Phản ứng OXH khử luyen thi 2017

Page | 1

CHƯƠNG 4 : PHẢN ỨNG OXY HÓA KHỬ
PHẢN ỨNG OXY HÓA KHỬ là phản ứng trong đó nguyên tử (hay ion) này nhường
electron cho nguyên tử (hay ion) kia.
Trong một phản ứng oxy hóa khử thì quá trình oxy hóa và quá trình khử xảy ra
đồng thời.
Điều kiện để xảy ra phản và chất khử yếu hơn.

I.Chất oxy hóa:
-Là chất nhận electron,kết quả là số ứng oxy hóa-khử là chất oxy hóa mạnh tác
dụng với chất khử mạnh để tạo ra chất oxy hóa
oxy hóa giảm.
VD: ion kim loại có số oxy hóa cao nhất như:Fe3+,Cu2+,Ag+,………
ANION NO3- trong môi trường axit là chất oxy hóa mạnh sản phẩm tạo thành là
NO2,N2,N2O,NO,NH4+).Trong môi trường kiềm thường tạo ra sản phẩm là NH3(thường tác dụng
với kim loại mà oxit hay hidroxit của chúng là chất lưỡng tính).Trong môi trường trung tính thì
xem như không là chất oxy hóa.

H2SO4 đặc là chất oxy hóa mạnh tạo ra sản phẩm là H2S,SO2,S.
MnSO4- hay còn được gọi là thuốc tím KMnO4 trong môi trường H+ tạo Mn2+(không màu hay
hồng nhạt) MnO4- + Cl- + H+ --------------> Mn2+ + Cl2 + H2O
môi trường trung tính tạo kết tủa đen MnO2 MnO4- + SO32- + H2O ------> MnO2 + SO42- +OHtrong môi trường OH- tạo MnO42- màu xanh MnO4- +SO32- +OH- -------> MnO42- + SO42- + H2O

II.Chất khử
-Là chất nhường electron,kết quả là số oxhy hóa tăng.
VD: đơn chất kim loại,đơn chất phi kim(C,S,P,N,…..)
Ion(cation hay anion) như: Fe2+,Cl-,SO32-,……

www.facebook.com/trungtamluyenthiuce

Copyright by UCE Corporation


Page | 2

Sự Oxy hóa
Ta có ví dụ sau: 4Na

+

O2

2Na2O

Sự Khử
Nguyên tử Natri nhường electron:

Na

Na+

1s22s22p63s1

+ 1e

1s22s22p6

Nguyên tử oxy nhận electron:

O2

+

2e

2O2-

1s22s22p4

1s 22s22p6

III.Quá trình oxy hóa (sự oxy hóa)
Theo ví dụ trên

Nguyên tử Natri nhường electron,là chất khử.Sự nhường electron của natri gọi là sự oxy hóa
natri.

Định nghĩa:Sự oxhy hóa(quá trình oxy hóa) một chất là
làm cho nhường electron hay làm tăng số oxy hóa chất đó.

IV.Quá trình khử( sự khử)
Theo ví dụ trên ta có

www.facebook.com/trungtamluyenthiuce

Copyright by UCE Corporation


Page | 3

Nguyên tử oxy nhận electron,là chất oxy hóa.Sự nhận electron của oxy được gọi là sự khử
nguyên tử oxy.

Định nghĩa:Sự khử(quá trình khử) một chất là làm cho
chất đó nhường electron hay làm tăng oxy hóa chất đó.

V.Số oxy hóa
Định nghĩa: số oxy hóa là điện tích nguyên tử(điện tích hình thức)
trong phân tử nếu giả định rằng các cặp electron chung coi như
chuyển hẳn về phía nguyên tử có độ âm điện lớn hơn.
Các quy ước:
Quy ước 1:Số oxy hóa của nguyên tử ở dạng đơn chất bằng 0.
VD: Fe0 ,Al0,H20,Cl20,………

Quy ước 2: trong phân tử hợp chất ,số oxy hóa của kim loại nguyên tử nhóm A là +n,phi kim
nhóm A trong hợp chất với kim loại hoặc hidro là 8-n(trong đó n là số thư tự nhóm).
Kim loại hóa trị 1 là +1:Ag+1Cl;Na2+1SO4,…….
Kim loại hóa trị 2 là +2:Mg+2SO4,Ca2+(NO3)2,…….
Kim loại hóa trị 3 là +3:Al+3Cl3,Fe2(SO4)2,……..
Đối với oxy thường là -2: H2O-2,CO22-,H2SO42-,KNO32-,……..
Riêng H2O2+1 và F2O+2
Của hidro thường là+1:H+1Cl,H2+1S,…….

Quy ước 3: Trong 1 phân tử tổng số oxy hóa của các nguyên tử bằng 0.
VD:tìm số oxi hóa của lưu huỳnh trong H2SO4:2x(+1)+x+4x(-2)=0

x=+6

Tìm số oxy hóa của crom trong K2Cr2O7:2x(+1)+2x+7x(-2)=0

x=+6

Quy ước 4: Với ion mang điện thì tổng số oxy hóa của nguyên tử bằng điện tích ion.
VD:Mg2+ số oxy hóa của Mg là +2;MnO4-số oxy hóa của Mn là:x+4x(-2)=-1

www.facebook.com/trungtamluyenthiuce

Copyright by UCE Corporation

x=+7


Page | 4

VI.Cân bằng phương trình phản ứng oxy hóa khử
B1:Xác định số oxy hóa của các nguyên tố.Tìm ra nguyên tố có số oxy hóa thay đổi.
B2:Viết các quá trình làm thay đổi số oxi hóa.
B3:Xác định hệ số cân bằng sao cho số e cho = số e nhận
B4:Đưa hệ số cân bằng vào phương trình.Hoàn thành phương trình hóa học
VD:
B1:

Cu0 + H0N+5O3-2

Cu+2(N+5O3-2)2 + N+2O-2 +

H2+1O-2
B2 + B3 :

-Quá trình oxy hóa

-Quá trình khử

Cu0 -----------> Cu+2 + 2e x3

N+5 +3e -------> N+2 x2

B4:
3Cu + 4HNO3

3Cu(NO3)2 + 2NO + H2O

VII.Các chú ý để làm bài tập
Khi hoàn thành chuỗi phản ứng tính số oxy hóa để biết đó là phản ứng oxy hóa khử hay không.
Để chứng minh hoặc giải thích vai trò của 1 chất trong phản ứng thì trước hết dùng số oxy hóa
để xác định vai trò và lựa chất phản ứng.
Toán nhớ áp dụng định luật bảo toàn electron dựa trên định luật bảo toàn nguyên tố theo sơ
đồ.

www.facebook.com/trungtamluyenthiuce

Copyright by UCE Corporation