tính oxi hoá: tác d ng v i kim lo i t o mu i silixua
to

2Mg + Si  Mg2S
* i u ch :
Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

- Trang | 4 -


Khóa h c LT H KIT-3: Môn Hóa h c (Th y Ph m Ng c S n)

Phi kim và các h p ch t c a phi kim

o

t
- Trong PTN : SiO2 + 2Mg 


Si + 2MgO.

o

t
- Trong CN : SiO2 + 2C 
 Si + 2CO .
* H p ch t c a Si : H2SiO3 (axit silixic) là axit y u h n H2CO3.
Mu i silicat có nhi u ng d ng ch y u nh thu tinh th ng (h n h p mu i natri silicat, canxi silicat và
silic oxit : Na2O.CaO.6SiO2), thu tinh th ch anh, phalê, đ g m, xi m ng.

Giáo viên: Ph m Ng c S n
Ngu n:

Hocmai.vn – Ngôi tr

ng chung c a h c trò Vi t

T ng đài t v n: 1900 58-58-12

Hocmai.vn

- Trang | 5 -