SKKN BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ TỔ CHUYÊN MÔN

1

UBND TỈNH HẢI DƯƠNG
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Ở TRƯỜNG THPT A, TỈNH HẢI DƯƠNG
MÔN: QUẢN LÝ NHÀ TRƯỜNG
NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CẤP TỈNH
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………
ĐIỂM THỐNG NHẤT
Bằng số:………………………………
Bằng chữ:…………………………….
Họ và tên Giám khảo số 1:………………………………chữ ký…………
Họ và tên Giám khảo số 2 :………………………………chữ ký…………

Năm học 2012 – 2013

2

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HẢI DƯƠNG
TRƯỜNG THPT KẺ SẶT

Số phách

TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Ở TRƯỜNG THPT A, TỈNH HẢI DƯƠNG

MÔN: QUẢN LÝ NHÀ TRƯỜNG
TÊN TÁC GIẢ ÔNG: TRẦN VĂN XIÊM
Xác nhận của nhà trường (ký, đóng dấu)

Năm học 2012 - 2013


3

UBND TỈNH HẢI DƯƠNG
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Ở TRƯỜNG THPT A, TỈNH HẢI DƯƠNG
MÔN: QUẢN LÝ NHÀ TRƯỜNG

ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG CẤP CƠ SỞ
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………
ĐIỂM THỐNG NHẤT
Bằng số:………………………………
Bằng chữ:…………………………….
Họ và tên Giám khảo số 1:……………………………Ký tên……………
Họ và tên Giám khảo số 2 :…………………………… Ký tên…………
Năm học 2012 - 2013


4

UBND TỈNH HẢI DƯƠNG
SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TÊN SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
BIỆN PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ
HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Ở TRƯỜNG THPT A, TỈNH HẢI DƯƠNG
MÔN: QUẢN LÝ NHÀ TRƯỜNG

ĐÁNH GIÁ CỦA HỘI ĐỒNG CẤP NGÀNH

………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
……………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………
ĐIỂM THỐNG NHẤT
Bằng số:………………………………
Bằng chữ:…………………………….
Giám khảo số 1:……………………………………………………
Giám khảo số 2 :……………………………………………………

Năm học 2012 - 2013


5

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG SKKN
BGH

Ban giám hiệu

CNH – HĐH

Công nghiệp hóa – hiện đại hóa

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐHSP

Đại học sư phạm

GD – ĐT

Giáo dục – đào tạo

GV

Giáo viên

GVG

Giáo viên giỏi

HS

Học sinh

HSG

Học sinh giỏi

HT

Hiệu trưởng

NXB

Nhà xuất bản

PTDH

Phương tiện dạy học

PPDH

Phương pháp dạy học

PHT

Phó hiệu trưởng

THPT

Trung học phổ thông

TTCM

Tổ trưởng chuyên môn

TCM

Tổ chuyên môn

UBND

Uỷ ban nhân dân

TS

Tiến sĩ

PGS

Phó giáo sư


6

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trên thế giới ngày nay, khi xu thế hội nhập kinh tế quốc tế phát triển
mạnh mẽ thì nhu cầu về nguồn nhân lực có trình độ cao ngày càng lớn. Giáo
dục và Đào tạo có vai trò rất to lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của
mỗi quốc gia.
Đảng và Nhà nước ta rất quan tâm đến sự phát triển của Giáo dục và Đào
tạo được thể hiện bằng Luật Giáo dục năm 2005, các Nghị quyết TW 4 khoá
VII, nghị quyết TW 2 khoá VIII và các kỳ đại hội: Đại hội đại biểu toàn quốc
lần thứ IX, X, XI Đảng cộng sản Việt Nam đều khẳng định coi giáo dục đào
tạo là quốc sách hàng đầu.

Trên cơ sở các chủ trương, đường lối, chỉ thị, nghị quyết của cấp trên về việc
đổi mới chương trình giáo dục trung học phổ thông, đổi mới phương pháp
dạy học, đổi mới công tác kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học, đặc biệt với chủ
đề “ đổi mới công tác quản lý và nâng cao chất lượng dạy học” thì quản lý
hoạt động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông A trong những
năm qua đã có những bước chuyển biến tích cực và đã đạt được một số kết
quả nhất định nhiều TCM được tặng danh hiệu tập thể LĐTT, tập thể LĐXS..
Tuy nhiên, vẫn còn những nhược điểm mang tính cần thiết phải khắc
phục, đó là:
- Công tác quản lý việc đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức, sinh
hoạt tổ chuyên môn còn mang tính hình thức, lỏng lẻo, sinh hoạt mang tính
đơn điệu, máy móc theo các đề mục có sẵn, chỉ chú ý đến triển khai công tác
mới, ít tổng kết, rút kinh nghiệm chuyên môn. Khi sinh hoạt còn nể nang,
theo một lối mòn, ít bàn các biện pháp sinh hoạt chuyên đề, giúp đỡ, thúc đẩy
giáo viên, tận dụng kinh nghiệm của giáo viên già, sức bật của giáo viên trẻ,
sinh hoạt nhóm, chưa kích thích được giáo viên tham gia đọc sách, nghiên


7

cứu tài liệu. Cho nên nghiên cứu một cách khoa học, hệ thống các nhu cầu
của các trường trung học phổ thông về đổi mới nội dung, phương pháp dạy
học, kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học trong đó việc đầu là hoạt động tổ
chuyên môn ở các trường trung học phổ thông là một việc làm rất cần thiết và
cấp bách để có được thầy giỏi dẫn tới trò giỏi, quản lý tốt tổ chuyên môn thì
chất lượng dạy học sẽ đi lên.
Với những lý do trên, tôi chọn đề tài nghiên cứu: “Biện pháp tăng
cường quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở trường trung
học phổ thông A, tỉnh Hải Dương”.
2.Mục đích nghiên cứu và nhiệm vụ nghiên cứu

2.1 Mục đích nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu
trưởng nhằm nâng cao chất lượng chuyên môn của tổ chuyên môn, từ đó góp
phần đảm bảo chất lượng dạy và học trong trường trung học phổ thông.
2.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
2.2.1.Cơ sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động tổ chuyên môn của
Hiệu trưởng ở trường trung học phổ
2.2.2.Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở
trường trung học phổ thông A, tỉnh Hải Dương.
2.2.3. Đề xuất các biện pháp tăng cường quản lý hoạt động tổ chuyên
môn của Hiệu Trưởng ở trường trung học phổ thông A, tỉnh Hải Dương.
3. Những đóng góp của đề tài
3.1. Làm rõ thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu
trưởng ở trường trung học phổ thông A, tỉnh Hải Dương.
3.2. Đưa ra được các Biện pháp có cơ sở khoa học và có tính khả thi để
quản lý hoạt động tổ chuyên môn ở trường trung học phổ thông A tỉnh Hải
Dương.


8

4. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở các
trường trung học phổ thông A, tỉnh Hải Dương.
5. Phạm vi nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản lý hoạt động của tổ chuyên
môn ở trường THPT A, tỉnh Hải Dương.
6. Phương pháp nghiên cứu
- Phân tích các tài liệu lý luận về quản lý TCM và hoạt động tổ chuyên
môn. Điều tra bằng bảng hỏi để nắm bắt, tổng hợp và đánh giá thực trạng

TCM và hoạt động tổ chuyên môn từ đó tìm ra những hạn chế, yếu kém và
nguyên nhân của thực trạng đó, từ đó đề ra các biện pháp tăng cường quản lý
hoạt động TCM
7. Cấu trúc của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, nội dung đề tài có 3
chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận của vấn đề quản lý hoạt động tổ chuyên môn
của Hiệu trưởng ở trường trung học phổ thông.
Chương 2. Thực trạng hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở
trường trung học phổ thông A, tỉnh Hải Dương.
Chương 3. Biện pháp tăng cường quản lý hoạt động tổ chuyên môn của
Hiệu trưởng ở các trường THPT A, tỉnh Hải Dương.


9

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ
CHUYÊN MÔN CỦA HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG
1.1. Lịch sử vấn đề nghiên cứu
Nói đến nhà trường là nói đến dạy và học; Ở nước ta có nhiều công trình
nghiên cứu về quản lý nhà trường nói chung và quản lý hoạt động dạy học nói
riêng như công trình của các tác giả Nguyễn Ngọc Quang, Phạm Viết Vượng,
Nguyễn Phúc Châu... Các công trình khoa học của các tác giả trên đã được áp
dụng rộng rãi và mang lại những hiệu quả trong việc quản lý nhưng phần lớn
các công trình đó chủ yếu đi sâu nghiên cứu lý luận có tính chất tổng quan về
quản lý giáo dục, quản lý nhà trường, còn về các biện pháp cụ thể để quản lý
hoạt động tổ chuyên môn, quy hoạch bồi dưỡng TTCM để thúc đẩy thày giỏi
dẫn tới trò giỏi, đặc biệt áp dụng vào cơ sở do đặc thù tại địa phương, cơ sở

thì việc áp dụng chưa thành công và hiệu quả. Chính vì vậy nghiên cứu một
cách khoa học, hệ thống các nhu cầu của các trường trung học phổ thông về
đổi mới nội dung, phương pháp dạy học, kiểm tra, đánh giá kết quả dạy học
trong đó việc đầu là quy hoạch, lựa chọn, bồi dưỡng TTCM, đổi mới hoạt
động tổ chuyên môn ở các trường trung học phổ thông là một việc làm rất cần
thiết và cấp bách.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Quản lý
Quản lý là tác động có định hướng, có chủ định của chủ thể quản lý
(người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức,
làm cho tổ chức đó vận hành và đạt được mục tiêu của tổ chức
1.2.2. Quản lý giáo dục


10

Quản lý giáo dục là sự tác động có ý thức của chủ thể quản lý tới khách
thể quản lý nhằm đưa ra hoạt động giáo dục tới mục tiêu đã định trên cơ sở
nhận thức và vận dụng đúng những quy luật khách quan của hệ thống giáo
dục quốc dân. Có nhiều quan điểm khác nhau về quản lý giáo dục như:
Quan điểm hiệu quả: quản lý giáo dục phải được thực hiện sao cho hiệu
số đầu ra và đầu vào của hệ thống giáo dục phải đạt cực đại.
Quan điểm kết quả: quản lý giáo dục cần chú ý đến việc đạt mục tiêu
giáo dục nhiều hơn chú ý đến hiệu quả kinh tế của nó.
Quan điểm đáp ứng: quản lý giáo dục phải hướng tới việc làm cho hệ
thống giáo dục phục vụ, đáp ứng các đòi hỏi của sự nghiệp phát triển đất nước
và xã hội.
Quan điểm phù hợp: quản lý giáo dục phải đạt được mục tiêu phát triển
giáo dục trong điều kiện bảo tồn và phát huy truyền thống, bản sắc văn hóa
dân tộc.

1.2.3. Quản lý nhà trường
Quản lý nhà trường: là lĩnh vực quản lý tác nghiệp giáo dục, nghĩa là
quản lý việc dạy-học diễn ra trong trường học. Như vậy, quản lý nhà trường là
những tác động của chủ thể quản lý đến tập thể giáo viên, tập thể học sinh,
cha mẹ học sinh và các lực lượng xã hội trong nhà trường nhằm đạt được
những hiệu quả tối ưu của mục tiêu giáo dục của nhà trường
1.2.4. Biện pháp
Biện pháp là chỉ ra cách thức phân tích các mặt đúng hoặc sai, tốt hoặc
xấu của một sự vật hiện tượng, để từ đó chỉ ra cách thức duy trì hoặc phát huy
cái đúng cái tốt, loại bỏ đi cái sai, cái xấu, bổ sung cái đúng hơn, cái tốt hơn,
cho sự vật hiện tượng đó.
Cho nên biện pháp quản lý là sự phân tích mặt đúng, mặt sai, mặt tốt
mặt xấu trong quản lý hoạt động đó để chỉ ra cách thức duy trì và phát huy cái


11

đúng, cái tốt, loại bỏ cái sai, cái xấu, đồng thời bổ sung cách làm mới đúng
hơn và tốt hơn để hoạt động đó có chất lượng hơn và hiệu quả hơn.
1.2.5. Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn
Đề xuất biện pháp quản lý là phải tổng hợp được các cách làm đã có,
đồng thời đánh giá cách làm nào đúng và tốt, cách làm nào sai và xấu, chỉ ra
cách làm nào đúng hơn và tốt hơn từ đó đồng ý để lại hoặc bỏ đi cách làm
nào, bổ sung thêm cách làm mới nào nhằm có được chất lượng và hiệu quả
hơn.
Biện pháp quản lý hoạt động tổ chuyên môn là quá trình đi nghiên cứu
từ cơ sở lý luận về hoạt động tổ chuyên môn đó đi đến đánh giá thực trạng
quản lý hoạt động tổ chuyên môn với chủ đích là chỉ ra được cách làm đúng
và tốt, cách làm sai và xấu; từ đó phân tích để giữ lại cách làm đúng và tốt,
loại bỏ cách làm sai và xấu, đồng thời bổ sung cách làm mới đúng hơn và tốt

hơn để hoạt động tổ chuyên môn có chất lượng hiệu quả hơn.
1.3. Nội dung quản lý nhà trường
1.3.1. Quản lý bộ máy tổ chức
Tổ chức là một chỉnh thể, có một cấu trúc, có những chức năng và những
hoạt động riêng để đạt tới những mục đích nhất định.
Hoạt động quản lý chỉ xuất hiện khi có tổ chức và hoạt động này bắt
nguồn từ sự phân công công việc của con người trong một tổ chức. Một người
trong xã hội có thể tham gia nhiều tổ chức khác nhau theo nhu cầu của cuộc
sống. Tổ chức có tác dụng tập hợp sức mạnh để hoàn thành nhiệm vụ mà một
cá nhân không thể hoàn thành được; đồng thời tăng cường sức mạnh nhờ sự
tích hợp năng lực và trí tuệ của các thành viên
1.3.2. Các chức năng của quản lý nhà trường
a. Kế hoạch hóa


12

Kế hoạch hóa nghĩa là xác định mục tiêu, mục đích đối với thành tựu
tương lai của tổ chức và các con đường, biện pháp, cách thức để đạt được
mục tiêu, mục đích.
Có 3 loại kế hoạch: Kế hoạch chiến lược, kế hoạch chiến thuật, kế hoạch
tác nghiệp. Đối với người quản lý, nếu không có kế hoạch thì sẽ không biết
phải tổ chức nguồn lực như thế nào, thậm chí còn không rõ phải tổ chức cái
gì. Nếu không có kế hoạch thì người quản lý không thể chỉ dẫn, lãnh đạo
người dưới quyền hành động để đi đến mục đích đặt ra, không thể xác định
được tổ chức mình có đi đúng hướng hay không, không biết khi nào mới tới
mục tiêu đặt ra. Chính vì vậy, kế hoạch là một chức năng rất quan trọng và có
ý nghĩa sống còn của người quản lý.
b. Tổ chức
Tổ chức là quá trình hình thành nên cấu trúc các mối quan hệ giữa các

thành viên, giữa các bộ phận trong tổ chức nhằm làm cho họ thực hiện thành
công kế hoạch và đạt được mục tiêu tổng thể của tổ chức. Nhờ việc tổ chức có
hiệu quả, người quản lý có thể phối hợp, điều phối các nguồn nhân lực và vật
lực. Thành công của một tổ chức phụ thuộc rất nhiều vào năng lực và phong
cách của người quản lý, phụ thuộc vào sự huy động và sử dụng đúng các
nguồn lực sao cho có hiệu quả.
c. Chỉ đạo
Khi kế hoạch đã được thiết lập, cơ cấu tổ chức bộ máy đã được hình
thành thì người quản lý phải chỉ đạo và hướng dẫn cấp dưới thực hiện các
bước của kế hoạch để đạt được mục tiêu của tổ chức. Chỉ đạo chính là thực
hiện việc tác động, điều khiển hướng dẫn, gây ảnh hưởng đến tất cả các thành
viên trong tổ chức để mọi công việc đạt được mục tiêu chung. Nhiệm vụ của
người quản lý phải phổ biến, truyền đạt và giải thích mục tiêu kế hoạch, phân


13

công giao trách nhiệm và quyền hạn cụ thể cho từng bộ phận, cá nhân cùng
phối hợp làm việc để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
d. Kiểm tra
Kiểm tra là một trong các chức năng quan trọng của công tác quản lý,
thông qua đó cá nhân, bộ phận hay tổ chức theo dõi giám sát các thành quả
hoạt động, qua đó phát hiện các sai sót lệch lạc nảy sinh trong quá trình thực
hiện, tìm nguyên nhân và đưa ra các biện pháp khắc phục, sửa chữa nhằm đạt
mục tiêu kế hoạch. Kiểm tra có thể xem là quá trình tự điều chỉnh của người
quản lý. Nhờ có kiểm tra mà người quản lý nắm bắt được thông tin đầy đủ,
đánh giá đúng kết quả công việc, điều chỉnh hoạt động của tổ chức đúng
hướng, cho nên có thể nói quản lý mà không kiểm tra thì không có quản lý.
1.4.Vị trí vài trò nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng trường THPT
Điều lệ trường Trung học (ban hành kèm theo Thông tư số 12/ 2011/ TTBGDĐT ngày 28/3/2011 của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT) qui định. Mỗi trường

trung học có Hiệu trưởng và một số Phó Hiệu trưởng. Nhiệm kỳ của Hiệu
trưởng là 5 năm, thời gian đảm nhận chức vụ Hiệu trưởng không quá 2 nhiệm
kỳ ở trường trung học. Hiệu trưởng và hiệu phó phải là giáo viên đạt trình độ
được đào tạo của nhà giáo theo qui định của luật giáo dục đối với cấp học và
đã tham gia trực tiếp giảng dạy ít nhất 5 năm (hoặc 4 năm đối với miền núi,
hải đảo, vùng cao, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều
kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn) ở các cấp học đó; Hiệu trưởng phải
đạt chuẩn qui định tại Chuẩn Hiệu trưởng trường THPT
Người HT trường học trước hết phải là nhà giáo dục, bằng chính nhân
cách của mình tác động một cách tích cực đến đội ngũ giáo viên và sự hình
thành, phát triển nhân cách học sinh. Người HT phải là người công dân gương
mẫu, có tinh thần trách nhiệm cao, là nhân tố tạo ra bầu không khí dân chủ
trong nhà trường. Người HT phải có phẩm chất chính trị, hành vi và thái độ


14

ứng xử tốt đối với mọi người, đối với công việc cũng như đối với môi trường
sống. Đồng thời, người HT phải biết tin tưởng vào đội ngũ, có tấm lòng độ
lượng bao dung, có trái tim nhân hậu nhưng cũng phải có tính quyết đoán.
Hiệu trưởng là người đại diện cho nhà nước về mặt hành chính để quản
lý các hoạt động của nhà trường trên cơ sở pháp luật và các văn bản qui phạm
pháp luật của nhà nước và các cơ quan hữu quan. HT là người đại diện cho
chính quyền về mặt thi hành pháp luật, quản lý hành chính về mặt pháp luật.
Hiệu trưởng là nhà sư phạm, là người lãnh đạo công tác giảng dạy, làm
việc với GV, HS và các tổ chức đoàn thể trong và ngoài trường. Để nâng cao
chất lượng giáo dục toàn diện, người HT phải có kiến thức khoa học quản lý,
khoa học và phương pháp giảng dạy bộ môn, đồng thời phải biết lựa chọn và
kết hợp hài hòa các phương pháp giáo dục.
Hiệu trưởng là người quản lý giáo dục, trực tiếp điều hành hoạt động nhà

trường. Chính vì vậy, người HT phải biết xây dựng kế hoạch hoạt động, theo
dõi chất lượng dạy học của giáo viên, học tập của HS, tích cực công tác với
GV để xây dựng và duy trì chất lượng giảng dạy, kiểm tra, đánh giá kịp thời
các hoạt động, tạo điều kiện cho GV và HS phấn đấu.
Người HT phải có kỹ năng quản lý nguồn nhân lực, biết tập hợp lực
lượng, biết phát huy trí lực của tập thể, hướng dẫn tổ chức động viên lực
lượng giáo dục thực hiện tốt các mục tiêu và nhiệm vụ của nhà trường THPT.
Nhiệm vụ và quyền hạn của Hiệu trưởng được quy định tại điều 19 của
điều lệ trường trung học
1.5. Quản lý hoạt động tổ chuyên môn
1.5.1. Chức năng, nhiệm vụ tổ chuyên môn
a. Chức năng tổ chuyên môn
Tổ chuyên môn được qui định ở điều 16 chương II- Điều lệ trường trung
học. Mỗi tổ chuyên môn có tổ trưởng, từ 1 đến 2 tổ phó chịu sự quản lý chỉ


15

đạo của Hiệu trưởng, do Hiệu trưởng bổ nhiệm và giao nhiệm vụ vào đầu năm
học. Tổ chuyên môn có vai trò quan trọng trong việc xây dựng chương trình,
kế hoạch hoạt động của tổ; động viên, giúp đỡ nhau dạy tốt, trao đổi kinh
nghiệm để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ cho GV; quản lý hoạt
động của các thành viên trong tổ, tham gia dự giờ, trao đổi, góp ý để rút kinh
nghiệm trong giảng dạy, nghiên cứu khoa học; đổi mới phương pháp giảng
dạy và giáo dục.
b. Nhiệm vụ Tổ chuyên môn
Cũng tại điều 16 khoản 2 - điều lệ trường trung học qui định rất rõ nhiệm
vụ của tổ chuyên môn . qua đó ta thấy: Tổ chuyên môn là một tổ chức cơ sở,
trực tiếp chỉ đạo hoạt động của GV, thống nhất thực hiện các kế hoạch của
nhà trường, chịu sự chỉ đạo của HT, đảm bảo xây dựng, thiết lập bầu không

khí đoàn kết, thống nhất để hoàn thành nhiệm vụ và nâng cao chất lượng dạyhọc trong nhà trường.
1.5.2. Người tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT
TTCM được Hiệu trưởng chỉ định và giao nhiêm vụ trong số những giáo
viên có năng lực. Từ khi được phân công làm tổ trưởng, họ chính thức bắt tay
vào thực hiện những công việc như: Xây dựng kế hoạch hoạt động chung cho
tổ; hướng dẫn và kiểm tra việc xây dựng, thực hiện kế hoạch dạy học của tổ
viên theo đúng chương trình và những quy định của ngành; tổ chức bồi dưỡng
chuyên môn, nhiệm vụ cho giáo viên trong tổ thông qua thăm lớp dự giờ,
phân công kèm cặp giúp đỡ, sinh hoạt chuyên môn…; tổ chức kiểm tra, đánh
giá chất lượng thực hiện nhiệm vụ của giáo viên theo kế hoạch của trường; đề
xuất khen thưởng, kỉ luật đối với giáo viên; thay mặt cho giáo viên trong tổ đề
xuất ý kiến lên lãnh đạo trường và truyền đạt, phổ biến, triển khai các mệnh
lệnh, chỉ thị, quyết định từ cấp trên đến các thành viên trong tổ.
a. Vị trí, vai trò của người Tổ trưởng chuyên môn


16

- Tổ trưởng chuyên môn ở trường THPT theo qui định do Hiệu trưởng
bổ nhiệm vào đầu mỗi năm học là người đúng đầu tổ chuyên môn, là người
góp phần đưa nhà trường đạt đến các mục tiêu đã đề ra theo kế hoạch. Nhiệm
kỳ của TTCM theo từng năm học, hết một năm học có thể bổ nhiệm lại hoặc
bổ nhiệm mới tùy theo điều kiện và yêu cầu của từng trường.
- Sau khi có quyết định bổ nhiệm của Hiệu trưởng, TTCM là người chịu
trách nhiệm cao nhất về chất lượng giảng dạy và lao động sư phạm của giáo
viên (GV) trong phạm vi các môn học của TCM được phân công đảm trách.
Tổ trưởng chuyên môn là một cán bộ quản lý được hưởng phụ cấp chức
vụ theo các phân hạng loại trường và các văn bản pháp luật hiện hành.
b. Phẩm chất và năng lực của người tổ trưởng chuyên môn
Tổ trưởng chuyên môn là một giáo viên nên phải đảm bảo các qui định

về tiêu chuẩn trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phẩm chất đạo đức của giáo
viên được qui định trong chuẩn nghề nghiệp giáo viên ban hành theo thông tư
30/2009/TT – BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm 2009 của Bộ trưởng Bộ GD &
ĐT Qui định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên THCS, giáo viên THPT.
Về phẩm chất: Có phẩm chất đạo đức tốt; Có uy tín với đồng nghiêp, học
sinh; Vững vàng về tư tưởng chính trị; Có ý thức tổ chức kỷ luật và có tinh
thần trách nhiệm cao; Sống trung thực, lành mạnh, là tấm gương tốt cho học
sinh và đồng nghiệp; Đoàn kết và hợp tác với đồng nghiệp; Dám nghĩ, dám
làm, dám chịu trách nhiệm; Công bằng, trung thực và có sức khỏe tốt.
Về năng lực: Đạt trình độ chuẩn về chyên môn, giảng dạy đạt từ khá trở
lên; Có năng lực lãnh đạo, quản lý (tập hợp năng lực, định hướng dẫn dắt, lập
kế hoạch, tổ chức thực hiện, kiểm tra đánh giá…); Có năng lực, trình độ, kinh
nghiệm chuyên môn; Biết lắng nghe, tổ chức đoàn kết trong tổ, gương mẫu,
công bằng, kiên trì, khéo léo trong giao tiếp, ứng xử; Có năng lực tổ chức


17

hoạt động chuyên môn; Có năng lực kiểm tra đánh giá chuyên môn; Có năng
lực tư vấn chuyên môn cho lãnh đạo trường…
Có thể khẳng định phẩm chất, năng lực của người TTCM là điều kiện cơ
bản để lãnh đạo tổ chức chuyên môn thực hiện thành công nhiệm vụ, góp
phần vào thắng lợi chung của sự nghiệp giáo dục toàn diện nhà trường.
c. Nhiệm vụ và quyền hạn của Tổ trưởng chuyên môn
Người tổ trưởng chuyên môn có nhiệm vụ thực hiện các nội dung ở điều
16 của Điều lệ trường Trung học, trong đó nhấn mạnh đến các nhiệm vụ trọng
tâm: Quản lý giảng dạy của giáo viên và Quản lý học tập của học sinh.
Nhiệm vụ của TTCM rất đa dạng, phong phú nhiều công việc và không
ít các khó khăn. Các loại công việc là sự kết hợp chuyên môn với công tác
quản lý. Tổ trưởng vừa có trách nhiệm trước các thành viên trong tổ vừa có

trách nhiệm trước lãnh đạo nhà trường.
Chính vì thế, tổ trưởng cần phải có những quyền hạn cần thiết mới có thể
điều hành công việc trong tổ nhằm đáp ứng các chức năng và nhiệm vụ của tổ
chuyên môn.
Quyền hạn của tổ trưởng chuyên môn:
- Quản lý điều hành các hoạt động của tổ; lập kế hoạch, phân công
nhiệm vụ, triệu tập, hội ý, họp tổ.
- Quyết định các nội dung sinh hoạt tổ trên cơ sở các kế hoạch.
- Theo dõi, đôn đốc, nhắc nhở, động viên và kiểm tra việc thực hiện các
nhiệm vụ của các thành viên trong tổ, giúp Hiệu trưởng có cơ sở đánh giá
giáo viên một cách chính xác.
- Tham gia các cuộc họp, hội nghị chuyên môn có liên quan đến chương
trình của các môn của tổ khi cấp trên tổ chức.


18

- Được ưu tiên bồi dưỡng về chuyên môn do Sở, Phòng tổ chức, được
hưởng các chế độ chính sách về các mặt vật chất và tinh thần theo các văn bản
pháp luật hiện hành.
- Tư vấn đề xuất với Hiệu trưởng những vấn đề về chuyên môn. Đề nghị
Hiệu trưởng tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất cho việc dạy học của môn học
mà tổ phụ trách.
- Tham gia vào hoạt động thi đua khen thưởng của nhà trường, là một
trong những thành viên chính thức của hội đồng thi đua.
Như vậy, cần xác định rõ vị trí, nhiệm vụ, vai trò và quyền hạn của
TTCM để góp phần cho hoạt động TCM có chất lượng và hiệu quả. Phải
khẳng định chất lượng và hiệu quả hoạt động của TCM phụ thuộc rất lớn vào
năng lực, phẩm chất và tính năng động của người TTCM.
1.5.3. Nguyên tắc quản lý hoạt động tổ chuyên môn

- Đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng trong quản lý tổ chuyên môn.
- Tập trung dân chủ.
- Bảo đảm tính khoa học, cụ thể và thiết thực.
- Đảm bảo tính kế hoạch.
- Coi trọng công tác giáo dục, thuyết phục kết hợp với việc động viên
khuyến khích về mặt tinh thần.
Trong các nguyên tắc trên, nguyên tắc tập trung dân chủ là quan trọng
nhất về mặt tổ chức. Ý nghĩa của nó là tăng cường tính tập trung thống nhất ý
chí và hành động của các hội viên trong tổ, phát huy các nhất quyền chủ động,
sáng tạo các thành viên trong tổ, thể hiện quyền làm chủ của các thành viên
trong tổ và trách nhiệm của mỗi cá nhân trong tổ chuyên môn. Kết hợp hài
hòa giữa chế độ thủ trưởng và chế độ chủ thể trong mọi hoạt động của tổ.
1.5.4.Nội dung quản lý hoạt động tổ chuyên môn


19

Căn cứ vào qui định của điều lệ trường trung học nội dung quản lý hoạt
động của tổ chuyên môn của Hiệu trưởng bao gồm: Công tác kế hoạch; công
tác quản lý tổ của TTCM; công tác giảng dạy của GV theo kế hoạch cá nhân;
việc thực hiện chương trình theo khung kiến thức chuẩn của Bộ GD&ĐT, đổi
mới PPDH, áp dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy; nội dung sinh hoạt
tổ chuyên môn; Bồi dưỡng GV; Bồi dưỡng học sinh giỏi, phụ đạo học sinh
yếu kém; công tác tự học, tự bồi dưỡng và nghiên cứu khoa học; các công tác
khác như công tác chủ nhiệm lớp, việc thực hiện các quy định, quy chế của
ngành, pháp luật nhà nước. Quản lý học tập của học sinh...
1.5.5. Các mối quan hệ của tổ chuyên môn ở trường THPT
a. Quan hệ giữa TCM với Hội đồng trường
Theo qui định tại điều 20 Điều lệ trường trung học, thành viên của Hội
đồng trường có đại diện của tổ chuyên môn. Hội đồng trường là tổ chức chịu

trách nhiệm quyết định về phương hướng hoạt động của nhà trường, huy động
và giám sát việc sử dụng các nguồn lực dành cho nhà trường, gắn nhà trường
với cộng đồng và xã hội, bảo đảm thực hiện mục tiêu giáo dục. Hiệu trưởng
có trách nhiệm thực hiện Nghị quyết của Hội đồng trường trong điều hành các
hoạt động của nhà trường. Do đó, quan hệ giữa TCM với Hội đồng trường
được thể hiện:
- Là quan hệ chấp hành khi TCM thực hiện các nhiệm vụ do Hiệu trưởng
phân công khi triển khai Nghị quyết của Hội đồng trường.
- Là quan hệ tham gia khi đại diện TCM là thành viên của Hội đồng
trường.
- Là quan hệ tham mưu khi TCM thông qua đại diện của mình trong hội
đồng trường để đề xuất, kiến nghị hoặc góp ý về các chủ trương hoạt động
của nhà trường về các vấn đề liên quan như chương trình, nội dung, PPDH,
giáo dục…


20

b. Quan hệ với Ban giám hiệu
Tổ chuyên môn, tổ trưởng chuyên môn trong trường THPT do Hiệu
trưởng trực tiếp cơ cấu và quyết định. Điều này xác định tính chất mối quan
hệ giữa TCM với lãnh đạo nhà trường.
Là cầu nối giữa Hiệu trưởng và giáo viên trong tổ về thông tin hai chiều
nhằm mục tiêu cuối cùng là nâng cao chất lượng giáo dục. Hiệu trưởng có
thông tin để đánh giá chính xác giáo viên, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
của họ, từ đó phân công giáo viên hợp lý, đạt hiệu quả tốt; chuyển tải cho giáo
viên trong tổ các chỉ đạo chuyên môn của Hiệu trưởng và các cơ quan quản lý
cấp trên về các hoạt động của nhà trường.
c. Quan hệ với công tác chủ nhiệm
Các thành viên trong tổ chuyên môn cũng thực hiện công tác chủ nhiệm.

Mối quan hệ này sẽ giúp giáo viên trao đổi chuyên môn và trao đổi về công
tác quản lý học sinh, hiểu rõ hơn học sinh, từ đó góp phần vào công tác giáo
dục toàn diện học sinh.
d. Đối với Công đoàn, Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, Đội
Thiếu niên Tiền phong Hồ Chí Minh
Tổ chuyên môn không thể hoạt động độc lập mà có quan hệ chặt chẽ với
các tổ chuyên môn khác, với Công đoàn, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí
Minh. Các mối quan hệ trên nếu được thực hiện tốt, chặt chẽ, đồng bộ thì
chắc chắn hoạt động của tổ chuyên môn sẽ đạt hiệu quả tốt hơn.


21

Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG TỔ CHUYÊN MÔN CỦA
HIỆU TRƯỞNG Ở TRƯỜNG THPT A - TỈNH HẢI DƯƠNG
2.1. Quy mô trường lớp, đội ngũ giáo viên cơ sở vật chất phục vụ dạy và
học
Bảng 2.1. Quy mô trường, lớp, học sinh qua các năm:
Năm học
2007-2008
Số lớp Số HS
21

994

Năm học
2008-2009

Năm học

2009-2010

Năm học
2010-2011

Năm học
2011-2012

Số lớp Số HS Số lớp Số HS Số lớp Số HS Số lớpSố HS
21

965

21

927

21

929

21

904

- Cơ sở vật chất phục vụ dạy học:
Trường có 1 nhà hiệu bộ đủ phòng làm việc cho Ban giám hiệu và các bộ
phận văn phòng, 2 nhà học lớp học cao tầng, 1 nhà bộ môn gồm phòng thực
hành tin học, vật lý, hoá học, sinh học, phòng học ngoại ngữ
Bảng 2.2. Số lượng cán bộ, giáo viên trường năm học 2011-2012:

Số cán bộ giáo viên
Tổng số Nam Nữ
55

17

38

Trình độ đào tạo
Cao đẳng, TC
Đại học
Số
%
Số
%

Thạc sỹ
Số
%

lượng

lượng

02

lượng
3,7

46

83,6

7

12,7

Trong vài năm trở lại đây trường THPT A đã thực hiện tốt các phong
trào thi đua và các cuộc vận động trong nhà trường, nền nếp kỷ cương trong c
đơn vị được ổn định, không để xảy ra các biểu hiện tiêu cực trong giáo dục.
Phong trào thi đua xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực đã thực
sự đi vào nhận thức và hành động của mỗi cán bộ, GV và HS trong toàn
huyện.


22

Qui mô trường lớp được giữ vững, công tác xây dựng CSVC được đẩy
mạnh, cảnh quan các nhà trường ngày càng khang trang, sạch đẹp. Trang thiết
bị dạy học trong các nhà trường được tăng cường bổ sung theo hướng hiện đại
hóa. Công tác xây dựng trường chuẩn quốc gia được thực hiện khá tích cực
Hoạt động ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học và QLGD được đẩy
mạnh, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong việc đổi mới công tác quản lý, đổi
mới phương pháp giảng dạy.
Một số hạn chế, tồn tại:
- Việc thực hiện đổi mới PPDH của một số GV còn nhiều hạn chế; sử
dụng thiết bị dạy học và hoạt động tự làm đồ dùng dạy học, ứng dụng CNTT
chưa đồng đều giữa các trường.
- Đội ngũ GV đủ về tỷ lệ, nhưng số GV đứng lớp thiếu do số GV được
cử đi học, ốm đau lâu dài, nghỉ thai sản chiếm tỉ lệ khá lớn;

- Trường có sự chênh lệch quá lớn về độ tuổi và thâm niên giảng dạy
giữa các GV. Số GV trẻ nhiệt tình, có kiến thức mới nhưng nghiệp vụ sư
phạm còn hạn chế. GV lớn tuổi giàu kinh nghiệm nghề nghiệp song ngại đổi
mới, đó cũng chính là rào cản của sự hòa nhập giữa các thế hệ GV trong tổ,
trong trường, dẫn đến chỉ đạo CM còn gặp khó khăn, bất cập.
- Cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học tuy đã được đầu tư xây dựng nhưng vẫn còn gặp khó khăn như: thiếu phòng học, thiếu diện tích đất, sân chơi,
bãi tập, trang thiết bị phục vụ dạy học chưa đáp ứng yêu cầu hiện đại hóa hiện
nay, tiến độ xây dựng trường chuẩn quốc gia còn chậm.
2.2. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ TTCM của Hiệu trưởng ở
trường THPT A
2.2.1. Về số lượng tổ chuyên môn và biên chế TCM
Bảng 2.3. Số lượng BGH, TTCM, GV
BGH

TTCM

Giáo viên


23

3

Số lượng

Nữ

6

1

48

Hiện nay, tổng số tổ chuyên môn của trường là 06 trong đó có 2 tổ thuần
nhất và 4 tổ ghép, hầu hết các tổ ghép có từ 2 hoặc nhiều bộ môn, tổ chuyên
môn thuần nhất một môn đó là tổ Toán, Văn. Các tổ ghép việc điều hành,
quản lý chuyên môn của tổ trưởng gặp khá nhiều khó khăn.
Tuy nhiên, mỗi tổ chuyên môn còn có thêm một tổ phó giúp tổ trưởng
quản lý chuyên môn. Thông thường, khi phân công tổ trưởng, tổ phó, Hiệu
trưởng chú ý hơn đến các tổ ghép nhiều bộ môn sao cho việc quản lý về
chuyên môn đỡ khó khăn hơn, cụ thể tổ trưởng và tổ phó không cùng chuyên
môn để việc điều hành dễ ràng hơn.
Các tổ ghép khi sinh hoạt chuyên môn mang tính chuyên sâu như: dự
giờ, thao giảng, tổ chức chuyên đề, đổi mới phương pháp dạy học...thì sẽ gặp
khó khăn. Giáo viên dạy khác môn góp ý rút kinh nghiệm, đánh giá sẽ thiếu
chính xác nên thường rất ít khi có ý kiến đóng góp thảo luận. Do vậy các buổi
sinh hoạt như vậy phần nhiều còn mang tính hình thức. Tuy nhiên vẫn có 25%
ý kiến của BGH, 33,3% tổ trưởng chuyên môn, 32,6% giáo viên tán thành cần
duy trì nhiều bộ môn trong một tổ chuyên môn.
2.2.2. Trình độ chuyên môn của TTCM và uy tín của TTCM đối với GV
100% trình độ TTCM nhà trường là tốt nghiệp đại học sư phạm. Tuy
nhiên có đến 9,5% số người được lấy ý kiến cho rằng tổ trưởng chuyên môn
cần đạt trình độ cao học để có khả năng giải quyết những vướng mắc về
chuyên môn trong tổ. Đây là một vị thế tất yếu trước yêu cầu nâng cao chất
lượng đội ngũ nhà giáo, chất lượng giáo dục. Chỉ có 2,8% số ý kiến cho rằng
tổ trưởng chuyên môn chỉ cần có thâm niên công tác. Độ uy tín để quản lý tổ
chuyên môn đại bộ phận từ BGH, TTCM và giáo viên đều cho rằng tổ trưởng


24

chuyên môn phải là người có uy tín trong tổ thì việc điều hành tổ mới tốt và
đồng nghiệp mới khâm phục
2.2.3. Phẩm chất chính trị đạo đức của tổ trưởng chuyên môn
Đây là tiêu chuẩn nền tảng quan trọng của người cán bộ quản lý và đội
ngũ nhà giáo. Các tổ trưởng chuyên môn trong trường luôn chấp hành chủ trương chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; hiểu và vận dụng có hiệu
quả các chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước và của ngành giáo dục và
công tác quản lý tổ chuyên môn; có ý thức chấp hành tổ chức, kỷ luật lao
động; có tinh thần trách nhiệm cao trong công việc; có ý thức học hỏi nâng
cao trình độ; có lối sống, tác phong mẫu mực; có tinh thần đoàn kết, quan hệ
tốt với mọi người, được đồng nghiệp tín nhiệm. Có thể nói, phấn đấu rèn
luyện phẩm chất chính trị, đạo đức là lương tâm của người giáo viên. Chủ tịch
Hồ Chí Minh đã dạy chúng ta cách dùng người: Độ lượng, rộng rãi, chịu khó
dạy bảo, sáng suốt, thân mật, vui vẻ.
Những tiêu chuẩn về phẩm chất chính trị, đạo đức trên cũng là chuẩn
đánh giá người cán bộ quản lý, là nhân cách nhà giáo. Do đó, mỗi người
TTCM phải tự rèn luyện mình để luôn là tấm gương sáng cho đồng nghiệp và
học sinh noi theo.
2.2.4. Năng lực cá nhân của TTCM
Đội ngũ TTCM nhà trường đáp ứng được các tiêu chuẩn về năng lực cá
nhân như các mặt: trình độ chuyên môn, năng lực giảng dạy, năng lực tham
mưu, năng lực tập hợp quần chúng, Khả năng ứng dụng CNTT.
Kết quả khảo sát cho thấy, có từ 73,2% đến 95% BGH cho rằng các tiêu
chuẩn trên là rất cần thiết đối với một TTCM, trong đó trình độ chuyên môn
là cao nhất (95%, kế đến là năng lực giảng dạy(89,1%). TTCM cũng như GV
cùng thống nhất rất cao khi cho rằng trình độ chuyên môn và năng lực giảng
dạy là rất cần thiết ( 89,3%- 90,4%). Ngoài trình độ chuyên môn thì năng lực


25

giảng dạy (trình độ nghiệp vụ) là rất quan trọng để TTCM tạo được uy tín đối
với tập thể tổ, là niềm tin của đồng nghiệp, để mọi người cùng hướng về mục
tiêu chung là nâng cao chất lượng dạy học và giáo dục.
Ngoài ra, khả năng giao tiếp nói chung và giao tiếp sư phạm, khả năng
ứng dụng thành thạo CNTT trong quản lý và trong dạy học là một trong
những tiêu chuẩn của người quản lý.
2.2.5. Yêu cầu bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của TTCM
Tổ trưởng chuyên môn trong nhà trường có nhiệm vụ chỉ đạo điều hành
hoạt động chuyên môn của tổ, giúp HT quản lý quá trình dạy học. Hầu hết các
TTCM ở đây chưa được tham gia các lớp bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý GD
ngắn hạn và dài hạn. Phần lớn các TTCM điều hành và quản lý chủ yếu qua
học hỏi từ những người đi trước và tự rút kinh nghiệm trong quá trình quản lý
và điều hành tổ. Phong cách quản lý chưa có tính chuyên nghiệp.
Để tìm hiểu nhu cầu bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý của TTCM, tôi đã tiến
hành khảo sát và thu được kết quả như sau:
Kết quả cho thấy, có 82% BGH, 89% TTCM và 75,8% GV cho rằng rất
cần thiết bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý cho TTCM thông qua hình thức ngắn
hạn. Tôi nhận thấy, bồi dưỡng nghiệp vụ quản lý dưới hình thức ngắn hạn là
hợp lý để tiếp thu những liến thức cơ bản quản lý hành chính và quản lý giáo
dục. Còn trong quá trình điều hành và quản lý tổ, người TTCM cũng sẽ học
hỏi, tích lũy kinh nghiệm quản lý tổ của mình. Vả lại, thời gian tham gia bồi
dưỡng ngắn hạn sẽ không ảnh hưởng nhiều đến việc giảng dạy ở trường vì
một số giờ đứng lớp của TTCM vẫn khá cao.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động tổ chuyên môn của Hiệu trưởng ở
trường THPT A, tỉnh Hải Dương
2.3.1. Thực trạng hoạt động về xây dựng kế hoạch và phân công chuyên
môn của tổ chuyên môn