tiết 44 ankađien (ban cơ bản).

GIÁO ÁN HÓA 11 NĂM HỌC : 2008 – 2009
Ngày soạn : 30.12.2008 Ngày dạy : 14.1.2009
TIẾT 44 ANKIEN
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức :
 Hs biết được khái niệm về ankien: công thức chung, đặc điểm cấu tạo, phân loại, đồng
đẳng, đồng phân, danh pháp.
 Tính chất của một số ankien tiêu biểu: buta-1,3-đien và isopren.
 Phương pháp điều chế ankien và ứng dụng của ankien.
 Hs hiểu được vì sao phản ứng của ankien xảy ra theo nhiều hướng hơn so với anken.
2. Kỹ năng :
 Hs vận dụng viết được một số PTHH của các phản ứng liên quan đến ankien.
 Hs vận dụng làm được một số bài tập có liên quan.
II. Chu ẩn bị
 Mô hình phân tử buta-1,3-đien.
 Giáo án, bài tập.
III. Tổ chức hoạt động dạy học
1. Ổn đònh
2. Kiểm tra bài cũ : học sinh hoàn thành chuỗi phản ứng sau: nhôm cacbua → metan → metyl
clorua → etan → eten → etilen glicol

P.E
etylbromua → butan → propen → P.P.
3. Bài mới :
Hoạt động của thầy và trò Nội dung cần đạt
* Hoạt động 1:
- Gv cho thí dụ. Hs nghiên cứu sgk rút ra đònh
nghóa ankien? CTTQ.
- Hs từ đònh nghóa và thí dụ hãy cho biết
ankien có mấy loại. Loại nào là quan trọng
nhất.

- Gv hướng dẫn Hs gọi tên ankien.
I. Đònh nghóa và phân loại
1. Đònh nghóa
-Ankien (điolefin) là những hiđrocacbon mạch hở
có 2 liên kết đôi C = C trong phân tử.
- Thí dụ: CH
2
= C = CH
2
(propien) anlen.
CH
2
= C = CH – CH
3
buta-1,2-đien
CH
2
= CH – CH = CH
2
buta-1,3-đien.
CH
2
= C
CH
3
CH = CH
2
2-metylbuta-1,3-đien
(isopren)
- Công thức phân tử chung của các ankien là:

C
n
H
2n-2
(n
≥
3).
2. Phân loại: có 3 loại
- Ankien có 2 liên kết đôi cạnh nhau
+ Thí dụ: CH
2
= C = CH
2
anlen
- Ankien có 2 liên kết đôi cách nhau 1 liên kết
đơn được gọi là ankien liên hợp.
+ Thí dụ: CH
2
= CH – CH = CH
2

buta-1,3-đien (đivinyl).
GIÁO ÁN HÓA 11 NĂM HỌC : 2008 – 2009
Ngày soạn : 30.12.2008 Ngày dạy : 14.1.2009
* Hoạt động 2:
- Gv hướng dẫn Hs viết PTPƯ của buta-1,3-
đien với H
2
, Br
2

, HX
- Gv cho biết tỉ lệ % sảnphẩm cộng 1,2 và 1,4
- Gv lưu ý : ở nhiệt độ thấp ưu tiên tạo thành
sản phẩm cộng -1,2; ở nhiệt độ cao ưu tiên
tạo thành sản phẩm cộng -1,4.
- Gv chú ý cho Hs phản ứng cộng HX tuân
theo quy tắc cộng mac – côp – nhi – côp.
- Ankien có 2 liên kết đôi cách nhau từ 2 liên kết
đơn trở lên.
+ Thí dụ: CH
2
= CH – CH
2
– CH = CH
2
Penta-1,4-đien
- Các ankien liên hợp như : buta-1,3-đien và
isopren có nhiều ứng dụng trong thực tế.
II. Tính chất hóa học
1. Phản ứng cộng
a. Cộng hiđro
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ H
2

Ni, t

0
CH
3
CH
2
CH
2
CH
3
b. Cộng brom
* Cộng 1,2
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ Br
2
-80
0
C
CH
2
= CH
CH
Br
CH
2
Br
(sản phẩm chính)

3,4-đibrombut-1-en
* Cộng 1,4
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ Br
2
40
0
C
CH
2
Br
CH = CH
CH
2
Br
1,4-đibrombut-2-en
(sản phẩm chính)
* Chú ý: Ở nhiệt độ thấp ưu tiên tạo thành sản
phẩm 1,2 ở nhiệt độ cao tạo thành sản phẩm cộng
1,4.
* Cộng đồng thời vào 2 liên kết đôi
CH
2
= CH
CH CH
2

+ 2Br
2
CH
2
Br
CH
Br
CH
Br
CH
2
Br
1,2,3,4-tetrabrombutan
c. Cộng hiđro halogenua
* Cộng 1,2
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ HBr
CH
Br
CH
3
(sản phẩm chính)
3-brombut-1-en
CH
2
= CH

-80
0
C
* Cộng 1,4
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ HBr
40
0
C
CH
3
CH = CH
CH
2
Br
1-brombut-2-en
(sản phẩm chính)
GIÁO ÁN HÓA 11 NĂM HỌC : 2008 – 2009
Ngày soạn : 30.12.2008 Ngày dạy : 14.1.2009
* Hoạt động 3:
- Gv hướng dẫn Hs viết PTPƯ trùng hợp buta-
1,3-đien và isopren.
- Gv chú ý cho Hs phản ứng trùng hợp chủ
yếu theo kiểu cộng 1,4 tạo ra polime còn một
liên kết đôi trong phân tử.
* Hoạt động 4:

- Hs lên bảng viết và cân bằng phản ứng oxi
hóa hoàn toàn.
- Gv chú ý cho Hs các ankien cũng làm mất
màu dd thuốc tím giống như anken.
* Hoạt động 5
- Hs viết PTPƯ điều chế buta-1,3-đien và
isopren trong công nghiệp
- Hs nghiên cứu sgk cho biết ứng dụng của
ankien.
2. Phản ứng trùng hợp
nCH
2
= CH
CH = CH
2
t
0
,P,xt
)
(
CH
2
CH = CH
CH
2
n
polibutien
Cao su buna
t
0

,P,xt
nCH
2
= C
CH
3
CH = CH
2
( )
CH
2
C = CH
CH
2
CH
3
n
poliisopren
cao su isopren

3. Phản ứng oxi hóa
a. Phản ứng oxi hóa hoàn toàn
C
n
H
2n – 2
+
3n - 1
2
O

2

0
t
→
nCO
2
+ (n -1)H
2
O
2C
4
H
6
+ 11O
2

0
t
→
8CO
2
+ 6H
2
O
b. Phản ứng oxi hóa không hoàn toàn:
Buta-1,3-đien và isopren cũng làm mất màu dung
dòch KMnO
4
tương tự anken.

III. Điều chế
1. Điều chế buta-1,3-đien từ C
4
H
10
hoặc C
4
H
8
CH
3
CH
2
CH
2
CH
3
t
0
,xt
CH
2
= CH
CH = CH
2
+ 2H
2
2. Điều chế isopren bằng cách hiđro của isopentan
t
0

,xt
CH
3
CH
CH
3
CH
2
CH
3
CH
2
= C
CH
3
CH = CH
2
+ 2H
2
IV. Ứng dụng: SGK.
IV. Củng cố rút kinh nghiệm
4. Củng cố :
5. Rút kinh nghiệm :
…………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..

……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
………………………………………………………………………………………………………………..