TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO CHO SINH VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM THÁI BÌNH

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

-----------------------

-----------------------

PHẠM THÀNH KHÁNH
PHẠM THÀNH KHÁNH

TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO CHO SINH VIÊN

TỔ CHỨC
HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO CHO SINH VIÊN
TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM THÁI BÌNH

TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM THÁI BÌNH

CHUYÊN NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC
Mã số: 60 14 01
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

TS. PHAN THANH LONG

THÁI NGUYÊN – 2010
THÁI NGUYÊN – 2010
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




LỜI CẢM ƠN

BẢNG CHỮ VIẾT TẮT
Câu lạc bộ

CLB

Cao đẳng

CĐ

Cán bộ phong trào

CBPT

Chất lƣợng giáo dục

CLGD

Cơng nghiệp hố

CNH

Đại học

ĐH

Thái Bình, nơi tôi đang công tác đã quan tâm, tạo điều kiện giúp đỡ tơi hồn

Cao đẳng sƣ phạm

CĐSP

thành luận văn tốt nghiệp và khố học.

Cục xuất bản

CXB

Đồn thể

ĐT

Giáo dục - đào tạo

GD - ĐT

Giáo dục đại học

GDĐH

Giảng viên

GV

Hiện đại hoá

HĐH

Hoạt động phong trào

HĐPT

Kỹ năng

KN

Khoa học kỹ thuật

KHKT

Nhà xuất bản

NXB

Nhà xuất bản giáo dục

NXBGD

Sinh viên

SV

Tơi xin bày tỏ lịng cảm ơn sâu sắc tới Tiến sĩ Phan Thanh Long, ngƣời
đã tận tình hƣớng dẫn và giúp đỡ tơi trong suốt q trình thực hiện luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng cảm ơn các thầy, cô giáo khoa Tâm lý – Giáo dục
trƣờng Đại học Sƣ phạm Thái Nguyên, những ngƣời đã góp ý kiến q báu
cho tơi trong q trình thực hiện đề tài.
Tôi xin trân trọng cảm ơn Ban giám hiệu, các bạn đồng nghiệp cùng các
đồng chí cán bộ Đồn Thanh niên và sinh viên trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm

Và cuối cùng, tôi muốn gửi lời cảm ơn đối với gia đình tơi, bạn bè,
những ngƣời đã ln động viên, ủng hộ và giúp đỡ tơi trong q trình tơi làm
luận văn.
Một lần nữa tôi xin chân thành cảm ơn!

Thái Nguyên, tháng 9 năm 2010
Tác giả

Phạm Thành Khánh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

MỤC LỤC

1.3.3 Nhiệm vụ của HĐPT ............................................................................... 39

MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1

1.4 Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc tổ chức HĐPT trong trƣờng đại học .......... 40

1. Lý do chọn đề tài .......................................................................................... 1

1.4.1 Yêu cầu đổi mới giáo dục đại học liên quan đến HĐPT ........................... 40

2. Mục đích nghiên cứu .................................................................................... 2

1.4.2 Nhận thức của các lực lƣợng giáo dục ..................................................... 42

3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu .............................................................. 2

1.4.3 Năng lực của ngƣời tổ chức HĐPT .......................................................... 42

4. Giả thuyết khoa học ...................................................................................... 3

1.4.4 Nội dung chƣơng trình của HĐPT ........................................................... 43

5. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................... 3

1.4.5 Hình thức tổ chức HĐPT ......................................................................... 43

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ................................................................... 3

1.4.6 Các tiêu chí đánh giá hiệu quả của HĐPT ................................................ 43

7. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................. 3

1.4.7 Các điều kiện để tổ chức HĐPT đạt hiệu quả ........................................... 44

8. Đóng góp của luận văn ................................................................................. 5

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HĐPT CHO SINH

9. Cấu trúc của luận văn ................................................................................... 5

VIÊN TRONG TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM THÁI BÌNH

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG

2.1 Mục đích, đối tƣợng, nội dung và phƣơng pháp khảo sát ............................ 46

PHONG TRÀO CHO SINH VIÊN TRONG TRƢỜNG CAO ĐẲNG

2.1.1 Mục đích khảo sát.................................................................................... 46

1.1 Lịch sử nghiên cứu vấn đề .......................................................................... 6

2.1.2 Đối tƣợng khảo sát .................................................................................. 46

1.1.1 Các nghiên cứu ở nƣớc ngoài .................................................................. 6

2.1.3 Nội dung khảo sát .................................................................................... 47

1.1.2 Các nghiên cứu trong nƣớc ...................................................................... 9

2.1.4 Tiêu chí đánh giá và thang đo .................................................................. 47

1.2 Một số khái niệm cơ bản của đề tài ............................................................. 12

2.2 Vài nét về quá trình trƣởng thành và phát triển của trƣờng CĐSP TB ........ 48

1.2.1 Khái niệm tổ chức ................................................................................... 12

2.3 Thực trạng HĐPT cho sinh viên trƣờng CĐSPTB ...................................... 51

1.2.2 Khái niệm HĐPT ..................................................................................... 12

2.3.1 Đánh giá về mức độ tổ chức các HĐPT cho sinh viên trong trƣờng

1.2.3 Khái niệm tổ chức HĐPT ........................................................................ 15

CĐSPTB .......................................................................................................... 52

1.3 HĐPT với sự phát triển nhân cách cho sinh viên trong trƣờng cao đẳng ..... 16

2.3.2 Đánh giá về quy mô tổ chức các HĐPT cho SV trong trƣờng CĐSPTB .. 59

1.3.1 Những đặc điểm cơ bản trong sự phát triển tâm lý của sinh viên ............. 16

2.3.3 Đánh giá về hình thức tổ chức HĐPT cho SV trong trƣờng CĐSPTB ..... 63

1.3.2 Vai trò của HĐPT đối với sự phát triển nhân cách của sinh viên ............. 29

2.3.4 Thực trạng các lực lƣợng tổ chức HĐPT cho SV trong trƣờng CĐSPTB ....... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




2.3.5 Tìm hiểu mức độ tham gia của SV vào các HĐPT do nhà trƣờng tổ chức ...... 69

3.2.3 Biện pháp 3: Chuẩn bị các điều kiện cho công tác tổ chức HĐPT ........... 92

2.4 Khảo sát thực trạng biện pháp tổ chức HĐPT cho SV trong trƣờng

3.2.4 Biện pháp 4: Xây dựng quy chế khen thƣởng cho sinh viên tích cực ....... 93

CĐSPTB .......................................................................................................... 71

3.2.5 Biện pháp 5: Bồi dƣỡng, tập huấn năng lực cho cán bộ tổ chức HĐPT .... 95

2.4.1 Nhận thức của các lực lƣợng về tính cần thiết sử dụng biện pháp tổ chức 71

3.2.6 Biện pháp 6: Tuyên truyền kế hoạch hoạt động đến các lực lƣợng .......... 96

2.4.2 Đánh giá về mức độ sử dụng các biện pháp tổ chức HĐPT ..................... 75

3.2.7 Biện pháp 7: Phát huy tính tích cực và chủ động của sinh viên ................ 98

2.4.3 Đánh giá về ƣu, nhƣợc điểm của các biện pháp tổ chức HĐPT trong

3.2.8 Biện pháp 8: Xã hội hoá HĐPT cho sinh viên ........................................ 99

trƣờng CĐSPTB ............................................................................................... 77
2.4.4 Những nguyên nhân ảnh hƣởng đến hiệu quả triển khai các biện pháp tổ
chức HĐPT ...................................................................................................... 78
2.5 Đánh giá chung thực trạng và nguyên nhân ................................................ 80
2.5.1 Đánh giá chung về thực trạng .................................................................. 80
2.5.2 Nguyên nhân của thực trạng .................................................................... 81
Chƣơng 3. CÁC BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HĐPT CHO SINH VIÊN TRONG

3.2.9 Biện pháp 9: Chƣơng trình hố, Đa dạng hố hình thức tổ chức HĐPT .. 100
3.3 Khảo nghiệm các biện pháp tổ chức HĐPT ................................................ 106
3.3.1 Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 106
3.3.2 Nội dung khảo nghiệm ............................................................................ 106
3.3.3 Đối tƣợng khảo nghiệm ........................................................................... 106
3.3.4 Tiến trình khảo nghiệm............................................................................ 106

TRƢỜNG CAO ĐẲNG SƢ PHẠM THÁI BÌNH

3.3.5 Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 107

3.1 Những nguyên tắc xây dựng các biện pháp ................................................. 83

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

3.1.1 Nguyên tắc đảm bảo thực hiện mục tiêu của giáo dục đại học ................. 83

I. Kết luận ........................................................................................................ 115

3.1.2 Nguyên tắc tổ chức HĐPT phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý SV ............ 84

II. Kiến nghị ..................................................................................................... 116

3.1.3 Nguyên tắc đảm bảo sự huy động các chủ thể cùng tham gia................... 84

1. Đối với trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình............................................... 116

3.1.4 Nguyên tắc đảm bảo tính xung kích, chủ động sáng tạo........................... 85

2. Đối với các khoa, bộ môn ............................................................................. 116

3.1.5 Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi của biện pháp tổ chức HĐPT ............... 85

3. Đối với các lớp, chi đoàn, chi hội ................................................................. 117

3.1.6. Đảm báo tính giáo dục cao ..................................................................... 85

4. Đối với cán bộ phong trào ............................................................................ 117

3.2. Đề xuất một số biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên ............................. 86

5. Đối với giảng viên ........................................................................................ 117

3.2.1 Biện pháp 1: Tìm hiểu nhu cầu, nguyện vọng của sinh viên .................... 86

6. Đối với sinh viên .......................................................................................... 117

3.2.2 Biện pháp 2: Xây dựng nội dung, hình thức tổ chức hoạt động ................ 88
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




DANH MỤC HÌNH ẢNH

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG VÀ BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức của trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình ............... 50
Bảng 2.1 Đánh giá về mức độ tổ chức các HĐPT ............................................. 52
Biểu đồ 2.1. Đánh giá về quy mô các HĐPT tổ chức ở cấp trƣờng ................... 59
Biểu đồ 2.2 Đánh giá về quy mô các HĐPT tổ chức ở cấp khoa ....................... 61
Biểu đồ 2.3 Đánh giá về quy mô các HĐPT tổ chức ở cấp lớp ......................... 62
Biểu đồ 2.4. Đánh giá về tính phong phú của các HĐPT .................................. 64
Biểu đồ 2.5. Đánh giá về tính đơn điệu của các HĐPT ..................................... 65
Biểu đồ 2.6. Đánh giá về thực trạng lực lƣợng tổ chức các HĐPT.................... 67
Biểu đồ 2.7 Đánh giá về mức độ tham gia của sinh viên vào HĐPT ................. 69
Biểu đồ 2.8 Đánh giá về tính cần thiết sử dụng các biện pháp tổ chức HĐPT... 71
Biểu đồ 2.9. Đánh giá của CBPT về tính cần thiết sử dụng các biện pháp tổ chức ... 73
Biểu đồ 2.10. Đánh giá của SV về tính cần thiết sử dụng các biện pháp tổ chức ....... 74
Biểu đồ 2.11. Đánh giá về mức độ sử dụng các biện pháp tổ chức HĐPT ........ 75

Biểu đồ 3.1. Khảo nghiệm về tính phù hợp của các biện pháp .......................... 107
Biểu đồ 3.2. Đánh giá về tính hiệu quả của các biện pháp ............................... 109
Biểu đồ 3.3. Khảo nghiệm về tính khả thi của các biện pháp ........................... 111
Bảng 3.1. Đánh giá về nội dung và cách thức thực hiện các biện pháp ............. 112

Ảnh 1: Thầy Hiệu trƣởng trong lễ khai giảng năm học 2007 - 2008
Ảnh 2: Đại diện ĐTN trƣờng nhận cớ lƣu niệm của Tỉnh Đoàn Thái Bình
Ảnh 3: Hoạt động của CLB khiêu vũ trong hội diễn văn nghệ 20/11/2008
Ảnh 4: Giải bóng đá sinh viên ( Tháng 10/2007)
Ảnh 5: Thầy, cô tham gia văn nghệ trong buổi giao lƣu văn nghệ 20/11/2008
Ảnh 6: Các thầy phòng Đào tạo tham gia văn nghệ 20/11/2008
Ảnh 7: Tiết mục của Thầy, cô giáo trong giao lƣu văn nghệ 20/11/2008
Ảnh 8: Văn nghệ chào mừng ngày 20/11/2008
Ảnh 9: Ảnh triển lãm tranh mùa thu do sinh viên tổ chức
Ảnh 10: Triển lãm Mỹ thuật do sinh viên tổ chức
Ảnh 10a: Sáng tác tranh với chủ đè " Khúc giao mùa" SV: Vũ Bình Nguyên
Ảnh 10b: Sáng tác tranh với chủ đề " Khúc giao mùa" SV: Mai Tiến Bộ
Ảnh 10c: Sáng tác tranh với chủ đề " Khúc giao mùa" SV: Nguyễn Ngọc
Ảnh 10d: Văn nghệ trong chủ đề " Khúc giao mùa" Tháng 11/2008
Ảnh 11: Hoạt động văn nghệ chào mừng ngày thành lập ĐTNCS HCM
26/3/2009
Ảnh 12: Đêm giao lƣu văn nghệ chào mừng ngày thành lập ĐTNCS HCM
26/3/2009
Ảnh 13: Sự hƣởng ứng, động viên của Thầy, cô và tham gia của các em SV
trong đêm chào mừng ngày thành lập ĐTNCS HCM 26/3/2009
Ảnh 14: Đội TNXK trƣờng trong đêm liên hoan văn nghệ Lễ khai giảng năm
học 2009 - 2010

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




Ảnh 15: Lễ khai giảng năm học 2009 - 2010

MỞ ĐẦU

Ảnh 16: Hoạt động văn nghệ chào mừng khai giảng năm học 2009 - 2010 do

1. Lý do chọn đề tài
Đảng và Nhà nƣớc đã xác định: "Giáo dục là quốc sách hàng đầu", là

ĐTN trƣờng tổ chức
Ảnh 17: Hoạt động báo cáo tổng kết công tác NCKH của nhà trƣờng năm học
2009 - 2010

con đƣờng cơ bản để công nghiệp hố - hiện đại hố đất nƣớc. Vai trị của
giáo dục, trong đó có giáo dục đại học là nhân tố quan trọng góp phần quyết
định tốc độ phát triển kinh tế - xã hội, giáo dục góp phần vào cơng tác đào tạo

Ảnh 18: Đồn TNCS HCM trƣờng trong lễ dâng hoa Thầy Chu Văn An

nguồn nhân lực cho đất nƣớc. Để đào tạo ra đƣợc những con ngƣời có kiến

18/11/2009

thức, có các phẩm chất, năng động, thích ứng với sự phát triển của xã hội cần
có sự đóng góp của các lực lƣợng giáo dục và phải đƣợc tiến hành thông qua
nhiều hoạt động. Một số nhà nghiên cứu đã khẳng định: "Nhà trƣờng ngày
nay là nhà trƣờng hoạt động…Phƣơng pháp giáo dục bằng hoạt động…hoạt
động cùng nhau, hoạt động hợp tác giữa thầy và trò, hoạt động hợp tác giữa
trị - trị có một tác dụng lớn”.
Sinh viên là những ngƣời đang học tập, nghiên cứu tại các trƣờng cao
đẳng, đại học. Phần lớn các em sinh viên, học sinh đã và đang sinh hoạt tại các tổ
chức Đoàn TNCSHCM, Hội học sinh, sinh viên trong trƣờng học. Trong những
năm qua cơng tác Đồn và phong trào thanh niên trƣờng học đã có những chuyển
biến tích cực, đạt kết quả tốt. Tuy nhiên, hiện nay nhiều trƣờng cịn lúng túng
trong việc đƣa ra các mơ hình hoạt động phù hợp, chƣa đƣa ra đƣợc các biện pháp
tổ chức hoạt động phong trào nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục trong trƣờng.
Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình tiền thân là trƣờng Trung cấp Sƣ
phạm, ra đời tháng 10 - 1959. Đây là trƣờng trung cấp chuyên nghiệp đầu tiên
của tỉnh. Nhiệm vụ của trƣờng là: đào tạo giáo viên cấp 2, bồi dƣỡng kiến
thức văn hoá phổ thông cho cán bộ các ngành của tỉnh. Hơn 50 năm xây dựng
và phát triển, nhà trƣờng đã tích cực phấn đấu trở thành trung tâm đào tạo, bồi
dƣỡng văn hoá cho các cán bộ trong tỉnh, đã và đang góp phần tích cực vào sự
nghiệp nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dƣỡng nhân tài cho đất nƣớc.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

1

Bên cạnh việc giáo dục hành vi văn hoá, bồi dƣỡng kiến thức cho sinh
viên, trong những năm qua tổ chức Đồn trong Trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm
Thái Bình đã thƣờng xuyên tổ chức các hoạt động phong trào thu hút nhiều
sinh viên tham gia. Qua các hoạt động đã tạo nên mơi trƣờng sƣ phạm lành
mạnh, góp phần tích cực vào q trình đổi mới cơng tác giáo dục, đào tạo của
nhà trƣờng. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế, xã hội, đổi mới giáo
dục đòi hỏi các tổ chức Đoàn Thanh niên, Hội sinh viên phải có những biện
pháp để nâng cao chất lƣợng, hiệu quả cho hoạt động phong trào trong
trƣờng. Thực tế, những hoạt động phong trào của nhà trƣờng mới chỉ tập
trung ở một số nội dung nhất định, hình thức cịn đơn điệu, quy trình và cách
thức tổ chức cịn hạn chế, dẫn đến tác dụng của các hoạt động này tới công tác
giáo dục đào tạo chƣa nhiều. Việc xây dựng và hoàn thiện các biện pháp tổ
chức hoạt động phong trào cho sinh viên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm

4. Giả thuyết khoa học
HĐPT trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm bị chế ƣớc và chi phối bởi
nhiều yếu tố khách quan và chủ quan khác nhau. Nếu thiết lập đƣợc các biện
pháp tổ chức hợp lý, phát huy tốt các yếu tố tích cực, hạn chế, khắc phục
những khó khăn trở ngại thì hiệu quả hoạt động HĐPT của sinh viên trong
trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm sẽ đƣợc nâng cao.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Hệ thống hoá cơ sở lý luận của vấn đề tổ chức HĐPT cho sinh viên
trong trƣờng đại học, cao đẳng.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng các biện pháp tổ chức HĐPT cho
sinh viên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
5.3. Hồn thiện các biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên trong
trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình và tiến hành khảo nghiệm tính khả thi
và mức độ phù hợp của biện pháp này.

6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu

Thái Bình là hết sức cần thiết. Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi lựa

Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu nhằm hoàn thiện các biện pháp tổ

chọn đề tài: "Tổ chức hoạt động phong trào cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Sƣ

chức HĐPT cho sinh viên của các đoàn thể, đặc biệt là Đồn Thanh niên

phạm Thái Bình" để nghiên cứu.

CSHCM trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu

2. Mục đích nghiên cứu
Hồn thiện các biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Sƣ
phạm Thái Bình, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục - đào tạo của nhà trƣờng.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu

7.1. Các phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Đọc các tài liệu để phân tích, tổng hợp, hệ thống hố các lý thuyết có
liên quan nhằm tìm hiểu sâu sắc hơn bản chất của vấn đề nghiên cứu, đồng
thời sắp xếp chúng thành một hệ thống để hình thành giả thuyết khoa học định

3.1 Khách thể nghiên cứu

hƣớng cho quá trình nghiên cứu.

Lý luận và thực tiễn tổ chức các HĐPT cho sinh viên trong trƣờng Cao

đẳng sƣ phạm.

7.2. Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Sử dụng các phƣơng pháp này nhằm xem xét, phân tích các biện pháp,

3.2. Đối tƣợng nghiên cứu

cách thức tổ chức HĐPT cho sinh viên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái

Biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.

Bình, đảm bảo tính chân thực, khách quan của đối tƣợng nghiên cứu.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

2



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

3




- Phƣơng pháp điều tra: Sử dụng bộ phiếu câu hỏi để điều tra các đối

8. Đóng góp của luận văn

tƣợng là: Cán bộ quản lý, cán bộ tổ chức phong trào, giảng viên và sinh viên

Hoàn thiện hệ thống các biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên của

các khoa, lớp. Thơng qua đó để khảo sát, đánh giá thực trạng tổ chức HĐPT

Đoàn thanh niên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình nhằm góp phần

cho sinh viên trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.

nâng cao chất lƣợng giáo dục và đào tạo của nhà trƣờng.

- Phƣơng pháp phỏng vấn: Trực tiếp trao đổi với đại diện: Ban giám

9. Cấu trúc của luận văn

hiệu; Cán bộ đoàn thể; Lãnh đạo các bộ phận và giảng viên, sinh viên trong

Mở đầu

trƣờng để thấy rõ thực trạng các biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên. Đồng

Chƣơng 1: Cơ sở lý luận của việc tổ chức HĐPT cho sinh viên trong

thời, chỉ ra đƣợc những nguyên nhân chủ yếu ảnh hƣởng đến hiệu quả tổ chức
HĐPT cho sinh viên trƣờng CĐSPTB.

trƣờng Cao đẳng.
Chƣơng 2: Thực trạng tổ chức HĐPT cho sinh viên trong trƣờng Cao

- Phƣơng pháp chuyên gia: Trong q trình nghiên cứu, chúng tơi tham
khảo ý kiến của một số nhà tổ chức và chuyên gia nghiên cứu về cách thức tổ
chức HĐPT cho sinh viên trong trƣờng đại học và cao đẳng, các nhà giáo dục
nhằm xây dựng đề cƣơng nghiên cứu, xử lý số liệu, xây dựng biện pháp tổ

đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
Chƣơng 3: Các biện pháp tổ chức HĐPT cho sinh viên trong trƣờng
Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
Kết luận và kiến nghị

chức các HĐPT trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
- Phƣơng pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động: Nghiên cứu hiệu quả
các HĐPT do nhà trƣờng tổ chức cho sinh viên nhằm đánh giá, tổng kết kinh
nghiệm đƣa ra những đề xuất nhằm hoàn thiện các biện pháp tổ chức các
HĐPT cho sinh viên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình.
- Phƣơng pháp tổng kết kinh nghiệm: Trên cơ sở các báo cáo tổng kết
đánh giá hiệu quả HĐPT cho sinh viên tại trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái
Bình trong 5 năm trở lại đây; Tham khảo ý kiến của đại diện Ban giám hiệu;
Cán bộ tổ chức HĐPT; Lãnh đạo các bộ phận và giảng viên, sinh viên nhà
trƣờng trong công tác tổ chức HĐPT cho sinh viên trong trƣờng Cao đẳng Sƣ
phạm Thái Bình.
7.3. Phương pháp xử lý số liệu
Chúng tôi sử dụng phƣơng pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học
để xử lý số liệu điều tra làm cơ sở cho các phân tích khoa học.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

4

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

5




Trong lịch sử giáo dục học đã từng có những lý luận và những quan

Chƣơng 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN

điểm thừa nhận vai trò chủ đạo của giáo dục. Nhà giáo dục Tiệp khắc vĩ đại

CỦA VIỆC TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG PHONG TRÀO

Jan Amơt Cơmenxki (thế kỷ XVII) đã nói: "Dù cho tấm gƣơng có mờ mấy đi

CHO SINH VIÊN TRONG TRƢỜNG ĐẠI HỌC, CAO ĐẲNG
1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU VẤN ĐỀ

tƣ tƣởng giáo dục hiện đại, chúng ta cần kế thừa các thành tựu và kinh nghiệm

Giáo dục là một hiện tƣợng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là sự truyền
đạt và lĩnh hội những kinh nghiệm lịch sử - xã hội của các thế hệ loài ngƣời.
Nhờ có giáo dục mà các thế hệ nối tiếp nhau phát triển, tinh hoa văn hoá dân
tộc và nhân loại đƣợc kế thừa, bổ sung và trên cơ sở đó mà xã hội lồi ngƣời
khơng ngừng tiến lên. Ngày nay giáo dục đã trở thành một hoạt động đƣợc tổ

chức đặc biệt, đạt tới trình độ cao, có chƣơng trình, kế hoạch, có nội dung,
phƣơng pháp hiện đại, diễn ra theo một nhịp độ khẩn trƣơng và đã trở thành
động lực thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của xã hội lồi ngƣời.
Giáo dục có vị trí đặc biệt quan trọng trong đời sống con ngƣời. Mục
tiêu cuối cùng của giáo dục nhằm phát triển toàn diện nhân cách ngƣời đƣợc
giáo dục (học sinh, sinh viên). Sự phát triển toàn diện nhân cách đó bao hàm
sự phát triển về thể chất, tâm trí và năng lực thực tiễn. Muốn đạt đƣợc mục
tiêu nêu trên thì giáo dục khơng chỉ khn gọn trong không gian trên giảng
đƣờng mà phải mở rộng trong không gian xã hội, tổ chức HĐPT là để hƣớng
đến các u cầu đó. Sinh viên khơng chỉ là khách thể mà cuối cùng phải là
chủ thể của quá trình giáo dục trong trƣờng đại học, cao đẳng. Việc giáo dục
khơng chỉ diễn ra trên lớp, mà cịn phải thực hiện ở ngồi lớp, phải có phƣơng
thức phối hợp của nhiều lực lƣợng giáo dục, thơng qua các hình thức học tập,
lao động, vui chơi, giải trí, sinh hoạt ngồi trời, tham quan, du lịch, hoạt động
trong mơi trƣờng thiên nhiên, sinh hoạt tập thể…

6

sì đến mấy chăng nữa, chƣa chắc đã khơng viết đƣợc gì trên đó". Muốn phát
triển một cách sáng tạo các tƣ tƣởng giáo dục trong quá khứ, tiếp cận với các

1.1.1.Các nghiên cứu ở nƣớc ngồi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Ngun

chăng nữa chƣa chắc nó đã khơng phản chiếu đƣợc gì, dù cho cái bảng có sù

giáo dục trong lịch sử giáo dục của nhân loại:
Arixittôt là thuỷ tổ của nhiều ngành khoa học hiện nay nhƣ: Toán học, sinh
học, văn học, địa lý, thiên văn học, tâm lý học và giáo dục học. Ông để lại cho

nhân loại nhiều di sản giáo dục quý báu. Lần đầu tiên trong lịch sử nhà trƣờng
Arixittôt khẳng định: Muốn giáo dục con ngƣời có hiệu quả cần xuất phát từ
những đặc điểm tự nhiên của con ngƣời và nhu cầu phát triển của con ngƣời.
Đêmôcơrit đặc biệt coi trọng vai trị của giáo dục lao động cho học
sinh. Ơng đƣa ra nguyên tắc kết hợp giáo dục với lao động trong hoạt động
giáo dục, trong cuộc sống sinh hoạt của học sinh.
Các nhà giáo dục của Hy lạp cổ đại đã để lại cho nhân loại những tƣ
tƣởng giáo dục rất tiến bộ. Đánh giá về họ, Các Mác viết: "Nếu khơng có chế
độ nơ lệ, chƣa chắc đã có đế quốc La Mã, mà khơng có sự vững vàng của Hy
Lạp và đế quốc La Mã chƣa chắc đã có Châu Âu hiện nay".
J.A. Cơmenxki ( 1592 - 1670) đƣợc coi là "Ông tổ của nền sƣ phạm cận
đại" đã có những đóng góp lớn lao cho nền giáo dục trên thế giới. Ơng khẳng
định "Học tập khơng phải là lĩnh hội kiến thức trong sách vở mà con lĩnh hội
kiến thức từ bầu trời, mặt đất, từ cây sồi, cây dẻ" (14).
Quan điểm C. Mác (1818 - 1883) cho rằng: "Bản chất con ngƣời
khơng phải là cái gì trừu tƣợng vốn có, trong tính hiện thực của nó, bản chất
con ngƣời là tổng hoà các mối quan hệ xã hội". Ơng cũng khẳng định hoạt



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

7




động thực tiễn, hoạt động lao động, hoạt động xã hội là yếu tố quyết định trực

động Goocki và DecZinxki", đã thử nghiệm giáo dục cải tạo trẻ em phạm

tiếp quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Mác chỉ ra nguyên tắc để

pháp trong hoạt động xã hội, hoạt động trong tập thể vì tập thể, giáo dục trong

giáo dục con ngƣời phát triển toàn diện là: Kết hợp giữa các mặt giáo dục với

lao động, giáo dục bằng tiền đồ, viễn cảnh.

giáo dục lao động sản xuất, muốn kết hợp phải tiến hành giáo dục bách khoa.

Nhƣ vậy, tƣ tƣởng giáo dục trong nhà trƣờng kết hợp với giáo dục

V.I. Lênin (1870 – 1924) là ngƣời phát triển học thuyết của C. Mác và

ngoài nhà trƣờng, kết hợp giáo dục lao động sản xuất đã đƣợc nhiều nhà giáo

F.Anghen, trong đó có học thuyết về giáo dục XHCN đã vận dụng phƣơng

dục vĩ đại trên thế giới đề cập tới và thử nghiệm thành công. Hiện nay xu thế

thức giáo dục này vào thực tiễn và coi là một trong những nguyên tắc của

phát triển giáo dục thế giới thể hiện qua tƣ tƣởng của UNESCO là: giáo dục

giáo dục XHCN. Trong bài phát biểu “Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên”

thƣờng xuyên, giáo dục suốt đời, giáo dục cho mọi ngƣời, giáo dục hƣớng tới

(1920), Ngƣời nói: “Chỉ có thể trở thành ngƣời cộng sản khi biết lao động và

4 trụ cột: học để biết, học để làm, học để chung sống, học để tự khẳng định

hoạt động xã hội cùng với công nhân và nông dân” [ 2 ].

mình. Tƣ tƣởng này chỉ đƣợc thực hiện qua các hoạt động. Song muốn giáo

N.K. Cơrupxkaia (1869 - 1939) - nhà giáo dục Xô viết vĩ đại. Bà đã vận

dục giúp cho sinh viên hƣớng đến 4 trụ cột trên, đòi hỏi giáo dục phải đƣợc

dụng phƣơng pháp luận Mác xít vào việc nghiên cứu khoa học giáo dục và đặt

thực hiện với nhiều hình thức phong phú đa dạng, trong đó đặc biệt coi trong

nền móng phƣơng pháp luận nghiên cứu khoa học xã hội chủ nghĩa. Theo bà,

hình thức HĐPT.

nguyên tắc giáo dục chung nhất là: Đảm bảo tính mục đích, giáo dục kết hợp

Tóm lại, giáo dục thơng qua HĐPT là bí quyết thành cơng của sự nghiệp

với lao động sản xuất một cách hợp lí, giáo dục kỹ thuật tổng hợp và giáo dục

giáo dục con ngƣời, là tƣ tƣởng cốt lõi của mọi thời đại. Song xây dựng kế hoạch

tập thể. Bàn về nhiệm vụ giáo dục của tổ chức đoàn thanh niên và đội thiếu

và tổ chức HĐPT nhƣ thế nào có hiệu quả nhất trong trƣờng đại học, cao đẳng

niên tiền phong, bà yêu cầu các tổ chức này phải tiến hành nhiệm vụ giáo dục

góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục đại học, cao đẳng đang trở thành một địi

thơng qua các hoạt động của mình. Hình thức hoạt động: Đội chủ yếu hoạt

hỏi cấp thiết hiện nay.

động thông qua vui chơi, thể dục, thể thao, hoạt động tập thể. Đồn chủ yếu
thơng qua lao động cơng ích, nghiên cứu khoa học.

1.1.2. Các nghiên cứu trong nƣớc
Nhiều cơng trình nghiên cứu đã đề cập đến các khía cạnh khác nhau

Khơng chỉ dừng lại ở đánh giá cao vai trị của hoạt động ngoài lớp, hoạt

của HĐPT nhƣ:

động lao động, hoạt động xã hội, hoạt động trong môi trƣờng thiên nhiên, sự

- Nghiên cứu ảnh hƣởng của HĐPT tới hiệu quả giáo dục một mặt nào đó

kết hợp giữa giáo dục gia đình, giáo dục nhà trƣờng và giáo dục xã hội mà

trong nhân cách nhƣ: giáo dục đạo đức, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục lý

cao hơn nữa một số nhà giáo dục cịn thử nghiệm giáo dục thơng qua hoạt

tƣởng…

động sản xuất, hoạt động trong tập thể nhƣ Petxtalozi, Robert Owen. Đặc biệt
A. X. Macarenco (1888 - 1939) - nhà giáo dục Xơ viết vĩ đại. Ngƣời có cơng

- Nghiên cứu về giáo dục ngồi giờ lên lớp và sự phối kết hợp các lực
lƣợng giáo dục trong việc tổ chức HĐPT ở ngoài trƣờng.

làm một cuộc thử nghiệm giáo dục vĩ đại trong gần 20 năm trời ở "Trại lao

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

8



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

9




- Nghiên cứu HĐPT ở trƣờng phổ thông nhấn mạnh vai trò chủ thể
trong hoạt động tập thể.

Qua tổng quan một số cơng trình nghiên cứu trƣớc đây, cho thấy đã có
nhiều tác giả đề cập tới vấn đề HĐPT, song các tác giả hầu hết chỉ đi sâu

- Nghiên cứu đề cập đến các hình thức tổ chức HĐPT.
- Nghiên cứu về công tác quản lý tổ chức HĐPT.

nghiên cứu về vai trị của các tổ chức trong cơng tác tổ chức HĐPT, hay ảnh
hƣởng của HĐPT đến quá trình hình thành nhân cách cho ngƣời học, sự phối

Tiêu biểu nhƣ:
- Năm 1995, Chƣơng trình Khoa học – Cơng nghệ cấp Nhà nƣớc
KX.05 với đề tài nghiên cứu khoa học cấp Nhà nƣớc KX.05.10: “Vị trí, vai
trị hoạt động của Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, tổ chức xã hội trong hệ
thống chính trị thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam” do PGS. TS
Nguyễn Viết Vƣợng chủ nhiệm đề tài đã bƣớc đầu xây dựng hệ thống các
quan điểm lý luận, nhận thức mới, làm tiền đề đổi mới tổ chức, hoạt động của
các tổ chức, đoàn thể nhân dân trong thời kỳ quá độ lên CNXH. Trong đề tài
đã xác định vị trí, vai trị, tính chất, chức năng, đặc điểm của các mặt trận, các

hợp các lực lƣợng giáo dục trong cơng tác này, mà chƣa phân tích biện pháp
cụ thể để nâng cao hiệu quả hoạt động này. Hoặc có thì chỉ tập trung nghiên
cứu ở cấp học phổ thơng, chƣa có đề tài nghiên cứu làm nổi bật tầm quan
trọng, vai trị của HĐPT trong việc hình thành nhân cách sinh viên góp phần
nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện tại các trƣờng ĐH, CĐ trong giai đoạn
hiện nay, đặc biệt là chƣa đi sâu nghiên cứu tìm và hoàn thiện biện pháp tổ
chức HĐPT cho đối tƣợng sinh viên trong các trƣờng đại học.
Một số các công trình nghiên cứu đã gợi mở nhiều ý tƣởng nghiên cứu
sáng tạo, cho chúng tôi những kinh nghiệm, những cách tiếp cận có ý nghĩa

đồn thể, tổ chức xã hội.
- Luận án tiến sĩ giáo dục học của Nguyễn Thị Thành nghiên cứu về

đối với đề tài của riêng mình. Trên tinh thần kế thừa và phát huy tính tích cực

“Biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh trung

của những tác giả đi trƣớc, chúng tơi nhận thấy chƣa có cơng trình nghiên cứu

học phổ thơng”. Cơng trình đi sâu phân tích khẳng định vai trò HĐGDNGLL

bàn về tổ chức HĐPT cho sinh viên trong các trƣờng Cao đẳng. Đặc biệt là

trong việc hỗ trợ các hoạt động giáo dục khác trong việc hình thành những

trong trƣờng Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình nơi tơi đang cơng tác, do tính chất

phẩm chất nhân cách, kỹ năng sống cho học sinh đáp ứng yêu cầu của nền

đặc thù về mục tiêu đào tạo của nhà trƣờng là đào tạo ra những cán bộ giáo

kinh tế tri thức và xu thế hội nhập. Xác định đƣợc những yếu tố chủ quan và

dục có trình độ, bên cạnh đó có những kỹ năng hoạt động xã hội, hoạt động

khách quan ảnh hƣởng đến việc tổ chức HĐGDNGLL, tìm ra đƣợc các biện

phong trào. Chính vì vậy việc làm cho sinh viên nhà trƣờng quen với các

pháp tổ chức mang tính khả thi giúp các trƣờng THPT có đƣợc những biện

HĐPT ngay khi cịn ngồi trên ghế giảng đƣờng khơng những giúp họ có hứng

pháp tổ chức HĐGDNGLL hiệu quả, chỉ ra đƣợc quy trình thực hiện biện

thú khi học các mơn nội khố, mà cịn thơng qua các HĐPT này chính là điều

pháp. Đồng thời xác định việc lựa chọn biện pháp trong từng dạng hoạt động,

kiện để sinh viên thực nghiệm, vận dụng những kiến thức đã học vào hoạt

góp phần nâng cao chất lƣợng các hoạt động, đáp ứng mục tiêu đổi mới của

động thực tiễn, giúp nâng cao kỹ năng, nghiệp vụ tổ chức phong trào sau khi

giáo dục THPT.

ra trƣờng, đáp ứng phƣơng hƣớng đổi mới hoạt động dạy học trong trƣờng
Cao đẳng Sƣ phạm Thái Bình hiện nay.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

10



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

11




1.2. MỘT SỐ KHÁI NIỆM CÔNG CỤ CỦA ĐỀ TÀI

Các nhà Tâm lý học cho rằng: "Hoạt động là quá trình tác động qua lại

1.2.1. Khái niệm tổ chức

giữa ngƣời với thế giới xung quanh để tạo ra sản phẩm về phía thế giới và sản

Tổ chức (Orgamizo - tiếng Latin): Một sự sắp xếp tƣơng hỗ và sự liên

phẩm về phía con ngƣời". Trong q trình tác động qua lại đó, có 2 chiều tác

hệ qua lại của các yếu tố trong một phức hợp nào đó, tổ chức đƣợc hiểu là

động diễn ra đồng thời và bổ sung cho nhau: Quá trình xuất tâm (Quá trình

một trật tự xác định cả về mặt ý nghĩa chức năng cũng nhƣ về ý nghĩa cấu

đối tƣợng hố) và q trình nhập tâm (q trình chủ thể hố). Trong hoạt

trúc và đối tƣợng sự vật.

động, con ngƣời vừa tạo ra sản phẩm về phía thế giới, vừa tạo ra tâm lý của

Theo từ điển Tiếng Việt thông dụng (Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên):

chính mình. Có thể nói tâm lý của con ngƣời chỉ có thể đƣợc bộc lộ, hình

Tổ chức (I. establish; set up organize đgt): Sắp xếp, bố trí thành các bộ

thành trong hoạt động và thông qua hoạt động.

phận để cùng thực hiện một nhiệm vụ, hoặc một chức năng chung. Là sự sắp

Hoạt động là phƣơng thức tồn tại tích cực của con ngƣời với mơi

xếp, bố trí để làm cho có trật tự, có nền nếp. Là tiến hành một cơng việc theo

trƣờng sống của mình. Hoạt động là cơ chế, là con đƣờng để hình thành phát

cách thức, trình tự nào đó.

triển nhân cách. Trong đó có hoạt động học tập, hoạt động xã hội, HĐPT,

Tổ chức (organization dt): Tập hợp ngƣời đƣợc tổ chức theo cơ cấu nhất

hoạt động lao động sản xuất…

định để hoạt động vì lợi ích chung. VD: Tổ chức Đồn thanh niên, tổ chức cơng
đồn.

Khái niệm Phong trào, theo từ điển tiếng Việt thông dụng Nguyễn Nhƣ
Ý chủ biên: "Là hoạt động lôi cuốn đƣợc đông đảo (nhiều) ngƣời tham gia"

Nhƣ vậy: Tổ chức theo quan điểm của một số tác giả là sự sắp xếp, bố
trí một cách tƣơng hỗ, qua lại, khoa học giữa các thành tố để đạt mục đích

[602].
Theo tác giả Nguyễn Văn Đạm: "Phong trào là hoạt động của đông đảo
quần chúng, thƣờng diễn ra trong một thời gian khơng dài có lãnh đạo hoặc tự

chung.
1.2.2. Khái niệm HĐPT

phát…" [3, tr. 648].

Theo từ điển Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên: Hoạt động - Làm những việc
khác nhau, với mục đích nhất định trong đời sống xã hội.

Từ điển tiếng Việt do Hồng phê (chủ biên) giải thích: "phong trào là
hoạt động chính trị, văn hố, xã hội lôi cuốn đƣợc đông đảo quần chúng tham

Từ điển tiếng Việt tƣờng giải và liên tƣởng của Nguyễn Văn Đạm cho

gia" [19, tr.756].

rằng: "Hoạt động là toàn thể những việc làm của một tổ chức, một cá nhân, có

Theo cách hiểu này, phong trào có các đặc trƣng cơ bản sau đây:

liên quan với nhau để qui vào một mục đích chung, thƣờng trong những lĩnh

- Là một dạng hoạt động (chính trị, kinh tế, văn hố, xã hội).

vực hoạt động xã hội" [10,tr.380].

- Có sự tham gia của đơng đảo quần chúng.

Từ điển tiếng Việt do Hoàng Phê chủ biên thì: "Hoạt động là tiến hành
những việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định

- Có sức hấp dẫn, thu hút quần chúng (lơi cuốn).
- Do một tổ chức phát động (Đồn thanh niên, Hội LHTN…).

trong đời sống xã hội" [1,tr.426].

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

12



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

13




1.2.3. Khái niệm tổ chức HĐPT

Từ những khái niệm trên đã cho thấy các tác giả đều thống nhất cho
rằng HĐPT là những hoạt động chính trị, văn hố, xã hội của một tổ chức
trong đó lơi cuốn nhiều thành viên tham gia. Trong nhà trƣờng, HĐPT có một

Trƣớc hết về khái niệm tổ chức là công việc bao gồm sự sắp xếp, thiết
kế biện pháp tiến hành hoạt động, là việc sử dụng đối tƣợng vào các phƣơng
tiện hỗ trợ nhằm đạt mục tiêu đề ra.

vai trò quan trọng, với những hình thức đa dạng nhằm nâng cao hiểu biết các

Tổ chức HĐPT là sự sắp xếp, thiết kế các biện pháp tiến hành hoạt

giá trị truyền thống của dân tộc, củng cố kiến thức đã học, bồi dƣỡng năng lực

động theo các bước nhằm đạt mục tiêu của các nội dung hoạt động đặt ra.

tổ chức, hoạt động, năng lực hợp tác, cạnh tranh, năng lực hoạt động chính trị

Tổ chức có vai trị quan trọng và ảnh hƣởng trực tiếp tới kết quả của hoạt

xã hội, đồng thời giúp sinh viên có thái độ đúng đắn trƣớc những vấn đề của

động.

cuộc sống, biết chịu trách nhiệm về hành động của mình, tự đánh giá và phấn
đấu trong cuộc sống. HĐPT trong nhà trƣờng có các hình thức nhƣ: Hoạt
động văn hoá, văn nghệ, thể dục, thể thao, hoạt động vui chơi, tham quan, du
lịch, hoạt động giáo dục mơi trƣờng, hoạt động lao động cơng ích, hoạt động
xã hội. Các hoạt động này phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý sinh viên và
hƣớng tới sự phát triển tâm lý, ý thức sinh viên.

Biện pháp tổ chức HĐPT về bản chất là chỉ ra cách làm rất cụ thể, chi
tiết khoa học. Có thể nói HĐPT chỉ có hiệu quả khi nó đƣợc tiến hành một
cách có tổ chức hợp lý. Trong nhà trƣờng, tổ chức HĐPT đƣợc coi là một
nhiệm vụ thƣờng xuyên, chủ đạo của các tổ chức, đặc biệt là các đoàn thể.
Nghiên cứu tổ chức HĐPT có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong các
trƣờng học, nhƣng khi xây dựng các biện pháp tổ chức cần tuân thủ những
đặc trƣng sau:

Khi tổ chức HĐPT cho sinh viên cần có những biện pháp. Khái niệm

Tính mục đích: Hoạt động nào cũng có tính mục đích. Vì vậy trong việc

giáo dục tổ chức HĐPT cho sinh viên phải đặc biệt chú trọng chuẩn bị cho

biện pháp cũng có những quan điểm khác nhau.
Từ điển tiếng Việt thông dụng Nguyễn Nhƣ Ý chủ biên: "Biện pháp là

các em lựa chọn mục đích và các phƣơng pháp hoạt động. Điều đó có nghĩa là

cách làm, cách thức tiến hành"[67]. Trong cuốn "Từ điển tiếng Việt tƣờng

cần coi trọng việc xây dựng nhu cầu, động cơ hoạt động và mục đích hành

giải và liên tƣởng", Tác giả Nguyễn Văn Đạm cho rằng: " Biện pháp là cách
làm, cách hành động, đối phó để đi tới một mục đích nhất định"[13,tr.66].
Trong Từ điển tiếng Việt do Hồng Phê (chủ biên) đƣa ra khái niệm
"Biện pháp là cách làm, cách giải quyết một vấn đề cụ thể"[29,tr.64]. Nhƣ

động cho các em. Muốn vậy, mục đích đặt ra cho hoạt động vừa phải có ý
nghĩa xã hội, có lợi cho tập thể, vừa trở thành cái cần thiết, cái mong đợi, thoả
mãn những tình cảm cao đẹp của học sinh. Cần tạo ra khơng khí thi đua sơi
nổi, phấn khởi để đạt đƣợc những mục đích đề ra cho hoạt động.
Tính nội dung: Tổ chức HĐPT cho sinh viên phải có nội dung, đồng

vậy, nghĩa chung nhất của biện pháp là cách làm để thực hiện một công việc

thời đảm bảo sự phân công công việc cho từng thành viên. Nội dung tổ chức

nào đó nhằm đạt mục đích đề ra. Biện pháp ở đây chủ yếu nhấn mạnh đến

HĐPT và sự phân cơng khoa học thì hiệu quả tổ chức càng cao. Ở đây, đòi

cách làm, cách hành động cụ thể.

hỏi ngƣời tổ chức HĐPT phải là ngƣời biết tổ chức, biết nắm bắt đặc điểm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

14



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

15




tâm lý đối tƣợng, phân phối công việc phù hợp vơí năng lực của từng ngƣời

Khi rời ghế nhà trƣờng phổ thông, sinh viên bƣớc vào một cuộc sống

nhằm phát huy tối ƣu tiềm năng của tập thể, tạo ra hiệu quả cao nhất cho

hoàn toàn khác. Sinh viên phải tự lập trong mọi hoạt động: sinh hoạt cá nhân,

HĐPT.

học tập và các quan hệ xã hội. Trừ số ít sinh viên có gia đình ở gần các trƣờng

Mối quan hệ, tác động qua lại giữa phương pháp, phương tiện, con

Đại học, Cao đẳng không ở ký túc xá và các khu nhà trọ dành cho sinh viên.

người. Trong tổ chức HĐPT địi hỏi phát huy cao độ tính tự giác, tích cực, tự

Cịn đa số sinh viên phải sống xa nhà trong điều kiện thiếu thốn. Hiện nay, ký

lập của sinh viên, biết lập kế hoạch, đề ra kế hoạch, phân công, kiểm tra đôn

túc xá của các trƣờng không đủ chỗ cho nhu cầu ở của sinh viên. Dù ở trong

đốc thƣờng xuyên. Đồng thời phải có sự điều chỉnh uốn nắn, sửa chữa về các

ký túc xá hay ở nhà trọ, sinh viên phải tự lo liệu cuộc sống của bản thân trong

mối quan hệ giao lƣu trong quá trình hoạt động của học sinh. Kinh nghiệm

điều kiện rất khó khăn. Tất cả các phƣơng tiện thiết yếu phục vụ sinh hoạt cá

cho thấy rằng: Với nội dung và hình thức tổ chức HĐPT đa dạng, phong phú,

nhân đều thiếu thốn. Đó là chƣa kể áp lực của yêu cầu học tập, các quan hệ xã

với thời gian thích hợp cùng với những phƣơng pháp khéo léo đối xử sƣ phạm

hội và các điều kiện kinh tế xã hội khác.

của nhà quản lý, tổ chức thì hiệu quả của HĐPT cao. Trong tổ chức HĐPT có

Có thể thấy điều kiện sống và học tập của sinh viên đã thay đổi hoàn

mối quan hệ giữa cá nhân - cá nhân, giữa cá nhân với tập thể, giữa tập thể với

tồn so với sinh viên phổ thơng. Xét về mặt nào đó, sinh viên theo học ở các

tập thể. Mức độ của các quan hệ này tuỳ thuộc vào uy tín của ngƣời tổ chức

trƣờng Cao đẳng, Đại học là những ngƣời trƣởng thành, phải tự lo cho mình

phong trào, những ngƣời tham gia phong trào, sự phát triển của tập thể.

từ ăn, ở, điều tiết các mối quan hệ xã hội. Điều đó đã làm cho đời sống tâm lý

Tổ chức HĐPT theo một quy trình và có ekíp làm việc. Quy trình ở đây thể

của sinh viên có những thay đổi rất căn bản.

hiện từ khâu lập kế hoạch báo cáo đến xây dựng một ekíp làm việc hiệu quả, thực

Thứ nhất, sinh viên phải biết sắp xếp thời gian để đảm bảo thời gian

hiện, tổng kết đánh giá hoạt động. Tổ chức HĐPT là những cán bộ quản lý, cán bộ

học trên giảng đƣờng, học ở nhà, vui chơi và tham gia các hoạt động xã hội

đoàn, cán bộ hội sinh viên, giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ mơn, sinh viên…

khác.

Từ những phân tích trên, chúng tôi đƣa ra quan niệm: Tổ chức HĐPT là

Thứ hai, với lƣợng tiền hạn chế, sinh viên phải tự lo liệu tất cả các

cách thức sắp xếp các thành tố của HĐPT theo quy trình tổng thể và quan hệ

khoản chi tiêu sao cho hợp lý, để đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần: ăn

qua lại để HĐPT đạt kết quả cao.

uống đầy đủ trong khuôn khổ cho phép, mua sắm những sách báo, tài liệu,

1.3. HĐPT VỚI SỰ PHÁT TRIỂN NHÂN CÁCH CHO SINH VIÊN

giao lƣu bạn bè và các mối quan hệ khác.
Thứ ba, tự quyết định các bƣớc đi để có thể học đƣợc nhiều nhất, đáp

TRONG TRƢỜNG CAO ĐẲNG
1.3.1. Những đặc điểm cơ bản trong sự phát triển tâm lý của sinh

ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trƣờng lao động? Ví dụ: Có học thêm văn
bằng 2 khơng? Có học thêm ngoại ngữ khơng?.

viên
- Sự thích nghi của sinh viên mới nhập học với cuộc sống trong môi
trường cao đẳng, đại học

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Với cuộc sống tự lập gần nhƣ hoàn toàn, sinh viên phải tự xử lí các mối
quan hệ: tình bạn, tình u. Đó là khơng kể những cám dỗ và những tác động

xấu của mặt trái xã hội đối với sinh viên.

16



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

17




Tất cả các yêu cầu của cuộc sống tự lập làm cho sinh viên phải rèn cho

Sinh viên phải làm việc độc lập dƣới sự hƣớng dẫn của giảng viên nhằm đào tạo

mình một số kỹ năng sống để có khả năng xử lý đƣợc các tính huống mà cuộc

đội ngũ tri thức có nhân cách phát triển tồn diện đáp ứng yêu cầu của thị trƣờng

sống đặt ra. Trong điều kiện đó, đa số sinh viên có thể thích ứng và vƣơn lên

lao động ngày càng cao. Hoạt động học tập của sinh viên mang đặc điểm của hoạt

trong học tập, rèn luyện để trở thành ngƣời có trí thức, có năng lực chuyên

động nói chung và có những đặc trƣng riêng. Đây là hoạt động học tập của những

mơn, có đao đức nghề nghiệp, đáp ứng với thị trƣờng lao động. Tuy nhiên

ngƣời ở tuổi trƣởng thành và đang đƣợc đào tạo theo những nghề nghiệp nhất

một số sinh viên đã khơng thể thích ứng và bị đào thải khỏi môi trƣờng đại

định.

học, cao đẳng, hoặc không thể xin đƣợc việc làm do trình độ chun mơn

Hoạt động tự học đòi hỏi sinh viên phải làm việc độc lập, tự nghiên

không đáp ứng đƣợc yêu cầu của nhà tuyển dụng.
Hiện nay, số lƣợng sinh viên ngày càng tăng do sự phát triển rất mạnh

cứu, tự thực hành nhằm củng cố và ôn luyện tri thức, kỹ năng, kỹ xảo đã học,

mẽ của giáo dục đại học trong khi khả năng cung cấp tài chính của một số gia
đình khơng đủ cho sinh viên ăn học. Vì thế nhiều sinh viên phải bƣơn trải
kiếm sống để học tập. Những sinh viên có nghị lực đã vƣợt qua đƣợc những
khó khăn đó và hồn thành tốt nhiệm vụ học tập của mình. Điều đó cho thấy
những điều kiện cụ thể của cuộc sống sinh viên đã chi phối sự phát triển tâm lý
của họ nhƣng đã tạo ra sự phát triển khác nhau tuỳ thuộc vào sự tiếp nhận các tác
động đó của sinh viên.
Ngồi ra, những biến đối của điều kiện kinh tế - xã hội đã tác động đến
môi trƣờng các trƣờng đại học rất lớn. Từ yêu cầu đào tạo, từ mức độ quan
tâm của giảng viên đến sinh viên đến các điều kiện sống cụ thể đều có nhiều
biến đổi. Do đó, đặc điểm tâm lý sinh viên ngày nay cũng có nhiều điểm khác
trƣớc. Bên cạnh những biến đổi tốt cũng có những sự lệch lạc nhất định trong
định hƣớng giá trị, trong xác định mục đích sống của sinh viên. Những biến
đổi đó địi hỏi các giảng viên, các nhà quản lý phải biết để có biện pháp giúp

đỡ, hỗ trợ sinh viên học tập và rèn luyện.

tài liệu giáo trình, tìm kiếm những tri thức ở các nguồn tài liệu khác nhau mà
hiện nay chủ yếu là trên mạng. Sinh viên có thể đƣợc giảng viên kiểm tra và
đánh giá việc thực hiện các nhiệm vụ học tập khi nhiệm vụ đó đƣợc giảng
viên giao cho sinh viên.
Ngoài ra, hoạt động học của sinh viên có thể là hoạt động tự học tự giác
ở nhà khơng có sự giám sát của giáo viên. Khi đó sinh viên phải tự xây dựng
kế hoạch học tập phù hợp với năng lực, điều kiện hỗ trợ và sự nỗ lực của bản
thân, khơng địi hỏi sự giám sát trực tiếp của giảng viên, kết quả tự học, tự
nghiên cứu đƣợc họ phân tích, kiểm tra đánh giá thơng qua các hình thức dạy
học, nhất là trong bài kiểm tra và thi của sinh viên.
Trong hoạt động tự học tích cực, sinh viên triển khai các đề tài tập dƣợt
nghiên cứu khoa học, tiến hành các đợt thực hành, thức tế chuyên môn, thực
tế nghề nghiệp nhằm củng cố tri thức, kỹ năng, kỹ xảo nâng cao năng lực tƣ
duy và năng lực nghiệp vụ của chuyên ngành. Hoạt động tự học đòi hỏi sinh
viên phải tự giác, độc lập và sáng tạo cao. Có thể so sánh làm rõ hơn những

- Yêu cầu học tập
Hoạt động học của sinh viên là hoạt động diễn ra ở trƣờng Đại học,
Cao đẳng với tƣ cách là trung tâm đào tạo nguồn nhân lực chất lƣợng cao.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

giải quyết hệ thống các bài tập và câu hỏi do giảng viên yêu cầu. Họ phải đọc

18

yêu cầu học tập của sinh viên ở đại học qua một mặt cụ thể của hoạt động
học.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

19




Về nội dung học tập: Trong mỗi học kỳ, sinh viên phải học tập những
môn học, ở mỗi môn học khối lƣợng kiến thức rất lơn, mức độ khó khăn phức
tạp tăng dần theo năm học, một số môn học kiến thức có tính khái qt vừa có
tính trừu tƣợng cao. Nếu so với giáo dục ở bậc phổ thông có thì khối lƣợng
kiến thức mới ở đại học chiếm tỷ lệ lớn và từng mơn học có nộ dung khác
nhau… địi hỏi sinh viên phải có khả năng và phƣơng pháp học phù hợp mới

nhanh chóng và sâu rộng vào giáo dục đại học. Điều đó làm cho hệ thống
phƣơng tiện kỹ thuật dạy học có bƣớc phát triển vƣợt bậc. Ngoài hệ thống
phƣơng tiện kỹ thuật dạy học có tính chất truyền thống, những phƣơng tiện
dạy học hiện đại nhƣ: máy tính, projector, mạng internet, sách điện tử và bài
giảng điện tử … đƣợc trang bị phổ biện tạo ra những thay đổi cơ bản về

có thể nhận thức đƣợc khối lƣợng lớn những nội dung phong phú của các

phƣơng pháp dạy học, hình thức tổ chức dạy học…địi hỏi sinh viên phải am

mơn học. Đồng thời phải thích ứng với phƣơng pháp giảng dạy và hƣớng dẫn

hiểu và sử dụng thành thạo các phƣơng tiện kỹ thuật dạy học đƣợc trang bị ở

của từng giảng viên thì học tập mới có kết quả.

trƣờng đại học hoặc tự trang bị để đảm bảo cho hoạt động học tập có hiệu quả

Về phƣơng pháp học: Đối với phƣơng pháp học của sinh viên so với

cao nhất.
Về giáo trình, tài liệu tham khảo và cơ sở vật chất:

phƣơng pháp học của học sinh ở phổ thơng thì phƣơng pháp học của sinh viên

Thực tế cho thấy, các trƣờng đại học đều đã tích cực chủ động trong

ở đại học địi hỏi tính tự giác, chủ động và sáng tạo rất cao. Quá trình học tập

việc biên soạn giáo trình và tài liệu tham khảo, mua sắm cơ sở vật chất bảo

trên lớp, sinh viên phải tập trung chú ý quan sát, nghe và suy nghĩ kết hợp lựa

đảm cho sinh viên học tập. Tuy nhiên, do sự phát triển nhanh chóng của thức

chọn nội dung để ghi bài theo cách thức riêng, biết liên kết kiến thức mới với

tiễn nên giáo trình và tài liệu tham khảo thƣờng xuyên lạc hậu, việc biên soạn

kiến thức tích luỹ và vận dụng vào hoạt động thực tiễn để hiểu rộng, sâu nội

lại và bổ sung chƣa đáp ứng đƣợc nhu cầu giảng dạy và học tập. Đồng thời

dung học tập, có tƣ duy độc lập và sáng tạo trong học tập, thƣờng xuyên trao

với sự tăng gia về số lƣợng sinh viên dẫn đến cơ sở vật chất của các trƣờng

đổi với các bạn trong lớp về kiến thức và phƣơng pháp tự học, tự đọc, tự

đại học cũng không đáp ứng đầy đủ, tình trạng phổ biến ở trƣờng đại học là

nghiên cứu giáo trình, tài liệu tham khảo, tự nghiên cứu giáo trình và tài liệu

giáo trình và tài liệu tham khảo thiếu, lạc hậu, giảng đƣờng chật hẹp, số lƣợng

chuyên môn ở thƣ viện, ở trên mạng, tự nêu thắc mắc và tự đề xuất phƣơng
pháp giải quyết hoặc đề xuất ý kiến với giảng viên, tự phân phối thời gian học
tập ngày, tuần và tự lập kế hoạch ngoài giờ lên lớp… Những thay đổi về
phƣơng pháp học ở đại học đặt ra yêu cầu đối với sinh viên phải biết tìm cho
mình phƣơng pháp học phù hợp để có kết quả học tập cao.

sinh viên trong một lớp học q đơng… đã có những ảnh hƣởng khơng nhỏ
đến chất lƣợng học tập và một số đặc điểm tâm lý của sinh viên.
Từ những đặc điểm và yêu cầu về học tập của sinh viên, chúng ta có
thể thấy: Sinh viên phải tự xoay xở, phải tự lập và tự chịu trách nhiệm về việc
học của mình. Do đó, sinh viên phải có một loạt các phẩm chất cần thiết nhƣ:
ý thức tự giác, tính tự chịu trách nhiệm về các việc làm của mình, tính tự lập

Về phƣơng tiện kỹ thuật dạy học. Sự phát triển mạnh mẽ của cuộc cách

trong sinh hoạt, học tập. Vì thế, đây là một trong những yếu tố chi phối mạnh

mạng khoa học và công nghệ, nhất là công nghệ thông tin đƣợc ứng dụng

mẽ các đặc điểm tâm lý của sinh viên. Những sinh viên thiếu tự giác sẽ không

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

20



21




tích cực học tập, chất lƣợng học tập sẽ thấp vì khơng ai kiểm tra. Có những

Ở thời kỳ này, tình cảm trí tuệ, tình cảm đạo đức và tình cảm thẩm mỹ của

nhóm sinh viên rất chăm chỉ và kết quả học tập tốt. Một số khác rất lƣời học,

sinh viên phát triển đến mức độ tích cực nhất.

học đối phó và chất lƣợng học tập thấp. Có những sinh viên vƣơn lên rất

Tình cảm trí tuệ của sinh viên biểu hiện rõ qua thái độ tích cực đối với

nhanh. Khi đang học ở đại học đã có cơ quan tiếp nhận cơng tác, có những

việc chiếm lĩnh tri thức khoa học. Nhiều sinh viên rất chủ động tìm tịi, khám

sinh viên ra trƣờng nhiều năm vẫn khơng xin đƣợc việc làm.

phá các phƣơng pháp, cách thức học tập phù hợp với điều kiện và yêu cầu

Bên cạnh những yêu cầu chung của hoạt động học tập của sinh viên,

môn học nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ học tập. Tình cảm trí tuệ của sinh viên

những biến đổi tâm lý, nhân cách của sinh viên còn bị chi phối bởi xu hƣớng

cịn thể hiện ở việc họ vừa tích cực học tập các chun mơn chính của một

đổi mới giáo dục đại học của Việt Nam.

lĩnh vực lao động xã hội vừa học thêm các tri thức, rèn thêm các kỹ năng hỗ

Xu hƣớng đổi mới giáo dục đại học ở trong nƣớc. Ảnh hƣởng của giáo

trợ để có thể có hiệu quả lao động tốt nhất. Vì thế, nhiều sinh viên trong 4 - 5

dục đại học quốc tế, xu hƣớng hội nhập và tồn cầu hố, những thành tựu

năm học đại học đã có 2 bằng đại học, hoặc có thêm các chứng chỉ hỗ trợ cho

quan trọng của công cuộc đổi mới đất nƣớc và yêu cầu về nguồn lực có chất

hoạt động nghề nghiệp sau này.

lƣợng cao đối với sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hố… đã tạo ra mơi

Tình cảm đạo đức và tình cảm thẩm mỹ của sinh viên phát triển có

trƣờng mới, điều kiện mới và thời cơ mới cho sự phát triển tồn diện giáo dục

chiều sâu. Sinh viên có thể lý giải, phân tích một cách có cơ sở những gì mà

đại học. Tác giả Vũ Văn Tảo cho rằng: "Mục tiêu đào tạo của giáo dục đại

họ yêu thích. Nhiều sinh viên đã có ý thức rất rõ về trách nhiệm của mình với

học phải hƣớng vào sự hình thành con ngƣời có ý chí cách mạng, năng động,

ngƣời thân, với xã hội. Sinh viên cũng thể hiện rõ quan niệm riêng về cái đẹp và

sáng tạo, có năng lực tự chủ, tự học, thích ứng tốt với những thay đổi nhanh

có thể lý giải về quan niệm đó. Tuy nhiên, khơng phải lúc nào và sinh viên nào

chóng của thị trƣờng sức lao động, vừa có đủ khả năng cơ động nghề nghiệp

cũng có quan niệm phù hợp, cũng hiểu đầy đủ về cái đẹp. Vì thế, việc giáo dục

lớn, vừa có thể đóng góp tích cực và sự nghiệp phát triển của xã hội". Đối với

tình cảm đạo đức, tình cảm thẩm mỹ, tình cảm trí tuệ cho sinh viên cần phải đƣợc

mục tiêu đào tạo, giáo dục đại học hiện đang đổi mới theo hƣớng phát huy

chú trọng.

tích cực, chủ động và sáng tạo của ngƣời học trong quá trình đào tạo. Ngƣời

Ở lứa tuổi sinh viên, tình bạn phát triển rất mạnh và có chiều sâu.

học phải chịu trách nhiệm và biết lựa chọn cho bản thân con đƣờng học vấn

Trong cuộc đời con ngƣời, tình bạn ở lứa tuổi thanh niên tồn tại rất lâu bền.

thích hợp nhất, tìm kiếm việc làm trong xã hội và cách thức tự phát triển hiện

Tình bạn của sinh viên đã góp phần làm cho đời sống tinh thần, nhân cách của

thực nhất.

họ phát triển mạnh. Bên cạnh tình bạn, tình yêu nam nữ của sinh viên hiện

- Đời sống tình cảm

nay rất phát triển. Nhiều cặp đã đi đến kết hôn sau khi tốt nghiệp. Tuy nhiên,

Thanh niên sinh viên đã trƣởng thành về tâm sinh lý nên đời sống tình

trong giai đoạn hiện nay, đây là vấn đề cần quan tâm của nhiều nhà giáo dục.

cảm của sinh viên rất phong phú, tình cảm đã phát trỉên sâu sắc và bền vững.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

22



- Trí tuệ cảm xúc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

23




Có nhiều quan niệm khác nhau về trí tuệ cảm xúc. Theo Nguyễn Huy

- Sự phát triển tự ý thức

Tú: "Trí tuệ cảm xúc là một phẩm chất phức hợp, đa diện, đại diện cho những

Do yêu cầu của nhiệm vụ học tập và rèn luyện, khả năng quan sát bản

nhân tố khó thấy, khó nắm bắt nhƣ tự ý thức, tự nhận biết, tự tin, tính lạc

thân, khả năng tự kiểm tra và tự đánh giá hành vi của mình ở sinh viên đã phát

quan, sự thấu cảm, tính kiên nhẫn, tính tích cực trong hoạt động, xã hội…" (

triển mạnh. Sinh viên có khả năng tự điều chỉnh các hoạt động tâm lý của bản

Nguyễn Huy Tú - Trí tuệ cảm xúc - bản chất và phƣơng pháp chẩn đoán" -

thân nhƣ nhận thức, thái độ và hành vi để có thể thích ứng đƣợc với các hoạt

Tạp chí Tâm lý học số 6/2000, trang 78-80).

động học tập rèn luyện, các sinh hoạt cá nhân, hoạt động tập thể ở trƣờng cao

Trí tuệ cảm xúc có vai trị rất quan trọng đối với sự thành công hay thất

đẳng, đại học.

bại trong hoạt động của con ngƣời nói chung và với sinh viên nói riêng. Vì
thế rất cần quan tâm đến sự phát triển trí tuệ cảm xúc ở sinh viên.

Khi tham gia các hoạt động ở trƣờng cao đẳng, đại học, sinh viên đã có
thể tự thu thập và xử lý các thông tin về bản thân để tự điều chỉnh bản thân.

Những nghiên cứu gần đây cho thấy, khi bƣớc vào trƣờng cao đẳng, đại

Nguồn thông tin về bản thân sinh viên có thể từ phía các giảng viên hoặc từ

học, trí tuệ cảm xúc của sinh viên đã phát triển. Sinh viên đã có những kinh

phía sinh viên khác. Tiếp nhận những thơng tin đó, sinh viên tự nhìn nhận lại

nghiệm nhất định về các lĩnh vực tình cảm. Một số phẩm chất ý chí nhƣ: Tính

bản thân, so sánh với những nhận xét của mình về bản thân. Sự so sánh đó

độc lập, khả năng tự kiềm chế…đã đƣợc củng cố và phát triển. Do đó, sinh

giúp sinh viên đánh giá lại bản thân mình và nảy sinh nhu cầu tự hồn thiện.

viên có khả năng kiềm chế bản thân trƣớc những ham muốn tiêu cực, biết

Đồng thời, sự so sánh cũng giúp sinh viên vừa thể hiện bản lĩnh, vừa rèn

phân tích và đánh giá các hiện tƣợng trong đời sống xã hội và các vấn đề của

luyện bản lĩnh khi tự đánh giá về chính mình.
Sự phát triển tự ý thức của sinh viên vừa là biểu hiện của sự phát triển

bản thân.
Đặc biệt, do có những hiểu biết và kinh nghiệm nhất định nên sinh viên

nhân cách, vừa là yêu cầu của sự phát triển nhân cách ngƣời lao động tƣơng lai.

có khả năng làm chủ những cảm xúc của bản thân. Sinh viên có thể điều

Đánh giá khách quan về bản thân để có thái độ tích cực trong học tập và rèn

khiển đƣợc những cảm xúc của bản thân cho phù hợp với từng tình huống,

luyện là một yêu cầu rất quan trọng phải giáo dục cho sinh viên. Sự đánh giá

thậm chí có thể nguỵ trang những tình cảm thật của mình. Thanh niên sinh

khách quan về bản thân giúp sinh viên xác định rõ những điểm mạnh, điểm yếu

viên đã có trải nghiệm trong các mối quan hệ. Vì thế họ có khả năng đọc đƣợc

của bản thân để xác định rõ mức độ đáp ứng với yêu cầu nghề nghiệp của họ.

những trạng thái tình cảm của ngƣời khác, biết đáp lại một cách tinh tế những

Từ đó, có sự tự xác định theo yêu cầu nghề nghiệp và kế hoạch rèn luyện tƣơng

diễn biến trong tình cảm của ngƣời khác. Điều này đem lại những biểu hiện

ƣớng.

mới trong quan hệ với ngƣời xung quanh. Tuy nhiên, khả năng kiểm soát và

- Sự phát triển động cơ học tập ở sinh viên

điều khiển các cảm xúc của sinh viên cũng cịn có hạn chế nhất định. Vì thế,

Trƣớc xu hƣớng phát triển của thời đại, yêu cầu của nền kinh tế tri

trong một số tình huống sinh viên có thể có những lệch lạc hoặc quá đà trong

thức, của sự hội nhập quốc tế buộc tất cả mọi ngƣời muốn tồn tại phải vƣơn

quan hệ.

lên, phải có khả năng đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trƣờng lao động.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

24

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

25




Xã hội càng phát triển, sự phân hoá xã hội ngày càng sâu sắc. Sự phân hố đó

giáo dục ý thức chính trị, làm cho học sinh quan tâm đến những vấn đề chính

thể hiện rất rõ trong sinh viên. Có thể cùng tốt nghiệp một trƣờng đại học, có

trị, xã hội đang diễn ra trong nƣớc và trên thế giới, thấy đƣợc trách nhiệm của

ngƣời xin đƣợc việc và đi làm ngày với mức lƣơng khá cao, có ngƣời không

sinh viên trong đấu tranh chống các hiện tƣợng tiêu cực trong xã hội, tích cực

thể xin đƣợc việc phải đi làm nghề khác với mức lƣơng thấp. Tại sao lại có

tham gia các hoạt động xã hội của Đồn và Hội sinh viên. Giáo dục ý thức

hiện tƣợng đó? Có thể thấy kinh tế thị trƣờng đã xâm nhập rất sâu vào tất cả

pháp luật, vấn đề bức xúc hiện nay mà sinh viên cần quan tâm là chấp hành

các lĩnh vực của đời sống xã hội. Yêu cầu của các đơn vị tuyển dụng lao động

tốt luật lệ giao thông, thực hiện nghiêm quy chế học tập, thi và kiểm tra, có

đã tác động đến sinh viên làm cho họ biết xác định trách nhiệm của mình, biết

nếp sống văn minh nơi công cộng. Giáo dục ý thức đạo đức, nhà trƣờng cần

đặt ra yêu cầu rèn luyện của bản thân để có thể thích ứng đƣợc vƣói yêu cầu

trang bị cho học sinh những tri thức cần thiết về các mối quan hệ xã hội, về

của sự phát triển kinh tế - xã hội.

lối sống nhân văn. Giáo dục văn hoá - thẩm mỹ, nội dung giáo dục thẩm mỹ

Sự biến đổi kinh tế - xã hội đã làm thay đổi về nhận thức của con

bao gồm bồi dƣỡng cho sinh viên năng lực cảm thụ cái đẹp trong tự nhiên, cái

ngƣời, về nhu cầu học tập và quyền lợi đƣợc học tập, là nguyên nhân cơ bản

mỹ trong đời sống con ngƣời. Đồng thời cần giáo dục cho sinh viên thị hiếu

dẫn tới sự phát triển nhanh chóng của giáo dục đại học. Giáo dục đại học đang

thẩm mỹ lành mạnh, luôn hƣớng tới cái đẹp và phấn đấu cho cái đẹp, vì cái

có những biến đổi sâu sắc để đáp ứng yêu cầu về nguồn lực chất lƣợng cao

đẹp. Giáo dục hƣớng nghiệp với mục đích giúp sinh viên hiểu đầy đủ hơn

cho sự phát triển kinh tế - xã hội.

những yêu cầu và xu hƣớng phát triển nghề mình đã chọn, nhu cầu của thị

Nhận thức đƣợc sự thay đổi của các điều kiện kinh tế - xã hội, sinh viên

trƣờng lao động hiện nay để sinh viên yên tâm với nghề mình đã chọn và có ý

đã có những thay đổi theo hƣớng thích ứng với các địi hỏi mới của xã hội

thức phấn đấu rèn luyện các phẩm chất mà nghề nghiệp đòi hỏi. Giáo dục dân

nhƣ sẵn sàng học thêm một chuyên môn khác, học thêm các chứng chỉ. Trong

số, sức khỏe sinh sản vị thành niên, mục đích là nhằm trang bị cho sinh viên

điều kiện hiện nay, sinh viên năng động hơn trƣớc rất nhiều, sự phân hoá sinh

những kiến thức về giới và giới tính, về sức khoẻ sinh sản. Giúp họ hình

viên nhƣ trên đã phân tích ngày càng rõ. Những sinh viên học cầm chừng theo

thành thái độ và hành vi đứng đắn trong các mối quan hệ: tình yêu, tình bạn

kiểu trung bình chủ nghĩa hầu nhƣ khơng có. Những điều đó cho thấy, sự biến

khác giới, biết cách giải quyết các vấn đề liên quan đến tình yêu, tình dục.

đổi kinh tế xã hội đã làm thay đổi cách nghĩ và cách hành động của sinh viên

Đồng thời giúp sinh viên có kiến thức và khả năng phòng tránh những bệnh

hiện nay.

nhiễm khuẩn đƣờng sinh sản và bệnh lây lan qua đƣờng tình dục, đặc biệt là

- Một số đặc điểm trong định hướng giá trị ở sinh viên

HIV/AIDS. Giáo dục môi trƣờng nhằm giáo dục cho sinh viên ý thức tham

Sinh viên đại học, cao đẳng là những trí thức tƣơng lai. Song trƣớc khi

gia tích cực các hoạt động giữ gìn vệ sinh sạch sẽ môi trƣờng sống ở ký túc

trở thành trí thức họ là những cơng dân, những thành viên của cộng đồng

xá, nơi cơng cộng và ln có ý thức tuyên truyền, vận động mọi ngƣời cùng

những ngƣời đang học nghề, đang rèn luyện những phẩm chất năng lực cho

tham gia bảo vệ mơi trƣờng sống. Giáo dục phịng chống các tệ nạn xã hội,

nghề nghiệp tƣơng lai. Do đó, họ cần đƣợc giáo dục một cách tồn diện. Cần

phịng chống ma t. Ngồi ra cần quan tâm tới vấn đề giáo dục đạo đức và

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

26



27




đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên. Cần định hƣớng nội dung giáo dục đạo

Năng lực nhận thức của sinh viên phát triển mạnh mẽ và ln có khát vọng

đức cho sinh viên: Sống có mục đích, đƣợc mọi ngƣời xung quanh tôn trọng,

vƣơn lên. Tuy nhiên, sinh viên cũng bộc lộ tính bồng bột của tuổi trẻ nên việc

cha mẹ vui lịng, gia đình u mến, có tình bạn tốt, tình yêu lành mạnh, đối xử

thực hiện các dự định cho tƣơng lai không phải lúc nào cũng diễn ra suôn sẻ.

công bằng, hƣớng về cái đẹp, cái thiện, có trình độ học vấn, thành đạt, có

Vì vậy, vấn đề cần hết sức quan tâm là hiểu sinh viên và có biện pháp giúp

nghề nghiệp nhất định, cống hiến cho xã hội. Giáo dục đạo đức nghề nghiệp

sinh viên hoàn thành các nhiệm vụ học tập, rèn luyện đã đặt ra.

1.3.2. Vai trò của HĐPT đối với sự phát triển nhân cách của sinh

cho sinh viên; Giáo dục kỹ năng sống cho sinh viên. Hình thức giáo dục kỹ
năng sống có thể rất linh hoạt. Bởi vì đây khơng phải là một môn học mà là

viên

một nội dung cần giáo dục cho sinh viên. Do đó có thể tổ chức các hình thức
câu lạc bộ, các sinh hoạt chuyên đề của Đoàn thanh niên, Hội sinh viên. Tuy

1.3.2.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý của sinh
viên

nhiên để giáo dục có hiệu quả, nhà trƣờng và các giảng viên cần quan tâm tạo

- Yếu tố thể chất

điều kiện cho sinh viên nhƣ dành quỹ thời gian, hƣớng dẫn sinh viên tổ chức

Sinh viên là những ngƣời đã trƣởng thành về thể chất và có sự phát

các hoạt động để chuyển tải các nội dung giáo dục trên. Ngồi ra nếu có thể cần

triển tƣơng đối hồn thiện về mặt sinh lý. Họ có hệ xƣơng, hệ cơ phát triển ổn

dành một khoản kinh phí nhất định cho các hoạt động giáo dục kỹ năng sống

định và đồng đều. Các tố chất về thể lực nhƣ sức nhanh, sức bền bỉ, dẻo dai,

cho sinh viên.

linh hoạt đều phát triển mạnh nhờ sự phát triển ổn định của các tuyến nội tiết

Khi đã thi vào cao đẳng, đại học nghĩa là sinh viên đã lựa chọn giá trị là

và sự tăng trƣởng các hc mơn nam và nữ. Theo luật pháp Việt Nam: Nữ 18

trình độ học vấn cao, đƣợc lao động ở trình độ cao, đƣợc đãi ngộ hơn các tầng

tuổi và Nam 20 tuổi đƣợc phép kết hơn. Luật pháp cho phép kết hơn có nghĩa

lớp khác trong xã hội. Vì thế những ngành nghề có thu nhập cao đƣợc sinh

những ngƣời ở lứa tuổi đó đã chín muồi về sự phát triển thể chất, đủ để làm

viên lựa chọn nhiều. Sau đó mới đến các ngành nghề khác. Nhiều sinh viên

cha, làm mẹ. Trên lý thuyết, tuổi thấp nhất của sinh viên Việt Nam bƣớc vào

chọn các nghề có thu nhập khơng cao khơng phải do họ say mê với nghề đó

học Cao đẳng, Đại học là 18. Cho nên, sinh viên Việt Nam đều đã là ngƣời có

mà họ lựa chọn theo khả năng thực có thể vẫn đƣợc học ở đại học trong khi

đủ điều kiện để thực hiện các nghĩa vụ và quyền lợi của một cơng dân.

khả năng mình có hạn. Đó là sự lựa chọn khơn ngoan nhƣng có thể thấy sinh
viên hƣớng vào các giá trị vật chất của nghề nhiều hơn các giá trị xã hội, tinh
thần.

- Sự phát triển nhận thức
Sự hoàn thiện về cấu trúc và chức năng của hệ thần kinh làm cho hoạt
động nhận thức của sinh viên nhanh và mạnh. Khả năng cảm giác và tri giác

Tóm lại, sinh viên là lớp ngƣời trẻ, có kiến thức khoa học cơ bản và

phát triển đến trình độ tinh tế. Tri giác có chủ định chiếm ƣu thế, thể hiện ở khả

đang đƣợc trang bị những kiến thức thuộc lĩnh vực chuyên môn nhất định,

năng quan sát có hệ thống và tồn diện các sự vật hiện tƣợng trong hiện thực

đang rèn luyện, học tập để trở thành ngƣời có trí thức, ngƣời lao động có trình

khách quan.

độ cao. Sinh viên là những ngƣời có sự trƣởng thành về thể chất và tinh thần.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

28



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

29

Trí nhớ của thanh niên sinh viên phát triển mạnh trên cả hai phƣơng

hƣớng vào việc lĩnh hội hệ thống tri thức, kỹ năng và rèn luyện phẩm chất

diện: tăng khối lƣợng ghi nhớ và phƣơng thức ghi nhớ. Ghi nhớ có ý nghĩa

theo yêu cầu của một nghề cụ thể. Vì thế sự phát triển nhân cách của sinh viên

chiếm ƣu thế trong hoạt động nhận thức của sinh viên. Khả năng tƣ duy trừu

có nhiều điểm khác với sự hình thành nhân cách của học sinh. Một mặt sinh

tƣợng của sinh viên phát triển đến độ cao. Tính độc lập, sáng tạo trong tƣ duy,

viên phát triển nhân cách với tƣ cách của một công dân. Mặt khác, nhân cách

khả năng lập luận và khái quát của tƣ duy ở sinh viên ngày càng hoàn thiện,

của sinh viên phát triển hƣớng tới các yêu cầu của một ngƣời trí thức hoạt

khả năng phê phán và tính mềm dẻo trong tƣ duy cũng phát triển cao.

động trong một lĩnh vực chun mơn, một nghề nào đó. Vì thế, ngồi những

Ở cao đẳng, đại học, sinh viên phải học nhiều môn học thuộc nhiều

phẩm chất, năng lực chung đủ để ngƣời sinh viên hoàn thành nghĩa vụ của

kĩnh vực khoa học khác nhau. Điều đó buộc sinh viên phải có sự mềm dẻo về

một cơng dân, thì điều quan trọng là các phẩm chất, năng lực cần thiết của

trí tuệ để thích ứng với u cầu của từng mơn học. Đồng thời u cầu của các

ngƣời lao động có trình độ cao trong tƣơng lai đều do xu hƣớng nghề nghiệp

môn học cũng tạo ra điều kiện phát triển khả năng nhận thức của sinh viên.

chi phối. Có thể nói, sự phát triển nhân cách của sinh viên đƣợc định hƣớng

Nội dung và phƣơng thức học tập ở cao đẳng, đại học địi hỏi tính mềm dẻo

theo u cầu của nghề nghiệp. Mơ hình nhân cách mà sinh viên hƣớng tới là

của các thao tác tƣ duy nhƣ: phân tích, so sánh, khái qt hố…Trong hoạt

mơ hình nhân cách của một ngƣời lao động trong một nghề cụ thể. Ví dụ: Sự

động nhận thức, sinh viên thể hiện khả năng tiếp thu có phê phán những kiến
thức khoa học mà giảng viên cung cấp hoặc sinh viên tự tìm hiểu đƣợc.
Sự phát triển nhân cách
Qua thời kỳ thanh niên học sinh, chiều hƣớng phát triển nhân cách của

phát triển nhân cách của sinh viên sƣ phạm hƣớng vào yêu cầu của nhân cách
ngƣời thầy giáo. Các yêu cầu về phẩm chất và năng lực ngƣời thầy giáo là cái
đích mà sinh viên sƣ phạm hƣớng tới, rèn luyện để có đƣợc.

sinh viên đã xác định hơn. Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng: Quá trình phát

Do yêu cầu học tập và rèn luyện ở trƣờng Cao đẳng, Đại học địi hỏi sự

triển nhân cách của con ngƣời có hai mốc quan trọng: Mốc thứ nhất là ở tuổi

tự lập cao. Sinh viên phải tự sắp xếp thời gian học tập, sinh hoạt cá

lên 3, trẻ xuất hiện ý thức bản ngã. Đó là lúc trẻ bắt đầu tự nhận thức đƣợc

nhân…nên tính tự chủ, ý thức trách nhiệm với cơng việc của sinh viên đƣợc

bản thân mình. Mốc thứ hai là khi các em ở tuổi 17 - 18, tự ý thức và các đặc

nâng cao. Hơn nữa, sinh viên phải tự chịu trách nhiệm về mọi hành vi của

điểm tâm lý khác ở các em đã định hình rõ nét. Các em có khả năng nhận thức

mình nên khả năng tự đánh giá, tự điều chỉnh, tự giáo dục của họ đều đƣợc

về bản thân khách quan hơn tuổi thiếu niên. Do đó, các em xác định cho mình

phát triển.

các bƣớc đi tiếp theo rõ ràng hơn. Cuối tuổi thanh niên học sinh, xu hƣớng
nghề nghiệp của các em đã hình thành khá rõ ràng. Đại bộ phận các em đã có
sự chuẩn bị để có thể bƣớc vào nghề mình đã chọn.

- Các hoạt động cơ bản của sinh viên
+ Hoạt động học tập
Học tập của sinh viên cũng nhƣ học tập của học sinh nói chung có tính

chất độc đáo về mục đích và kết quả. Học tập của sinh viên với tƣ cách một

Khi bƣớc sang tuổi sinh viên, sự phát triển nhân cách của sinh viên vẫn
tiếp nối sự phát triển, hoàn thiện xu hƣớng nghề nghiệp mà họ đã chọn khi

hoạt động không nhằm biến đổi đối tƣợng mà tạo ra sự biến đổi chính bản

học phổ thơng. Các hoạt động của sinh viên ở trƣờng Cao đẳng, Đại học đều
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

30



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

31




thân sinh viên. Hoạt động học tập của sinh viên Việt Nam có nhiều điểm khác

trình tƣ duy trong tìm tòi khám phá. Hoạt động học của sinh viên Cao đẳng,

với sinh viên các nƣớc.

Đại học vừa có điểm giống, vừa có điểm khác với hoạt động học sinh. Về

Phƣơng thức đào tạo ở các trƣờng Cao đẳng, Đại học ở Việt Nam vẫn

mục đích hoạt động học, sinh viên và học sinh nhằm biến đổi bản thân ngƣời

theo niên chế nên việc thực hiện kế hoạch giảng dạy và học tập phải tuân thủ

học. Nhƣng đối tƣợng của hoạt động học của sinh viên và học sinh có sự khác

theo một kế hoạch chặt chẽ và máy móc. Thời khoá biểu của các lớp, các

biệt nhất định. Đối tƣợng của hoạt động học ở học sinh là những tri thức khoa

khoa đƣợc xây dựng theo kế hoạch từng năm học, học kỳ rất nghiêm ngặt.

học cơ bản đã đƣợc hệ thống hoá và chế biến cho phù hợp với khả năng nhận

Sinh viên không thể học kế hoạch cá nhân mà phải tuân thủ theo kế hoạch của

thức của học sinh từng cấp học. Đối tƣợng của hoạt động học ở sinh viên là

từng khoá, từng ngành đào tạo.

những tri thức khoa học chun sâu và khơng có giới hạn về sự khám phá.

Trong học tập sinh viên phải sử dụng nhiều sách vở, tài liệu, ngoài bài
giảng của giảng viên. Do đó, thƣ viện, đặc biệt là các cổng thông tin điện tử,

Hoạt động học của sinh viên đòi hỏi sự sáng tạo, những tri thức sinh viên cần
lĩnh hội vƣợt ra ngồi những giáo trình, bài giảng mà giảng viên cung cấp.

các trang Web trên mạng, các phịng thí nghiệm, cơ sở thực nghiệm là những

Q trình nhận thức trong học tập của sinh viên.

điều kiện không thể thiếu trong học tập của sinh viên. Hơn nữa điều kiện học
tập của sinh viên Việt Nam rất khó khăn, phòng ở của sinh viên vừa là chỗ ăn
nghỉ, vừa là nơi diễn ra các sinh hoạt cá nhân và cũng là nơi để sinh viên tự
học ở nhà.
Do học theo phƣơng thức tự nghiên cứu nên các hoạt động tâm lý của
sinh viên diễn ra với cƣờng độ cao và căng thẳng. Sinh viên chịu nhiều sức ép

Hoạt động nhận thức trong học tập của sinh viên diễn ra ở cƣờng độ
cao. Các quá trình nhận thức từ tri giác, trí nhớ, tƣ duy và tƣởng tƣợng đều
đƣợc huy động ở mức độ cao. Sức tập trung và độ bền vững của chú ý cũng
đƣợc huy động tối đa để đáp ứng yêu cầu học tập theo phƣơng thức tự nghiên
cứu.

do yêu cầu học tập, yêu cầu của các cớ ở sử dụng lao động về các kiến thức,

Do đặc điểm hoạt động học tập của sinh viên là tìm tịi khám phá nên

kỹ năng cần có nên họ phải học thêm nhiều những nội dung ngoài chƣơng

năng lực quan sát và các thuộc tính của tri giác ở sinh viên phát triển mạnh.

trình chính khố. Do đó, sinh viên luôn bị áp lực, phải vƣơn lên trong học tập.
Hoạt động của sinh viên là tìm tịi, khám phá nên buộc họ phải luôn
huy động các chức năng tâm lý ở cƣờng độ cao để nhận thức đƣợc bản chất
của các khái niệm, bản chất của các vấn đề mà khoa học đang đặt ra và thể
hiện chính kiến của mình. Đây là yêu cầu của hoạt động học tập ở Đại học
nhằm phát triển các năng lực trí tuệ, trong đó có năng lực phê phán của sinh

Đối tƣợng học của sinh viên không chỉ là những tri thức khoa học hấp dẫn mà
rất nhiều tri thức khoa học vừa khó, vừa khơ khan. Khơng phải bài giảng nào
của giảng viên nào cũng hấp dẫn nhƣng sinh viên đều phải tập trung lĩnh hội
và tham gia vào bài giảng nên tri giác có chủ định, chú ý có chủ định đƣợc
huy động là chủ yếu.
Q q trình trí nhớ trong hoạt động học tập của sinh viên đều đƣợc
huy động ở mức độ cao. Khả năng tƣởng tƣợng của sinh viên cũng đã phát

viên.
Từ những đặc điểm trên cho thấy: Nét đặc trƣng trong hoạt động học
tập của sinh viên là quá trình nhận thức ở cƣờng độ cao mà trọng tâm là quá
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

32



triển ở mức độ cao. Sinh viên có thể xây dựng những hình ảnh mới, độc đáo
mà học sinh phổ thơng chƣa có đƣợc. Đặc biệt sinh viên một số ngành nghệ

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

33




thuật, xây dựng, kiến trúc… có khả năng tƣởng tƣợng rất độc đáo và phong

chức, sinh viên có thể cịn tham gia các hoạt động do các tổ chức khác của

phú nên có thể đã có đƣợc những tác phẩm có giá trị ngay khi cịn ngồi trên

Đảng và Nhà nƣớc tổ chức hoặc do chính sinh viên đứng ra tổ chức.

ghế nhà trƣờng đại học.

Nội dung các hoạt động chính trị xã hội của sinh viên vừa gắn với các

+ Hoạt động nghiên cứu khoa học

hoạt động chung của các tổ chức chính trị xã hội vừa gắn với các nội dung

Đây là nội dung phải đƣợc thực hiện trong q trình đào tạo ở cao

đào tạo chun mơn về ngành nghề theo mục tiêu đào tạo của nhà trƣờng. Các

đẳng, đại học. Hay nói khác đi, đây cũng là một hình thức học tập của sinh

nội dung hoạt động thƣờng gắn với một phong trào nào đó của Đoàn thanh

viên. Nghiên cứu khoa học vừa giúp sinh viên nắm đƣợc các tri thức khoa học

niên, Hội sinh viên và các đợt sinh hoạt chính trị của nhà trƣờng. Ví dụ, Đồn

cơng nghệ mà cịn giúp sinh viên có kỹ năng nghiên cứu. Khác với học sinh

thanh niên có thể phát động phong trào mùa thi nghiêm túc vào cuối mỗi năm

phổ thông, sinh viên vừa đƣợc học nội dung các tri thức khoa học chuyên

học để vừa có thể phát động phong trào mùa thi nghiêm túc vừa phục vụ mục

ngành vừa đƣợc học phƣơng pháp nghiên cứu các khoa học đó. Trong hoạt

tiêu đào tạo của nhà trƣờng. Sinh viên tham gia phong trào vừa để thực hiện

động này sinh viên đƣợc rèn luyện một số phẩm chất và kỹ năng của ngƣời

nhiệm vụ của ngƣời đoàn viên, vừa hoàn thành nhiệm vụ của ngƣời sinh viên.

làm khoa học nhƣ nhãn quan khoa học, tính khách quan, trung thực, tính độc

Hình thức hoạt động chính trị xã hội của sinh viên rất phong phú và đa

lập của nhà nghiên cứu, các kỹ năng tìm tịi khai thác tài liệu, khả năng đánh

dạng từ phong trào thi đua của sinh viên và tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản

giá và tự đánh giá một cơng trình khoa học. Ngồi ra cịn hình thành ở sinh

Hồ Chí Minh đến các hoạt động thực tiễn. Sinh viên có thể tham gia làm tình

viên năng lực phát hiện và giải quyết vấn đề nảy sinh trong thực tiễn hoạt

nguyện viên cho hoạt động cơng ích đóng góp xây dựng cơng trình văn hoá

động sản xuất, hoạt động xã hội. Đây vừa là một đặc điểm, vừa là một phẩm

giữ gìn trật tự cơng cộng của địa phƣơng. Đồng thời họ có thể trở thành tuyên

chất cần hình thành ở sinh viên.

truyền viên phổ biến những chủ trƣơng, chính sách của Đảng và Nhà nƣớc về

+ Hoat động chính trị xã hội của sinh viên

một vấn đề nào đó. Ngồi mùa hè tình nguyện của các cơ sở Đồn, trong năm

Nhà trƣờng cao đẳng, đại học là một đơn vị sự nghiệp, trong đó các cán

học sinh viên có thể có nhiều hoạt động thiết thực khác đóng góp cho xã hội

bộ giảng dạy, sinh viên đều thuộc các tổ chức chính trị xã hội của địa phƣơng

nhƣ: Hiến máu cứu ngƣời, tham gia các cuộc thi do các tổ chức xã hộ tổ chức

nơi trƣờng đóng. Vì thế bên cạnh việc học tập, rèn luyện để trở thành ngƣời

nhƣ kể chuyện về tấm gƣơng đạo đức Hồ Chí Minh, lái xe an tồn…

lao động có trình độ cao, sinh viên của các trƣờng cao đẳng, đại học không

Cùng với hoạt động phong trào, sinh viên có thể tham gia các câu lạc

thể tách rời hoạt động chung của các tổ chức chính trị xã hội. Trong các

bộ để có những sinh hoạt chuyên đề vừa để học hỏi thêm những kiến thức

trƣờng cao đẳng, đại học có các tổ chức Đảng, Cơng đồn, Đồn thanh niên

ngồi chun mơn vừa là sân chơi của sinh viên để thoả mãn nhu cầu vui

cộng sản Hồ Chí Minh, Hội sinh viên. Sinh viên tham gia chủ yếu vào hai tổ

chơi, giải trí. Hình thức tổ chức câu lạc bộ lôi cuốn đƣợc nhiều sinh viên tham

chức chính trị xã hội đó là Đồn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh và Hội

gia vì sinh hoạt câu lạc bộ vừa vui vừa bổ ích. Nhƣ câu lạc bộ phịng chống tệ

sinh viên. Ngồi việc tham gia các hoạt động do hai tổ chức của sinh viên tổ

nạn xã hội, câu lạc bộ những ngƣời yêu thích bóng đá.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

34



35




1.3.2.2. Vai trò của HĐPT với sự phát triển nhân cách của sinh viên

Hoạt động chính trị xã hội có vai trò rất quan trọng đối với sự phát triển

đặc điểm tâm lý của tuổi trẻ, đồng thời cũng là một hình thức sử dụng thời
gian rỗi của sinh viên một cách hữu ích.

nhân cách của sinh viên. Thơng qua các hoạt động chính trị xã hội, sinh viên
có thể hình thành thêm nhiều phẩm chất tâm lý, kỹ năng sống rất cần cho họ
trong thực tại và trong nghề nghiệp tƣơng lai.
Trong các hoạt động tình nguyện, sinh viên hiểu biết rõ hơn về thực
tiễn xã hội hiện nay. Họ có thể vận dụng những hiểu biết về lý luận để lý giải
các hiện tƣợng xã hội, có thêm những ví dụ thực tiễn sinh động cho các bài
học của mình ở nhà trƣờng. Đặc biệt, đối với những sinh viên thuộc nhóm
ngành khoa học xã hội và nhân văn thì qua các hoạt động họ đƣợc bổ sung
thêm nhiều kiến thức thực tiễn quý báu mà sách mở khơng thể nói hết.
Điều quan trọng là sinh viên có thể thay đổi nhận thức và thái độ đối
với một số vấn đề xã hội khi trực tiếp tham gia các hoạt đơng. Nhƣ khi tham
gia hoạt động tình nguyện, sinh viên hiểu thêm về sự vất vả của đồng bào
vùng sâu, cùng xa khi lên miền núi làm tình nguyện viên xố mù chữ. Họ sẽ
có thái độ đồng cảm và biết chia sẻ với những ngƣời có hồn cảnh khó khăn.
Khi tiếp xúc với những ngƣời tàn tật hoặc nhiễm HIV họ hiểu rõ hơn căn
bệnh thế kỷ và không kỳ thị với những ngƣời nhiễm HIV.

Hoạt động chính trị xã hội, hoạt động phong trào cũng là biểu hiện của
sự trƣởng thành về mặt xã hội của sinh viên. Sinh viên đồng thời là những
công dân nên những gì diễn ra trong xã hội khơng thể xa lạ với sinh viên.
Thông qua các hoạt động xã hội, sinh viên thể hiện vai trị và trách nhiệm của
mình với xã hội, hình thành tình cảm trách nhiệm với ngƣời khác, với các
nghĩa vụ xã hội của một công dân. Những sinh viên tích cực tham gia hoặc
thủ lĩnh của sinh viên trong các hoạt động xã hội thƣờng trƣởng thành nhanh
chóng. Họ dễ dàng thích ứng với mơi trƣờng làm việc sau khi tốt nghiệp hơn

những sinh viên ít tham gia các hoạt động tập thể. Vì thế, các nhà trƣờng cần
quan tâm thoả đáng đến các hoạt động này với tƣ cách là một hình thức giáo
dục toàn diện cho sinh viên.
Những hoạt động cơ bản của sinh viên có mối quan hệ chặt chẽ với
nhau. Hoạt động học tập, hoạt động nghiên cứu khoa học và các hoạt động
thực tiễn đều có mục đích chung là rèn luyện các phẩm chất theo một yêu cầu
nghề nghiệp, theo chuyên ngành đào tạo của sinh viên. Do đó, tổ chức tốt các
hoạt động của sinh viên chính là phƣơng thức, là con đƣờng giáo dục toàn

Một số kỹ năng sống và kỹ năng cần thiết của nghề nghiệp tƣơng lai
đƣợc hình thành nhờ các hoạt đọng xã hội nhƣ kỹ năng thiết lập quan hệ với
ngƣời khác, kỹ năng tổ chức các hoạt động tập thể cho thanh thiếu niên… đều
đƣợc hình thành. Khi tham gia các câu lạc bộ chuyên đề có liên quan đến hoạt
động nghề nghiệp tƣơng lai, sinh viên khơng chỉ có thêm kiến thức mà còn
đƣợc rèn luyện một số kỹ năng nghề. Ví dụ, sinh viên sƣ phạm có thể đƣợc
rèn kỹ năng trình bày vấn đề trƣớc mọi ngƣời.

diện cho sinh viên và nâng cao chất lƣợng đào tạo ở các trƣờng cao đẳng, đại
học.
- HĐPT tạo điều kiện thuận lợi, phát huy tính tích cực chủ động, sáng
tạo của sinh viên, biến quá trình giáo dục thành tự giáo dục.
Tự giáo dục là phƣơng thức tự khẳng định, đƣợc hình thành thông qua
hoạt động mà cá nhân phát huy vai trò chủ thể. Tự giáo dục bắt đầu từ việc
xây dựng các mục tiêu lý tƣởng cho tƣơng lai, tiếp đó là tìm biện pháp và

Vì thế hoạt động chính trị xã hội, hoạt động phong trào là một phƣơng

quyết tâm thực hiện mục tiêu xác định, thƣờng xuyên tự kiểm tra các kết quả

thức giáo dục sinh viên. Phƣơng thức này vừa nhẹ nhàng, vừa phù hợp với

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

36



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

37




và phƣơng thức thực hiện, tìm các giải pháp sáng tạo mới, xác định quyết tâm
mới để tiếp tục hoàn thiện bản thân.

- HĐPT góp phần giáo dục tinh thần hợp tác vì mục tiêu chung, là mơi
trường nảy nở các tình cảm tốt đẹp, nâng cao tinh thần trách nhiệm với bản

HĐPT là điều kiện, là môi trƣờng để sinh viên phát huy tính tích cực,
chủ động, sáng tạo của bản thân. Trong HĐPT vai trị chủ thể có điều kiện
đƣợc phát huy, sinh viên đƣợc giao việc, đƣợc chủ động hồn thành theo mục
tiêu hoạt động. Ví dụ hoạt động biểu diễn thời trang với các chủ đề khác nhau
(bảo vệ môi trƣờng, sống tiết kiệm, chống tệ nạn xã hội) sinh viên có thể trình
bày rất nhiều ý kiến sáng tạo độc đáo qua các mẫu trang phục, qua chất liệu
làm trang phục nhƣ cách biểu diễn gây ấn tƣợng, do khống chế về số lƣợng
cũng nhƣ chất liệu nên sinh viên hoàn toàn chủ động sáng tạo trong cơng việc
của mình.
HĐPT tạo cơ hội để sinh viên tự giáo dục. Tự giáo dục có vai trị to lớn
trong quá trình phát triển nhân cách của mỗi cá nhân, khẳng định vị thế của

thân, bạn bè và xã hội.
Để thực hiện tốt HĐPT đòi hỏi tập thể sinh viên phải có sự hợp tác,
đồn kết giúp đỡ lẫn nhau cùng hồn thành nhiệm vụ, phải có sự tƣơng tác
giữa các thành viên.
- HĐPT hướng hứng thú của sinh viên vào các hoạt động bổ ích làm
giảm thiểu tình trạng yếu kém đạo đức của sinh viên.
HĐPT là sân chơi thú vị với nhiều nhiều thức phong phú, nên khi sinh
viên đầu tƣ thời gian vào các hoạt động bổ ích sẽ làm giảm thời gian tham gia
các hoạt động khơng lành mạnh, hạn chế nhóm tự phát, tránh ảnh hƣởng xấu,
HĐPT sẽ phát huy đƣợc tính tích cực của sinh viên yếu kém về đạo đức. Qua
mỗi hoạt động sinh viên sẽ xích lại gần tập thể hơn, dần dần sẽ tạo đƣợc những

mỗi cá nhân.
- HĐPT tạo cơ hội phát triển các kỹ năng và năng lực ở sinh viên góp

thói quen tốt.
- HĐPT giúp nhà giáo dục sớm phát hiện năng khiếu của sinh viên từ

phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đáp ứng yêu cầu đổi mới để

đó có kế hoạch bồi dưỡng nhằm giúp sinh viên phát triển năng khiếu, sở thích

Việt Nam có thể hội nhập với giáo dục khu vực và thế giới.

của bản thân trong học tập và cuộc sống.

Qua HĐPT sinh viên hình thành đƣợc một số năng lực nhƣ: Năng lực

HĐPT giúp sinh viên kiểm nghiệm đƣợc khả năng của mình từ đó có

tổ chức, quản lý, năng lực tự hoàn thiện, năng lực giao tiếp, năng lực hoạt

thể lựa chọn đƣợc hƣớng đi phù hợp với tƣơng lai, đối với nhà tổ chức, nhà

động chính trị - xã hội, khả năng làm việc độc lập, khả năng diễn đạt trƣớc

giáo dục HĐPT giúp họ phát triển, lựa chọn các em sinh viên có năng khiếu

đám đơng, khả năng phản xạ nhanh, hình thành quan niệm sống đúng đăn, lý

trên các mặt, từ đó đóng góp vào phong trào chung của nhà trƣờng.

tƣởng sống của thanh niên trong giai đoạn CNH - HĐH đất nƣớc, biết chung
sống hoà hợp với thiên nhiên, với xã hội và cộng đồng, biết đấu tranh với

- HĐPT là con đường gắn lý thuyết với thực hành, gắn giáo dục của
nhà trường với thực tiễn xã hội.

những biểu hiện sai trái của bản thân và của ngƣời khác…HĐPT hội tụ đƣợc

HĐPT là các "giờ học thực hành", các giờ học đặc biệt này đòi hỏi sinh

nhiều ƣu thế giúp cho sinh viên có đƣợc các kỹ năng sống đáp ứng với nền

viên khơng chỉ có kiến thức lý luận học trong sách với mà phải có vốn hiểu

kinh tế hội nhập.

biết thực tế sống động, biết vận dụng vào giải quyết các tình huống cụ thể.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

38



Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

39