Giáo án Ngữ Văn 9 trọn bộ 2016

Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

Tuần 1:
Tiết (tkb)........Lớp 9A.Ngày dạy......../...../ 2014 .Sĩ
số........vắng.........
Tiết 01: Văn học: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
(Lê Anh Trà)
I.Mức độ cần đạt:
Thấy được tầm vóc lớn lao trong văn hóa Hồ Chí Minh qua một văn bản
nhật dụng có sử dụng kết hợp các yếu tố nghị luận, tự sự, biểu cảm.
II.Trọng tâm kiến thức, kỹ năng:
1.Kiến thức:
- Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong
sinh hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
2.Kỹ năng:
- Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới
và bảo vệ bản sắc dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn
đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống.
III.Các nội dung tích hợp:
1. Kỹ năng sống:
Kỹ năng xác định giá trị bản thân: Mục tiêu phấn đấu theo phong cách
HCM trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
Kỹ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách HCM
trong văn bản.
2.Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh:

IV.Các phương pháp / kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng:
Phương pháp / kỹ thuật: Động não, thảo luận nhóm.
V.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, chuẩn kiến thức kỹ năng, bảng phụ.
2.Học sinh: Sgk, vở ghi bài, đọc và soạn bài.
VI.Tiến trình dạy học:
1.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị của hs.
2.Các hoạt động chính:
Gv dẫn dắt, giới thiệu nội dung bài mới.
HĐ của GV

HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: HDHS tìm hiểu chung
*Hdhs tìm hiểu chung.
Tìm
hiểu I.Tìm hiểu chung:
theo hd.
- Bản sắc văn hóa dân tộc kết
Giới thiệu, thuyết trình tích Lắng nghe.
tinh những giá trị tinh thần
cực.
1
Giáo án: Ngữ Văn 9

1
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

mang tính truyền thống của
dân tộc. Trong thời kỳ hội
nhập hiện nay, vấn đề giữ
gìn, bảo vệ bản sắc văn hóa
dân tộc càng trở nên có ý
nghĩa.
- Văn bản được trích trong
“Hồ Chí Minh và văn hóa
Việt Nam” của tác giả Lê
Anh Trà.
HĐ 2: HDHS đọc – hiểu văn bản
*Bước 1: Hdhs cách đọc văn Lắng nghe II. Đọc – hiểu văn bản
bản, tìm hiểu chú thích, bố và thực hiện 1.Đọc, tìm hiểu từ ngữ khó:
cục của văn bản.
theo hd.
a) Đọc:
Hdhs cách đọc văn bản (giọng Nghe.
điệu, cách ngắt nghỉ, từ ngữ
khó). Gv đọc mẫu, gọi hs đọc Đọc
văn
tiếp.
bản
Yêu cầu các hs khác nhận bài
đọc của bạn.
Nhận xét,
sửa sai cho
Nhận xét chung, chỉnh sửa.

bạn.
Hỏi nghĩa một số từ khó trong Lắng nghe.
b) Giải nghĩa từ khó:
bài, yêu cầu hs giải nghĩa của Dựa
vào
từ.
chú
thích
Yêu cầu hs về nhà xem kỹ lại trong
sgk
các chú thích.
trả lời.
Yêu cầu hs xác định thể loại
c) Thể loại:
của văn bản.
- Văn bản nhật dụng.
Yêu cầu hs xác định bố cục Suy nghĩ, d) Bố cục:
của bài.
xác định.
Gồm có hai phần:
? Có thể xác định bố cục của
*Phần 1: Từ đầu đến: “rất
bài như thế nào ?
hiện đại”.
? Nội dung chính của từng Phát hiện, => Vẻ đẹp trong phong cách
phần ?
trình bày.
văn hóa của Bác.
Treo bảng phụ bố cục cho hs Suy nghĩ, *Phần 2: Còn lại.
quan sát, đối chiếu, chỉnh sửa.

trả lời.
=> Vẻ đẹp trong phong cách
Quan
sát, sinh hoạt của Bác.
đối chiếu,
*Bước 2: Hdhs tìm hiểu chi chỉnh sửa.
2.Tìm hiểu chi tiết:
tiết nội dung văn bản.
a) Vẻ đẹp trong phong cách
Yêu cầu hs theo dõi sgk.
Tìm
hiểu văn hóa của Bác:
? Theo dõi phần nội dung thứ theo hd.
- Bác đã đi rất nhiều nơi trên
nhất của văn bản và cho biết: Theo
dõi thế giới, đi nhiều như vậy
2
Giáo án: Ngữ Văn 9

2
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

Trong cuộc đời hoạt động của sgk, trả lời.
mình người đã đi những đâu?
Việc đi nhiều như vậy có tác

dụng gì?
? Em hãy chỉ ra biểu hiện của
sự tiếp xúc với nền văn hóa
nhiều nước của Chủ tịch Hồ Phát hiện,
Chí Minh?
liệt kê.

giúp Bác có điều kiện tiếp
xúc với nhiều nền văn hóa
của các nước.

- Trong cuộc đời cách mạng
của mình Bác đã:
+ Ghé lại nhiều hải cảng,
thăm các nước châu Phi, châu
Á, châu Mỹ.
+ Sống dài ngày ở Pháp, ở
Anh.
+ Nói và viết thạo nhiều thứ
tiếng ngoại quốc: Pháp, Anh,
Lắng nghe, Hoa, Nga.
ghi vở.

Thuyết trình tích cực: Sự hiểu
biết tiếng ngoại quốc của Bác
được thể hiện qua các bài thơ
làm bằng chữ Hán, các tác
phẩm văn chương viết bằng
tiếng Pháp.
? Vậy cái cách tiếp xúc văn

hóa của Bác có gì đặc biệt?
Trả lời.

- Sự đặc biệt trong cách tiếp
xúc văn hóa của Bác thể hiện
qua các chi tiết cụ thể:
+ Trên đường hoạt động
cách mạng (trong cuộc đời
dầy truân chuyên, trên những
con tàu vượt trùng dương).
+ Trong lao động (Người đã
làm nhiều nghề).
+ Học hỏi nghiêm túc (đến
đâu Người cũng học hỏi, tìm
hiểu văn hóa, nghệ thuật đến
mức khá uyên thâm).
+Tiếp thu có định hướng
(tiếp thu cái đẹp, cái hay, phê
phán tiêu cực...).
+ Diện tiếp xúc (nhiều nước,
nhiều vùng trên thế giới...)

Thuyết trình: Bác tiếp thu một
cách có chọn lọc những tinh
hoa văn hóa của nhân loại.
? Em hiểu thế nào là cuộc đời
- Cuộc đời đầy truân chuyên:
đầy truân chuyên và thế nào là Suy nghĩ, cuộc đời đầy những gian nan,
sự uyên thâm văn hóa?
phát biểu.

vất vả.
- Uyên thâm văn hóa: tri
thức văn hóa đạt đến độ sâu
? Cách tiếp xúc văn hóa như
sắc.
3
Giáo án: Ngữ Văn 9

3
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

thế đã cho thấy vẻ đẹp nào
trong phong cách Hồ Chí Trả lời.
Minh?
? Tác giả đã bình luận gì về
những biểu hiện văn hóa đó của
Bác ?
Cho hs thảo luận nhóm:
? Em hiểu những ảnh hưởng
quốc tế và cái gốc văn hóa dân
tộc ở Bác như thế nào?
Treo bảng phụ đáp án, thuyết
trình tích cực.

Nhận phiếu

và
thảo
luận.
Trình bày.
Quan
sát,
lắng nghe.
Chỉnh sửa,
? Từ đó em hiểu thêm những bổ sung.
gì về vẻ đẹp trong phong cách
văn hóa Hồ Chí Minh?
Tự bộc lộ.

- Cho thấy Bác có nhu cầu
cao về văn hóa, có năng lực
văn hóa, ham học hỏi,
nghiêm túc trong tiếp cận văn
hóa.
- Tác giả đã bình luận:
Nhưng điều kỳ lạ...rất hiện
đại.
- Bác tiếp thu các giá trị văn
hóa nhân loại.Văn hóa của
Bác mang tính nhân loại.
- Bác giữ vững các giá trị
văn hóa nước nhà. Văn hóa
của Bác mang đậm bản sắc
dân tộc.

- Bác là người biết thừa kế

và phát triển các giá trị văn
hóa.
=> Đó là kiểu mẫu của tinh
thần tiếp nhận văn hóa ở Hồ
? Để làm rõ dặc điểm phong
Chí Minh.
cách văn hóa Hồ Chí Minh, tác Phát hiện, - Các biện pháp: so sánh, liệt
giả đã sử dụng những biện pháp trả lời.
kê kết hợp bình luận.
nghệ thuật nào?
? Tác dụng của các biện pháp
- Đảm bảo tính khách quan
nghệ thuật đó?
cho nội dung được trình bày.
- Khơi gợi ở người đọc cảm
xúc tự hào, tin tưởng.
Thuyết trình tích cực, chốt ý.
Lắng nghe,
ghi 3:
vở.HDHS tự học
* Hoạt động
Hdhs tự học:
Yêu cầu hs về nhà tự tìm đọc Thực hiện
các mẩu chuyện về cuộc đời theo hd.
hoạt động của Bác.
Tự tìm hiểu nghĩa của các từ
Hán Việt trong bài.

III. Hướng dẫn về nhà:
- Tìm đọc một số mẩu chuyện

về cuộc đời hoat động của
Bác Hồ.
- Tìm hiểu nghĩa của một số
từ Hán Việt trong đoạn trích.

3. Củng cố:
4
Giáo án: Ngữ Văn 9

4
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

? Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện như thế nào ? Điều đó
cho thấy Bác là người như thế nào ?
4. Hướng dẫn về nhà:
- Hs học bài, chuẩn bị phần còn lại của bài, tìm một số dẫn chứng chứng minh
về vẻ đẹp trong sinh hoạt của Bác.
Tiết (tkb)........Lớp 9A.Ngày dạy......../...../ 2015 .Sĩ
số........vắng.........
Tiết 02: Văn học
PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH (Tiếp theo)
(Lê Anh Trà)
I.Mức độ cần đạt:
Thấy được tầm vóc lớn lao trong văn hóa Hồ Chí Minh qua một văn bản
nhật dụng có sử dụng kết hợp các yếu tố nghị luận, tự sự, biểu cảm.

II.Trọng tâm kiến thức, kỹ năng:
1.Kiến thức:
- Một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh
hoạt.
- Ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân
tộc.
- Đặc điểm của kiểu bài nghị luận xã hội qua một đoạn văn cụ thể.
2.Kỹ năng:
- Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới
và bảo vệ bản sắc dân tộc.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn
đề thuộc lĩnh vực văn hóa, lối sống.
III.Các nội dung tích hợp:
1. Kỹ năng sống:
- Kỹ năng xác định giá trị bản thân: Mục tiêu phấn đấu theo phong cách
HCM trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
- Kỹ năng giao tiếp: trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách HCM
trong văn bản.
2. Học tập tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh:
IV.Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng:
- Động não, thảo luận nhóm.
V.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, chuẩn kiến thức kỹ năng, bảng phụ.
2.Học sinh: Sgk, vở ghi bài, đọc và soạn bài.
VI.Tiến trình bài giảng:
1.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra việc chuẩn bị của hs.
2.Các hoạt động chính
- Gv dẫn dắt vào nội dung bài mới.
5
Giáo án: Ngữ Văn 9

5
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

HĐ của GV
HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: HDHS đọc – hiểu văn bản
*Hdhs tìm hiểu chi tiết.
Tìm
hiểu 2.Tìm hiểu chi tiết:
theo hd.
b) Vẻ đẹp trong phong cách
Yêu cầu hs đọc lại văn bản.
Đọc bài.
sinh hoạt của Bác:
Nhận xét, sửa sai.
Lắng nghe.
Nêu hệ thống câu hỏi:
Theo dõi phần 2 trong văn bản, Theo dõi ,
em hãy cho biết:
phát hiện và
- Tác giả đã thuyết minh trên
? Tác giả đã thuyết minh liệt kê.
các khía cạnh như:

phong cách sinh hoạt của Bác
+ Căn nhà của Bác: chiếc
trên những khía cạnh nào? Mỗi
nhà sàn nhỏ bằng gỗ bên cạnh
khía cạnh đó có những hiểu biết
chiếc ao...
cụ thể nào?
+ Trang phục của Bác: bộ
quần áo bà ba nâu, chiếc áo
trấn thủ...
+ Bữa ăn của Bác: đạm bạc,
với những món ăn dân tộc...
+ Tư trang của Bác: ít ỏi,
một chiếc va li con...
- Ngôn ngữ: giản dị, với
? Em có nhận xét gì về cách Phát biểu.
những từ chỉ số lượng ít ỏi,
thuyết minh của tác giả?
cách nói dân dã (chiếc, vài,
vẻn vẹn).
- Liệt kê các biểu hiện cụ
thể, xác thực trong đời sống
sinh hoạt của Bác.
- Một vẻ đẹp bình dị, trong
? Từ đó vẻ đẹp nào trong cách Trả lời.
sáng.
sống của Bác được làm sáng
tỏ?
? Cách sống đó gợi tình cảm
nào của chúng ta về Bác?

Cho hs liên hệ:
Tự liên hệ.
? Em còn biết thông tin nào về
Bác để thuyết minh thêm cho
cách sống bình dị, trong sáng
của Người?
? Trong phần cuối văn bản tác Suy nghĩ, - Thuyết minh bằng phương
pháp so sánh.
giả đã dùng phương pháp trả lời.
thuyết minh nào?
- So sánh cách sống của lãnh
? Chỉ ra biểu hiện của phương Phát hiện,
tụ Hồ Chí Minh với lãnh tụ
pháp đó?
trả lời.
6
Giáo án: Ngữ Văn 9

6
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

? Phương pháp thuyết minh đó
đem lại hiệu quả gì cho đoạn
văn này?

? Tác giả đã bình luận như thế
nào khi thuyết minh phong

cách sinh hoạt của Bác?
Cho hs thảo luận nhóm: (4’)
? Em hiểu thế nào là cách sống
không tự thần thánh hóa, khác
đời, hơn đời?
Gọi đại diện các nhóm trình
bày.
Treo đáp án, thuyết trình tích
cực.

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

các nước khác: “Tôi dám
chắc...”
- So sánh cách sống của Bác
với các vị hiền triết xưa: “Ta
nghĩ đến Nguyễn Trãi...”
Suy nghĩ, - Tác dụng:
tra lời.
+ Nêu bật sự kết hợp giữa vĩ
đại và bình dị ở nhà cáh mạng
Hồ Chí Minh.
+ Làm sáng tỏ cách sống
bình dị, trong sáng của Bác.
+ Thể hiện niềm kính phục,
tự hào của người viết .
Phát hiện, - Tác giả đã bình luận: “Nếp
trình bày.
sống giản dị và thanh đạm
của Bác...”

Thảo luận
nhóm.
Trình bày.
Nhóm khác
nhận xét bổ
sung.

? Tại sao tác giả có thể khẳng Trả lời.
định rằng lối sống của Bác có
khả năng đem lại hạnh phúc
thanh cao cho tâm hồn và thể
xác?

? Từ đó, em nhận thức được gì Tự bộc lộ
về vẻ đẹp trong phong cách
sinh hoạt của Bác?
*Hdhs tìm hiểu về nghệ thuật.
? Em có nhận xét gì về nghệ
7
Giáo án: Ngữ Văn 9

- Đó là cách sống không xem
mình nằm ngoài nhân loại
như các thánh nhân siêu
phàm. Không tự đề cao mình
bởi sự khác mọi người.
- Sự bình dị gắn với thanh
cao, trong sạch. Tâm hồn
không phải chịu đựng những
toan tính vụ lợi => Tâm hồn

được thanh cao, hạnh phúc.
- Sống thanh bạch, giản dị
thể xác không phải gánh chịu
ham muốn, bệnh tật => Thể
xác được thanh cao, hạnh
phúc.
- Là vẻ đẹp vốn có, tự nhiên,
hồn nhiên, gần gũi, không xa
lạ với mọi người, mọi người
đều có thể học tập.
c) Nghệ thuật:
- Sử dụng ngôn ngữ trang

7
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

thuật của bài viết?

trọng.
- Vận dụng kết hợp các
phương thức biểu đạt tự sự,
biểu cảm, lập luận.
- Vận dụng các hình thức so
sánh, các biện pháp nghệ
thuật đối lập.

HĐ 2: HDHS tổng kết
Hdhs tổng kết bài.
Lắng nghe III.Tổng kết:
và thực hiện
theo hd.
? Qua việc tìm hiểu bài em hãy Suy nghĩ, 1. Ý nghĩa của văn bản:
cho biết văn bản có ý nghĩa gì? phát biểu.
- Bằng lập luận chặt chẽ,
chứng cứ xác thực, tác giả Lê
Anh Trà đã cho thấy cốt cách
văn hóa Hồ Chí Minh trong
nhận thức và trong hành
động. Từ đó đặt ra một vấn
đề của thời kỳ hội nhập: tiếp
thu tinh hoa văn hóa nhân
loại, đồng thời phải giữ gìn,
phát huy bản sắc văn hóa dân
Lắng
nghe,
Thuyết trình tích cực, kết luận,
tộc.
ghi
vở.
rút ra phần ghi nhớ.
Đọc ghi nhớ 2. Ghi nhớ:
Gọi hs đọc ghi nhớ.
(Sgk tr. 8)
Cho hs liên hệ:
phát
? Bài Phong cách Hồ Chí Tự

Minh đã bồi đắp thêm tình cảm biểu
nào của em đối với Bác Hồ?
? Từ bài vừa học em học tập
được điều gì để viết văn bản
thuyết minh?
HĐ 3: HDHS tự học
Hdhs tự học:
IV.Hướng dẫn tự học:
Yêu cầu hs về nhà tự tìm đọc Thực hiện
- Tìm đọc một số mẩu
các mẩu chuyện về cuộc đời theo hd.
chuyện về cuộc đời hoat động
hoạt động của Bác.
của Bác Hồ.
Tự tìm hiểu nghĩa của các từ
- Tìm hiểu nghĩa của một số
Hán Việt trong bài.
từ Hán Việt trong đoạn trích.
3. Củng cố:
? Vẻ đẹp trong phong cách sinh hoạt của Chủ tịch Hồ Chí Minh được thể hiện
như thế nào ? Điều đó cho thấy Bác là người như thế nào ?
8
8
Giáo án: Ngữ Văn 9

Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

4. Hướng dẫn về nhà:
- Hs học bài, chuẩn bị bài: Các phương châm hội thoại.

Tiết (tkb)........Lớp 9A.Ngày dạy......../...../ 2015 .Sĩ
số........vắng.........
Tiết 03: Tiếng việt
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
I.Mức độ cần đạt:
- Những hiểu biết cốt yếu về hai phương châm hội thoại: phương châm
về lượng, phương châm về chất.
- Vận dụng được các phương châm về lượng, phương châm về chất trong
hoạt động giao tiếp.
II.Trọng tâm kiến thức, kỹ năng:
1.Kiến thức:
- Nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất.
2.Kỹ năng:
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng,
phươg châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
- Vận dụng được phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt
động giao tiếp.
III.Các nội dung tích hợp:
Tích hợp giáo dục kỹ năng sống:
- Kỹ năng ra quyết định: Lựa chọn cách vận dụng các phương châm hội
thoại trong giao tiếp bản thân.
- Kỹ năng giao tiếp giao tiếp: trình bày suy nghĩ, ý tưởng, trao đổi về đặc
điểm, cách gao tếp đảm bảo các phương châm hội thoại.
IV.Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng:
- Phân tích tình huống mẫu, thực hành có hướng dẫn, động não, tài liệu

giáo dục kỹ năng sống.
V.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, chuẩn kiến thức kỹ năng, tài liệu giáo dục kỹ
năng sống.
2.Học sinh: Sgk, vở ghi bài, đọc và soạn bài.
VI.Tiến trình bài giảng:
9
Giáo án: Ngữ Văn 9

9
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

1.Kiểm tra bài cũ:
2.Các hoạt động chính:
HĐ của GV

HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: HDHS tìm hiểu chung
*Bước 1: Hdhs tìm hiểu Tìm
hiểu I.Phương châm về lượng:
phương châm về lượng.
theo hd.
1. Bài tập:
Hdhs làm bài tập để rút ra

Bài tập 1:(sgk tr.8)
khái niệm.
- Không đáp ứng đúng nội
Gọi hs đọc yêu cầu của bài tập. Đọc bài.
dung giao tiếp: học bơi ở
Nêu hệ thống câu hỏi:
Lắng nghe, đâu? => Thiếu nội dung giao
? Trong đoạn thoại, câu trả lời phát hiện và tiếp.
có đáp ứng được điều An muốn liệt kê.
=> Nói đúng nội dung giao
biết không?
tiếp.
? Vậy cần phải trả lời như thế Suy nghĩ,
nào?
trả lời.
? Từ đây rút ra bài học gì?
Phát biểu ý
Nhận xét, thuyết trình tích cực. kiến.
Bài tập 2:(sgk tr.9)
Gọi hs đọc yêu cầu của bài tập
- Thừa nội dung giao tiếp.
2 (Sgk tr.9).
? Vì sao truyện lại gây cười?
Suy nghĩ,
? Anh “lợn cưới”, anh “áo trả lời.
mới” phải hỏi và trả lời như thế
- Không nên nói gì nhiều hơn
nào cho đúng?
? Vậy ta cần tuân thủ điều gì Phát biểu ý những gì cần nói => Đảm bảo
nội dung giao tiếp.

trong khi giao tiếp?
kiến.
? Các ví dụ ở bài tập trên ứng
với câu tục ngữ nào của Việt
Nam?
Thuyết trình, giải thích bổ
sung.
? Vậy theo em, khi giao tiếp
cần phải đảm bảo phương châm
về lượng có nghĩa là gì?
Nhận xét, kết luận rút ra bài
học.
Gọi hs đọc ghi nhớ : (Sgk tr.
9).
Yêu cầu hs lấy ví dụ cho bài
học.
*Bước 2: Hdhs tìm hiểu
phương châm về chất.
10
Giáo án: Ngữ Văn 9

- Tục ngữ: “Ông nói gà, bà
Liên hệ và nói vịt.”
trả lời.
Lắng nghe,
ghi vở.
Suy nghĩ,
phát biểu.
Lắng nghe
tích cực,

Đọc
ghi
nhớ.
Tự lấy ví
dụ.
Tìm
hiểu
theo hd.

2.Ghi nhớ 1: (Sgk tr.9)

II.Phương châm về chất:
1.Bài tập:

10
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

Yêu cầu hs đọc bài: “Quả bí
khổng lồ”
? Truyện cười này phê phán
điều gì?
? Như vậy, trong giao tiếp cần
phải tránh điều gì?
Nêu tình huống:
? Nếu không biết chắc một

tuần nữa mình sẽ đi tham quan,
em có nói điều đó với bạn cùng
lớp không?
? Vậy trong giao tiếp em cần
chú ý điều gì?
Nhận xét, thuyết trình, chốt ý,
gọi hs đọc ghi nhớ 2.

Đọc bài.
Phát hiện,
trả lời.

- Phê phán tính nói khoác.
=> không nên nói điều mình
không tin là có thật, điều
không đúng sự thật.

Lắng nghe,
suy nghĩ, trả
lời.

Suy nghĩ,
phát biểu.
Lắng nghe,
đọc ghi nhớ. 2.Ghi nhớ 2: (Sgk tr.10)
HĐ 2: HDHS luyện tập
Hdhs luyện tập.
III.Luyện tập:
Hdhs làm các bài tập ứng dụng Lắng nghe
Bài tập 1: (Sgk tr. 10)

kiến thức đã học.
và thực hiện
Gọi hs đọc yêu cầu của các bài theo hd.
a) Thừa cụm từ “nuôi trong
tập. Cho hs làm bài.
Suy nghĩ, nhà” vì từ “gia súc” đã hàm
làm
bài, ý là thú nuôi trong nhà.
trình
bày b) Thừa cụm từ “hai cánh”.
bài đã làm.
Bài tập 2: (Sgk tr. 10)
a) nói có sách...
b) nói dối.
c) nói mò.
d) nói nhăng, nói cuội.
e) nói trạng.
- Phương châm về chất.
Bài tập 3: (Sgk tr. 11)
Phương châm về lượng.
Bài tập 4: (Sgk tr. 11)
a) Người nói báo cho người
nghe biết là tính xác thực của
thông tin chưa được kiểm
chứng.
b) Nhắc lại nội dung cũ là do
chủ ý của người nói.
HĐ 4: Hdhs tự học

11

Giáo án: Ngữ Văn 9

11
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

Hdhs tự học.
Thực hiện IV.Hướng dẫn tự học:
Yêu cầu hs về nhà tìm và xác theo hd.
Xác định các câu nói không
định các phương châm về
tuân thủ các phương châm về
lượng và phương châm về chất,
lượng, phương châm về chất
sửa chữa cho đúng.
trong một hội thoại và chữa
lại cho đúng.
3.Củng cố:
? Thế nào là phương châm về lượng, phương châm về chất? Khi giao tiếp
ta cần đảm bảo điều gì?
4. Hướng dẫn về nhà::
- Hs học bài, chuẩn bị bài: Luyện tập: sử dụng một số biện pháp nghệ
thuật trong văn bản thuyết minh.

Tiết (tkb)........Lớp 9A.Ngày dạy......../...../ 2015 .Sĩ
số........vắng.........

Tiết 04:Tập làm văn
SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Mức độ cần đạt:
- Trình bày được vai trò của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản
thuyết minh.
- Tạo lập được văn bản thuyết minh có sử dụng một số biện pháp nghệ
thuật.
II.Trọng tâm kiến thức, kỹ năng:
1.Kiến thức:
- Văn bản thuyết minh và các phương pháp thuyết minh thường dùng.
- Vai trò của các biện pháp nghệ thuật trong bài văn thuyết minh.
2.Kỹ năng:
- Nhận ra các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong các văn bản thuyết
minh.
- Vận dụng các biện pháp nghệ thuật khi viết văn bản thuyết minh.
III.Các nội dung tích hợp:
Tích hợp giáo dục kỹ năng sống: Ra quyết định, giao tiếp.
IV.Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng:
- Phân tích tình huống mẫu, thực hành có hướng dẫn, động não, tài liệu
giáo dục kỹ năng sống.
V.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, chuẩn kiến thức kỹ năng.
2.Học sinh: Sgk, vở ghi bài, chuẩn bị bài.
VI.Tiến trình bài giảng:
12
Giáo án: Ngữ Văn 9

12
Năm học: 2015_ 2016

Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

1.Kiểm tra bài cũ:
2.Các hoạt độ chính:
HĐ của GV

HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: HDHS tìm hiểu chung
*Bước 1: Hdhs tìm hiểu việc Tìm hiểu
I.Tìm hiểu việc sử dụng một
sử dụng một số biện pháp theo hd.
số biện pháp nghệ thuật
nghệ thuật trong văn bản
trong văn bản thuyết minh:
thuyết minh:
1. Ôn tập văn bản thuyết
Hdhs ôn tập, tái hiện kiến thức.
minh:
- Tính chất:
? Văn bản thuyết minh có Suy nghĩ,
- Mục đích: cung cấp tri thức
những tính chất gì ?
trả lời.
? Nó được viết ra nhằm mục Phát biểu ý khách quan về sự vật.
- Các phương pháp thuyết

đích gì?
kiến.
? Kể tên các phương pháp Tái hiện và minh: So sánh, liệt kê, định
nghĩa, dùng số liệu, nêu ví
thuyết minh thường dùng?
liệt kê.
dụ, phân loại phân tích.
Thuyết trình, giảng giải bổ
sung.
2.Viết văn bản thuyết minh
*Bước 2: Hdhs viết văn bản Viết văn
có sử dụng một số biện pháp
thuyết minh có sử dụng một số bản thuyết
nghệ thuật:
biện pháp nghệ thuật.
minh theo
Yêu cầu hs đọc văn bản: “Hạ hd.
Long, đá và nước”
Chia nhóm cho hs hoạt động:
Nhận câu
Nhóm 1:
hỏi, hoạt
- Văn bản có đối tượng
? Văn bản này thuyết minh đặc động nhóm. thuyết minh: Hạ Long, đá,
điểm của đối tượng nào? Nội Gọi đại diện nước.
dung?
các nhóm
=> Sự kết hợp của đá và
trình bày,
nước ở Hạ Long.

nhóm khác
Nhóm 2:
- Cung cấp tri thức về đối
nhận xét,
? Văn bản có cung cấp tri thức sửa chữa bổ tượng: Sự kỳ lạ của Hạ Long
khách quan về đối tượng sung.
gây hứng thú cho người đọc.
không?
Nhóm 3:
- Sử dụng nhiều phương
? Văn bản đã sử dụng phương Suy nghĩ,
pháp: liệt kê, nêu ví dụ, so
pháp thuyết minh nào là chủ trả lời.
sánh, độc thoại theo lối nhân
yếu?
hóa, ẩn dụ...
Nhóm 4:
- Biện pháp liên tưởng, nhân
? Để bài viết sinh động, tác giả Phát biểu ý hóa.
đã sử dụng biện pháp nghệ kiến.
thuật nào?
Treo đáp án thuyết trình, cho Liên hệ và
13
Giáo án: Ngữ Văn 9

13
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

hs đối chiếu.
trả lời.
- Kể chuyện, tự thuật.
? Vậy để văn bản thuyết minh
được sinh động, hấp dẫn hơn ta
cần chú ý sử dụng các biện
pháp nghệ thuật nào khác?
Nhận xét, kết luận,
Lắng nghe,
*.Ghi nhớ: (Sgk tr.13).
ghi vở.
gọi hs đọc ghi nhớ.
Đọc ghi
nhớ.
HĐ 2: HDHS luyện tập
*Hdhs luyện tập.
Hdhs làm bài tập.
Gọi hs đọc bài: “Ngọc Hoàng
sử tội ruồi xanh”.
Chia nhóm cho hs hoạt động.
(Làm bài tập thông qua các câu
hỏi trong sgk).
Yêu cầu đại diện các nhóm
trình bày.
Treo đáp án, nhận xét kết quả
của các nhóm, sửa sai và đánh
giá.

II.Luyện tập:
Bài tập 1: (Sgk tr. 15)
Lắng nghe
và thực hiện
a) Tính chất thuyết minh
theo hd.
được thể hiện: Giới thiệu loài
Đọc bài.
ruồi có hệ thống, những kiến
Suy nghĩ, thức chung về họ, giống, loài,
thảo luận, các tập tính sinh sống, đặc
làm
bài, điểm cơ thể, ý thức giữ gìn vệ
trình
bày sinh.
Các phương pháp thuyết
bài đã làm.
Lắng nghe, minh: định nghĩa, phân loại
phân tích; nêu số liệu; ...
sửa.
b) Các biện pháp nghệ thuật:
nhân hóa các tình tiết.
c) Các biện pháp nghệ thuật
có tác dụng gây hứng thú cho
bạn đọc nhỏ tuổi: vừa là
truyện vui vừa học thêm kiến
thức.
Bài tập 2: (Sgk tr.15)
Đọc đoạn

Biện pháp nghệ thuật chính là
văn.
sự ngộ nhận hồi nhỏ làm đầu
Suy nghĩ,
mối cho câu chuyện.
trả lời.

Gọi hs đọc đoạn văn:
? Nêu biện pháp nghệ thuật
được sử dụng để thuyết minh
trong đoạn văn?
Thuyết trình, chốt bài.
HĐ 3: HDHStự học
Hdhs tự học.
Yêu cầu hs về nhà tìm và xác
định các phương châm về
lượng và phương châm về chất,
sửa chữa cho đúng.
14
Giáo án: Ngữ Văn 9

Thực hiện III.Hướng dẫn tự học:
theo hd.
Tập viết đoạn thuyết minh
Tập
viết ngắn có sử dụng các biện
đoạn
văn pháp nghệ thuật.
thuyết minh
có sử dụng

14
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

biện pháp
nghệ thuật.
3. Củng cố:
? Để văn bản thuyết minh được sinh động ta cần phải làm thế nào?
4. Hướng dẫn về nhà:
- Hs học bài, tiếp tục hoàn thiện bài viết, chuẩn bị bài: Luyện tập sử dụng
một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.

Tiết (tkb)........Lớp 9A.Ngày dạy......../...../ 2015 .Sĩ
số........vắng.........
Tiết 05: Tập làm văn
LUYỆN TẬP SỬ DỤNG MỘT SỐ BIỆN PHÁP
NGHỆ THUẬT TRONG VĂN BẢN THUYẾT MINH
I.Mức độ cần đạt:
- Nêu được cách sử dụng một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết
minh.
II.Trọng tâm kiến thức, kỹ năng:
1.Kiến thức:
- Cách làm bài thuyết minh về một thứ đồ dùng (cái quạt, cái bút, cái
kéo,...).
- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong văn bản thuyết minh.
2.Kỹ năng:

- Xác dịnh yêu cầu của đề bài thuyết minh về một đồ dùng cụ thể.
- Lập dàn ý chi tiết và viết phần mở bài cho bài văn thuyết minh (có sử
dụng một số biện pháp nghệ thuật) về một đồ dùng.
III.Các phương pháp, kỹ thuật dạy học tích cực có thể sử dụng:
Các phương pháp / kỹ thuật: Thuyết trình tích cực, nêu câu hỏi và trả lời.
IV.Chuẩn bị của giáo viên và học sinh:
1.Giáo viên: Giáo án, sgk, sgv, chuẩn kiến thức kỹ năng.
2.Học sinh: Sgk, vở ghi bài, chuẩn bị bài.
VI.Tiến trình bài giảng:
15
Giáo án: Ngữ Văn 9

15
Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

1.Kiểm tra bài cũ: ? Ý nghĩa của việc sử dụng các biện pháp nghệ thuật trong
văn bản thuyết minh ?
- GV nhận xét, đánh giá, dẫn dắt vào nội dung bài mới.
2.Các hoạt động chính:
HĐ của GV

HĐ của HS
Nội dung ghi bảng
HĐ 1: Củng cố kiến thức
*Bước 1: Củng cố kiến thức. Củng

cố I.Củng cố kiến thức:
Nêu câu hỏi để kiểm tra việc kiến thức.
nắm kiến thức về văn bản
thuyết minh của hs.
? Bài văn thuyết minh về một Suy nghĩ, - Mục đích: giới thiệu công
thứ đồ dùng có mục đích gì?
trả lời.
dụng, cấu tạo, chủng loại, lịch
sử của đồ dùng đó.
? Có thể sử dụng các biện pháp Phát biểu ý - Có thể sử dụng các biện
nghệ thuật nào trong bài văn kiến.
pháp nghệ thuật như: kể
thuyết minh về một thứ đồ Tái hiện và chuyện, hỏi đáp theo lối nhân
dùng?
liệt kê.
hóa.
? Các biện pháp nghệ thuật đó
- Làm cho bài viết hấp dẫn,
có tác dụng gì?
sinh động.
*Bước 2: Hdhs lập dàn bài Viết
văn II.Lập dàn bài cho bài văn
cho bài thuyết minh có sử bản thuyết thuyết minh:
dụng một số biện pháp nghệ minh theo
thuật.
hd.
Đề bài: Thuyết minh về cây
Ghi đề bài lên bảng, yêu cầu hs
chổi chít.
lập dàn bài chi tiết và dự kiến

các biện pháp nghệ thuật sẽ sử
dụng trong bài viết.
1.Tìm hiểu đề:
Hdhs tìm hiểu đề, gọi hs đọc
đề bài.
- Thuyết minh.
? Đề bài thuộc kiểu bài nào?
- Đối tượng thuyết minh: cây
? Đối tượng thuyết minh của
chổi chít.
bài?
- Hình thức: vận dụng các
? Yêu cầu về hình thức?
biện pháp nghệ thuật vào bài
Nhận xét, thuyết trình tích cực.
thuyết minh.
Hdhs lập dàn bài.
Tổ chức cho hs thảo luận, lập
dàn ý, nêu dự kiến các biện
pháp nghệ thuật sẽ dụng.
? Phần mở bài cần trình bày
được ý gì?

2.Lập dàn ý:

Hoạt động
nhóm, thảo
luận để lập a) Mở bài:
dàn bài.
Giới thiệu chung về cây chổi

chít.
Đại diện các b) Thân bài:
? Phần thân bài cần triển khai nhóm trình
*Nội dung: Triển khai các ý:
16
16
Giáo án: Ngữ Văn 9

Năm học: 2015_ 2016


Giáo viên: Hà Thị Vân

Trường PTDTBT THCS Túng Sán

được các ý nào?

bày, nhóm + Lịch sử hình thành cây
khác nhận chổi chít.
xét,
sửa + Cấu tạo của cây chổi chít.
chữa
bổ + Quy trình làm chổi.
sung.
+ Giá trị kinh tế của cây
Suy nghĩ, chổi.
? Các biện pháp nghệ thuật có trả lời.
*Các biện pháp nghệ thuật
thể sử dụng là các biện pháp
có thể sử dụng: biện pháp

nào? Có thể đưa các biện pháp
nhân hóa, kể chuyện. Đưa
nghệ thuật đó vào ý nào trong
vào phần giới thiệu lai lịch,
bài viết?
lịch sử hình thành cây chổi
chít.
c) Kết bài:
? Phần kết bài cần nêu được ý Phát biểu ý Nêu cảm nghĩ chung về cây
gì?
kiến.
chổi chít trong lịch sử và hiện
Nhận xét, nhấn mạnh, chốt ý.
tại.
HĐ 2: HDHS luyện tập
Hdhs luyện tập:
II.Luyện tập:
Hdhs vận dụng kiến thức viết
Viết phần mở bài cho bài
phần mở bài, (chú ý đưa các Lắng nghe văn thuyết minh về cây chổi
biện pháp nghệ thuật vào bài và thực hiện chít, (có đưa các biện pháp
viết).
theo hd.
nghệ thuật vào bài viết) .
Gọi hs trình bày bài đã viết, Viết mở bài.
yêu cầu hs khác nhận xét, chỉnh Trình bày
sửa bổ sung, đánh giá.
bài đã làm.
Nhận xét chung, sửa chữa và Lắng nghe,
đánh giá.

sửa.
HĐ 3: HDHS tự học
Hdhs tự học.
Thực hiện III.Hướng dẫn tự học:
Yêu cầu hs về nhà xác định và theo
yêu Xác định và chỉ ra tác dụng
chỉ ra tác dụng của biện pháp cầu.
của biện pháp nghệ thuật
nghệ thuật được sử dụng trong
được sử dụng trong văn bản
văn bản thuyết minh : Họ nhà
thuyết minh : Họ nhà kim
kim (Ngữ văn 9, tập một, tr.16).
(Ngữ văn 9, tập một, tr.16).
3. Củng cố:
- Nhận xét, đánh giá ý thức học tập của hs.
4. Hướng dẫn về nhà:
- Hs học bài, tiếp tục hoàn thiện bài viết, chuẩn bị bài: Đấu tranh cho
một thế giới hòa bình.

17
Giáo án: Ngữ Văn 9

17
Năm học: 2015_ 2016