phan tich nhan vat Chi Pheo

Sưu tầm tại sách 500 bài văn hay 11
Phân tích hình tượng nhân vật Chí Phèo
Bài làm
So với các tac phẩm hiện thực cùng thời viết về người nông dân bị áp bức, bóc lột
như Bước đường cùng của Nguyễn Công Hoan, Tắt đèn của Ngô Tất Tố thì Chí phèo của
Nam Cao đúng là một truyện ngắn đặc sắc hơn cả. Viết tác phẩm này, nhà văn đã “khơi
được nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa ai có” ở một đề tài quen thuộc. Ông
đã phát hiện những nỗi đau khổ không gì so sánh được của người nông dân trong xã hội cũ
là vì: bị áp bức bóc lột, vì nghèo đói và bế tắc, cùng đường người nông dân có thể bị tha
hóa, hủy hoại cả phần hồn đến phần xác, từ nhân tính đến nhân hình. Phân tích nhân vật
Chí Phèo, nhân vật chính trong tác phẩm cùng tên, không những thấy rõ những hình ảnh
vừa nói, mà còn thấy được cái mới mẻ độc đáo đầy nhân đạo của nhà văn về người nông
dân trước Cách Mạng tháng Tám.
Nói đến Chí Phèo là nói đến một thằng khốn khổ nhất trong những thằng khốn khổ,
điển hình cho nỗi khốn khổ tủi nhục của người nông dân trong xã hội thực dân phong kiến.
Chí vốn là một đứa con hoang may nhờ chút tình thương của xã hội mới có thể tồn tại mà
trưởng thành . Mới đẻ ra, Chí bị vứt đi ở bên cái lò gạch cũ bỏ không và sau đó trở thành
một món hàng mua bán. Từ thuở nhỏ “bơ vơ đi ở nhà này lại đi ở cho nhà nọ” đến năm
hai mươi tuổi, Chí làm canh điền cho Bá Kiến. Khi ấy Chí cũng chỉ “ao ước có một gia
đình nho nhỏ, chồng cuốc mướn cày thuê, vợ dệt vải, chung lại bỏ một con lợn để làm vốn
liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm” nghĩa là chỉ mơ ước một cuộc sống hạnh
phúc nhỏi nhoi, bình dị bằng sức lao động của mình. Lúc này tuy hắn còn trẻ nhưng hắn
cũng biết tự trọng. Khi bị bà Ba “quỷ quái của nhà Bá Kiến gọi lên bóp chân “chỉ thấy
nhục chứ yêu đương gì”. Đúng là hắn biết phân biệt giữa tình yêu chân chính và thói dâm
tục xấu xa. Nhưng rồi bản chất lương thiện trong sáng này của hắn đã bị xã hội đương thời
ra sức hủy diệt.
Bỗng nhiên chỉ vì ghen tuông vu vơ, Bá Kiến cho giải Chí Phèo lên huyện đi tù.
Sau bảy tám năm biệt tích, một hôm Chí trở về Làng Vũ Đại. Lúc này Chí hoàn toàn thay
đổi. Từ tính cách cử chỉ hành động đến ngoại hình của hắn “ trông đăc như một thằng săn
đá”, “cái đầu thì cạo trọc lóc, cái răng thì cạo trắng hớn, cái mặt thì đen mà rất cơn cơn, hai
mắt gườm gườm trông gớm chết”. Nhà tù đã cướp đi bộ mặt lương thiện của Chí vầ biến

Chí thành kẻ lưu manh đầy tội lỗi. Hay trông lại ngoại hình của hắn “hăn mặc quần nái
đen, áo tây vàng, ngực áo phanh ra để lộ những hình chạm trổ rồng phượng”. Đúng là một
kẻ côn đồ “anh chị” bất chấp mọi thứ sẵn sàng gây gổ đâm chém. Từ đó, Chí đi từ hàn
động lưu manh vô ý thức để nhằm đáp ứng cơn thèm rượu và thói ngổ ngáo ngang ngược
đén chổ trở thành đầy tớ chân tay cho Ba kiến. Chí cũng như người nông dân khác dễ bị bị
mua chuộc và lợi dụng. Thật vậy chỉ vì mấy câu nói ngọt xớt, một chuỗi cười Tào Tháo và
dăm ba hào, một bữa ăn…Bá Kiến đã thu phục được kẻ thù trở thành công cụ mù quáng
trong tay mình. Công việc của Chí là đập đầu, rạch mặt, đe dọa, ăn vạ, tống tiền. Bọn
cường hào lợi dụng hắn để thanh trừ lẫn nhau. Có lần được Bá Kiến sai đi đòi nợ Đội Tảo
xong việc hắn vênh váo: “Anh hùng làng này có thằng nào bằng ta. Cả cuộc đời hắn từ đó
trong những cơn say triền miên và đâu biết rằng trong cơn say hắn đã đập phá biết bao
nhiêu gia đình, đập vỡ bao nhiêu hạnh phúc, làm chảy máu và nước mắt của bao nhiêu
người lương thiện”.
Bởi vậy trong con mắt của mọi người trong làng Vũ Đại, Chí Phèo đúng là một con
quỷ dữ. Tất cả mọi người trong làng điều tránh mặt hắn mỗi lần hắn đi qua, khi chìm đắm
trong cơn say, hắn chửi bới, la làng mọi người đều mặc thây nó, và Chí chửi thì chỉ một
mình nghe, không ai thèm lên tiếng, đáp lại chỉ có tiếng chó sủa lao xao trong xóm. Như
vậy, đúng là Chí đã mất hết cả nhân hình lẫn nhân tính, bị khai trừ ra khỏi xã hội loài
người.
Vạch ra một cách loogic quá trình lưu manh hóa của Chí Phèo, Nam Cao đã mạnh
mẽ tố cáo tội ác của bọn thực dân phong kiến đã xô đẩy người nông dân vào con dường bế
tắc không lối thoát.
Những giá trị nỗi bật của tác phẩm là miêu tả người nông dân lưu manh hóa, Nam
Cao không hề bôi nhọ nông dân mà trái lại phát hiện và nhận định nhân phẩm của họ, ngay
tring khi họ bị cướp mất cả nhân hình nhân tính, nhà văn đã rọi sáng tình yêu thương trong
đáy sâu của tội lỗi. Trong một đêm kia, hắn gặp Thị Nở. Những phẩm chất nông dân trong
con người hắn được khơi dậy một cách bất chợt. không ngờ sau cái đêm ấy, nếu Chí cứ
nghĩ vẫn vơ mãi thì thị Nở cũng chẳng yên lòng. Tình yêu thương chăm sóc giản dị của thị
đã đánh thức lương tri trong Chí. Suốt trong đêm hai người chìm đắm trong men say tình
yêu. Tỉnh ra hắn chợt bâng khuâng. Lần đầu tiên sau bao nhiêu năm, Chí mới phát hiện

những âm thanh rộn ràng của cuộc sống xung quanh: từ tiếng chim hót vui vẻ, tiếng cười
nói lao xao của mấy người đàn bà bán vải về, đến tiếng anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi
cá. Những âm thanh ấy chính là tiếng gọi nao nức thiết tha của cuộc sống vang lên rộn ràng
trong tâm hồn vừa được khơi dậy của Chí. Cái ước mơ bình dị ngày nào “chồng cuốc
mướn cày thuê, vợ dệt vải…” bỗng dưng trở lại với Chí. Dưới ánh sáng của tình yêu Thị
Nở trở thành người đàn bà có duyên, cũng biết lườm yêu biết e thẹn, biết “ngường ngượng
mà thinh thích” khi nghe hai tiếng “vợ chông”.Cũng là lần đầu tiên Chí thảng thốt nhận ra
“mình đã ở bên kia dốc cuộc đời” hướng về tuổi già, hắn run sợ trước cảnh ốm đau rét
mướt cô độc, đặc biệt cô độc thì thật là đáng sợ.
Cũng may là Thị Nở mang bát cháo hành tới, nếu không chắc là hắn sẽ khóc. Giây
phút đó “hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn làm nũng với Thị như với mẹ. Ôi! Sao mà
hắn hiền…”. Tình yêu của Thị Nở, phút này mở đường cho Chí trở lại làm người: Trời ơi!
Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hòa với mọi người biết bao…thị có thể sống yên ổn
với hắn thì sao người khác lại không thể được”. Rõ ràng phút này thì nội tâm của hắn đã
bừng tỉnh, lương tri của hắn đã tỉnh dây thôi thúc tình cảm của hắn. Hắn thật muốn thế này
mãi, nghĩa là muốn sống như một con người đúng nghĩa.
Chí Phèo hi vọng rằng Thị Nở sẽ lạ cầu nối đưa hắn trở về cái cuộc đời lương
thiện. Nhưng hỡi ơi! Con đường trở lại làm người lương thiện của hắn vừa mới hé mở ra
thì lại đóng sầm lại! Bà cô của Thị Nở đã đứng ra ngăn chặn. Cũng như người dân trong
làng Vũ Đại coi hắn là kẻ lưu manh hơn thế nữa là con quỷ dữ. Và cả Thị Nở, người đàn
bà hắn đặt trọn niềm hi vọng vào đó, nghe lời bà cô “dưới cái môi vĩ đại mà ném vào hắn
bao lời chửi mắng. Như thế, Chí Phèo rơi vào một bi kịch tinh thần đau đớn. Hắn đã bị xã
hội cự tuyệt quyền làm người. Chí Phèo lại uống rượu trong nỗi tuyệt vọng tột cùng. Khốn
khổ chưa! Hơi rượu không săc sụa. Hắn chỉ thoang thoáng thấy hương cháo hành. Càng
thấm thía nỗi đau thân phận hắn ôm mặt khóc rưng rưng…
Đau đớn, xót xa, tuyệt vọng, bế tắc Chí Phèo xách dao miệng dọa: đi giết cả nhà
Thị Nở, nhưng bước chân lại nhà Bá Kiến đâm chết lão rồi tự sát. Chí đã chết ngay trên
ngưỡng cửa cuộc đời khi cánh cửa đó đã đóng chặt trước hắn, không cho hắn trở lại.
Không chấp nhận cuộc sống thú vật trước đó và thấm thía tội ác của kẻ bị cướp mất quyền
làm người của mình, Chí xách dao đến nhà nó dõng dạc đòi quyền làm người lương thiện

rôi giết chết kẻ thù và kết liễu cuộc đời mình. Câu hỏi cuối cùng của Chí: “ Ai cho tao làm
người lương thiện? Làm thế nào cho mất được những vết mảnh chai trên mặt này” là một
câu hỏi đầy phẫn uất, đau đớn và day dứt mãi bao thế hệ người đọc!.
Chí Phèo đúng là hiện thân đầy đủ nhất của những người khốn khổ tủi nhục trong
xã hội thực dân phong kiến đương thời: bị chà đạp, bị cào xé, bị hủy hoại từ nhân tính đến
nhân hình. Bằng nghệ thuật kể chuyện hấp dẫn, xây dựng tính cách nhân vật sinh động hấp
dẫn và sắc sảo, Nam Cao đã đặt ra và giải quyết tấm bi kịch của người nông dân hồi ấy: Bị
cự tuyệt quyền làm người. Từ cuộc đời của nhân vật này, nhà văn đã tái hiện sinh động cụ
thể và sắc sảo những hiện thực của xã hội đương thời, đưa ra lời tố cáo mạnh mẽ sự tàn
nhẫn vô tâm của xã hội ấy. Qua nhân vật điển hình xuất sắc Chí Phèo, nhà văn đã lên tiếng
bảo vệ cho quyền làm người. Như thế Nam Cao chẳng những nhà vă hiện thực sâu sắc mà
còn là nhà văn có tinh thần nhân đạo cao cả…