Tầm quan trọng của đầu tư trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh của quốc gia

ThíDc tríHng đỉĩlc quylHn tEi ViíHt Nam

PHẦN MỞ ĐẦU
Phát triển kinh tế luôn có vai trò hết sức quan trọng, nó quyết định sự mạnh, yếu
và vị thế của mỗi quốc gia, là điều kiện vật chất để đảm bảo cho sự thịnh vượng của
mỗi nền kinh tế, là động lực và mục tiêu quan trọng của nhiều quốc gia trên thế giới.
Tuy nhiên, phát triển kinh tế lại phụ thuộc vào các yếu tố, nguồn lực và khả
năng huy động, sử dụng các yếu tố đó vào quá trình sản xuất để tạo ra của cải vật chất
cho xã hội, quá trình đó liên tục được tiếp diễn và tạo thành chu kỳ tái sản xuất với quy
mô ngày càng mở rộng, đây là cơ sở là kết quả được tích lũy từ hoạt động đầu tư.
Như vậy hoạt động đầu tư luôn đóng vai trò then chốt cho sự phát triển của tất
cả các nền kinh tế trên thế giới, đầu tư đã thúc đẩy nền kinh tế phát triển, ổn định kinh
tế vĩ mô, nâng cao năng lực và trình độ của nền kinh tế, mang lại nguồn thu cho ngân
sách, tạo công ăn việc làm mới, ổn định an sinh xã hội. Nhất là trong bối cảnh toàn cầu
hóa, hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng như hiện nay, đầu tư đóng vai trò vô cùng
quan trọng đối với tất cả các nước, đặc biệt là các nước đang phát triển như Việt Nam,
trình độ sản xuất còn yếu kém, thì đầu tư lại càng có tầm quan trọng đặc biệt.
Trong những năm qua, nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, hội nhập sâu,
rộng vào nền kinh tế thế giới, duy trì được mức tăng trưởng cao và ổn định so với
nhiều nước trong khu vực và trên thế giới, mức sống của người dân được cải thiện rõ
rệt, chất lượng cuộc sống được nâng cao. Để có những thành tựu đó phải kể đến vai trò
đặc biệt quan trọng của đầu tư. Với những chính sách nhằm thu hút và sử dụng có hiệu
quả các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước, Việt Nam đang nâng cao uy tín và vị
thế của mình trên trường quốc tế.
Tuy nhiên, trong quá trình huy động và sử dụng các nguồn lực cho hoạt động

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 1

đầu tư để tạo động lực cho tăng trưởng và phát triển nền kinh tế, cũng bộc lộ nhiều hạn

1


chế đòi hỏi các nhà quản
phải đỉĩlc
có những
giá, Nam
nhận định đúng về quá trình thực
ThíDclýtríHng
quylHnđánh
tEi ViíHt
hiện, rút ra những vấn đề cần khắc phục và đề ra biện pháp thực hiện cho phù hợp với
tình hình thực tế, đánh giá đúng tầm quan trọng, của đầu tư với sự phát triển kinh tế
nhằm đạt được những mục tiêu mong muốn.
Vậy đầu tư có vai trò như thế nào trong sự phát triển của nền kinh tế? Để trả lời
câu hỏi này em chọn đề tài: “Tầm quan trọng của đầu tư trong việc nâng cao năng
lực cạnh tranh của quốc gia”.
Mặc dù đã rất có nhiều cố gắng nhưng do trình độ hiểu biết còn hạn chế nên
trong đề tài không tránh khỏi những thiếu sót, rất mong được sự góp ý của các thầy cô
để bài viết của em được tốt hơn.

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 2

2


1 Nam
ThíDc tríHng đỉĩlcCHƯƠNG

quylHn tEi ViíHt
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ
1. Khái niệm về đầu tư
Đầu tư là hoạt động huy động, phối hợp các nguồn lực để thực hiện một chuỗi
công việc gắn kết với nhau, tạo ra năng lực sản xuất mới với mục đích thu được lợi ích
trong tương lai lớn hơn chi phí ban đầu.
Nhìn nhận dưới góc độ tài chính thì đầu tư là một chuỗi các hoạt động chi tiêu để
nhà đầu tư nhận về một chuỗi các dòng thu.
Còn nhìn nhận dưới góc độ tiêu dùng thì đầu tư là việc bỏ vốn hoặc chi dùng vốn
cùng các nguồn lực khác ở hiện tại và một chuỗi các hoạt động nào đó để thu về các
kết quả có lợi trong tương lai.
Nhìn nhận dưới góc độ kinh doanh, đầu tư được coi là một phương thức kinh
doanh và phát triển kinh doanh, đó là việc bỏ vốn để mua các tài sản cố định như đất
đai, nhà xưởng, máy móc thiết bị với mục tiêu sẽ làm cho sản nghiệp của mình tốt hơn
hiện tại.
Dưới góc độ toàn bộ nền kinh tế, đầu tư là một lĩnh vực phân biệt với lĩnh vực tiêu
dùng, tiết kiệm hoặc phân phối lưu thông. Đầu tư của toàn bộ nền kinh tế là tập hợp
các hoạt động đầu tư của các chủ thể riêng lẻ. Tuy nhiên, đầu tư của nền kinh tế không
phải là phép cộng đơn thuần các hoạt động đầu tư của các chủ thể riêng lẻ mà nó chỉ
tính đến các hoạt động thực sự làm tăng năng lực sản xuất của các chủ thể và toàn bộ
nền kinh tế nói chung.
Tùy theo mục đích quản lý và yêu cầu quản lý đối với từng loại hình đầu tư mà
người ta tiến hành phân loại hoạt động đầu tư theo các tiêu chí khác nhau, ví dụ: nếu
theo bản
chất của đối tượng đầu tư, có: đầu tư cho các đối tượng vật
chất, đầu tư cho
Lý Thuyết Tài Chính Công
Trang 3

3

các đối tượng phi vậtThíDc
chất; tríHng
theo cơ
cấu
tái sản
đầu tư chiều rộng, đầu tư chiều
đỉĩlc
quylHn
tEixuất,
ViíHtcó:
Nam
sâu; theo vốn, có: đầu tư trong nước, đầu tư nước ngoài....
Mặc dù ở mỗi góc độ khác nhau có thể đưa ra các quan niệm khác nhau về đầu tư,
nhưng nhìn chung đầu tư phải bao gồm các đặc trưng sau đây:
- Thứ nhất, có sự hy sinh tiêu dùng hiện tại để chi phí một khoản tiền hoặc tài sản
cho mục đích tương lai. Hiện tượng này gọi là bỏ “vốn” ban đầu. Vốn ở đây chính là
tài sản có khả năng sử dụng để mang lại giá trị tăng thêm trong tương lai.
- Thứ hai, đầu tư luôn gắn liền với rủi ro, mạo hiểm. Có thể coi hoạt động đầu tư
là hoạt động rủi ro nhất của nhà kinh doanh, do vậy các nhà kinh doanh phải nhìn
trước các rủi ro để lượng hóa sự đánh đổi rủi ro với lợi nhuận kỳ vọng thu được.
Thông thường các hoạt động đầu tư rủi ro cao luôn kèm theo khả năng mang lại lợi
nhuận cao và ngược lại.
- Thứ ba, đầu tư luôn mang tính dài hạn nếu so với các hoạt động sản xuất hay tiêu
dùng. Một hoạt động đầu tư thường bao gồm nhiều chu kỳ sản xuất kéo dài vài năm
đến vài chục năm.
- Thứ tư, tính sinh lợi của đầu tư. Mục tiêu của đầu tư là sinh lợi thể hiện ở kết quả
thu được trong tương lai phải lớn hơn chi phí. Đó chính là hiệu quả đầu tư. Nhưng ở
các góc nhình khác nhau, người ta cũng nhìn nhận vấn đề hiệu hiệu quả không giống

nhau. Đối với các doanh nghiệp và doanh nhân họ chỉ coi trọng hiệu quả tài chính, tối
đa hóa lợi nhuận. Còn đối với Nhà nước và cộng đồng lại muốn hiệu quả phải gắn liền
các chi phí và lợi ích xã hội.
2. Khái niệm về phát triển kinh tế
Phát triển kinh tế là sự tăng trưởng gắn liền với sự hoàn thiện cơ cấu, thể chế kinh
tế, nâng
cao chất lượng cuộc sống và đảm bảo công bằng xã hội.
Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 4

Muốn phát triển kinh tế trước hết phải có sự tăng trưởng kinh tế, nhưng không
4


phải tăng trưởng kinhThíDc
tế nào
cũng
đến tEi
phát
triển
kinh tế, phát triển kinh tế phải
tríHng
đỉĩlcdẫn
quylHn
ViíHt
Nam
thực hiện được ba nội dung cơ bản sau:
- Thứ nhất là sự tăng lên của sản phẩm quốc nội (GDP), tổng sản phẩm quốc dân
(NGP) và tổng sản phẩm quốc dân tính theo đầu người. Nội dung này phản ánh mức

độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia trong một thời kỳ nhất định.
- Thứ hai là sự biến đổi cơ cấu theo hướng tiến bộ, thể hiện ở tỷ trọng các ngành
dịch vụ và công nghiệp trong tổng sản phẩm quốc dân tăng lên, tỷ trọng nông nghiệp
giảm xuống. Nội dung này phản ánh chất lượng tăng trưởng, trình độ kỹ thuật của nền
sản xuất để có thể đảm bảo cho sự tăng trưởng kinh tế bền vững.
- Thứ ba là mức độ thỏa mãn các nhu cầu cơ bản của xã hội thể hiện bằng sự tăng
lên của thu nhập thực tế, chất lượng giáo dục, y tế... mà mỗi người dân được hưởng.
Nội dung này thể hiện mặt công bằng xã hội của sự phát triển kinh tế.
Với những nội dung trên phát triển kinh tế bao hàm những yêu cầu cụ thể là:
+ Mức tăng trưởng kinh tế phải lớn hơn mức tăng dân số
+ Sự tăng trưởng kinh tế phải dựa trên cơ cấu kinh tế hợp lý, tiến bộ để đảm bảo
tăng trưởng bền vững.
+ Chất lượng sản phẩm ngày càng cao, phù hợp với sự phát triển của xã hội và
nhu cầu của con người, bảo vệ môi trường sinh thái
Như vậy phát triển kinh tế có thể nói là mục tiêu và ước vọng của mỗi dân tộc
trong mọi thời đại, là đích hướng đến của mọi nền kinh tế.

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 5

5


CHƯƠNG
2 Nam
ThíDc tríHng đỉĩlc
quylHn tEi ViíHt
VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƯ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ
1. Vai trò của đầu tư đối với nền kinh tế

Đầu tư luôn có đóng góp đáng kể vào sự phát triển của một nền kinh tế, các dự án
đầu tư đã làm thay đổi dần đời sống sản xuất kinh doanh của mỗi nền kinh tế, có tác
dụng kích thích sản xuất của các thành phần kinh tế. Có thể nói rằng đầu tư có vai trò
to lớn đối với nền kinh tế. Đầu tư là cốt lõi là động lực cho sự phát triển kinh tế. Điều
đó được thể hiện ở các nội dung sau.
-Thứ nhất, tác động đến tổng cung và tổng cầu của nền kinh tế
Đầu tư là hoạt động sử dụng các tài sản cho mục đích mang lại giá trị cao hơn
trong tương lai, việc tiêu dùng các tài sản trong đầu tư không phải là tiêu dùng trực tiếp
mà là tiêu dùng để sản xuất ra hàng hóa khác trong tương lai. Vì vậy nó có tác động
mạnh mẽ đến tổng cung, tổng cầu của nề kinh tế, trong cả ngắn hạn và dài hạn. Mức
độ tác động cũng như thời gian ảnh hưởng đến tổng cung và tổng cầu là khác nhau.
Đối với tổng cầu, tổng cầu của nền kinh tế bao gồm chi tiêu của khu vực chính
phủ + chi tiêu của các hộ gia đình và doanh nghiệp + cộng tiết kiệm + chênh lệch xuất
nhập khẩu.
Vì vậy, đầu tư là một yếu tố chiếm tỷ trọng lớn trong tổng cầu, nó tác động đến
tổng cầu một cách trực tiếp trong ngắn hạn.
Đối với tổng cung, kết quả của hoạt động đầu tư là tài sản và năng lực sản xuất
mới tăng thêm, vì vậy nó tạo ra sự gia tăng về mặt sản lượng của nền kinh tế, tác động
của đầu tư mang tính dài hạn làm tăng năng lực sản xuất. Hoạt động đầu tư đòi hỏi sử
dụng các nguồn lực, một lượng vốn lớn, đòi hỏi một thời gian khá dài mới phát huy tác
dụng, Lý
nhưThuyết
vậy Tài
đầuChính
tư có
tác động dài hạn đến tổng cung và làm cho
đường tổng cung
Công
Trang 6
dài hạn của nền kinh tế tăng lên.

6


-Thứ hai, đầu ThíDc
tư táctríHng
động đỉĩlc
đến quylHn
tăng trưởng
vàNam
phát triển kinh tế
tEi ViíHt
Ta thấy rõ rằng đầu tư có ảnh hưởng đến tổng cung và tổng cầu và tác động đến
sự cân bằng của nền kinh tế. Thực tế cho thấy rằng mức gia tăng sản lượng của nền
kinh tế phụ thuộc vào sự gia tăng quy mô vốn đầu tư, vì vậy sự gia tăng quy mô vốn
đầu tư và sử dụng vốn đầu tư hợp lý là những nhân tố quan trọng góp phần nâng cao
hiệu quả đầu tư, tăng năng suất nhân tố tổng hợp, tác động đến việc dịch chuyển cơ
cấu kinh tế theo hướng CNH-HĐH, nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, do đó
nâng cao chất lượng tăng trưởng kinh tế. Như vậy đầu tư có tác động rõ rệt đến tăng
trưởng của nền kinh tế. Mô hình hàm Harrod-Domar đã chứng minh mối quan hệ giữa
tốc độ tăng trưởng và vốn đầu tư.
K
ICOR=

I
=

Q

k
=

Q

g

Trong đó:
-

ICOR - hệ số gia tăng tư bản – đầu ra

-

I - Đầu tư trong năm

-

Q - Sản lượng của nền kinh tế

-

k - Tỷ lệ đầu tư trên sản lượng của nền kinh tế

-

g - Tốc độ tăng trưởng

Từ công thức trên ta có:
g=
Như vậy ICOR và k là hai thông số quyết định tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế.
Trong một gia đoạn nhất định, ICOR là một thông số ít biến đổi, khi đó tốc độ tăng

trưởng GDP hoàn toàn phụ thuộc vào tỷ lệ đầu tư, nói cách khác, đầu tư quyết định sự
Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 7

tăng trưởng của nền kinh tế.
7


Chỉ số ICORThíDc
nói lên
hiệuđỉĩlc
quảquylHn
của vốn
nói chung và có ý nghĩa rất quan
tríHng
tEi đầu
ViíHttưNam
trọng. Đối với quốc gia khác nhau ICOR cũng khác nhau, nó tùy thuộc vào giai đoạn,
trình độ kinh tế - xã hội và cơ chế chính sách của nhà nước, năng lực sử dụng nguồn
lực của các doanh nghiệp.
Ngoài ra, khi làm tăng năng lực sản xuất, đầu tư còn làm tăng năng suất lao
động, tăng chất lượng sản phẩm, giảm giá thành các sản phẩm công nghiệp và dịch vụ,
do vậy nó làm thay đổi tốc độ phát triển kinh tế. Vì vậy đối với mỗi quốc gia cần có
một chính sách thích hợp để huy động vốn và đầu tư hiệu quả nhằm nâng cao tốc độ
tăng trưởng và phát triển kinh tế nước mình.
-Thứ ba, đầu tư tác động đến sự dịch chuyển cơ cấu kinh tế, là công cụ thực
hiện chiến lược chuyển dịch cơ cấu kinh tế.
Một quốc gia được coi là phát triển khi cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại, với 3
ngành công nghiệp – dịch vụ - nông nghiệp, trong đó công nghiệp, dịch vụ chiếm tỷ lệ

cao trong GDP của nước đó, bời vì nông nghiệp do nhiều hạn chế về điều kiện tự nhiên
và khả năng sinh học của cây trồng vật nuôi nên chỉ có tốc độ tăng trưởng tối đa từ 56%, khả năng mang lại việc làm và thu nhập chỉ cho dưới 1/3 dân số. Vì vậy phát triển
công nghiệp và dịch vụ là con đường tất yếu cho các quốc gia đang phát triển, muốn
đạt được cơ cấu kinh tế mới bắt buộc phải đầu tư phát triển những ngành công nghiệp
và dịch vụ có lợi thế, trong nông nghiệp cần phải có đầu tư phát triển theo hướng tiên
tiến hiện đại gắn với nhu cầu thị trưởng.
Như vậy, đầu tư là công cụ để thực hiện chính sách và chiến lược chuyển dịch
cơ cấu kinh tế theo hướng hiện đại.
-Thứ tư, góp phần nâng cao trình độ khoa học công nghệ.
Trong điều kiện hiện nay, khoa học – công nghệ có ý nghĩa quyết định năng lực
Lý Thuyết
Tàiphát
Chính
Côngbền vững của mỗi quốc gia. Ở các nước phát
Trangtriển
8
cạnh tranh
và sự
triển
có sự đầu

tư cho khoa học – công nghệ rất lớn cả ở cấp nhà nước và cấp doanh nghiệp, do vậy
8


trình độ khoa học – công
cao, tEi
thúc
đẩyNam
năng suất lao động, và nâng cao

ThíDcnghệ
tríHngcủa
đỉĩlchọ
quylHn
ViíHt
chất lượng sản phẩm tạo ra sự cạnh tranh vượt trội trên thị trường thế giới. Còn đối với
các nước đang phát triển do sử dụng công nghệ lạc hậu lại không có điều kiện đầu tư
cho nghiên cứu và phát triển khoa học công nghệ nên trình độ khoa học công nghệ
càng lạc hậu, dẫn đến năng suất lao động thấp, sản phẩm có chất lượng không cao. Vì
vậy muốn thoát khỏi tình trạng này các nước đang phát triển cần tăng cường đầu tư và
thu hút đầu tư với công nghệ hiện đại và công nghệ cao từ bên ngoài. Có thể khẳng
định rằng đầu tư khoa học công nghệ là một yếu tố quan trọng số một trong quá trình
phát triển kinh tế - xã hội.
2. Đánh giá chung về vai trò của đầu tư trong phát triển kinh tế
Đầu tư có vai trò cực kỳ quan trọng trong công cuộc phát triển kinh tế của mỗi
quốc gia. Nó quyết định sự tăng trưởng của nền kinh tế, cải thiện, nâng cao đời sống xã
hội, phát triển cơ sở hạ tầng theo hướng văn minh hiện đại, tạo công ăn việc làm cho
người lao động, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, mang lại sự cạnh tranh cho nền kinh tế,
tạo ra những sản phẩm ngày càng có chất lượng, giá trị. Gia tăng nguồn thu cho ngân
sách nhà nước. Nâng cao vị thế của mỗi quốc gia trên trường quốc tế.

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 9

9


ThíDc tríHng đỉĩlc quylHn tEi ViíHt Nam

CHƯƠNG 3
MỘT SỐ KHUYẾN NGHỊ VỀ GIẢI PHÁP VÀ CƠ CHẾ
CHÍNH SÁCH TRONG THỜI GIAN TỚI
Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới đang dần hồi phục sau một thời kỳ suy giảm,
các nền kinh tế đã và đang phải đối mặt với nhiều khó khăn trở ngại. Vì vậy để phát
huy được vai trò của đầu tư trong phát triển kinh tế, chúng ta cần tiếp tục rà soát, bổ
sung và hoàn thiện hệ thống các văn bản pháp luật, nhằm tạo điều kiện thuận lợi ,
khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước phát triển kinh doanh, sản xuất, thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế. Tập trung đầu tư phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế xã
hội, tạo ra động lực lôi kéo các ngành, các lĩnh vực sản xuất kinh doanh phát triển. Áp
dụng rộng rãi các hình thức đầu tư các công trình theo các phương thức khác nhau
như: BOT, BT... Thực hiện đồng bộ các giải pháp huyn động tối đa các nguồn lực đầu
tư trong và ngoài nước, quản lý hiệu quả các nguồn vốn đầu tư một cách công khai
minh bạch. Tăng cường công tác theo dõi đánh giá, giám sát đối với hoạt động đầu tư.
Nghiên cứu cân nhắc kỹ lưỡng, đánh giá hiệu quả và những tác hại tiêu cực mà các dự
án đầu tư mang đến để hướng tới một nền kinh tế phát triển với đời sống, môi trường
an sinh xã hội được đảm bảo.

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 10

10


ThíDc tríHng đỉĩlc quylHn tEi ViíHt Nam

KẾT LUẬN
Đầu tư luôn có vai trò số một trong phát triển kinh tế của mỗi quốc gia, nó định
hướng cho việc thay đổi cơ cấu kinh tế, cân bằng thị trường hàng hóa, giúp cho nền

kinh tế các quốc gia tăng trưởng, phát triển toàn diện, đồng đều. Đầu tư làm thay đổi
diện mạo cơ sở hạ tầng, giúp cho đời sống của người dân phát triển theo hướng văn
minh, hiện đại. Tạo công ăn việc làm, mang lại nguồn thu cho ngân sách nhà nước.
Nhìn nhận dưới góc độ quản lý nhà nước về đầu tư, các nhà quản lý luôn phải có
những đánh giá chuẩn xác về các dự án đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho các dự
án đầu tư phát triển, nhưng cũng phải đánh giá được những mặt tiêu cực mà các dự án
đầu tư mang mang đến để có biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu những tác hại xấu mà
các dự án đầu tư mang đến. Đối với các dự án đầu tư có khả năng gây tác hại đến môi
trường, đến đời sống xã hội của người dân thì cần nghiên cứu kỹ, nghiêm túc xem xét
trong việc phê duyệt dự án, để đầu tư thực mang đến những hiệu quả tốt nhất về mọi
mặt cho đất nước, cho nhân dân.

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 11

11


ThíDc tríHng đỉĩlcMỤC
quylHn LỤC
tEi ViíHt Nam

Lý Thuyết Tài Chính Công

Trang 12

12