TIỂU LUẬN đấu TRANH CHỐNG CHỦ NGHĨA cơ hội, xét lại là vấn đề SỐNG còn của PHONG TRÀO CỘNG sản và CÔNG NHÂN QUỐC tế ý NGHĨA đối với CÁCH MẠNG VIỆT NAM HIỆN NAY

1

ĐẤU TRANH CHỐNG CHỦ NGHĨA CƠ HỘI, XÉT LẠI LÀ VẤN ĐỀ
SỐNG CÒN CỦA PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ.
Ý NGHĨA ĐỐI VỚI CÁCH MẠNG VIỆT NAM HIỆN NAY

Trong suốt tiến trình lịch sử phát triển phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế, giai cấp công nhân luôn phải tiến hành đấu tranh chống lại giai cấp tư sản
và chế độ tư bản chủ nghĩa nhằm thực hiện mục tiêu cuối cùng của mình là xoá bỏ
chế độ tư hữu, xoá bỏ áp bức bóc lột, giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc, giải
phóng loài người. Cùng với quá trình đó, để phong trào tồn tại và phát triển thì giai
cấp công nhân và các Đảng cộng sản còn phải tiến hành một cuộc đấu tranh rất gay
go và quyết liệt, quyết định sự sống còn của mình với một loại kẻ thù giấu mặt và
trá hình, núp dưới bóng chủ nghĩa Mác để chống lại chủ nghĩa Mác và phản bội lại
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đó là chủ nghĩa cơ hội, xét lại.
Chủ nghĩa cơ hội xét lại là trào lưu tư tưởng đối lập với chủ nghĩa MácLênin là tàn dư tư tưởng tư sản, tiểu tư sản trong phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế. Là sự hi sinh lợi ích cơ bản lâu dài của giai cấp công nhân, của phong trào
công nhân vì lợi ích trước mắt của một bộ phận.Thực chất đó là sự đầu hàng trước
những trào lưu tư tưởng tư sản và phản bội lại chủ nghĩa Mác-Lênin. Chủ nghĩa cơ
hội, xét lại tồn tại dưới nhiều hình thức biểu hiện: về lý luận, đó là sự triết trung,
nguỵ biện sẵn sàng thay đổi quan điểm tư tưởng cơ bản để trục lợi. Về kinh tế,
chúng mang tư tưởng thực dụng sẵn sàng đánh đổi cả phong trào vì lợi ích kinh tế
trước mắt của một nhóm người. Về hành động, hành động phiêu lưu, lúc tả lúc hữu,
lúc thì nóng vội, lúc thì chủ quan từ bỏ mục tiêu cách mạng, thủ đoạn thì tinh vi lắt
léo sẵn sàng thoả hiệp với mọi loại trào lưu khi có lợi. Chủ nghĩa cơ hội, xét lại có
quá trình hình thành gắn với quá trình đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng tư sản và vô


2

sản, giữa chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa tư bản, giữa phong trào cộng sản và công

nhân quốc tế với các trào lưu phi xã hội chủ nghĩa, các quan điểm sai trái và các
hành động chống phá cách mạng của các thế lực thù địch. Cuộc đấu tranh này là
một quá trình thường xuyên liên tục có những lúc phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế phải chịu đựng những hậu quả tai hại do chủ nghĩa cơ hội, xét lại gây
lên làm kìm hãm phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư
sản và chế độ tư bản chủ nghĩa, cản trở sự phát triển của nhân tố cách mạng vô sản,
làm chệch hướng sự phát triển của phong trào cách mạng và phá vỡ tính thống nhất
của phong trào, cắt xén, bóp méo, xuyên tạc dẫn đến phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lê
nin trên nhiều phương diện.
Hiện nay trước tình hình chủ nghĩa xã hội đang lâm vào khủng hoảng thoái
trào, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đang gặp nhiều khó khăn thử thách,
chủ nghĩa Đế quốc và các thế lực phản động đang điên cuồng chống phá cách
mạng, hòng xoá bỏ các nước xã hội chủ nghĩa còn lại, bóp chết phong trào cách
mạng thế giới. Đây là cơ hội cho chủ nghĩa cơ hội, xét lại ngóc đầu dậy chống phá
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế và đó cũng là điều kiện để chúng ta nhận
rõ bộ mặt nham hiểm xảo quyệt và những âm mưu thủ đoạn thâm độc của chủ
nghĩa cơ hội, xét lại được biểu hiện rất phong phú để chống phá Đảng, chống phá
chủ nghĩa xã hội.
Đối với cách mạng Việt Nam trong thời gian hiện nay mặc dù chủ nghĩa cơ
hội xét lại với những biểu hiện chưa rõ nét nhưng những phần tử cơ hội xét lại luôn
cấu kết với bọn phản động trong và ngoài nước, các thế lực phản động quốc tế và
chủ nghĩa đế quốc nhằm chống phá cách mạng Việt Nam, phủ nhận chủ nghĩa
Mác-Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh, đòi đa nguyên về chính trị, đa Đảng đối lập, đòi
từ bỏ mục tiêu độc lập dân tộc, gắn liền với chủ nghĩa xã hội. Phủ nhận thành quả
cách mạng mà toàn Đảng toàn dân ta đã đạt được trong 77 năm từ khi có Đảng lãnh


3

đạo cách mạng. Cùng với nó hiện nay trước sự thoái hoá của một bộ phận cán bộ

đảng viên có chức, có quyền trong bộ máy lãnh đạo của Đảng và nhà nước, thực
trạng tham nhũng đang hoành hành và những hạn chế, yếu kém trong công tác xây
dựng Đảng của chúng ta cũng là những thuận lợi cho những phần tử cơ hội xét lại
tiếp tục ngóc đầu dậy chống phá công cuộc đổi mới, xuyên tạc đường lối quan điểm
của Đảng, nhất là vào dịp đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X và cuộc bầu cử quốc
hội khoá XI .Vì vậy chúng ta phải kiên quyết chống lại chủ nghĩa cơ hội, xét lại đây
không những là vấn đề mang tính quy luật trong sự phát triển của phong trào cộng
sản và công nhân quốc tế, mà còn là yêu cầu nhiệm vụ thường xuyên cấp bách của
Đảng cộng sản, phong trào công nhân thế giới nói chung và Đảng ta, cách mạng
Việt Nam nói riêng. Do vậy tác giả nghiên cứu tập trung làm rõ quá trình đấu tranh
chống chủ nghĩa cơ hội xét lại trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế; từ
đó liên hệ với cách mạng Việt Nam hiện nay để xây dựng Đảng ta vững mạnh, đấu
tranh ngăn chặn và làm thất bại mọi âm mưu thủ đoạn của những phần tử cơ hội,
xét lại cấu kết với các lực lượng phản động trong và ngoài nước tiếp tục đưa cách
mạng Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng. Đó là vấn đề có ý nghĩa lý luận và thực
tiễn cấp bách hiện nay đang đặt ra.
Sự hình thành và bản chất của chủ nghĩa cơ hội xét lại.
*Nguồn gốc của chủ nghĩa cơ hội, xét lại
Chủ nghĩa cơ hội và xét lại là một hiện tượng xã hội lịch sử nảy sinh trong
quá trình đấu tranh giữa hai hệ tư tưởng, tư sản và vô sản, giữa chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa tư bản chừng nào còn tồn tại cuộc đấu tranh đó thì vẫn còn cơ sở cho chủ
nghĩa cơ hội và chủ nghĩa xét lại. Theo Lê nin trong quá trình đấu tranh cách mạng
của mình, giai cấp vô sản và những người cộng sản vẫn còn tiếp tục chứng kiến sự
tiếp diễn của những trào lưu cơ hội và xét lại, còn chịu đựng những hậu quả tai hại


4

do chúng gây ra. Chủ nghĩa cơ hội và xét lại có nguồn gốc từ mâu thuẫn giai cấp,
gắn với những điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan đó là:

Về mặt khách quan do sự bổ sung vào hàng ngũ giai cấp vô sản những người
xuất thân từ các tầng lớp không vô sản. Những người “bạn đường” của giai cấp vô
sản bao gồm cả những phần tử tri thức và tiểu tư sản. Trong quá trình cách mạng
cũng có những người đã dũng cảm từ bỏ lập trường giai cấp, hoàn cảnh xuất thân
của mình đứng trên lập trường cách mạng của giai cấp công nhân, hoà mình trong
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân và quần chúng nhân dân lao động vì
mục tiêu lý tưởng cộng sản chủ nghĩa. Tuy nhiên trong quá trình cách mạng vẫn
còn tồn tại những kẻ chưa gột rửa được những tàn dư tư tưởng giai cấp cũ của mình
lên khi cách mạng phát triển thuận lợi thì những tàn dư đó bị đẩy lùi, hoặc tạm thời
bị giấu kín nhưng khi cách mạng gặp khó khăn, tổn thất thì những tàn dư ấy lại
chỗi dậy làm nảy sinh khuynh hướng cơ hội và xét lại chống phá hệ tư tưởng của
giai cấp vô sản và phá hoại phong trào vô sản và công nhân.
Mặt khác, do chính sách hai mặt của kẻ thù làm nảy sinh chủ nghĩa, cơ hội
xét lại trong phong trào công nhân. Một mặt chúng dùng bạo lực chấn áp làm cho
một bộ phận công nhân hoảng sợ, bị lung lay ý trí dời bỏ lập trường giai cấp, hoài
nghi dao động về con đường mục tiêu lý tưởng của giai cấp mình, dẫn đến thoả
hiệp chạy theo giai cấp tư sản. Hơn nữa chúng dùng sức mạnh kinh tế, bố thí cho
những phần tử cơ hội, xét lại phần “bơ thừa, sữa cặn” để mua chuộc, dụ dỗ và lôi
kéo, từ đó hình thành nên tầng lớp “công nhân quý tộc”, “công nhân tư sản hoá”
và biến bọn này thành tay sai cho chúng ẩn trong hàng ngũ công nhân, để phá hoại
phong trào công nhân bằng những thủ đoạn thâm độc.
Về chủ quan trong quá trình lãnh đạo các Đảng cộng sản ở một số nước đã
sai lầm về đường lối và phương pháp tiến hành cách mạng không kịp thời khắc
phục và sửa chữa khuyết điểm dẫn đến tình trạng bất ổn nghiêm trọng, xã hội rối


5

loạn, nội bộ Đảng mất đoàn kết, đây là cơ hội tốt và là mảnh đất màu mỡ cho kẻ
thù của chủ nghĩa xã hội nổi lên chống phá trong đó có những phần tử cơ hội, xét

lại. Đồng thời trong quá trình xây dựng Đảng cộng sản ở một số nước đã xem nhẹ,
hoặc từ bỏ nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới của chủ nghĩa Mác-Lê nin, buông
lỏng công tác cán bộ tạo cơ hội cho các phần tử cơ hội, xét lại chui sâu, leo cao vào
trong hàng ngũ của Đảng, chống phá Đảng từ bên trong làm sụp đổ chủ nghĩa xã
hội ở nhiều nước.
Trong tình hình hiện nay, lợi dụng chủ nghĩa xã hội hiện thực đang lâm vào
khủng hoảng, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch càng ra sức chống phá, gây
áp lực với các Đảng cộng sản đang cầm quyền ở một số nước xã hội chủ nghĩa còn
lại. Đây cũng là cơ sở nảy sinh chủ nghĩa cơ hội xét lại.
* Bản chất và những biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội và chủ nghĩa xét lại.
Ở mỗi thời kỳ lịch sử khác nhau, hình thức của chủ nghĩa cơ hội, xét lại khác
nhau nhưng về bản chất của chúng chỉ là một: Đó là sự phản bội lại chủ nghĩa MácLê nin và lợi ích của giai cấp công nhân, là sự đầu hàng trước hệ tư tưởng tư sản và
các thế lực tư sản, là trào lưu tư tưởng đối lập với chủ nghĩa Mác-Lênin, là tàn dư
tư sản và tiểu tư sản, là sự hy sinh lợi ích căn bản của quần chúng cho lơi ích tạm
thời của một số người ít ỏi, và thực chất nó là sự liên minh giữa một bộ phận công
nhân với giai cấp tư sản. Lênin chỉ rõ bản chất của chủ nghĩa cơ hội, chủ nghĩa xét
lại: “chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa xét lại, về mặt triết học, chủ nghĩa xét lại “theo
đuôi” khoa học của các giáo sư tư sản, “lẽo đẽo” theo các phái Cantơ mới, còn về
mặt chính trị thì chủ nghĩa xét lại đã mưu toan thật sự xét lại cơ sở của chủ nghĩa
Mác, cụ thể là học thuyết về đấu tranh giai cấp” (Lênin toàn tập tập 17, NxbTB,
M,1979, tr26)
Như vậy, chủ nghĩa cơ hội, xét lại vừa là kẻ thù của chủ nghĩa Mác-Lênin
vừa là kẻ thù nguy hiểm của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Ngày nay,


6

nhiều phần tử cơ hội, xét lại vẫn đang khoác áo chủ nghĩa Mác, tự xưng là trung
thành với chủ nghĩa Mác, nhưng thực chất họ lại phản bội lại chủ nghĩa Mác, tìm
cách chống phá chủ nghĩa Mác và phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.

Những phần tử này hoang mang dao động trước những khó khăn, những bước
ngoặt của cách mạng, không phân biệt được cái hiện tượng và cái bản chất trong
những thay đổi của tình hình, tỏ ra mơ hồ trước các thủ đoạn tinh vi của chủ nghĩa
đế quốc, choáng ngợp trước những ánh “hào quang” của chủ nghĩa tư bản, từ đó
quay lại chống lại Đảng cộng sản, phản bội lại phong trào đấu tranh của giai cấp
công nhân. Như Lênin đã chỉ rõ: trong khi “những người xã hội chủ nghĩa phải có
đầy đủ khả năng vạch trần cho giai cấp công nhân thấy sự đối lập thù địch giữa
quyền lợi của giai cấp công nhân với quyền lợi của giai cấp tư sản. Thế nhưng chủ
nghĩa Béc-stanh và phái “phê bình”, mà phần lớn là những người Mác-xít hợp pháp
đều lũ lượt đi theo, đã tước mất khả năng ấy và làm bại hoại ý thức xã hội chủ
nghĩa bằng cách tầm thường hoá chủ nghĩa Mác, bằng cách truyền bá cái thuyết
cho rằng những sự đối kháng xã hội giảm dần đi, bằng cách tuyên bố rằng tư tưởng
về cách mạng xã hội và chuyên chính vô sản là phi lý, bằng cách kéo phong trào
công nhân và cuộc đấu tranh giai cấp xuống thành một thứ chủ nghĩa công liên hẹp
hòi và cuộc đấu tranh thực tế đòi cải cách từ từ , vun vặt”. ( Lê-nin toàn tập, tập6,
NxbTB, MCV, 1975, Tr21). Như vậy Lê-nin đã chỉ ra cho chúng ta thấy chủ nghĩa
cơ hội, xét lại chính là bọn“ôm hôn chủ nghĩa Mác để bóp chết chủ nghĩa Mác”,
họ đã đánh giá quá mức những cố gắng và kết quả tạm thời của chủ nghĩa tư bản
trong việc khắc phục những khó khăn của nó, lợi dụng vấn đề dân chủ nhân quyền
để vào hùa với chúng để chống lại chủ nghĩa Mác Lênin, chống lại chủ nghĩa xã
hội.
Với nguồn gốc bản chất của chủ nghĩa cơ hội và chủ nghĩa xét lại, đấu tranh
chống chủ nghĩa cơ hội xét lại là vấn đề thường xuyên, cấp bách trong suốt quá


7

trình phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, của các Đảng cộng
sản để bảo vệ sự trong sáng của chủ nghĩa Mác-Lênin, bảo vệ mục tiêu cách mạng
của giai cấp công nhân củng cố tình đoàn kết quốc tế của giai cấp trên toàn thế giới,

làm cho cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội xét lại trong phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế là quy luật phát triển của chủ nghĩa Mác Lênin.
Đấu tranh chống các trào lưu đối lập với chủ nghĩa Mác-Lênin, bảo vệ sự
trong sáng và tăng cường tính chiến đấu của chủ nghĩa xã hội khoa học không thể
tách dời quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản là một điều kiện có ý nghĩa
quyết định để củng cố sự thống nhất và phát triển của phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế, tăng cường tình đoàn kết quốc tế của giai cấp công nhân.
Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội xét lại có một quá trình lịch sử và đã
trải qua những giai đoạn lịch sử từ khi giai cấp công nhân hiện đại ra đời, và nó
phát triển ngày càng mạnh mẽ cùng với sự phát triển của phong trào đấu tranh của
giai cấp công nhân và ngày càng mạnh mẽ, mang tính tự giác cao. Đấu tranh chống
chủ nghĩa cơ hội xét lại không chỉ là yêu cầu bức thiết của phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế, mà còn là quy luật phát triển của chủ nghĩa Mác-Lênin. Thông
qua cuộc đấu tranh này những người cộng sản không những loại bỏ được những tư
tưởng phi Mác xít kẻ thù của giai cấp công nhân, bảo vệ sự trong sáng của chủ
nghĩa Mác-Lênin mà còn tuyên truyền sâu rộng chủ nghĩa Mác-Lênin vào trong
phong trào công nhân biến phong trào công nhân phát triển từ đấu tranh tự phát
sang đấu tranh tự giác thực hiện mục tiêu cuối cùng của cách mạng là: “xoá bỏ áp
bức bóc lột, giả phóng nhân loại”. Cuộc đấu tranh này mang tính chất quyết liệt và
rõ nét là từ khi chủ nghĩa Mác ra đời. Đặc biệt là trong những thời điểm phong trào
cách mạng gặp nhiều khó khăn, những thời điểm mang tính chất bước ngoặt thì chủ
nghĩa cơ hội, xét lại lại nối lên chống phá phong trào cách mạng một cách quyết liệt


8

hơn. Đồng thời xu hướng, nhịp độ phát triển, thành quả cách mạng của phong trào
công nhân trong các giai đoạn đều tuỳ thuộc phần lớn vào kết quả đấu tranh giữa
các Đảng cộng sản, các lực lượng cách mạng với những trào lưu, phần tử cơ hội,

xét lại trong các giai đoạn đó. Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại của
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế là một quá trình thường xuyên, liên tục
được thể hiện qua những giai đoạn chính sau đây:
* Giai đoạn phong trào cộng sản và công nhân quốc tế những năm 18501860 của thế kỷ thứ XIX
Đây là giai đoạn chủ nghĩa tư bản thời kỳ tự do cạnh tranh đã phát triển cao,
tiến hành xâm lược thuộc địa, mở rộng thị trường. Phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế có bước phát triển mới nhưng vẫn còn lệ thuộc vào những tư tưởng
của giai cấp tư sản. Giai cấp công nhân đã trưởng thành và lớn mạnh cả về số lượng
và chất lượng, tuy nhiên trong phong trào công nhân còn ảnh hưởng nhiều của chủ
nghĩa cơ hội, bè phái như: Fruđông, Latxan, chủ nghĩa Baculin ở Nga … Sự phát
triển của phong trào công nhân thời kỳ này đòi hỏi phải khắc phục một cách kiên
quyết nạn bè phái nhằm thống nhất giai cấp công nhân, Đồng thời tích cực đấu
tranh chống các khuynh hướng, các trào lưu phi vô sản. Ngày 28/9/1864 Hội liên
hiệp công nhân quốc tế được thành lập tại Luân đôn nhằm đáp ứng yêu cầu đó. Đây
là kết quả của sự đấu tranh không mệt mỏi của C.Mác- Ph. Ăng ghen cho sự thống
nhất của phong trào và đấu tranh chống các trào lưu tư tưởng sai trái, các biểu hiện
của chủ nghĩa cơ hội, xét lại
Giai đoạn này với các hoạt động của C.Mác- Ph. Ăng ghen nên hoạt động
của Quốc tế I đã góp phần truyền bá chủ nghĩa Mác vào trong phong trào công
nhân, giác ngộ giai cấp công nhân, làm cho phong trào công nhân chuyển biến về
tư tưởng và tổ chức. Đồng thời cũng trong giai đoạn này những tư tưởng phi xã hội


9

chủ nghĩa, những tư tưởng bè phái trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế
đã bị đánh bại, tiêu biểu là Fruđông và Baculin...
* Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế những năm 1870-1890 của
thế kỷ thứ XIX.
Sự kiện đánh dấu trong giai đoạn này là công xã Pari nổ ra nổ ra ngày

18/3/1871 và giành thắng lợi với 72 ngày đêm, lập nên một hình thức chuyên chính
vô sản đầu tiên trên thế giới, đánh dấu sự phát triển lớn mạnh vượt bậc của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế, chấm dứt thời kỳ giai cấp công nhân đi theo
giai cấp tư sản để tiến hành cuộc cách mạng dân chủ tư sản. Nhưng do nhiều
nguyên nhân chủ quan và khách quan nên công xã Pari đã nhanh chóng thất bại.
Sự thất bại đó đã dẫn đến thắng lợi tạm thời của các thế lực phản động. Làm cho
phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân trong giai đoạn này gặp rất nhiều khó
khăn thử thách. Mặt khác chủ nghĩa tư bản sau công xã Pa-ri bước vào giai đoạn
phát triển tương đối hoà bình và chuyển dần sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa.
Hoàn cảnh đó đã tạo ra cơ hội tốt cho chủ nghĩa cơ hội, xét lại chống phá chủ nghĩa
Mác và phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Trước tình hình đó cuộc đấu
tranh chống chủ nghĩa cơ hội và xét lại tiếp tục phát triển. ở Pháp năm 1789, Đại
hộiIII của giai cấp công nhân Pháp đã ra nghị quyết thành lập một Đảng độc lập để
đấu tranh với khuynh hướng cơ hội của phái Pruđông cánh tả và chủ nghĩa vô
chính phủ của Baculin trước đây còn dơi rớt lại. ở Đức năm 1875 hai phái Aizơnếc
và Latxan đã thống nhất thành lập ra Đảng công nhân xã hội dân chủ Đức, để đấu
tranh với nhiều luận điểm cơ hội chống Đảng như nhóm của Becstanh và Môstơ.
Tuy nhiên cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân cũng nảy sinh nhiều khuynh
hướng cơ hội, cải lương xét lại, xuyên tạc chống phá chủ nghĩa Mác và phong trào
công nhân.


10

Trước tình hình đó theo đề nghị của P.Ăngghen ngày 14/7/1889, tại Pari một
tổ chức quốc tế mới gọi là Hội liên hiệp các Đảng xã hội chủ nghĩa được thành lập,
gọi tắt là quốc tế II. Sự ra đời của quốc tế II đã xác định mục đích hoạt động là tiếp
tục truyền bá chủ nghĩa Mác trong phong trào công nhân, đấu tranh bảo vệ chủ
nghĩa Mác, chống chủ nghĩa cơ hội xét lại, cải lương và các khuynh hướng phi Mác
xít khác, khảng định: Đảng công nhân nào thừa nhận đấu tranh chính trị, đấu tranh

giai cấp mới được kết nạp vào quốc tế II. Với hoạt động của quốc tế II, đã tiến hành
cuộc đấu tranh kiên quyết chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại ví dụ như phái vô chính
phủ ở Tay ban nha, Pháp, Thuỵ sỹ, Italia vì các phái này phủ nhận vai trò của nhà
nước chuyên chính vô sản, phủ nhận đấu tranh chính trị.
Sau khi PH.Ăngghen mất các lãnh tụ của chủ nghĩa cơ hội tăng cường hoạt
động làm lũng đoạn quốc tế II phá hoại phong trào công nhân, tiêu biểu là Becstanh
và Kauxky. Bọn chúng đã phủ nhận chuyên chính vô sản, phủ nhận đấu tranh chính
trị của giai cấp công nhân, phủ nhận khối liên minh công- nông trong cách mạng vô
sản, tán thành liên minh với giai cấp tư sản. Vì vậy quốc tế II dưới sự lãnh đạo của
những kẻ cơ hội đã bị phá sản. Về tư tưởng chúng xét lại hoàn toàn chủ nghĩa Mác,
về chính trị chúng trở thành tay sai cho chủ nghĩa đế quốc, về tổ chức đó là sự chia
rẽ, bè phái làm phân liệt giai cấp công nhân.
Trước tình hình đó Lênin và Đảng Bôsơvích Nga đã tiến hành một cuộc đấu
tranh không khoan nhượng, kiên quyết làm thất bại bản chất ý đồ của chủ nghĩa cơ
hội, xét lại trong quốc tế II bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác trong điều kiện mới.
* Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ 1895-1917
Trong giai đoạn này Lênin và Đảng Bônsêvích đã tích cực đi tiên phong
trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại đó là: Chuẩn bị cho việc thành
lập Đảng Macxít ở Nga. đồng thời lãnh đạo phong trào cách mạng Nga đấu tranh
chống phái “Dân tuý” phái “Macxít hợp pháp” và phái “ kinh tế” ở Nga.


11

Phái “Dân tuý” là một trào lưu chủ nghĩa xã hội không tưởng ở Nga, phái
này chủ trương xây dựng chủ nghĩa xã hội dựa vào nông dân và công xã nông thôn,
phủ nhận vai trò cách mạng và lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân. Chúng
cho rằng chủ nghĩa tư bản có thể đi vào đời sống nhân dân, không bóc lột nhân dân
lao động. Lênin cùng với Plêkhanốp và nhóm “giải phóng lao động ở Nga”đã đập
tan chủ nghĩa dân tuý vạch trần sự mơ hồ không tưởng và cho rằng: Thực chất đó là

thái độ thoả hiệp với Nga hoàng phản bội lại giai cấp công nhân.
Phái “Macxít hợp pháp” là một nhóm tri thức tư sản núp dưới chiêu bài chủ
nghĩa Mác, chúng phê phán phái “Dân tuý” nhưng lại núp dưới chân chủ nghĩa tư
bản, mưu toan làm cho chủ nghĩa Mác thích nghi với chủ nghĩa tư bản. Lênin đã
kịch liệt phê phán phái này và cho rằng chúng đã cắt xén chủ nghĩa Mác, xét lại chủ
nghĩa Mác về cách mạng vô sản và chuyên chính vô sản.
Phái “kinh tế” là trào lưu cơ hội trong phong trào công nhân Nga, chúng
trắng trợn tuyên bố rằng giai cấp công nhân chỉ tập trung đấu tranh có quyền lợi
kinh tế hàng ngày và bãi công là phương tiện đấu tranh của giai cấp công nhân, còn
đấu tranh chính trị là việc của giai cấp tư sản tự do. Lênin đã đấu tranh chống phái
“kinh tế” và khảng định rằng nó là biến tướng của chủ nghĩa xét lại trong quốc tế
II, là sự phủ nhận vai trò lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân, phủ nhận
việc cần thiết phải có một chính Đảng của giai cấp công nhân. Tóm lại các phái
trên về mặt lý luận là phủ nhận đấu tranh giai cấp, phủ nhận sứ mệnh lịch sử của
giai cấp công nhân, phủ nhận đấu tranh chính trị và cách mạng bạo lực đề cao đấu
tranh kinh tế, đấu tranh hợp pháp hoà bình. Thực chất là ôm chân chủ nghĩa tư bản
ru ngủ phong trào công nhân.
Trong thời gian này Lênin và Đảng Bônsêvích Nga cũng kiên quyết tiến
hành đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong quốc tế II, mà đại biểu là
Kauxky và Becxtanh.


12

Becxtanh là lãnh tụ cơ hội trong phong trào dân chủ xã hội Đức và quốc tế II
đã đứng trên lập trương cải lương để phê phán, xét lại toàn bộ chủ nghĩa Mác, cắt
xén, bóp méo chủ nghĩa Mác cho thích ứng với chủ nghĩa tư bản, phủ nhận mục
đích và bản chất cách mạng của chủ nghĩa Mác cũng như phong trào công nhân với
câu nói điển hình “ phong trào là tất cả, mục đích cuối cùng chẳng là gì cả”. Lênin
đã vạch trần mục đích của Becxtanh là biến Đảng cách mạng của giai cấp công

nhân thành Đảng cải lương phục vụ cho lợi ích của giai cấp tư sản.
Đối với Kauxky, Lênin cho rằng những quan điểm và hành động của Kauxky
còn “trăm lần đê tiện, đáng gét và phản bội” hơn Becxtanh bởi vì Kauxky đã khoác
áo chủ nghĩa Mác để cắt xén, xuyên tạc đi đến phủ nhận chủ nghĩa Mác. Kauxky
cho rằng cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động chống lại giai
cấp tư sản là “dồ dại”, là hành động “ tự sát” vì nó đã thủ tiêu dân chủ của chính
họ. Lênin đã vạch rõ thực chất chế độ dân chủ tư sản tuy có một số giá trị “ nhưng
trước sau nó vẫn là chật hẹp giả dối, lừa bịt, giả mạo, nó luôn là một thứ dân chủ
đối với những kẻ giầu và lầ một trò bịp bợm đối với những người nghèo” (Lênin
toàn tập, tập37, Nxb TB, M1977, tr123 ). Ngoài ra Lênin còn vạch trần bản chất cơ
hội cực kỳ nguy hiểm của Kauxky, qua đó định hướng cho phong trào công nhân
phát triển đấu tranh đi đến thắng lợi.
Sự kiên thắng lợi của cách mạng thang mười Nga ngày 07/11/1917( theo lịch
nga là ngày 25/10) đã mở ra một thời đại mới, thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản
lên chủ nghĩa xã hội, thơi đại của những thắng lợi lớn lao của phong trào cộng sản
và công nhân quốc tế trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa
phát xít và trào lưu cơ hội, xét lại trong phong trào công nhân.
* Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ sau 1917 đến nay.
- Giai đoạn từ 1918-1945, Lênin cùng nhiều Đảng cộng sản ở các nước trên
thế giới phải tiến hành đấu tranh chống những biểu hiện mới của chủ nghĩa cơ hội,


13

xét lại trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, cũng như trong bản thân
mỗi Đảng cộng sản, đó là tư tưởng tả khuynh trong phong trào công sản và công
nhân quốc tế mới được thành lập, biểu hiện là thái độ bất hợp tác, không liên kết,
không hoà hoãn trong bất kỳ trường hợp nào, trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa
đế quốc và các Đảng phái đối lập. Với tác phẩm “Bệnh ấu trĩ tả khuynh trong
phong trào công sản” Lênin một lần nữa chỉ ra sự sai lầm và vi phạm nguyên tắc

của chủ nghĩa Mác trong tiến hành cách mạng sẽ dẫn đến làm xuất hiện chủ nghĩa
cơ hội và xét lại.
- Giai đoạn từ 1946-1980, phong trào công sản và công nhân quốc tế đã đấu
tranh chống nhiều trào lưu chủ nghĩa cơ hội xét lại nhằm xuyên tạc, bóp méo chủ
nghĩa Mác-Lênin, gây hoả mù làm chệch hướng phong trào đấu tranh của giai cấp
công nhân và các lực lương tiến bộ trên thế giới. Đó là chủ nghĩa Khơrutxốp với tệ
nạn sùng bái cá nhân, giáo điều dập khuôn máy móc, trong vận dụng chủ nghĩa
Mác-Lênin, gây mất đoàn kết trong nội bộ Đảng cộng sản và trong phong trào công
nhân. Chống chủ nghĩa Braonơ khi cho rằng trong điều kiện hiện nay cần bỏ đấu
tranh giai cấp, bỏ chuyên chính vô sản và không cần tiến hành cách mạng vô sản,
mà riêng ở nước Mỹ là một ngoại lệ có thể tiến lên chủ nghĩa xã hội bằng con
đường hoà bình. Thông qua các hình thức đấu tranh mới của các Đảng cộng sản
như hoạt động của “Hội nghị các Đảng cộng sản, công nhân” những năm 1957,
1960, 1969, và các cuộc gặp gỡ trao đổi đánh giá tình hình, thống nhất hành động
trong phong trào công nhân đã vạch trần sự sai lầm và xét lại của chủ nghĩa cơ hội,
xét lại định hướng cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đi đúng hướng.
- Giai đoạn từ 1980 đến nay, sau sự xụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở các nước
Liên xô và Đông âu, phong trào cách mạng thế giới càng nhận rõ thủ đoạn, bản
chất và mức độ nguy hiểm của chủ nghĩa cơ hội, xét lại và đang sốc lại đội hình
củng cố tổ chức để tiến hành đấu tranh chống chủ nghĩa đế quốc và các trào lưu chủ


14

nghĩa cơ hội xét lại nhằm đưa cuộc đấu tranh của phong trào cộng sản và công
nhân quốc tế đi đến thắng lợi cuối cùng.
Với chiều dài lịch sử của phong trào công sản và công nhân quốc tế đã khảng
định rằng: quá trình phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế là quá
trình đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong nội bộ phong trào, trong bản
thân các Đảng cộng sản và công nhân. quá trình đó có lúc phải trải qua những bước

quanh của lịch sử, cách mạng tiến lên hay tổn thất đều phụ thuộc rất lớn vào cuộc
đấu tranh của các nhà Mác xít chân chính với bọn cơ hội, xét lại. Vì các trào lưu cơ
hội xét lại luôn luôn đặt ra những quan điểm “tả khuynh” hay “hữu khuynh” nhằm
xét lại, phủ nhận chủ nghĩa Mác-Lênin làm chệch hướng đấu tranh, lu mờ ý chí tinh
thần đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Do đó phong trào
cộng sản và công nhân quốc tế phải luôn lấy việc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội,
xét lại là vấn đề mang tính quy luật trong quá trình phát triển của phong trào. Đồng
thời chủ nghĩa cơ hội xét lại cố nguồn gốc lịch sử của nó, do vậy chúng ta không
nên cho rằng chủ nghĩa cơ hội, xét lại là “định mệnh” là “thuộc tính tự nhiên” nảy
sinh trong phong trào cộng sản và công nhân quốc tế mà từ đó buông lỏng hoặc từ
bỏ đấu tranh với chúng. Mặt khác trong quá trình đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội,
xét lại các Đảng công sản cần phải tuân thủ theo nguyên lý của chủ nghĩa Mác về
xây dựng Đảng kiểu mới, kiên trì và vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác-Lênin, có
đường lối chiến lược sách lược đúng đắn, tấn công kiên quyết, triệt để vào kẻ thù
thì chủ nghĩa cơ hội, xét lại sẽ bị đẩy lùi và bị tiêu diệt.
Qua nghiên cứu có thể rút ra rằng, để đảm bảo thắng lợi trong cuộc đấu tranh
chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại trước đây và hiện nay vấn đề quan trọng nhất đó là
phải xây dựng Đảng thật sự trong sạch vững mạnh, Đảng đó phải thực sự là Đảng
cách mạng Mácxít, Đảng phải thực sự là bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công
nhân dẫn dắt phong trào cách mạng của giai cấp công nhân đi đến mục tiêu lý


15

tưởng cộng sản chủ nghĩa. Chính vì vậy vấn đề xây dựng Đảng là vấn đề có ý nghĩa
sâu sắc đối với cách mạng Việt Nam hiện nay.
Ý nghĩa của vấn đề đối với công tác xây dựng Đảng ở nước ta hiện nay.
Tầm quan trọng của việc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong
quá trình lãnh đạo cách mạng của đảng ta.
Đảng ta do chủ tịch Hồ chí Minh sáng lập, được rèn luyện trong ngọn lửa

đấu tranh mạng lâu dài, có đường lối chính trị đúng đắn sáng tạo, gắn bó chặt chẽ
với nhân dân, có đội ngũ cán bộ Đảng viên đông đảo với phẩm chất chính trị tốt
đẹp đoàn kết phấn đấu hi sinh vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Đó là sức
mạnh cơ bản của Đảng, nhờ đó đã lãnh đạo cách mạng nước ta đi đến thắng lợi vĩ
đại ngày nay.
Trong quá trình đấu tranh cách mạng phức tạp, lâu dài, ở vào những bước
ngoặt lịch sử, thường xuất hiện những tư tưởng cơ hội dưới nhiều màu sắc, “hữu”
khuynh hoặc “tả” khuynh, ở mức độ khác nhau; như trong thời kỳ kháng chiến
chống Mỹ cứu nước, khi cuộc chiến đấu vào thời kỳ quyết liệt, đã có không ít
người khiếp sợ trước sức mạnh, tàn bạo của kẻ thù xâm lược, trước những hi sinh
gian khổ của cuộc kháng chiến đã giao động về chính trị, không kiên định đường
lối đấu tranh giải phóng miền Nam, sợ tiến hành đấu tranh vũ trang, có ảo tưởng về
con đường thoả hiệp, chung sống hoà bình, thi dua hoà bình…Từ cơ hội về chính
trị, một số ít người đi tới hoạt động bè phái và chống đối tổ chức. Ban lãnh đạo
Đảng mà đứng đầu là chủ tịch Hồ chí Minh đã kiên trì đường lối kháng chiến
chống Mỹ cứu nước, đấu tranh vạch trần những tư tưởng hữu khuynh, tăng cường
đoàn kết thống nhất trong Đảng lãnh đạo dân tộc ta hoàn thành vẻ vang sự nghiệp
giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Đầu những năm 80 thế kỷ XX, đất nước ta lâm và khủng hoảng kinh tế- xã
hội sâu sắc, Đảng ta đã tự phê bình nghiêm túc và từ công tác tổng kết thực tiễn đã


16

khởi sướng tiến hành công cuộc đổi mới, đưa đất nước dần dần thoát khỏi khủng
hoảng và phát triển đi lên. Nhưng chính những lúc đất nước chuyển vào thời kỳ
mới đầy khó khăn, phức tạp lại xuất hiện một số người miệng hô hào đổi mới
nhưng xa dời nguyên tắc, từ bỏ định hướng xã hội chủ nghĩa, kêu gọi phát triển nền
kinh tế nhiều thành phần, nhưng phủ nhận vai trò chủ đạo của kinh tế nhà nước, đề
cao vai trò điều tiết của cơ chế thị trường nhưng coi nhẹ chức năng quản lý của nhà

nước xã hội chủ nghĩa, cổ vũ cho tư nhân hoá, tự do hoá tư sản, tán dương chủ
nghĩa xã hội dân chủ. Đồng thời, như một sự phản ứng lại, ở phía khác xuất hiện
những biểu hiện giáo điều, bám giữ những quan niệm về mô hình cũ của chủ nghĩa
xã hội, luyến tiếc cơ chế kế hoạch tập trung quan liêu bao cấp, có định kiến với nền
kinh tế nhiều thành phần, dị ứng với cơ chế thị trường, coi nó đồng nghĩa với đi
theo con đường tư bản chủ nghĩa. Tư tưởng cơ hội với những quan điểm chính trị
sai trái bộc lộ tương đối rõ nét chỉ có ở một số rất ít người nhưng tính chất của nó
rất nguy hiểm; nếu không đấu tranh phê phán vạch trần sẽ lây lan và lừa gạt số
người thiếu kiên định về chính trị.
Bên cạnh những tư tưởng cơ hội với những quan điểm chính trị sai trái như
trên, ta còn thấy một sắc thái cơ hội nữa về chính trị. Đó là một số người không có
quan điểm chính trị rõ ràng, phai nhạt lý tưởng cách mạng, ngả nghiêng do dự, mơ
hồ, không vững vàng trên những vấn đề về đường lối quan điểm của Đảng. Họ
không hẳn chống lại nhưng thiếu niềm tin vào chủ nghĩa xã hội, hoài nghi vai trò
lãnh đạo của Đảng… nếu không được giáo dục nâng cao nhận thức chính trị thì họ
dễ lầm đường, bị các thế lực thù địch lung lạc. Xuất phát từ nguồn gốc, bản chất
của chủ nghĩa cơ hội, xét lại và thực tiễn đấu tranh chống lại kẻ thù này của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế đã cho các Đảng cộng sản trên thế giới nói
chung và Đảng cộng sản Việt Nam nói riêng, ý thức sâu sắc tầm quan trọng và yêu
cầu bức thiết phải tiến hành đấu tranh kiên quyết chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại


17

trong Đảng và trong phong trào cách mạng. Sự tồn tại, xuất hiện của chủ nghĩa cơ
hội , xét lại cùng với những phần tử cơ hội, xét lại trong Đảng cộng sản sẽ là nguy
cơ cho Đảng biến chất về chính tri và tư tưởng, rệu rã về tổ chức, dần dần xa dời
chối bỏ cái nền tảng tư tưởng mà Đảng đã xây dựng trên đó. Đồng thời nó sẽ lái
Đảng đi theo quỹ đạo khác, một su hướng khác. các Đảng cộng sản sẽ mất mục tiêu
đấu tranh, không còn kiên định thiết tha phấn đấu vì lý tưởng cộng sản chủ nghĩa

của giai cấp mình, của dân tộc mình. Và như vậy sẽ làm cho Đảng trở thành một tổ
chức phi chính trị, thoát li giai cấp và lệ thuộc vào tư tưởng lãnh đạo của các Đảng
phái tư sản. Từ giữa thế kỷ XX trở về trước chủ nghĩa cơ hội, xét lại đã tỏ ra rất
nguy hiểm cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế, nhưng tới giữa thế kỷ
XX trở lại đây, chủ nghĩa cơ hội , xét lại hiện đại lại càng tỏ ra nguy hiểm và tinh vi
sảo quyệt hơn nhiều so với trước. Chính vì vậy đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội,
xét lại cả hữu khuynh và tả khuynh là nhiệm vụ thường xuyên, là vấn đề sống còn
của các đảng cộng sản trên thế giới và Đảng cộng sản Việt Nam.
Những năm cuối thập kỷ80 và đầu thập kỷ 90 của thế kỷ thứ XX, với sự sụp
đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên xô và các nước Đông âu đã làm cho chủ nghĩa xã
hội hiện thực lâm vào khủng hoảng, phong trào cộng sản và công nhân quốc tế lâm
vào thoái trào, lực lượng cách mạng bi tổn thất nặng nề, các Đảng cộng sản trong
các nước xã hội chủ nghĩa trước kia bị cấm hoạt động, các Đảng viên lão thành ở
một số nước bể truy nã, bị xét sử. Sự thất bại to lớn này của phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế do nhiều nguyên nhân, nhưng trong đo có một nguyên nhân trực
tiếp và quan trọng . Đó là sự buông lỏng vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản, Đảng
xa dời những nguyên lý xây dựng Đảng của chủ nghĩa Mác Lênin, sai lầm trong
đường lối cải tổ cải cách để cho những phần tử cơ hôi xét lại chui sâu và leo cao lên
vị trí lãnh đạo cao nhất của Đảng. Năm 1985 sau khi được bầu vào vị trí cao nhất
trong Đảng cộng sản liên xô Goócbachốp dần dần từng bước phá Đảng về tư tưởng,


18

chính trị và tổ chức. Về tư tưởng Ông ta dần dần từ bỏ chủ nghĩa Mác-Lênin không
coi chủ nghĩa Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng kim chỉ nam cho mọi hành động
của Đảng. Về chính trị Ông ta từ bỏ đấu tranh giai cấp, buông lỏng chuyên chính
vô sản, đưa ra quan điểm “ngôi nhà chung thế giới” để xoá nhoà danh giới giữa
CNXH và CNTB, giữa giai cấp công nhân với giai cấp tư sản từ bỏ mục tiêu lý
tưởng cộng sản chủ nghĩa. Về tổ chức, Goócbachốp xa dời những nguyên tắc xây

dựng Đảng kiểu mới của Lênin, không thừa nhận nguyên tắc tập trung dân chủ
trong tổ chức và hoạt đông của Đảng cộng sản chủ trương đa nguyên về chính tri,
đa Đảng đối lập. Có thể nói trong quá trình cải tổ ở Liên xô, Goócbachốp và những
phần tử cơ hội, xét lại đã lợi dụng sự yếu kém của Đảng, lợi dụng cải tổ cải cách để
chống phá Đảng từ bên trong, từ cơ sở nền tảng của Đảng cho đến đường lối, chủ
chương và những hoạt đông của Đảng. Sau khi Liên xô sụp đổ và khi không còn
nắm quyền nữa, Goócbachốp đã công khai, trắng trợn thừa nhận : thành công lớn
nhất trong sự nghiệp chính trị của hắn là phá tan Đảng cộng sản Liênxô. Rõ ràng,
Goócbachốp là tên cơ hội, xét lại nguy hiểm nhất, đê tiện nhất lọt vào trong hàng
ngũ ban lãnh đạo cấp cao của một tổ chức chính trị mạnh nhất thế kỷ XX, đó là
Đảng cộng sản Liên Xô.
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng công sản Việt Nam đã
kiên quyết chống các biểu hiện và các phần tử cơ hội, xét lại trong Đảng, giữ vững
nguyên tắc chiến lược, mềm dẻo linh hoạt về sách lược đưa con thuyền cách mạng
đi tới thắng lợi. Hiện nay lác đác đâu đó vẫn còn những tư tưởng cho rằng, nước ta
đi lên chủ nghĩa xã hội là một sai lầm, và từ sai lầm trên đã đẩy đất nước ta đến hai
cuộc kháng chiến tàn khốc cướp đi sinh mạng của hàng triệu con người và chính
Đảng cộng sản Việt Nam và chủ tịch Hồ chí Minh phải chịu trách nhiệm về những
tổn thất to lớn đó... Đây chính là biểu hiện rõ nét của chủ nghĩa cơ hội, xét lại ở
Việt Nam. Chúng âm mưu đào bới lịch sử, xuyên tạc lịch sử rồi phủ nhân lịch sử,


19

phủ nhận con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, phủ nhận thành quả cách
mạng mà Đảng, Bác Hồ cùng toàn dân tộc ta phải trải qua hơn nửa thế kỷ với bao
sương máu của các chiến sỹ, đồng bào các dân tộc chiến đấu, hy sinh để giành lại
được từ tay bọn thực dân, đế quốc, từ tay bọn bán nước và tay sai. Trong sự nghiệp
đổi mới hiện nay, trong Đảng cũng xuất hiện những phần tử cơ hội, xét lại chúng
đưa ra những yếu kém trong bộ máy lãnh đạo của Đảng, bộ máy quản lý của nhà

nước, những hạn chế của hệ thống chính trị và chế độ dân chủ ở nước ta trong thời
gian vừa qua, để nhấn mạnh hạn chế yếu kém, thổi phồng những khuyết tật của chủ
nghĩa xã hội, tuyên truyền xuyên tạc chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ chí Minh,
đường lối quan điểm của Đảng, khuếch trương sự hào nhoáng và những giá trị dân
chủ phương tây hòng lái con thuyền cách mạng nước ta đi theo con đường tư bản
chủ nghĩa. Ở Việt Nam tuy không có chủ nghĩa cơ hội, xét lại song những phần tử
cơ hội xét lại và những biểu hiện của nó, kết hợp với tình trạng suy thoái về chính
trị đạo đức, lối sống của một bộ phận cán bộ đảng viên, đặc biệt là những cán bộ
đảng viên có chức có quyền, những người này là sự biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội
về chính trị, đao đức, lối sống. Một số người tuy mang danh hiệu đảng viên cộng
sản, chiến sĩ cách mạng nhưng sống không có lý tưởng, họ tính toán thực dụng, tìm
lấy cơ hội giành lấy chức nọ quyền kia không phải để phục vụ nhân dân, xây dựng
đất nước mà vì danh vọng và quyền lợi cá nhân, cốt vinh thân phì gia. Ngoài miệng
thì lời lẽ rất cách mạng, rất nhất trí với đường lối quan điểm của Đảng, rất tin tưởng
vào chủ nghĩa xã hội nhưng bên trong thì nghĩ khác hẳn. Họ sống không trung thực,
sẵn lòng uốn lưỡi cho vừa lòng cấp trên, hòng tạo dựng tín nhiệm, kiếm chác lá
phiếu. Họ sống xu thời, gió chiều nào che chiều ấy. Họ tranh thủ lấy lòng người
này, lôi kéo người kia, đả kích những người trung thực, gây bè kéo cánh, phá hoại
sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Lối sống cơ hội, thực dụng không có nguyên
tắc ấy sẽ thực sự là nguy cơ tiềm tàng đối với sự sống còn của Đảng của chế độ xã


20

hội chủ nghĩa. Vì vậy đòi hỏi trong quá trình lãnh đạo cách mạng Đảng phải tiến
hành đấu tranh kiên quyết, không khoan nhượng, thoả hiệp với những phần tử cơ
hội, xét lại trong Đảng, trong đời sống xã hội, xây dựng Đảng trong sạch vững
mạnh ngang tầm với nhiệm vụ, đủ sức đề kháng trước sự tấn công của kẻ thù lãnh
đạo thực hiện thắng lợi công cuộc đổi mới đất nước.
Những vấn đề rút ra trong công tác xây dựng Đảng ở nước ta hiện nay.

Đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội xét lại trong phong trào công sản và công
nhân quốc tế và những biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội xét lại ở nước ta hiện nay
góp phần bảo vệ Đảng bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa và làm rõ hơn con đường đi
lên xây dựng chủ nghĩa xã hội đảm bảo cho cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi
đó là vấn đề then chốt trong công tác xây dựng Đảng trong giai đoạn hiện nay. Đại
hội Đảng toàn quốc lần thứ X nhấn mạnh: “ trong những năm tới, chúng ta phải
dành nhiều công sức tạo sự chuyển biến rõ rệt về xây dựng Đảng, phát huy truyền
thống cách mạng, bản chất giai cấp công nhân và tính tiền phong của Đảng; xây
dựng Đảng ta thực sự trong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức,
đoàn kết nhất trí cao, gắn bó mật thiết với nhân dân, có phương thức lãnh đạo
khoa học, có đội ngũ cán bộ Đảng viên đủ phẩm chất năng lực. Đây là nhiệm vụ
then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng của nhân dân
ta”( văn kiện đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X, Tr49). Trong những năm tới công
tác xây dựng Đảng cần làm tốt những vấn đề sau đây:
* Tăng cường công tác giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện đạo đức
cách mạng, chống chủ nghĩa cá nhân và các biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội, xét
lại trong toàn Đảng.
Trước tình hình diễn biến phức tạp trên thế giới và trong các nước các phần
tử chủ nghĩa cơ hội, xét lại luôn chống phá cách mạng Việt Nam. Những phần tử
này không phải từ trên trời rơi vào hàng ngũ của Đảng, mà đó chính là những


21

người vốn là những người cộng sản, có một số người đã từng là cán bộ trung kiên,
đã từng “vào sinh ra tử” trong đấu tranh cách mạng, có nhiều công lao đóng góp
cho sự nghiệp cách mạng của Đảng của dân tộc. Hiện nay đứng trước thời kỳ mới,
những cám dỗ vật chất và âm mưu “diễn biến hoà bình” của địch, trước sự khủng
hoảng của chủ nghĩa xã hội và sự thoái trào của phong trào cách mạng, trước sự du
nhập của lối sống thực dụng và văn hoá phương tây, đã làm cho họ bị ngã gục

trước những “viên đạn bọc đường” của chủ nghĩa tư bản, làm cho họ dần dần thoái
hoá biến chất, nghi ngờ chính mình và đường lối quan điểm của Đảng. Từ đó họ trở
thành những kẻ cơ hội thực dụng nói sấu bôi nhọ Đảng đòi xét lại mục tiêu độc lập
dân tộc và chủ nghĩa xã hội, phủ nhận lịch sử dân tộc. Chính vì vậy trong quá trình
lãnh đạo của mình Đảng phải luôn coi trọng công tác giáo dục chính trị tư tưởng,
nâng cao đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ Đảng viên và nhân dân, làm cho
họ trung thành tuyệt đối với Đảng giữ vững phẩm chất cách mạng, lý tưởng cộng
sản trong bất kỳ hoàn cảnh nào, nâng cao tinh thần cảnh giác cách mạng sẵn sàng
đập tan mọi âm mưu chống phá của kẻ thù. Hiện nay trong Đảng vẫn còn một bộ
phận cán bộ đảng viên do thiếu tu dưỡng rèn luyên đạo đức cách mạng mà dẫn đến
sự buông thả, sa đoạ về lối sống, đạo đức, phai nhạt về lý tưởng. Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ X vẫn xác định: “tình trạng suy thoái về đạo đức, chính trị tư tưởng,
lối sống gắn liền với tệ nạn quan liêu, tham nhũng lãng phí vẫn đang diễn ra
nghiêm trọng chưa được ngăn chạn có hiệu quả. Những biểu hiện xa dời mục tiêu,
lý tưởng của chủ nghĩa xã hội chưa được khắc phục.” ( văn kiện Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ X, Tr22). Dây thực sự là một nguy cơ lớn đối với Đảng, là điều
kiện tốt làm nảy sinh và xuất hiện những khuynh hướng cơ hội, xét lại trong Đảng.
Chính vì vậy Đảng phải tăng cường giáo dục chính trị tư tưởng, rèn luyện đạo đức
cách mạng, đấu tranh chống mọi biểu hiện chủ nghĩa cơ hội, thực dụng nảy sinh
trong nội bộ Đảng hiện nay


22

* Phải đấu tranh kiên quyết, vạch trần bản chất, cùng với những thủ đoạn
nham hiểm sảo quyệt của chủ nghĩa cơ hội, xét lại kiên định với chủ nghĩa MácLênin và tư tưởng Hồ chí Minh.
Với nguồn gốc, bản chất của chủ nghĩa cơ hội, xét lại chúng ta đã thấy rõ bản
chất phản động, tinh vi và nham hiểm của những phần tử chủ nghĩa cơ hội, xét lại .
Tuy nhiên, trong Đảng ta và trong xã hội ta không phải ai cũng nhận rõ bộ mặt thật
của bọn chủ nghĩa cơ hội, xét lại. Nói về bản chất , thủ đoạn sảo quệt của chủ nghĩa

cơ hội, xét lại Lênin chỉ rõ: “Khi nói đến đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội thì
không bao giờ được quên đặc điểm của tất cả chủ nghĩa cơ hội hiện đại trong mọi
lĩnh vực là: Nó mang tính chất không rõ ràng, lờ mờ mà không thể nào hiểu nổi.
Do bản chất của mình, phái cơ hội chủ nghĩa bao giờ cũng tránh đặt vấn đề một
cách rõ ràng và dứt khoát; bao giờ nó cũng tìm con đường chung dung, nó quanh
co uốn khúc như con rắn nước giữa hai quan điểm đối chọi nhau, nó tìm cách
“thoả thuận” với cả quan điểm này lẫn quan điểm kia, nó quy những sự bất đồng ý
kiến của mình lại thành những điều sửa đổi nhỏ nhặt, những sự hoài nghi, những
nguyện vọng thành tâm và vô hại.” ( Lênin toàn tập, Nxb TB, M1981, T8, Tr476).
Trong cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại của phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế, cũng như thực tiễn đấu tranh chống những phần tử cơ hội, xét
lại ở nước ta thời gian qua đã cho thấy, những kẻ cơ hội xét lại luôn lợi dụng những
thuận lợi và khó khăn, những thành tựu và yếu kém, những thời cơ và nguy cơ của
cách mạng để đưa ra những quan điểm “chung chiêng” tưởng chừng như “thành
tâm vô hại”, nhưng thực chất lại là những trò nguỵ biện nhằm che dấu bản chất
phản động, đi ngược lại với mục tiêu lý tưởng của Đảng. Đảng ta lấy chủ nghĩa
Mác-Lênin làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động cách mạng của
Đảng vì vậy, để đấu tranh vạch trần thủ đoạn thâm độc của chủ nghĩa cơ hội, xét lại
Đảng ta nói chung và mỗi đảng viên nói riêng luôn phải kiên định với chủ nghĩa


23

Mác-Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh, coi đó là vấn đề có tính nguyên tắc trong cuộc
đấu tranh chống các loại kẻ thù của chủ nghĩa xã hội. Bài học thực tiễn từ sự khủng
hoảng của chủ nghĩa xã hội ở Liên xô và Đông âu cho thấy, Đảng nào xa dời các
nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin thì Đảng đó không tránh khỏi chủ
nghĩa cơ hội, xét lại và sự sụp đổ hoặc sẽ biến chất trở thành một Đảng tư sản là
điều đương nhiên.
* Đẩy mạnh công cuộc xây dựng chỉnh đốn Đảng, xây dựng Đảng trong

sạch vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức làm tăng cường sức đề kháng
triệt tiêu những điều kiện làm xuất hiện chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong Đảng.
Một trong những nguyên nhân làm nảy sinh chủ nghĩa cơ hội xét lại đó là sự
yếu kém trong bản thân các Đảng cộng sản. Sự yếu kém này được biểu hiện ở trình
độ, năng lực trí tuệ của Đảng, ở khả năng đánh giá, phân tích tình hình và đưa
đường lối chiến lược đúng đắn phù hợp với thực tiễn của Đảng; khả năng tư duy
khái quát nắm vững quy luật khách quan của Đảng. Đồng thời sự yếu kém còn
được thể hiện ở mức độ trong sạch, vững mạnh của Đảng về chính trị, tư tưởng và
tổ chức. Những yếu tố này sẽ làm cho Đảng mạnh lên hoặc yếu đi tuỳ thuộc vào
nhận thức của quá trình tự đổi mới, tự chỉnh đốn của mỗi Đảng. Nếu Đảng mạnh
thì cũng như cơ thể khoẻ mạnh sẽ tạo ra sức đề kháng tốt để chống lại bệnh tật, sẽ
làm hạn chế tác nhân gây hại từ bên ngoài tấn công vào cơ thể Đảng. Chẳng hạn,
trong thời điểm bước ngoặt, cách mạng gặp khó khăn nếu Đảng không đánh giá
đúng tình hình, không phân biệt rõ ta- bạn- thù, không đưa ra được phương hướng
đúng đắn thì không những Đảng không lãnh đạo được cách mạng, mà sự yếu kém
này của Đảng lại tạo ra môi trường thuận lợi để nảy sinh và phục hồi những trào
lưu phần tử cơ hội, xét lại chống phá Đảng, phá hoại phong trào cách mạng. về vấn
đề này trong tác phẩm “chủ nghĩa Mác và chủ nghĩa xét lại”, Lênin đã cảnh báo
“mỗi một vấn đề hơi mới một chút, mỗi sự thay đổi hơi bất ngờ và đột ngột một


24

chút của nhưng sự kiện nhất định bao giờ cũng đẻ ra những biến tướng này hay
những biến tướng khác của chủ nghĩa cơ hội, xét lại” (Lênin toàn tập, tập13, Nxb
TB, M 1979,tr28).
Trong công tác xây dựng Đảng hiện nay, chúng ta phải chú trọng xây dựng
Đảng trên cả ba mặt: chính trị, tư tưởng và tổ chức. Về chính trị, phải làm cho
Đảng luôn kiên đình với mục tiêu lý tưởng xã hội chủ nghĩa , nắm vững chuyên
chính vô sản, gương cao ngọn cờ độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội

nâng cao bản chất của giai cấp công nhân và bản lĩnh chính trị của Đảng, giữ vững
và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với nhà nước và các công cụ chuyên chính
cách mạng, bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đây là những
vấn đề mang tính nguyên tắc về mặt chính trị của Đảng, chính vì vậy bất kể ai,
nhân danh cái gì mà đưa ra những quan điểm và hành vi vi phạm những vấn có tính
nguyên tắc trên thì đó đều là phản bội lại Đảng, phản bội và đi ngược lại nguyện
vọng, lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và toàn thể dân tộc, đó là
những kẻ theo chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong Đảng. Về mặt tư tưởng, đó chính là
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh. Về mặt tổ chức phải tuân theo những
nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới của Lênin, giữ vững nguyên tắc tập trung dân
chủ trong tổ chức và hoạt động của Đảng. Chỉ có như vậy Đảng ta mới thực sự
trong sạch vững mạnh, mới phân biệt được rõ đâu là người cộng sản chân chính,
đâu là người cơ hội, xét lại từ đó có biện pháp đấu tranh làm thất bại âm mưu ý đồ
của loại kẻ thù này. trong văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX, Đảng ta chỉ
rõ: “trong những năm tới, toàn Đảng phải tiếp tục thực hiện có hiệu quả các nghị
quyết về xây dựng Đảng, nhất là nghị quyết trung ương (6lần2) khoá VIII về xây
dựng chỉnh đốn Đảng” ( văn kiện Đại hội Đảng IX,Nxb CTQG,H 1001,tr53)
* Đảng phai làm tốt công tác lựa chọn, bố trí, xắp xếp đề bạt cán bộ, đặc
biệt là những cán bộ chủ chốt trong bộ máy của Đảng và Nhà nước.


25

Thực tiễn đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội, xét lại trong phong trào cộng
sản và công nhân quốc tế, bài học đau sót từ sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên
xô và Đông âu đã cho chúng ta thấy rằng, trong Đảng còn những phần tử cơ hội,
xét lại đó là một nguy cơ tiềm tàng cho Đảng, cho phong trào cách mạng. nguy
hiểm hơn những phần tử cơ hội, xét lại nắm giữ những vị trí trọng yếu trong bộ
máy của Đảng và Nhà nước thì đó sẽ trở thành tai hoạ thực sự cho sự tồn vong của
Đảng của chế độ. Vừa qua những vụ án như Bùi Tiến Dũng, Mai Văn Dâu…là

những bài học đắt giá trong công tác quản lý cán bộ của Đảng ta.
Đảng luôn coi trọng công tác cán bộ và khảng định rằng: cán bộ là nhân tố
quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất
nước và của chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng. Đại hội Đảng
toàn quốc lần thứ X chủ trương “xây dựng đội ngũ cán bộ đồng bộ, có cơ cấu hợp
lý, chất lượng tốt, nhất là đội ngũ cán bộ kế tiếp vững vàng. Có cơ chế, chính sách
đảm bảo phát hiện, đánh giá, tuyển chọn, đào tạo, trọng dụng và đãi ngộ xứng
đáng người có đức, có tài, dù là đảng viên hay người ngoài Đảng…”.( văn kiện đại
hội đại biểu Đảng toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, H2006, tr51) có như vậy Đảng
ta mới nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, loại bỏ được những phần tử cơ
hội xét lại, những đảng viên thoái hoá biến chất, bảo vệ Đảng bảo vệ chế độ xã hội
chủ nghĩa.
Hiện nay trước thềm bầu cử quốc hội khoá XI cuộc đấu tranh chống chủ
nghĩa cơ hội xét lại và âm mưu thủ đoạn của kẻ thù trong và ngoài nước để bảo vệ
và phát triển chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ chí Minh, các quan điểm đường lối
của Đảng, bảo vệ chủ nghĩa xã hội, bảo vệ sự lãnh đạo của Đảng. đang diễn ra hết
sức quyết liệt, phức tạp. Chủ nghĩa chống cộng và chủ nghĩa cơ hội, xét lại với
những nội dung hình thức chống phá tinh vi và thâm độc trên lĩnh vực chính trị tư
tưởng, đòi hỏi trách nhiệm của toàn Đảng toàn dân và toàn quân đặc biệt là đội ngũ