Phân tích nhân vật chí phèo trong truyện làng vũ đại ngày ấy

Phân tích nhân vật Chí Phèo
Nam Cao là một trong những cây bút xuất sắc nhất
của dòng văn học hiện thực phê phán giai đoạn 3045
+ Sự nghiệp sang tác của Nam Cao trước CM tháng 8
tập trung vào 2 mảng đề tài là người nơng dân
nghèo và trí thức tiểu tư sản nghèo
+Tác phẩm Chí Phèo là một thành công của Nam
Cao viết về người nông dân nghèo.Thông qua hình
tượng nhân vật Chí Phèo Nam Cao đã khắc hoạ bức
chân dung của người nông dân bị đẩy vào bước
đường cùng khơng lối thốt.Kết cục tha hố lưu
manh hố tất yếu như một sự giải thoát
Thân Bài
(*)Trước khi gặp TN
--Tuổi ấu thơ
+ Khơng cha,khơng mẹ,khơng họ hang thân thích
+Lớn lên nhờ sự cưu mang của dân làng
èTuổi thơ bất hạnh tủi nhục
--Trưởng thành
+Làm anh canh điền cho nhà Lý Kiến(khỏe mạnh


sống bằng thể chất ..)
+Bị mụ 3 của bá Kiến bắt làm trị mờ ám Chí Phèo
vừa sợ vừa nhục
èMột con người giàu lòng tự trọng
Dẫn chứng “20 tuổi người ta khơng phải là đá,cũng
khơng phải tồn là xác thịt.Người ta khơng thích cái
gì người ta khinh”
——>Cuộc đời Chí trước khi ở tù là một cuộc đời
nghèo khổ,tủi nhục nhưng lương thiện

--Sau khi ra tù
Cả nhân hình và nhân tính đều thay đổi
(-)Nhân hình
+Mọi người khơng nhận ra
+Trơng hắn như thằng săng đá(Cái đầu trọc lốc,răng
cạo trắng hớn,mặt câng câng,hai mắt gườm gườm)
(-)Nhân tính
+Uống rượu rồi say khướt. Đến nhà Bá Kiến ăn vạ
+Rạch mặt, đập đầu,chem. giết.giật cướp,doạ
nạt,liều lĩnh
+Bỗng chốc trở thành tay sai đắc lực cho Bá Kiến


èèVới hình tượng Chí Phèo.Nam Cao đã nêu lên một
hiện tượng phổ biến,có tính quy luật ở nơng thơn
Việt Nam.Những lao động lương thiện bị đẩy vào
đương cùng và họ đã phải quay lại đáp trả bằng
chính con đường lưu manh để tồn tại.Trước Chí Phèo
đã có Năm Thọ,Binh Chức.Liệu sau khi Chí Phèo chết
điều đó có thể chấm dứt.Thật khó có thể nói trước
được với cái xã hội “quần ngư tranh thực” người ăn
thịt người này…
(Có thể nói qua về nhà tù thực dân.Nơi mà chỉ tiếp
nhận những anh chàng ngây ngô hiền như cục đất để
rồi nhào nặn con người ta thành những kẻ đầu bò
đầu bướu.Quả là trái với quy luật tự nhiên.Liên hệ chi
tiết Chí Phèo được sinh ra bên lò gạch.Phải chăng
đây là chi tiết tài tình của Nam Cao:” Lị gạch đúc ra
những viên gạch thì nhà tù đó chẳng khác nào cái lị
và viên gạch ở đây khơng phải ai khác chính là Chí

Phèo”)
Nếu như dừng ở đó thì Nam Cao cũng khơng hơn gì
các nhà văn hiện thực phê phán trước đó.Nhưng cái
hay cái tài tình của ơng là đã rọi ánh sang vào những
tâm hồn đã tha hoá đã nhơ bẩn ấy để thấy rằng
trong Chí vẫn cịn chút lương tri.Nhưng Nam Cao rọi
thế nào ???Chỉ có tình u mới thức tỉnh được con
quỷ dữ ấy.Và phải chăng tình yêu là một thứ gì đó
hết sức thiêng liêng.Nó dường như đã cảm hoá được
con quỷ dữ của làng Vũ Đại…
(*)Sau khi gặp Thị Nở


+Vẫn như bao ngày,Chí Phèo vẫn say,hắn ăn trong
lúc say. Ăn vạ trong cơn say,thậm chí ngủ cả trong
say.Và say chính trong lúc say.Có lẽ cuộc đời của Chí
cứ mãi tuột dài trên con dốc thăm thẳm đó nếu
khơng có bàn tay chăm sóc của Thị Nở ngăn lại ….
+Chí Phèo say sưa trở về túp lều của mình,thấy Thị
Nở nằm hớ hênh.Vậy là cuộc tình khốn khổ khốn nạn
của 2 người đã xảy ra
+Nếu như Thị Nở ban đầu chỉ làm cho bản năng sinh
vật của một người đàn ơng trỗi dậy thì ngay sau
đó.Sự chăm sóc quan tâm mộc mạc,chân tình của
Thị đã đánh thức cái lương thiện trong người Chí
+Lần đầu tiên Chí tỉnh trong suốt bao năm qua.Hắn
còn cảm nhận được tiếng người qua lại kháo nhau
giá vải hơn kém.Tiếng anh gõ mái chèo đuổi cá.Tiếng
chim hót ríu rít.
+Đặc biệt hắn cảm nhận được ánh nắng bên ngoài

rực rõ trong khi bên trong túp lều mới chỉ hơi tờ mờ
+Hắn nghĩ đến mình
Q khứ:Từng mơ ước:Chơng quốc muớn cầy
thuê,vợ dệt vải,chúng lại bỏ một con lợn nuôi làm
vốn liếng.Khá giả mua giăm ba sào ruộng làm
Hiện tại :Thấy mình già nua và cơ độc
Tương Lai: Đói rét, ốm đau và cơ độc (cái này cịn sợ
hơn cả đói rét ốm đau)


+Lúc Thị Nở mang cháo hành(tâm trạng Chí Phèo:
mắt ươn ướt,vui buồn, ăn năn)
(Làm rõ chi tiết bát cháo có ảnh hưởng sâu sắc trong
nội tâm của Chí Phèo trong thời điểm này)
+Chí bắt đầu suy nghĩ rằng Thị có thể làm lành với
hắn thì tại sao người khác lại không?Hắn muốn mọi
người chấp nhận hắn vào thể giới của lồi người.Thế
giới của người lương thiện .Phải chăng tình u của
Thị Nở đã mở đường cho hắn có những khát khao
cháy bỏng trở về đúng nghĩa với một con người.
+Hắn cảm nhận được tình yêu và nhớ về bà 3.Người
đàn bà cũng quan tâm đến hắn nhưng chỉ để thoả
mãn dục vọng chứ u đương gì!(Trích:”Chả nhẽ tao
gọi mày vào chỉ để bóp chân thơi à”)
+Nhưng tội nghiệp thay cho Chí Phèo.Hắn cầu cứu
vào Thị Nở thì khác nào người chết đuối vớ phải
mảng bèo.Thị là một người đàn bà u mê,dở hơi. Ăn
nằm với Chí 5 ngày rồi bỗng đột nhiên về hỏi bà cô
và ả đã mang hết những gì bà cơ nói tát hết vào mặt
Chí Phèo.

+Chí Phèo sửng sốt,gọi lại .Chí đuổi theo nắm lấy tay
+Cuộc đời Chí Phèo là một bức tường cao,dày đặc chỉ
có duy nhất một lối thốt nhưng bà cơ của Thị Nở đã
đứng đó và chặn lại.Chúng ta cũng khơng thể trách
bà cơ được.Vì bà cũng như bao người dân làng Vũ


Đại đã quen coi Chí là tên lưu manh rồi. Hôm nay
linh hồn của hắn trở về nhưng không ai nhận ra
+Chí Phèo rơi vào nỗi đau đớn tuyệt vọng.Hắn bị cả
cái xã hội kia ruồng bỏ.Hắn uống rượu nhưng sao
càng uống càng tỉnh ra.Hơi cháo hành ở đâu bỗng
nhiên trở về.Hắn càng thấm thía nỗi đau.Rồi ơm mặt
khóc rưng rức
(Bi kịch xảy ra.Có thể nói về bi kịch của Chí rất nhiều
nhưng có vẻ bi kịch cuối truyện là bi kịch lớn và
mang tính gay gắt nhất.)
+Hắn hằn học địi giết bà cơ Thị Nở nhưng lại vác
dao tới nhà Bá Kiến
(Có thể coi đây là một tình tiết thiên tài của nhà văn
Nam Cao)
Trong tièm thức thì kẻ thù của Chí Phèo vẫn là Bá
Kiến.Chí Phèo giết Bá Kiến rồi cũng dung dao kết liễu
đời mình
+Câu hỏi cuối bài: “Ai cho tao lương thiện” là câu hỏi
làm day dứt người đọc .Qua hình tượng Chí Phèo
Nam Cao đã gián tiếp đặt ra câu hỏi to lớn ấy. Đó là
vấn đề mang ý nghĩa xã hội,có tầm vóc lớn lao
Kết Bài
+Câu truyện kết thúc bằng một cái kết đầy bi thương

nhưng là tất yếu.Tất yếu của cái xã hội thực dân
phong kiến xấu xa , đen tối đã không cho con người


ta sống, mà chừng nào nó cịn tồn tại thì cịn những
con người bị lưu manh hóa, cịn những "Chí Phèo
con" bên lò gạch bỏ hoang.
+Bằng nghệ thuật xây dựng nhân vật tài tình, cách
kể chuyện cơ đọng, dồn nén, Nam Cao đã khiến cho
người đọc bao thế hệ sẽ mãi khơng thể qn "Chí
Phèo". Bởi nó là hình ảnh tố cáo mạnh mẽ nhất cái
xã hội xấu xa, đen tối ấy.
+ Ông đã cho người đọc thấy cái bi kịch thóng khổ
nhất của người nơng dân-- đó khơng phải chỉ là nỗi
nghèo khổ vật chất mà còn là nỗi đau tinh thần, nỗi
đau bi tước đoạt quyền sống, quyền làm người lương
thiện, tưởng chừng như rất đỗi giản đơn, bình dị mà
vơ vọng
linhlinh_97
10-27-2009, 09:29 PM
bài ni hay thiệt
mà cho tui chộp zi
tui ang cn
vBulletinđ v3.8.1, Copyright â2000-2009, Jelsoft
Enterprises Ltd.
Moderators Chí Phèo - một tấn bi kịch của một
người nơng dân nghèo bị tha hóa
trong xã hội cũ, một con người điển
hình. Bản chất của Chí Phèo là một
con người lương thiện, ln khao

khát được sống như một người bình
thường, muốn sống lương thiện
Tham gia
nhưng lại bị xã hội lúc bấy giờ biến
ngày: 20-07- thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại.
2008
Bi kịch này bắt đầu diễn ra trong nội


Đến từ:
Thiên đường
tình yêu
Bài viết:
2,218
Đã cảm ơn:
95
Được cảm ơn
837 lần với
489 bài viết

tâm Chí Phèo khi hắn gặp Thị Nở với
“bát cháo hành”. Chính tình u Chí
Phèo - Thị Nở đã đánh thức con
người lương thiện của hắn. Hay nói
cách khác chính sự xuất hiện của Thị
đã cứu Chí Phèo thốt khỏi tấn bi
kịch đó dù chỉ là trong phút chốc.
Chí Phèo là kiệt tác của Nam Cao.
Trên cơ sở người thật, việc thật ở
quê mình, tác giả đã hư cấu, sang

tạo nên bức tranh hiện thực sống
động về xã hội nông thôn Việt Nam
trước CMT8 với tất cả sự tăm tối,
ngột ngạt cùng bao nhiêu bi kịch
đau đớn, kinh hồng... Dù có được
đặt tên là Cái lị gạch cũ, Đơi lứa
xứng đơi hay Chí Phèo thì tác phẩm
ấy vẫn được nhận ra bởi giá trị hiện
thực và nhân đạo vơ cùng to lớn của
nó.
Nhân vật chính Chí Phèo là đại diện
điển hình cho bi kịch của những
người nơn dân bị tha hoá trong xã
hội cũ. Nhưng những cảnh ngộ cùng
quẫn, bi đát trong c xã hội ấy đã
khơng thể làm cho những người dân
quê khốn khổ như Chí Phèo mất đi
niềm khao khát được sống tốt đẹp
và lương thiện. Trong con người họ
lúc nào cũng luôn âm ỉ một sự phản
khánh vô cùng mạnh mẻ.


Một chút về Chí Phèo, ta có thể thấy
hắn là một đưa con rơi, ra đời trong
cái lò gạch cũ, lớn lên bằng tình
thương bố thí của những người
nghèo. Khi lớn lên làm canh điền
trong nhà Bá Kiến lại bị vợ ba Bá
Kiến gọi lên “bóp chân”; Bá Kiến

sanh long ghen tng nên đưa đi tù.
Thời gian sau, Chí Phèo lại trở thành
“con quỷ dữ của làng “Vũ Đại” tác
oai tác qi dân lành. Chí Phèo chìm
trong cơn say, chỉ có một lần hắn
tỉnh thật sự vào một buối sáng (đã
được Thị Nở đánh thức). Nhưng rồi
tình yêu bị đổ vỡ. Bế tắc, đi tìm
lương thiện, hắn giết Bá Kiến rồi tự
giết mình. Chí Phèo chết nhưng chưa
hết truyện. Thị Nở “nhìn nhanh
xuống bụng” và “và thống hiện ra
cái lị gạch cũ”. Một “Chí Phèo con”
sắp ra đời. Cách sắp xếp khá tinh tế
độc đáo. Cứ mỗi lần Chí Phèo ngoi
lên thì lại bị cuộc đời này đè xuống.
Khiến người đọc phải theo dõi liên
tục không thể rời được.
Hay cho Nam Cao khi xây dựng được
một chiều diễn biến tâm lý nhân vật
thật xuất sắc. Ta có thể nhận thấy
dễ dàng nhất ở đoạn Chí Phèo mở
mắt thì trời đã sang… Một lần hắn
tỉnh. Những thanh sắc cuộc sống


“mặt trời chắc đã cao”, “tiếng chim
ríu rít” lại hiện lên mặc dù hắn đang
ở trong cái lều ẩm thấp. Lần đầu tiên
hắn tỉnh, và cũng là lần đầu tiên hắn

có những rung động với trước cuộc
sống. Hắn nghe “tiếng cười nói của
những người đi chợ”, “nghe tiếng
thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá”.
- Rồi những kỉ niệm xưa lại hiện về.
Có lần hắn ước ao “một gia đình nho
nhỏ. Chồng cày thuê cuốc mướn, vợ
dệt vải…mặc dù chỉ là mơ hồ.
- Từ đấy hắn cảm thấy buồn cô độc.
+ Cái diễn biến tâm lí của một con
quỷ đang hướng về lương thiện.
Trong truyện ngắn Chí Phèo , q
trình bị cự tuyệt quyền làm người
thật ra đã bắt đầu từ lâu, diễn ra
đồng thời với q trình bị tha hố.
Tiếng chửi ngay từ đầu tác phẩm đã
thể hiện điều đó.Chí cất lên tiếng
chửi trời, chửi đời, chửi làng xóm, tất
cả mọi người - những kẻ không chửi
lại, cả những kẻ đã đẻ ra hắn. Tiếng
chửi ấy như là tiếng hát để được giải
thoát, vu vơ, ngân ngơ của một
thằng say. Vậy mà nó thật trừu
tượng mà cụ thể, xa đến gần, có thứ
tự và vơ cùng văn vẻ. Tiếng chửi là
khao khát được giao tiếp với đời dù
là hình thức giao tiếp hạ đẳng
nhất .nhưng nó lại khơng được ai

đáp lại cả. Nhưng phải từ khi gặp Thị
Nở, tức là từ khi Chí Phèo thức tỉnh,
bi kịch mới thật sự bắt đầu. CP ngạc
nhiên ,xúc động khi TN bê bát cháo
hành sang cho CP.Hương vị cháo
hạnh là hương vị của tình yêu chân
thành, hạnh phúc giản dị mà to lớn.
Rồi liên tiếp, CP đều cảm thấy hơi
cháo hành thoang thoảng trong mũi.
Lần đầu là khi Thị từ chối, hắn nghĩ
ngợi một tí, rồi hình như hiểu, hiểu
mình đã có quá nhiều tội lỗi, ngẩn
người ra để tự hổi làm sao để trở lại
làm một con người bình thường?!
Lần thứ hai là lần quyết định hành
động, hắn uống thật nhiều rượu
nhưng càng uống lại càng tình, tình
ra lại buồn, lúc đó hơi cháo hành lại
thoang thoảng xuất hiện, đó là ý
nghĩa biểu trưng, hắn lại nghĩ đến
Thị, phân vân giữa việc làm người và
một con quỹ, đó chính là ước mơ
lương thiện, làm một con người như
mọi người! Rồi đến lúc gặp mặt Bá
Kiên, những hành động đó mới là tư
thế làm người cuối cùng trước khi
chết của CP.
Một CP tỉnh đã giết chết 1 CP say .
CP bằng xương , bằng thịt đã chết
nhưng còn lại trong lọng người đọc

là CP đòi quyền sống , đang dõng
dạc đòi làm người lương thiện. Như
vậy, khi ý thức nhân phẩm đã trở


về , CP khơng bằng lịng sống như
trước nữa . Và CP chết trong bi kịck
đau đớn , chết trên ngưỡng cửa trở
về cuộc sống . Đây khong thể là
hành động lưu manh mà là sự vùng
lên tuyệt vọng của người nông dân
khi thức tỉnh cuộc sống. Mang đậm
giá trị tố cáo rất cao, lên án giai cấp
pk thống trị tha hố, những bị kịch
như vậy sẽ cịn tiếp diễn…
- Nam Cao là nha văn hiện thực xuất sắc nhất của văn học Việt
Nam 1930-1945. Người trí thức và nơng dân nghèo là những hình
ảnh quen thuộc trong các tác phẩm của ơng.
- Chí Phèo là một tác phẩm được xem là kiệt tác của Nam Cao,
kết tinh tài năng nghệ thuật, cái nhìn hiện thực sắc sảo và tấm lòng
nhân đạo cao cả của nhà văn. Đặc biệt, ở đó, Nam Cao đã khá
thành cơng khi miêu tả diễn biến tâm lý và hành động của nhân vật
Chí Phèo từ khi gặp Thị Nở cho đến lúc tự tay cầm dao kết liễu
cuộc đời mình.
2.Diễn biến tâm trạng và hành động của Chí Phèo
1.1.Trước khi gặp Thị Nở
- Chí Phèo gần như sống vơ thức : Bây giờ thì hắn đã thành
người không tuổi rồi. Ba mươi tám hay ba mươi chín? Bốn mươi
hay ngồi bốn mươi? Cái măt hắn khơng trẻ cũng khơng gìa; nó
khơng cịn phải là mặt người: nó là mặt của mơộtcon vật lạ, nhìn

mặt những con vật có bao giời biết tuổi? Chí Phèo cũng khơng biết
ngày hay đêm vì đối với hắn khơng cịn ngày tháng nữa. Bởi vì từ
đấy, hắn bao giờ cũng say. Những cơn say của hắn tràn cơn này
sang cơn khác, thành một cơn dài, mênh mông, hắn ăn trong lúc
say, thức dậy hãy còn say… Chưa bao giờ hắn tỉnh, và có lẽ hắn


chưa bao giờ tỉnh táo, để nhớ có hắn ở đời.
- Đơi với đồng loại, Chí Phèo đã là “con quỷ dữ của làng Vũ
Đại”, tác quái cho bao nhiêu dân làng: Hắn biết đâu hắn đã phá bao
nhiêu cơ nghiệp, đập nát bao nhiêu cảnh yên vui, đạp đổ bao nhiêu
hạnh phúc, làm chay máu và nước mắt bao nhiêu người lương
thiện. Vì thế, tất cả dân làng đều sợ hắn và tránh mặt hắn mỗi lần
hắn qua.
1.2.Sau khi gặp Thị Nở:
- Lúc đầu: Trước khi gặp Thị Nở, tối ấy Chí Phèo đã uống rượu
ở nhà Tự Lãng, một lão vừa làm nghề thầy cúng, vừa làm nghề
hoạn lợn. Ở đó, chưa bao giờ Chí Phèo được uống thoả thê đến
thế… Người ta cư tưởng như cả làng Vũ Đại phải nhịn uống rượu
để cho chúng uống. Khi trở về vườn, Chí đã q say, khơng đi vào
túp lều mà ra thẳng bờ sông đẻ tắm. Trên đường đi hắn gặp Thị Nở
đang ngủ hớ hênh dưới trăng. Sự chung đụng ấy hồn tồn ngẫu
nhiên, mang tính bản năng của người đàn ông trong cơn say.
- Sự thức tỉnh:
Sáng hôm sau, khi đã trải qua 2 biến cố: gặp Thị Nở rồi bị trúng
gió được Thị Nở đưa vào lều.
+Đầu tiên, Chí Phèo tỉnh rượu: Đây có lẽ là lần đầu tiên anh ta
tỉnh rượu kể từ lúc ra tù về. Những lần trước, mỗi khi tỉnh rượu,
anh lại uống, vì thế say kế tiếp say. Cịn lần này, Chí Phèo tỉnh
rượu với trạng thái khác hẳn: “ Người thì bủn rủn, chân tay khơng

buồn nhấc; hay là đói rượu, hắn hơi rùng mình. Ruột gan lại nơn
nao lên một tí. Hắn sợ rượu như những người ốm sợ cơm”. Đó là
điều rất lạ ở Chí.
+Từ tỉnh rượu, Chí Phèo dần thức dậy ý thức vốn có ở một
người bình thường. Lần đầu tiên, nah ta nghe tiếng ríu rít bên


ngồi, tiếng cười nói của người đi chợ, tiếng gõ mái đuổi cá của
anh thuyền chài. Tất cả những âm thanh ấy là những tiếng quen
thuộc hơm nào chả có, nhưng hơm nay Chí Phèo mới nghe thấy,
bởi xưa nay anh chưa bao giờ hết say.
Khơng những thế, Chí cịn biết ngồi cái lều ẩm thấp chỉ có hơi
lờ mờ của mình, mặt trời chắc đã lên cao, và nắng bên ngoài chắc
là rực rỡ. Cũng như những người say tỉnh dậy, Chí Phèo thấy
miệng đắng, lịng mơ hồ buồn. Nhưng với anh, đây là cảm giác,
cảm xúc vừa được đánh thức. Khi Chí Phèo nghe những âm thanh
của cuộc sống và biết đuợc trời sớm hay muộn cũng chính là anh
đã dần ý thức về cuộc sống. Rồi anh lại nhớ về quá khứ, rằng có
một thời, đã ước mơ có một cuộc sống gia đình nho nhỏ. Chồng
cuốc mướn cày thuê. Vợ dệt vải. Bỏ một con lợn ni để làm vốn
liếng. Khá giả thì mua dăm ba sào ruộng làm. Thông thường,
người ta nhớ lại thời gian quã vẵng để hiểu hiện tại.Chí cũng vậy:
Hắn thấy hắn già mà vẫn cịn cơ độc. Buồn thay ch đời! Có lí nào
như thế được? Hắn đã già rồi hay sao? Ngoài bốn mươi tuổi đầu…
Hắn đã tới cái dốc kia của đời.
Rồi Chí Phèo đã hình dung được tương lai đầy bất trắc: Ở những
người như hắn, chịu đựng biết bao là chất độc, đày đoạ cực nhọc,
mà chưa bao giờ ốm, một trận ốm có thể là dấu hiệu báo rằng cơ
thể đã hư hỏng nhiều. Nó là một cơn mưa cuối mùa thu cho biết
trời gió rét, này mùa đơng đã đến. Chí Phèo hình như đã trơng

trước thấy tuổi già của hắn, đói rét và ốm đau, và cơ độc… Càng
nghĩ, Chí càng lo, vì cơ độc đáng sợ hơn là đói rét và ốm đau. Nếu
khơng có Thị Nở vào, cứ để hắn vẩn vơ, thì đến khóc được mất.
Đến đay, khơng ai nghĩ Chí Phèo là con quỷ dữ của làng Vũ Đại
nữa. Một người khơng những giàu cảm giác, cảm xúc, mà cịn ý
thức có phần sâu sắc về cuộc đời, về bản thân phải là con người
bình thường chứ! Với bản thân Chí Phèo, anh đã trở lại hồn tồn
con đường tự ý thức.
- Khi được chăm sóc: Những ngày kế tiếp, Thị Nở sống chung


với Chí Phèo. Anh ta ốm và Thị Nở trở thành người duy nhất chăm
sóc. Nhà văn khơng kể lể nhiều về sự chăm sóc đó mà dừng lại
miêu tả thật chi tiết bát cháo hành Thị Nở đã bón cho Chí.
+Với Thị Nở, việc ấy xuất phát từ sự đáng thương đối với một
người đau ốm mà nằm chòng queo một mình, lịng u của một
người làm ơn và có cả lịng u của người chịu ơn.
+Cịn Chí Phèo, anh ta cảm nhận được rất nhiều: Lần này là lần
thứ nhất hắn được một người đàn bà cho. Xưa nay, nào hắn có thấy
ai tự nhiên cho cái gì… Đời hắn chưa bao giờ đuợc săn sóc bởi
một bàn tay “đàn bà” …Hắn chưa được người đàn bà nào yêu cả.
Còn lần này, bát cháo hành của Thị Nở làm hắn suy nghĩ nhiều.
Hắn có thể tìm bạn được… Như vậy, qua bát cháo hành, Chí Phèo
cảm nhận được sự chăm sóc u thương của người khác dành cho
mình và chính anh ta cũng mong ước có niềm u thương ấy.
+Từ cảm nhận về tình yêu của Thị Nở, cảm xúc, cảm giác càng
được đánh thức sâu sắc hơn ở Chí Phèo: Hắn thấy mắt hình như
ướt ướt…Hắn nhìn bát cháo hành bốc khói mà bâng khuâng… Hắn
thấy vừa vui vừa buồn… Hắn thấy lòng thành trẻ con. Hắn muốn
làm nũng Thị như với mẹ. Ôi sao mà hắn hiền… Khơng những thế,

ở Chí cịn giống một cái gì nữa như ăn năn… hối hận về tội ác khi
không đủ sức mà ác nữa. Anh ta băn khoăn tự hỏi rồi tự trả lời,
ngẫm nghĩ mà sợ hãi: Hắn đâu cịn mạnh nữa. Và có lúc hắn ngẫm
mình mà lo. Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và doạ nạt. Nếu
khơng cịn sức mà giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành, hắn chỉ
mạnh vì liều. Nhưng hắn mơ hồ thấy rằng sẽ có một lúc mà người
ta không thể liều được nữa. Bầy giờ mới nguy!
+Bùng nổ trong tâm trạng của Chí Phèo sau khi gặp Thị Nở là
khát vọng lương thiện. Đấy cũng là đỉnh điểm của sự tỉnh thức của
Chí Phèo: Hắn thèm lương thiện, hắn muốn làm hoà với, vọi
nguời biết bao! Thị Nở sẽ mở đường cho hắn. Thị có thể sống n
ổn với hắn thì sao người khác lạo khơng thể đựơc. Họ sẽ thấy rằng


hắn cũng có thể khơng làm hại được ai. Họ sẽ nhận hắn vào cái xã
hội bằng phẳng, thân thiện của những người lương thiện… Chí đã
đem cái khát vọng ấy ta thăm dị đặng tìm sự chia sẻ ở Thị Nở. Khi
thị cười tin cẩn, Chí Phèo thấy tự nhiên nhẹ cả người và lòng thấy
rất vuoi chứng tỏ anh ta đang tràn đầy hy vọng trở lại thế giới con
người. Những ngày sau đó, Chí khơng cịn kinh rượu nhưng cố
uống thật ít. Để cho khỏ tốn tiền, nhưng nhất là để tỉnh táo mà yêu
nhau. Đàn bà khơng có men như rượu nhưng cũng làm người say.
Và hắn say Thị Lắm. Cả người kể chuyện ẩn hình, vốn rất lạnh
lùng, cũng không giấu nổi cảm xúc cảm hình khi hình dung về
tương lai của họ: Chúng sẽ làm thành một cặp rất xứng đôi.
- Bị từ chối quyền làm người lương thiện:
Những ngày vui của Chí Phèo khơng kéo dài được bao lâu. Đến
hơm thư sáu, thì Thị bỗng nhớ rằng có một ngưịi cơ ở đời… Thị
nghĩ bụng: hãy dừng yêu để hỏi cô Thị đã.
+Bà cô Thị Nở quyết liệt phản đối cháu gái lấy thằng Chí Phèo

vì ai lại đi lấy thằng Chí Phèo, một thằng khơng cha, chỉ có một
nghề là rạch mặt ăn vạ. Đau đớn cho Chí Phèo, khi anh ta hiền và
muốn làm hồ với mọi ngưịi thì chính họ vẫn sợ và vẫn nghĩ Chí
Phèo là con quỷ dữ ở làng Vũ Đại! Đến bà cô của Thị Nở, một
người năm muơi tuổi vẫn chưa lấy chồng, sống cái đời dằng dặc,
uất ức, cịn nghĩ về Chí như vậy huống chi ngườ khác. Sự phản đối
của bà cô Thị Nở đồng nghĩa với việc đóng chặt con đường trở về
với thế giới lương thiện của Chí Phèo. Vì thế, ban đầu cịn ngơ
ngác, hắn nghĩ ngợi một tí rồi hình như hiểu, hắn bỗng nhiên ngẩn
người. Chí thấy cần thiết phải trả thù: Hắn phải đến nhà con đĩ Nở
kia. Đến để đâm chết cả nhà nó. Nếu khơng đâm được, đến lúc ấy
hãy đập đầu ra kêu làng. Với Chí, đập đàu hay kêu làng cũng là
cách tỏ rõ sức mạnh của mình, một cách trả thù. Nhưng muốn đập
đầu phải uống thật say. Khơng có rượu lấy gì làm cho máu nó
chảy! Thế là Chí uống, song lần này càng uống lại càng tỉnh ra và
đặc biệt hắn cứ thoang thoảng thấy hơi cháo hành. Như vậy, đây


cũng là lần đầu tiên trong đời, Chí Phèo uống rượu mà ngưòi lại
tỉnh, khác với những cơn say dài mênh mơng trước đó. Khi trong
đầu anh cứ thoang thoảng mùi cháo hành chứng tỏ Chí khơng sao
qn được những ngày ngắn ngủi từng được chăm sóc, vui sống.
Bây giờ, tất cả những cái đó đã bị tước đoạt, vì thế Chí quyết phải
đi trả thù, đi địi lại lương thiện.
Khi nghe Thị Nở kể chuyện, Chí nghĩ ngay đến việc giết bà cô
của thị để trả thù. Nhưng sau khi uống rất nhiều rượu, với một con
dao ở thắt lưng, miệng lảm nhảm : “Tao phải đâm chết nó!”, Chí
Phèo cứ thẳng đường mà đi đế nhà Bá Kiến. Anh không hề quên
đường, bời bà cô Thị Nở không phải là người cướp đi những gì mà
anh vốn có, càng khơng thể cho anh những gì đã mất. Đây có thể

coi là giây phút tỉnh táo nhất khi Chí đi tù về. Tỉnh táo xác định kẻ
thù : Ai cho tao lương thiện? Làm thế nào để mất được những vết
mảnh trai trên mặt này? Tỉnh táo trong hành động tự sát vì khơng
được sống lương thiện và khơng muốn trở lại kíêp sống thú vật
như trước : Tao khơng thể làm người lương thiện nữa. Biết khơng?
Chỉ có một cách…biết khơng?... Chỉ có một cách là …cái này !
Biết khơng !... Những câu nói đứt qng vừa thể hiện quyết tâm trả
thù, vừa bộc lộ niềm phẫn uất, nỗi bế tắc của Chí Phèo. Cái chét là
cách chọn lựa duy nhất để Chí giải quyết bi kịch bị cự tuyệt quyền
làm người lương thiện. Vì thế, chết mà uất ức, vẫn cịn muốn nói to
với mọi người khát vọng của mình : …khi người ta đến thì hắn
cũng đã giãy đành đạch ở giữa bao nhiêu là máu tươi. Mắt hắn trợn
ngược, mồm hắn ngáp ngáp, muốn nói nhưng không ra tiếng. Ở cổ
hắn, thỉnh thoảng máu vẫn cịn ứ ra.
3. Kết luận
Bi kịch của Chí Phèo là bi kịch bị cự tước đoạt quyền làm người.
Miêu tả diễn biến và tâm trạng của Chí Phèo từ khi gặp Thị Nở cho
đến khi kết thúc cuộc đời, Nam Cao đã thể hiện cái nhìn hiện thực
sắc sảo và sự cảm thông sâu sắc với khát vọng lương thiện của con
người trong xã hội cũ.