SKKN sáng kiến kinh ngiệm một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học vĩnh nguyên 2,

PHẦN I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Lí do chọn đề tài
Dân tộc ta vốn có truyền thống quý trọng người tài, từ xưa đã coi “người hiền
tài là nguyên khí của quốc gia”. Nguồn nhân tài hoàn toàn phụ thuộc vào nền giáo
dục-đào tạo của mỗi nước.
Khẳng định tầm quan trọng của sự nghiệp giáo dục - đào tạo, Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ IX của Đảng đã nêu rõ: Giáo dục là quốc sách hàng đầu. Phát triển
giáo dục-đào tạo là một nhân tố quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa –
hiện đại hóa, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người – yếu tố cơ bản để phát
triển xã hội, tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững.
Chúng ta xây dựng chiến lược phát triển giáo dục – đào tạo trong hoàn cảnh đất
nước đang từng bước hội nhập với thế giới khi các nước phát triển đã đạt tới trình độ
rất cao về khoa học công nghệ, đang tiến tới một nền kinh tế tri thức và một xã hội
thông tin, trong khi Việt Nam vẫn là một nước kém phát triển. Chiến lược giáo dục –
đào tạo phải là chìa khóa làm cho nước ta vượt qua được thử thách đó, thúc đẩy nhanh
quá trình công nghiệp hóa làm tăng trưởng kinh tế, rút ngắn khoảng cách với các nước
tiên tiến.
Một trong những nhân tố quan trọng đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước là vấn đề bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Để có được nhân tài, cần
phải phát hiện sớm và có phương pháp bồi dưỡng đúng. Đây là một trong những
nhiệm vụ đặt ra cho ngành giáo dục nói chung và giáo dục tiểu học nói riêng. Bồi
dưỡng học sinh giỏi cũng đóng vai trò nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện ở bậc
tiểu học, một bậc học nền tảng trong hệ thống giáo dục quốc gia. Mặt khác, vấn đề bồi
dưỡng học sinh giỏi còn nhằm đáp ứng yêu cầu, động cơ học tập của học sinh cũng
như nhu cầu ngày càng cao của phụ huynh học sinh về chất lượng học tập của con em
họ.
Những năm qua, chất lượng giáo dục tiểu học ngày một nâng cao, điều đó
không chỉ thể hiện và được đánh giá bằng điểm số qua các bài kiểm tra, xếp loại học
lực mà còn thể hiện qua các kỳ thi học sinh giỏi các cấp. Qua các kỳ thi học sinh giỏi
đã khuyến khích học sinh học tập tốt hơn, khuyến khích các trường tiểu học tìm các
biện pháp nâng cao chất lượng giáo dục.

Đối với trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2, việc bồi dưỡng học sinh giỏi đã được
chú trọng và đã thu được kết quả bước đầu. Tuy nhiên đánh giá một cách khách quan
3


thì kết quả của hoạt động này vẫn chưa đáp ứng được mong muốn của nhà trường.
Nguyên nhân có thể do kinh nghiệm quản lý của nhà trường, do chương trình, nội
dung hoặc công tác tổ chức bồi dưỡng chưa khoa học,…. Với trách nhiệm là một
người quản lý, bản thân tôi rất băn khoăn và trăn trở. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề
tài: “Một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường Tiểu học Vĩnh Nguyên 2, thành phố Nha Trang.” để đánh giá, rút kinh
nghiệm nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động này.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu đề tài nhằm phân tích, đánh giá công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
trong thời gian qua, từ đó đưa ra các biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng bồi
dưỡng học sinh giỏi cho học sinh trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2, thành phố Nha
Trang.
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích đã nêu trên, chúng tôi đề ra các nhiệm vụ nghiên cứu
như sau:
- Khảo sát thực trạng vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Vĩnh
Nguyên 2, thành phố Nha Trang.
- Tổ chức thực nghiệm một số biện pháp để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học
sinh giỏi.
4. Khách thể, đối tượng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu:
- Đội ngũ giáo viên, học sinh ở trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2, chất lượng bồi
dưỡng học sinh giỏi của trường.
- Sự chỉ đạo, tổ chức bồi dưỡng học sinh giỏi của trường những năm qua.
4.2. Đối tượng nghiên cứu:

Các biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường
tiểu học Vĩnh Nguyên 2, thành phố Nha Trang.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài chỉ nghiên cứu những biện pháp chỉ đạo công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi ở trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2, thành phố Nha Trang.
- Thời gian nghiên cứu:
Từ năm học 2011-2012 đến năm học 2012-2013
6. Phương pháp nghiên cứu
4


Để nghiên cứu đề tài này, tôi đã sử dụng phương pháp sau:
6.1. Phương pháp nghiên cứu lí luận
Nghiên cứu các loại tài liệu sách báo, tạp chí có liên quan như: Lí luận quản lý
giáo dục, các tạp chí giáo dục, giáo dục tiểu học, các bài viết liên quan đến công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi của tiểu học…
6.2. Phương pháp điều tra
Điều tra, khảo sát thực trạng vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học
Vĩnh Nguyên 2, thành phố Nha Trang.
6.3. Phương pháp quan sát
Quan sát, dự giờ nhằm thu thập số liệu và tình hình qua các buổi bồi dưỡng học
sinh giỏi.
6.4. Phương pháp thực nghiệm
Áp dụng một số biện pháp chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng học
sinh giỏi.
6.5. Tổng kết, rút kinh nghiệm

5

PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ CƠ SỞ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
1. Cơ sở lí luận
“Quản lí giáo dục nói chung và quản lí trường học nói riêng là hệ thống những
tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lí (hệ thống giáo
dục) nhằm làm cho hệ vận hành theo đường lối và nguyên lý giáo dục của Đảng, thực
hiện được các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội
tụ là quá trình dạy học – giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến, tiến
lên trạng thái mới về chất.”
Như vậy, muốn quản lí giáo dục tốt phải thực hiện các mục tiêu cụ thể, đó là:
“Giáo dục - đào tạo những con người phát triển toàn diện, yêu nước và có lí
tưởng xã hội chủ nghĩa, góp phần tích cực vào công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, có lòng ham hiểu biết và năng lực học tập suốt đời, có tư duy sáng tạo, làm chủ
khoa học kỹ thuật hiện đại, có tinh thần trách nhiệm với cộng đồng xã hội , với môi
trường tự nhiên, có nếp sống lành mạnh và có sức khỏe tốt.
Mở rộng quy mô đi đôi với coi trọng chất lượng giáo dục – đào tạo và hiệu quả
sử dụng, đáp ứng nhu cầu nhân lực trước mắt và lâu dài của sự nghiệp công nghiệp
hóa, hiện đại hóa, bồi dưỡng nhân tài, nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu học tập của
mọi tầng lớp nhân dân, tiến tới một xã hội học hành…”
Dân tộc Việt Nam có truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo. Câu châm ngôn
“Có học mới nên khôn” được truyền tụng rộng rãi trong nhân dân. Vì vậy, ông cha ta
rất coi trọng sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ, mong muốn con em được giáo dục tốt,
khôn lớn, biết đạo làm người. Ngày nay, giáo dục nhằm đào tạo nguồn nhân lực, phát
huy nhân tố con người được nâng lên thành quốc sách hàng đầu của Nhà nước. Xưa
cũng như nay, trong quá trình giáo dục, người ta rất quan tâm phát hiện ra trẻ sáng dạ,
thông minh, có năng khiếu để tiếp tục bồi dưỡng, đào tạo thành nhân tài cho đất nước.
Trên thế giới, vấn đề đào tạo tài năng cũng đã trở thành mối quan tâm của nhiều quốc
gia. Vì trong bối cảnh hiện nay, sự tăng trưởng, phồn vinh của mỗi quốc gia có phần
quyết định không nhỏ bởi đội ngũ những người tài năng trong các lĩnh vực then chốt.
Mục tiêu đào tạo đó là điều đầu tiên và quan trọng nhất trong chính sách đào

tạo bồi dưỡng tài năng. Bởi vì nếu mục tiêu đào tạo không được xác định đúng thì
việc đào tạo, bồi dưỡng tài năng sẽ không có đích, sẽ lạc phương hướng, không đáp
6


ứng đúng yêu cầu đòi hỏi của xã hội. Trước hết mục tiêu đào tạo nhân tài phải căn cứ
vào những định hướng giá trị của nhà nước và cộng đồng. Sự thống nhất giữa mục
tiêu đào tạo với định hướng giá trị của xã hội sẽ tạo ra động lực mạnh mẽ thúc đẩy sự
xuất hiện và phát triển tài năng.
Việc phát hiện năng khiếu, bồi dưỡng nhân tài là định hướng chiến lược giáo
dục quan trọng cần được triển khai thực hiện ngay từ bậc học mầm non. Các nhà khoa
học giáo dục thống nhất rằng tất cả trẻ em và người lớn phát triển bình thường đều có
thể có mầm mống năng khiếu ở những mức độ khác nhau. Giáo dục nhà trường và gia
đình, xã hội làm sao tạo điều kiện và cơ hội để trẻ em bộc lộ được năng khiếu, từ đó
có kế hoạch bồi dưỡng, giúp các em tích cực rèn luyện, phát huy yếu tố đó là nhiệm
vụ của các nhà giáo dục. Đó là một chức năng quan trọng của ngành giáo dục.
2. Cơ sở thực tiễn
Vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi ở bậc phổ thông đã được chú trọng từ lâu. Hệ
thống trường chuyên, lớp chọn tuy còn nhiều vấn đề tranh cãi, nhưng việc bồi dưỡng
học sinh có năng khiếu, xây dựng đội ngũ giáo viên giỏi, tạo nguồn cho việc bồi
dưỡng nhân tài vẫn được duy trì. Thành tựu lớn nhất là đã đào tạo được nhiều đội
tuyển quốc gia và chọn được nhiều học sinh giỏi qua các kỳ thi ở các cấp.
Muốn đào tạo được người có tài năng trước hết phải phát hiện ra năng khiếu
bẩm sinh của người đó, sau đó giúp họ trau dồi năng khiếu chủ yếu bằng cách tự giáo
dục, tự học, tự nghiên cứu để có trình độ học vấn cao. Năng khiếu được rèn luyện,
được phát huy có thể trở thành tài năng. Ngược lại, nếu năng khiếu không được hoặc
không có điều kiện rèn luyện phát huy nó có thể bị mai một qua thời gian. Do vậy,
yếu tố rèn luyện mà chủ yếu là được hướng dẫn để tự rèn luyện là vô cùng quan trọng
trong việc đào tạo nhân tài. Việc phát hiện mầm mống năng khiếu trong số đông học
sinh không khó. Nhưng phát hiện được để có thể rèn luyện thành tài năng đích thực là

một quá trình công phu mà trước hết cần có giáo viên giỏi. Nhiều nghiên cứu khoa
học chứng minh rằng những người có biểu hiện mầm mống năng khiếu, nếu được dìu
dắt tốt mới có khả năng biến năng khiếu thành tài năng, trở thành những nhân tài có
khả năng đóng góp to lớn cho sự phát triển của xã hội.
Theo giáo sư Nguyễn Cảnh Toàn thì: “Muốn phát hiện ra năng khiếu bước đầu
có thể nhờ những người gần gũi xung quanh như cha mẹ, giáo viên; nhưng cuối cùng
phải qua con mắt tinh đời của các nhân tài lớp trước thì mới chính xác. Phát hiện sót
thì thiệt thòi cho cá nhân, cho gia đình, cho Tổ quốc, có thể cho cả nhân loại.”
7


Học sinh có năng khiếu thường trước hết biểu hiện ở trí thông minh, tiếp thu
nhanh, có trí nhớ tốt; cao hơn nữa có óc suy diễn, trí tưởng tượng để sáng tạo. Trong
hoạt động thực tiễn, các em thường có kỹ năng quan sát, diễn đạt, tính toán, vận dụng
các quy luật, định luật, có tư duy độc lập và có óc phê phán tốt. Các em này thường có
óc tò mò khoa học, say mê và hứng thú trong tự học, tự tìm tòi… Tất cả những phẩm
chất trên có thể biểu hiện từ học sinh mẫu giáo. Ở phổ thông, năng khiếu của học sinh
có điều kiện để bộc lộ, dễ kiểm nghiệm, nếu giáo viên chú ý phát hiện và bồi dưỡng.
Sau bậc học phổ thông, năng khiếu cần được tiếp tục rèn luyện để phát huy ở bậc học
tiếp theo, hoặc trong công việc nếu học sinh bước vào cuộc sống. Có được sự liên
thông này trong việc bồi dưỡng, rèn luyện năng khiếu mới có khả năng đào tạo, bồi
dưỡng trong chiến lược con người.
Đứng trước thực tiễn vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi hiện nay, với trách nhiệm
là người quản lý chúng ta thấy rất băn khoăn về thực trạng vấn đề bồi dưỡng học sinh
giỏi trong nhà trường. Chúng ta phải có trách nhiệm tìm hiểu nguyên nhân từ đó đề ra
phương hướng chung khắc phục tình trạng này. Người quản lý phải làm thế nào để
không ngừng nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi để đáp ứng mục tiêu giáo
dục.
Từ cơ sở lý luận và cơ sở thực tiễn trên và xung quanh vấn đề làm thế nào để
nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi, tôi đã suy nghĩ và nghiên cứu về vấn đề

này. Tuy nhiên vấn đề nghiên cứu rộng và phức tạp, vì thế tôi chỉ đi sâu nghiên cứu
một vấn đề nhỏ với tính độc lập tương đối của nó. Đó là vấn đề: “Một số biện pháp
chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường Tiểu học Vĩnh
Nguyên 2, thành phố Nha Trang.” nhằm phát hiện một số ưu điểm, nhược điểm về
công tác này ở trường, từ đó áp dụng một số biện pháp chỉ đạo để nâng cao chất lượng
bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường.

8


II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ BỒI DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƯỜNG
TIỂU HỌC VĨNH NGUYÊN 2, THÀNH PHỐ NHA TRANG
1. Đặc điểm tình hình trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2
Trường Tiểu học Vĩnh Nguyên 2 là một trường ngoại thành đóng trên địa bàn
phường Vĩnh Nguyên, được tách ra từ năm 1993, cơ sở vật chất đảm bảo cho hơn 600
học sinh học 2 buổi/ngày.
Được sự quan tâm của Phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Nha Trang, chính
quyền địa phương, hội cha mẹ học sinh cùng với lòng nhiệt huyết của tập thể cán bộ,
giáo viên, công nhân viên nhà trường, đến nay cơ sở vật chất và chất lượng giảng dạy
của giáo viên ngày càng đổi mới, đáp ứng được nhu cầu học tập của học sinh.
* HỌC SINH :
Toàn trường : 19 lớp
Số học sinh : 688 em
Khối 1
: 4 lớp
Số học sinh : 156 em
Khối 2
: 4 lớp
Số học sinh : 142 em
Khối 3

: 4 lớp
Số học sinh : 123 em
Khối 4
: 4 lớp
Số học sinh : 155 em
Khối 5
: 3 lớp
Số học sinh : 112 em
- Số học sinh bán trú : 06 lớp - 294 em
- Số học sinh học 2 buổi/ngày : 19 lớp - 688 em
- Con liệt sĩ, thương binh : không
- Học sinh khuyết tật : 06
- Con gia đình khó khăn đặc biệt: 48 em
- Con giáo viên : 10 em

nữ : 317 em
nữ : 74 em
nữ : 62 em
nữ : 63 em
nữ : 68 em
nữ : 50 em

* CÁN BỘ, CÔNG CHỨC :
Đội ngũ cán bộ công chức của nhà trường và trình độ chuyên môn được thống kê như
sau :

9


Số

Đại học
lượng
Ban giám hiệu
2
1
Lớp 1
4
2
Lớp 2
4
2
Giáo viên Lớp 3
4
1
Lớp 4
4
4
Lớp 5
3
3
Tổng phụ trách
1
Bộ môn
4
2
GV không CN
4
2
Chuyên trách BTVH
1

1
Công nhân viên
6
CỘNG
37
15
Cán bộ, công chức

CĐSP

THCN

1
1
1
0

2
1
2

Đảng
viên
2
1

Ghi chú

2
2

3

1
1
1

1
1

2
1

7

3
12

1
14

3chưaqua ĐT
3chưaqua ĐT

Về số lượng đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên của nhà trường so với
yêu cầu là đầy đủ.
Về chất lượng, trình độ của giáo viên đáp ứng được yêu cầu, số giáo viên đạt
trên chuẩn chiếm tỷ lệ khá cao.

* CƠ SỞ VẬT CHẤT :
Cơ sở vật chất của nhà trường tương đối khang trang, sạch đẹp. Có đầy đủ các

phòng học đảm bảo cho học sinh học 2 buổi/ngày. Thư viện đạt chuẩn, có đầy đủ sách
giáo khoa, sách tham khảo phục vụ cho giáo viên và học sinh.
Tuy nhiên, nhà trường vẫn chưa có các phòng học chức năng, trang thiết bị dạy
học còn thiếu, chưa có phòng máy để học sinh luyện thi Olympic Tiếng Anh và
Violympic Toán.
2. Tìm hiểu việc bồi dưỡng học sinh giỏi ở trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2,
thành phố Nha Trang
2.1. Để có kế hoạch chỉ đạo và tìm các biện pháp nâng cao chất lượng bồi
dưỡng học sinh giỏi của trường, việc đầu tiên là tôi khảo sát, tìm hiểu thực tế. Qua

10


khảo sát, điều tra, chất lượng học sinh giỏi ở trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2 (từ năm
học 2008 – 2009 đến năm học 2010 – 2011) được thống kê ở bảng sau:
Cấp trường
Năm học
2008-2009
2009-2010
2010-2011

Số HS
Toàn
trường
524
584
625

HS đạt giải các cấp

Số HS
dự thi

Số HS
đạt giải

Cấp TP

Cấp Tỉnh

Cấp Quốc
gia

32
32
40

8
9
11

1
2
1

/
/
/

/

/
/

Nhìn vào số liệu điều tra, khảo sát trên cho thấy, chất lượng bồi dưỡng học sinh
giỏi của trường hiệu quả còn hạn chế. Số học sinh đạt giải cấp thành phố còn thấp, số
học sinh đạt giải cấp Tỉnh, cấp Quốc gia chưa có.
2.2. Đưa ra phân tích, chúng tôi nhận thấy có một số tồn tại sau:
* Nhà trường chưa làm tốt khâu phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi.
Thực tế điều tra cho thấy nhà trường mới chỉ có kế hoạch bồi dưỡng học sinh
giỏi cho học sinh khối 4 và khối 5 mà chưa chú trọng từ các lớp dưới nên chưa có tính
hệ thống. Nhiều em khi tham gia lớp bồi dưỡng học sinh giỏi còn bỡ ngỡ, chưa được
hình thành thói quen. Khi lựa chọn các em vào lớp bồi dưỡng này giáo viên mới chỉ
dựa vào các bài kiểm tra, qua các bài thi và đánh giá xếp loại của học sinh mà coi nhẹ
các yếu tố khác (đối với lớp chọn khối 4) còn ở lớp chọn khối 5, giáo viên đã làm
tương đối kỹ khâu lựa chọn học sinh nhưng vẫn còn bỏ qua bước xem xét kết quả học
tập những năm trước.
Như vậy chẳng những khâu phát hiện, lựa chọn học sinh có năng khiếu bị xem
nhẹ mà hệ thống lớp chọn ở trường Tiểu học Vĩnh Nguyên 2 cũng chưa được quan
tâm.
* Đội ngũ giáo viên còn thiếu kinh nghiệm trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Mục tiêu chính của việc bồi dưỡng là giúp học sinh năng khiếu trở thành người
tạo ra kiến thức thay vì những người sử dụng kiến thức. Thực tế cho thấy trong các
buổi bồi dưỡng, giáo viên đã sử dụng nhiều phương pháp dạy học như khám phá, phát
hiện các vấn đề, nghiên cứu cá nhân, hoạt động tổ, nhóm… hoặc đưa ra những nhiệm
vụ có tính thử thách, đòi hỏi phải giải quyết một cách tỉ mỉ để khuyến khích học sinh
suy nghĩ và phát triển lòng tự tin, niềm say mê khoa học. Tuy nhiên các phương pháp
đó, giáo viên đã sử dụng chưa được linh hoạt.
11

Mặt khác, người giáo viên cũng cần phải có nhiều thời gian cho hoạt động này,
nhưng thực tế, giáo viên dạy bồi dưỡng vẫn phải hoàn tất công tác giảng dạy như các
giáo viên khác, đôi khi còn phải kiêm nhiệm nhiều công tác khác như công tác chủ
nhiệm, công đoàn,… đó là một thực tế do Ban giám hiệu lúc nào cũng muốn giao
công tác cho những giáo viên giỏi, có uy tín. Chính vì lẽ đó, việc đầu tư cho việc bồi
dưỡng học sinh giỏi cũng có phần bị hạn chế.
Một số khó khăn khác đôi khi gặp phải là có giáo viên giỏi nhưng họ không
tình nguyện, không gắn bó với công tác bồi dưỡng học sinh giỏi nên không thể áp đặt
hoặc dùng biện pháp hành chính.
* Nội dung chương trình còn thiếu tính logic, chặt chẽ.
Nhiều bài tập yêu cầu quá cao so với khả năng của học sinh nên khi làm các bài
tập này các em có phần chán nản, kém hào hứng. Điều cần thiết là nội dung chương
trình và các bài tập phải được xây dựng theo hướng đồng tâm từ dễ đến khó theo từng
chương, từng vấn đề có tính khái quát, mở rộng, nâng cao. Từ đó khơi dậy cho các em
tự tìm hiểu và giải quyết vấn đề một cách hứng thú, vừa sức, nhằm động viên các em
giám chấp nhận thử thách trong học tập, có được niềm say mê và hứng thú khi tự học.
Thực tế điều tra cho thấy nội dung, chương trình ở những lớp bồi dưỡng là do tự giáo
viên chọn lọc, tự nghiên cứu và tự sưu tầm tài liệu, chưa tập hợp được đội ngũ giáo
viên giỏi của trường để cùng nhau xây dựng chương trình nên các nội dung đó chưa
có được tính hệ thống theo từng chương, từng vấn đề, chưa khái quát thành từng dạng
do đó khi làm bài các em rất lúng túng.
* Khả năng học tập của học sinh còn nhiều mặt hạn chế.
Thực tế khi chúng tôi tiến hành khảo sát thì bài làm đạt điểm cao chưa nhiều.
Nhược điểm lớn nhất của học sinh là cách trình bày lời giải còn dài dòng, không ngắn
gọn sáng sủa. Khả năng lập luận, rà soát các trường hợp để biện luận còn yếu. Ngay
cả những bài tương tự với chương trình đã bồi dưỡng nhiều em cũng không làm được
bởi vì các em hiểu bài chưa sâu, khả năng áp dụng kiến thức vào bài làm còn rập
khuôn, máy móc, thiếu tính sáng tạo. Bản thân học sinh chưa chịu khó tìm tòi, học
hỏi, chưa có óc tò mò, khả năng tư duy còn chậm nên bài làm của các em chưa đạt
được kết quả mong muốn. Một số học sinh ngại khó, không yên tâm khi được chọn

theo các lớp bồi dưỡng học sinh giỏi vì phải mất nhiều thời gian, ảnh hưởng đến sức
khỏe,.... Thậm chí, có những phụ huynh đến gặp Ban giám hiệu xin cho con em mình
rời khỏi danh sách bồi dưỡng, làm ảnh hưởng rất nhiều đến việc bồi dưỡng của nhà
trường.
12


* Một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng tới chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi là
vấn đề cơ sở vật chất.
Hiện nay, trang thiết bị hiện đại của nhà trường còn thiếu nhiều. Trường chưa
có phòng học chức năng để cho học sinh năng khiếu học tập, những năm trước, thư
viện chưa đạt chuẩn, sách tham khảo còn nghèo nàn nên các em chưa có điều kiện đến
thư viện, đến phòng đọc để đọc sách, nâng cao tầm hiểu biết của các em. Ngoài ra,
kinh phí hỗ trợ cho việc bồi dưỡng học sinh giỏi còn hạn chế. Kinh phí khen thưởng,
động viên cho học sinh và giáo viên có thành tích chưa thực sự khích lệ được phong
trào.
2.3. Qua việc khảo sát trên, chúng tôi rút ra một số nguyên nhân dẫn đến việc
bồi dưỡng học sinh giỏi còn kém hiệu quả ở trường Tiểu học Vĩnh Nguyên 2 như sau:
- Nhà trường chưa thực sự quan tâm đúng mức tới vấn đề này, dẫn đến việc chỉ
đạo, bồi dưỡng học sinh giỏi chưa đạt được hiệu quả như mong muốn.
- Kế hoạch bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường chưa được cụ thể, chi tiết,
chưa có hệ thống từ lớp dưới.
- Nhà trường chưa làm tốt khâu phát hiện và tuyển chọn học sinh có năng khiếu
vào các lớp bồi dưỡng.
- Kinh nghiệm bồi dưỡng học sinh giỏi của giáo viên còn có mặt bị hạn chế.
- Nội dung, chương trình bồi dưỡng thiếu tính logic, chặt chẽ, chưa có hệ
thống.
- Học sinh ít tòm tòi, sáng tạo, khả năng tư duy còn chậm. Phụ huynh chưa thực
sự quan tâm đến việc học tập của học sinh.
- Cơ sở vật chất chưa đáp ứng được yêu cầu học tập của học sinh.

- Nhà trường chưa làm tốt công tác xã hội hóa giáo dục để tạo nguồn kinh phí
cho hoạt động này.
Từ thực trạng vấn đề bồi dưỡng học sinh giỏi của nhà trường, bản thân tôi rất
băn khoăn, trăn trở. Tôi đã suy nghĩ, tìm tòi và đưa ra một số biện pháp nhằm nâng
cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi và đã thu được một số kết quả ban đầu. Sau
đay là một số biện pháp tôi đã thực hiện.

13


III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP CHỈ ĐẠO NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG BỒI
DƯỠNG HỌC SINH GIỎI Ở TRƯỜNG TIỂU HỌC VĨNH NGUYÊN 2,
THÀNH PHỐ NHA TRANG
1. Quán triệt việc nhận thức tầm quan trọng của công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi
- Đây là biện pháp đầu tiên vô cùng quan trọng. Nó quyết định việc tổ chức bồi
dưỡng học sinh giỏi đi đúng hướng và có hiệu quả. Tất cả cán bộ, giáo viên cần được
học tập và quán triệt để thông suốt chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về
công tác bồi dưỡng nhân tài.
- Đồng thời cũng cần xây dựng sự hiểu biết của các bậc phụ huynh học sinh về
công tác bồi dưỡng nhân tài thông qua các buổi họp, vận động tuyên truyền, tuyên
dương thành tích,…
2. Xây dựng kế hoạch dài hạn, cụ thể về công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Ngay từ đầu năm học, Ban giám hiệu có kế hoạch chỉ đạo công tác bồi dưỡng
học sinh giỏi thật cụ thể, chi tiết; kế hoạch cụ thể tới từng tháng, từng tuần, từng tổ
chuyên môn và từng giáo viên.
Kế hoạch cần được dự kiến lâu dài, có từng bước đi cụ thể phù hợp với thực
tiễn của nhà trường. Trong kế hoạch cần thể hiện rõ các vấn đề sau:
- Mục tiêu của kế hoạch.
- Thời gian thực hiện.

- Nội dung, chương trình bồi dưỡng.
- Cơ sở vật chất, thiết bị có liên quan.
- Các lực lượng giáo dục tham gia.
- Chỉ tiêu về số và chất lượng cần đạt.
3. Đổi mới công tác tổ chức: phát hiện, tuyển chọn và bồi dưỡng học sinh
giỏi
Bồi dưỡng nhân tài là một quá trình dài lâu và liên tục. Bồi dưỡng không nên
hiểu đơn giản là giáo dục tài năng trẻ mà còn có ý nghĩa là bảo đảm các cơ hội để học
sinh năng khiếu phát triển trong tương lai. Chính vì vậy, việc bồi dưỡng học sinh giỏi
bao giờ cũng là nhiệm vụ của mỗi giáo viên, mỗi nhà trường trong mọi nền giáo dục.

14


3.1. Tổ chức phát hiện và tuyển chọn học sinh có năng khiếu
Ngay từ đầu năm học, nhà trường đã chỉ đạo cho tất cả giáo viên tự phát hiện
và bồi dưỡng học sinh giỏi ngay tại lớp mình.
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi việc đầu tiên là việc phát hiện và tuyển
chọn học sinh, việc này quan trọng chẳng khác gì việc “chọn giống của nhà nông”.
Việc phát hiện và tuyển chọn phải được tiến hành từ những tiết học đầu tiên.
Giáo viên đứng lớp trực tiếp phát hiện lựa chọn những học sinh có chút năng khiếu, tố
chất và đặc biệt phải có sự yêu thích môn học đó. Bởi nếu không có trí lực và tình yêu
đối với môn học thì các em khó mà theo được lớp bồi dưỡng học sinh giỏi.
Việc phát hiện và tuyển chọn học sinh giỏi còn cần phải dựa vào thành tích đã
đạt được của học sinh trong những năm học trước, giáo viên có thể tham khảo qua
học bạ, sổ điểm, sổ chủ nhiệm và giáo viên dạy năm trước.
3.2. Tổ chức thi chọn và bồi dưỡng học sinh giỏi cấp trường
Sau khi giáo viên chủ nhiệm các lớp làm tốt bước phát hiện, tuyển chọn và bồi
dưỡng học sinh giỏi ngay tại lớp mình, nhà trường tiến hành thi chọn học sinh giỏi
cấp trường theo các bước sau:

- Học sinh đăng ký thi chọn học sinh giỏi, có xin ý kiến của cha mẹ các em.
- Xem xét kết quả học tập của học sinh những năm học trước.
- Lấy ý kiến của giáo viên trực tiếp giảng dạy.
- Lập danh sách dự thi.
- Tổ chức thi học sinh giỏi cấp trường.
Nhà trường đã đưa kết quả học sinh giỏi vào tính điểm thi đua của giáo viên và
của tập thể lớp để khích lệ phong trào.
Sau khi có kết quả cụ thể, nhà trường tổ chức các lớp bồi dưỡng để tiến hành
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Trong quá trình bồi dưỡng, qua các đợt kiểm tra sàng lọc, giáo viên có thể bổ
sung một số học sinh mới thay thế cho những học sinh không đạt yêu cầu.
4. Cải tiến phương pháp bồi dưỡng học sinh giỏi
4.1. Đổi mới phương pháp dạy học của giáo viên
Trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi, nhà trường luôn xác định đội ngũ giáo
viên bồi dưỡng là yếu tố quan trọng hàng đầu quyết định thắng lợi của công tác này.
Vì vậy, nhà trường đã xây dựng đội ngũ giáo viên dạy các lớp bồi dưỡng phải có
những yêu cầu sau:
15


- Thành thạo trong chuyên môn, nắm được những thông tin mới nhất về sự phát
triển của khoa học, kỹ thuật, xã hội có liên quan đến bài dạy.
- Tự tin, linh hoạt, sáng tạo, nhiệt tình, có thái độ tích cực trong giải quyết vấn
đề đặt ra.
- Có đầu óc cởi mở, thông cảm và động viên học sinh; tiếp xúc, làm việc với
bạn bè, sẵn lòng lắng nghe và đáp lại những câu hỏi và câu trả lời của học sinh.
- Có tâm huyết với nghề nghiệp, đặc biệt là phải ham thích, say mê với công tác
bồi dưỡng học sinh giỏi.
Tóm lại, người giáo viên cần vững vàng về chuyên môn, trong sáng về nhân
cách và có nghệ thuật dạy học để phát huy các năng khiếu ở học sinh.

Mục tiêu chính của việc bồi dưỡng học sinh giỏi là giúp cho học sinh giỏi trở
thành người tạo ra kiến thức, thay vì những người sử dụng kiến thức. Muốn vậy,
người giáo viên cần sử dụng các phương pháp sau:
- Hoạt động như người giúp đỡ, động viên, làm sáng tỏ các bài học và không
đơn thuần là người truyền đạt thông tin.
- Sử dụng nhiều phương pháp dạy học (khám phá, phát hiện các vấn đề, trao
đổi tay đôi, hoạt động nhóm tổ, nghiên cứu cá nhân,…) phù hợp với đặc điểm của lứa
tuổi học sinh tiểu học nhằm đem lại kết quả tối ưu.
- Đưa ra nhiệm vụ có tính thử thách, những nhiệm vụ đòi hỏi phải tìm hiểu và
giải quyết vấn đề một cách tỉ mỉ.
- Động viên những ý kiến và câu hỏi có tính đổi mới và sáng tạo.
- Đề cao tư duy logic trong việc giải quyết vấn đề.
- Kích thích tính tò mò, tinh thần học hỏi, tính trung thực và khách quan trong
học tập của học sinh.
4.2. Bồi dưỡng năng khiếu học sinh bằng cách phối hợp giữa nhà trường với
giáo dục gia đình
Trước khi các lớp bồi dưỡng được tiến hành, nhà trường đã tổ chức họp phụ
huynh học sinh để cha mẹ các em hiểu rõ vai trò của gia đình. Đề nghị phụ huynh đầu
tư thời gian cho con em học, đối với những gia đình khá giả, vận động phụ huynh
mua laptop để giúp các em có thể tham gia giải Toán và tiếng Anh trên mạng. Nguồn
hướng dẫn động viên của gia đình là rất quan trọng. Để cha mẹ có những hiểu biết
chung về việc bồi dưỡng tài năng cho con em họ, hội cha mẹ học sinh cần trao đổi
kinh nghiệm với nhau để giúp đỡ con em họ trong học tập, phát triển năng khiếu ở các
em.
16


5. Xây dựng chương trình và tài liệu phù hợp với đối tượng học sinh giỏi
Ban giám hiệu nhà trường đã chỉ đạo cho các tổ chuyên môn cùng với các giáo
viên giỏi trong nhà trường xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng sao cho phù

hợp:
- Nội dung phải chính xác, rõ ràng, phải bắt đầu từ những kiến thức đã có. Các
bài tập phải được xây dựng theo hướng đồng tâm từ dễ đến khó theo từng chương,
từng vấn đề có tính khái quát, mở rộng và nâng cao.
- Nội dung phải kích thích được khả năng suy nghĩ, có logic, thú vị và phù hợp
với học sinh.
- Các hoạt động được đưa ra phải khuyến khích việc giải quyết vấn đề nhằm
phát huy tính độc lập của từng cá nhân học sinh.
- Việc kiểm tra việc giải quyết vấn đề cần được trao đổi, thảo luận ở lớp học.
- Các khái niệm phức tạp cần được trình bày chính xác bằng ngôn ngữ dễ hiểu
với học sinh.
- Các bài học phải được trình bày với nhiều phương pháp khác nhau: cách tự
tìm tòi, cách nêu và giải quyết vấn đề.
Nói chung nội dung, chương trình phải làm sao phải có tính chặt chẽ, logic, có
sự đồng tâm từ dễ đến khó, có sự liên thông từ lớp dưới lên lớp trên; khơi dậy cho các
em tự tìm hiểu và giải quyết vấn đề một cách hứng thú, vừa sức nhằm giúp các em có
được niềm say mê và hứng thú khi học.
6. Tổ chức động viên học sinh tham gia tích cực lớp bồi dưỡng học sinh
giỏi
Sau khi thành lập lớp bồi dưỡng, Ban giám hiệu nhà trường đã tổ chức tập hợp
các em, phân tích cho các em hiểu rằng, việc bồi dưỡng và dự thi, đạt học sinh giỏi là
niềm tự hào cho cá nhân các em, gia đình các em và cả nhà trường nữa. Đó là lợi thế
cho các em bước tiếp con đường học tập sau này. Các em sẽ có một nền tảng vững
chắc nếu các em học giỏi, sẽ không bao giờ học lệch giữa các môn mà ngày càng có ý
thức học nhiều hơn.
Nhà trường còn tổ chức động viên các em bằng các hình thức như gặp mặt các
em trước khi dự thi các cấp để trao đổi kinh nghiệm, động viên khuyến khích và hỗ
trợ kinh phí dự thi. Những học sinh đạt giải, nhà trường khen thưởng động viên kịp
thời để khuyến khích các em học tập tốt hơn.

17


7. Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, phục vụ cho hoạt động dạy và học
Cơ sở vật chất cũng là một yếu tố rất quan trọng góp phần nâng cao chất lượng
bồi dưỡng học sinh giỏi. Chính vì vậy, năm học 2011-2012, nhà trường đã đầu tư xây
dựng thư viện đạt chuẩn, mua sắm thêm các đầu sách giáo khoa, sách tham khảo để
giáo viên và học sinh có thể mượn đọc, tham khảo nâng cao kiến thức cũng như tầm
hiểu biết của bản thân.
Nhà trường cũng đã đầu tư mua thêm máy chiếu, laptop để phục vụ công tác
dạy và học.
Mặc dù chưa có các phòng học chức năng, chưa có phòng máy để học sinh có
thể luyện thi Toán và Tiếng Anh trên Internet nhưng nhà trường đã đầu tư lắp đặt hệ
thống wifi, huy động phụ huynh mua laptop cũng như mượn thêm của giáo viên để
học sinh có thể tham gia luyện thi với số lượng tương đối đông và kết quả đạt được từ
phong trào này cũng rất tốt.
8. Đẩy mạnh công tác xã hội hóa giáo dục, huy động cộng đồng tham gia
công tác bồi dưỡng học sinh giỏi
Kết quả bồi dưỡng học sinh giỏi còn phụ thuộc rất nhiều vào các lực lượng giáo
dục trong xã hội. Chính vì vậy, nhà trường đã phối kết hợp tốt với hội cha mẹ học
sinh cùng các lực lượng giáo dục ngoài xã hội tham gia tích cực vào công tác bồi
dưỡng học sinh giỏi.
Ban giám hiệu nhà trường đã chủ động tìm hiểu về điều kiện hoàn cảnh, khả
năng, tinh thần thái độ của mỗi hội viên để vận động những người có năng lực vào
ban chấp hành hội, chi hội. Trong các cuộc họp với hội cha mẹ học sinh, chúng tôi đã
nêu cao tầm quan trọng của việc bồi dưỡng học sinh giỏi, giúp cho họ hiểu được việc
bồi dưỡng học sinh giỏi muốn đạt được hiệu quả thì cần có các nhân tố nào tham gia,
để từ đó các bậc phụ huynh học sinh ủng hộ phong trào của nhà trường. Trong những
năm qua, Ban chấp hành hội đã dành rất nhiều phần thưởng cho học sinh giỏi, học
sinh có thành tích xuất sắc trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp.

Đặc biệt nhà trường đã được các nhà tài trợ đóng trên địa bàn Phường ủng hộ
bằng kinh phí và hiện vật để khen thưởng cho giáo viên và học sinh có thành tích xuất
sắc trong phong trào dạy và học, đặc biệt là phong trào mũi nhọn của nhà trường. Cụ
thể cuối mỗi năm học, nhà tài trợ Minh Đức đã thưởng cho mỗi lớp một học sinh xuất
sắc nhất ở khối 5: một chiếc xe đạp trị giá 1,2 triệu đồng, mỗi học sinh xuất sắc ở các
lớp khác một phần quà trị giá 200.000 đồng, đặc biệt những học sinh đạt thành tích
trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp đều được thưởng phần quà trị giá từ 200.000
18


đến 500.000 đồng. Bình quân, mỗi năm các nhà tài trợ đã thưởng cho học sinh giỏi,
học sinh có thành tích xuất sắc với tổng số tiền trên 10 triệu đồng.
9. Làm tốt công tác đánh giá và khen thưởng học sinh giỏi
Một yếu tố không thể thiếu được là động viên, khen thưởng kịp thời đối với
những thành tích xuất sắc của giáo viên và học sinh trong công tác bồi dưỡng học sinh
giỏi. Có như vậy mới khích lệ được phong trào dạy và học trong nhà trường.
- Với học sinh: Những học sinh có thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi
các cấp được tuyên dương và nhận phần thưởng xứng đáng với thành tích đạt được.
- Với giáo viên: Những giáo viên có thành tích cao trong các đợt thi hội thi giáo
viên giỏi, trong công tác bồi dưỡng học sinh giỏi đều được nhận thưởng bằng vật chất
và tinh thần tương xứng với công sức bỏ ra dành cho công tác giáo dục.
Đây là công việc cần thiết để đẩy mạnh phong trào thi đua “dạy tốt – học tốt”
trong tập thể sư phạm nhà trường.

19


IV. HIỆU QUẢ
Qua một số biện pháp chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi ở
trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2 như đã nêu, trường đã từng bước đưa chất lượng bồi

dưỡng học sinh giỏi ngày một nâng cao. Trong 2 năm học gần đây, nhà trường đã có
nhiều học sinh giỏi các cấp. Cụ thể được thống kê ở bảng sau: (Tính chung cả số học
sinh giỏi tham gia giải Toán và Tiếng Anh trên Internet)
Cấp trường

HS đạt giải các cấp

Số HS
Toàn
trường

Số HS
dự thi

Số HS
đạt giải

Cấp TP

Cấp Tỉnh

Cấp Quốc
gia

2011-2012

641

61

43

9

6

2

2012-2013

688

78

49

19

6

Chưa có kết
quả cụ thể

Năm học

Là một trường ven biển, nằm trên địa bàn tương đối khó khăn, thành tích đạt
được trong phong trào học sinh giỏi của nhà trường trong những năm gần đây là rất
đáng tự hào, tạo được niềm tin đối với địa phương và các bậc phụ huynh. Có được kết
quả như vậy là do sự nỗ lực của đội ngũ cán bộ, giáo viên trong nhà trường. Đặc biệt
là nhờ sự quan tâm, chỉ đạo của Phòng Giáo dục – Đào tạo thành phố Nha Trang cũng

như sự ủng hộ nhiệt tình của Ban chấp hành Hội cha mẹ học sinh, các lực lượng giáo
dục và các nhà tài trợ đóng trên địa bàn Phường.

20


PHẦN III. KẾT LUẬN
Giáo dục luôn là yếu tố then chốt thúc đẩy tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước. Thực tế ngày càng khẳng định việc bồi dưỡng học sinh giỏi là một
nhiệm vụ quan trọng trong chiến lược phát triển nhân tài của đất nước.
Trong những năm qua, trường tiểu học Vĩnh Nguyên 2 đã có nhiều cố gắng để
chỉ đạo nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi và đã đạt được một số kết quả
nhất định như đã nêu trên.
Để nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi một trong những biện pháp
quan trọng là Ban giám hiệu nhà trường phải nhận thức được tầm quan trọng của công
tác này, từ đó xây dựng được kế hoạch thật cụ thể, thật chi tiết, tập hợp được đội ngũ
giáo viên giỏi nòng cốt của nhà trường để xây dựng nội dung, chương trình bồi dưỡng
cho phù hợp. Có biện pháp tổ chức thực hiện một cách chu đáo. Xây dựng nhiều hình
thức để khuyến khích, động viên trong phong trào học tập.
Bên cạnh đó, nhà trường cũng phải có sự phối kết hợp chặt chẽ với các bậc phụ
huynh, với địa phương và các lực lượng giáo dục cũng như các nhà tài trợ để có
những hỗ trợ cần thiết cho công tác bồi dưỡng học sinh giỏi.
Nâng cao chất lượng bồi dưỡng học sinh giỏi luôn được các nhà trường và các
nhà quản lý quan tâm. Chính vì vậy vấn đề này cần được bàn bạc, cụ thể hóa nhiều
hơn nữa để có tính khả thi. Cần có những bước đi thích hợp trong tổng thể chiến lược
giáo dục, để có được hiệu quả nhằm phát hiện, bồi dưỡng học sinh năng khiếu, đào
tạo nhân tài cho sự phát triển của đất nước./.

21

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Dự thảo chiến lược phát triển giáo dục – Bộ Giáo dục & Đào tạo
2. Một số vấn đề chung giáo dục tiểu học – Bộ trưởng Trần Hồng Quân
3. Những vấn đề cơ bản về lí luận quản lí giáo dục – Nguyễn Ngọc Quang
4. Các tạp chí giáo dục Tiểu học

HỘI ĐỒNG KHOA HỌC TRƯỜNG
XẾP LOẠI: ………
Nha Trang, ngày 30 tháng 3 năm 2013
TM. HỘI ĐỒNG
CHỦ TỊCH

22