Chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND lào

NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN
Đề tài luận án: Chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào
Chuyên ngành: Kinh doanh thương mại (Kinh tế và quản lý thương mại)Mã số: 62.34.01.21
Nghiên cứu sinh:Mai Yayongyia

Mã NCS: NCS32.03TMB1

Người hướng dẫn: 1. PGS.TS. Phan Tố Uyên 2. TS. Nguyễn Việt Cường
Cơ sở đào tạo: Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
Những đóng góp mới về mặt học thuật, lý luận
Từ lý luận về chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa, Luận án đã phân tích làm sáng tỏ những
tác động to lớn của chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia nói chung và đối với
CHDCND Lào nói riêng cụ thể là :
(1) Chỉ ra sự cần thiết của chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa và những tác động của
chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia, làm nổi bật, vai trò và tầm quan trọng của
chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa, đặc biệt là đối với các nước kém phát triển như CHDCND
Lào trong điều kiện là thành viên của Tổ chức thương mại thế giới (WTO).

(2) Xuất phát từ bối cảnh quốc tế và trong nước, Luận án đã chỉ rõ chính sách nhà nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa phải theo kịp quá trình tự do hóa thương mại toàn cầu với sự gia tăng các yếu tố
tri thức trong sản phẩm xuất khẩu. Bên cạnh đó việc xây dựng triển khai quy hoạch, kế hoạch phát
triển xuất khẩu trên thực tế của CHDCND Lào còn chậm trễ dẫn đến bị động, lúng túng trong việc
xây dựng quy trình chính sách, thực thi chính sách và đánh giá chính sách nhà nước hỗ trợ xuất
khẩu của Lào.
(3) Luận án đã chỉ rõ những điểm hợp lý trong việc hoàn thiện và thực thi chính sách của Lào
đã được điều chỉnh từng bước và đáp ứng với yêu cầu phát triển của đất nước, phù hợp với các quy
định của WTO và thông lệ quốc tế. Bên cạnh đó luận án cũng chỉ ra những bất cập trong hoạch
định chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu của Lào có tính rõ ràng, minh bạch không cao. Việc xây
dựng triển khai quy hoạch, và thực thi chưa gắn kết chặt chẽ.
Những đề xuất mới rút ra từ kết quả nghiên cứu

(1) Luận án xác định cần đẩy nhanh quá trình đàm phán để ký kết Hiệp định thương mại Lào với
các nước để tận dụng ưu đãi chính sách nhập khẩu của các nước xuất khẩu tới trong việc giảm và
xóa bỏ rào cản thuế quan với một số mặt hàng chủ lực của Lào như dệt may, nông sản, thủ công mỹ
nghệ… khi xuất khẩu sang các nước. Đây là điều kiện tiên quyết để hoàn thiện và đổi mới chính
sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của Lào trong thời gian tới.
(2) Luận án cho rằng, việc hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của Lào cần
phải tạo ra cơ chế phối hợp chặt chẽ và hiệu quả giữa các Bộ, Ban, Ngành từ Trung ương đến địa
phương trong xây dựng, hoạch định và thực thi chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa.
(3) Giám sát chặt chẽ và tạo sự phối hợp giữa xây dựng chính sách và thực thi chính sách nhà nước
hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa theo hướng tuân thủ các nguyên tắc thị trường, phù hợp với các thông lệ
và chuẩn mực quốc tế.


Người hướng dẫn

Nghiên cứu sinh

(Đã ký)

(đã ký)

PGS.TS. Phan Tố Uyên

Mai Yayongyia

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu và trích
dẫn nêu trong luận án hoàn toàn trung thực. Các kết quả nghiên cứu của luận án chưa
từng được người khác công bố trong bất kỳ công trình nào.
Hà Nội, ngày

tháng

Tác giả luận án

năm 2016


ii

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................
i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT...................................................................
v
DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ..............................................................
viii
LỜI MỞ ĐẦU........................................................................................
1
CHƯƠNG 1:NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH
SÁCH NHÀ
NƯỚC HỖ TRỢ XUẤT KHẨU HÀNG HÓA CỦA CÁC QUỐC GIA............
10
1.1Những vấn đề cơ bản về chính sách Nhà nước hỗ trợ xuất
khẩu hàng hóa của
các quốc gia.......................................................................................
10
1.1.1Khái niệm, căncứhình thành chính sách và sự cần thiết khách
quancủa chính
sách Nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia.....................................

10
1.1.2Cơ sở lựa chọn chính sách.................................................................................
20
1.1.3Vai trò của chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa.............................
25
1.2Các chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của
các quốc gia.......................................................................................
28
1.2.1Chính sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa................................................
28
1.2.2Chính sách thuế hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa.......................................................
31
1.2.3 Chính sách phát triển thị trường, xúc tiến thương mại hỗ trợ xuất
khẩuhànghóa32
1.2.4Chính sách thương nhân hỗ trợ xuất khẩuhàng hóa..........................................
34
1.2.5Chính sách đầu tư hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa....................................................
36


1.2.6Chính sách ruộng đất hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa..............................................
37
1.2.7Chính sách mặt hàng hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa...............................................
38
1.3Các nhân tố ảnh hưởng đến chính sách nhà nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa
của các quốcgia.................................................................................
40
1.3.1 Nhân tố về chính trị...........................................................................................
40

1.3.2 Nhân tố về kinh tế.............................................................................................
41
1.3.3 Nhân tố về xã hội..............................................................................................
42
1.3.4 Nhân tố bối cảnh kinh tế quốc tế và thị trường xuất khẩu...............................
43
1.4Kinh nghiệm quốc tế về chính sách nhà nước hỗ trợ xuất
khẩu hàng hóa của
một số quốc gia và bài học kinh nghiệm cho CHDCND Lào...............
44
1.4.1 Kinh nghiệm của Thái Lan về chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu
hàng hóa . 44
1.4.2Kinh nghiệm của Việt Nam...............................................................................
46
1.4.3Kinh nghiệm của Trung Quốc............................................................................
49
1.4.4Kinh nghiệm của Nhật Bản và Hàn Quốc.........................................................
52
1.4.5Bài học rút ra cho nước CHDCND Lào.............................................................
53
KẾT LUẬN CHƯƠNG 1...............................................................................................
56


iii
CHƯƠNG2:THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH NHÀ NƯỚC HỖ
TRỢ XUẤT
KHẨUHÀNG HÓA CỦA NƯỚC CHDCNDLÀO........................................
57
2.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội của nước CHDCND

Lào.....................................................................................................
57
2.1.1Đặc điểm về điều kiện tự nhiên của nước CHDCND Lào...............................
57
2.1.2Đặc điểm kinh tế - xã hội của nước CHDCND Lào.........................................
58
2.2 Thực trạng xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào.............
60
2.2.1 Tình hình xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào.................................
60
2.2.2Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực........................................................................
64
2.2.3Thực trạng thị trường xuất khẩu hàng hóa của CHDCND Lào.......................
69
2.3 Phân tích thực trạng chính sách nhà nước hỗ trợ xuất
khẩu hàng hóa của
nước CHDCND Lào.............................................................................
75
2.3.1 Chính sách tín dụng hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước
CHDCNDLào.................................................................................................................
75
2.3.2Chính sách thuế hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào............
79
2.3.3Chính sách phát triển thị trường, xúc tiến thương mại hỗ trợ xuất
khẩu hàng
hóa của nước CHDCND Lào.....................................................................................
82
2.3.4Chính sách thương nhân hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước
CHDCND Lào 90
2.3.5Chính sách đầu tư hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND

Lào...................................................................................................................................
93
2.3.6Chính sách ruộng đất hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước
CHDCND Lào................................................................................................................


95
2.3.7 Chính sách mặt hàng hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước
CHDCND Lào................................................................................................................
97
2.4Phân tích kết quả điều tra mức độ ảnh hưởng của chính
sách nhà nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào....................................
100
2.4.1Kích thước mẫu điều tra..................................................................................
101
2.4.2Phân tích thống kê mô tả.................................................................................
101
2.5Những kết luận đánh giá qua phân tích thực trạng chính
sách nhà nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào...................................
103
2.5.1Kết quả đạt được của chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng
hóa của nước
CHDCNDLào..........................................................................................................
103
2.5.2 Những hạn chế của chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa
của nước
CHDCNDLào..........................................................................................................
106

2.5.3Nguyên nhân của những hạn chế...................................................................
110
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2............................................................................................
113
CHƯƠNG 3:ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN
THIỆN CHÍNH
SÁCHNHÀ NƯỚC HỖ TRỢ XUẤT KHẨU HÀNG HÓA CỦA
NƯỚC
CHDCND LÀO TRONG ĐIỀU KIỆN LÀ THANH VIÊNCỦATỔ
CHỨC
THƯƠNG MẠI THẾ GIỚI (WTO)........................................................
114
3.1Những quy định của WTO về hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa
và những cam kết
của CHDCND Lào với WTO về hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa..............
114


iv
3.1.1Những quy định của WTO về hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa...............................
114
3.1.2 Những cam kết của nước CHDCND Lào với WTO về hỗ trợ xuất
khẩu hàng
hóa.............................................................................................................................
115
3.2Quan điểm và định hướng hoàn thiện chính sách nhà
nước hỗ trợ xuất khẩu
hàng hóa của nước CHDCND Lào đến năm 2025.............................
119
3.2.1Quan điểm hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng

hóa của
nước CHDCND Lào trong điều kiện là thành viên củaWTO................................
119
3.2.2Định hướng hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng
hóa của
nước CHDCND Lào trong điều kiện là thành viên của WTO...............................
121
3.3Giải pháp hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ trợ xuất
khẩu hàng hóa của
nước CHDCND Lào tầm nhìn đến năm 2025....................................
124
3.3.1Xây dựng và triển khai hiệu quả các chính sách tín dụng xuất khẩu phù
hợp.................................................................................................................................
124
3.3.2Hoàn thiện chính sách thuế hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa phù hợp với
những cam
kết của WTO.............................................................................................................
126
3.3.3Xây dựng chương trình nhận dạng thương hiệu hàng hóa xuất khẩu
của
Lào
trên thị trường thế giới thông quaxúc tiến thương mại hỗ trợ xuất khẩu
hàng hóa 127
3.3.4Hoàn thiện chính sách phát triển thị trường xuất khẩu hàng hóa và
xây dựng
chính sách bán hàng.................................................................................................
131
3.3.5Hoàn thiện chính sách quản lý xuất khẩu hàng hóa phù hợp với

điều kiện hội
nhập và cam kết của WTO.......................................................................................
134
3.3.6Xây dựng chiến lược mặt hàng xuất khẩu chủ lực, xác định đúng
đắn các mặt
hàng xuất khẩu chiến lược qua từng thời kỳ...........................................................
136
3.4Một số kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp
hoàn thiện chính sách
nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào.........
140
3.4.1Một số điều kiện để thực hiện giải pháp hoàn thiện chính sách nhà
nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào.........................................................
140
3.4.2Một số khuyến nghị với các doanh nghiệp.....................................................
144
KẾT LUẬN CHƯƠNG 3......................................................................
148
KẾT LUẬN..........................................................................................
149
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ CỦA
TÁC GIẢ TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


v

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
Chữ viết tắt

tiếng Anh

Tên đầy đủ tiếng Việt

Tên đầy đủ

AFTA
ASEAN

Khu vực mậu dịch tự do

toàn cầu

APEC
châu Á -

Diễn đàn hợp tác kinh tế

GTAP
Dự
án phân tích thương
mại toàn cầu

Thái Bình Dương
CEPT
hiệu lực

Biểu thuế quan ưu đãi
chung

GTGT
trị gia tăng

Giá

CHDCND Lào
Lào

Cộng hòa Dân chủ Nhân dân

HTX
tác xã

Hợp

CHXHCN

Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa

Hệ

CNH - HĐH
hóa

Công nghiệp hóa - Hiện đại

HS
thống Hài hòa

CSTMQT

tế

Chính sách thương mại quốc

ĐNDCM Lào
Lào

Đảng Nhân dân cách mạng

EHP

Chương trình thu hoạch sớm

EIF
thương

Dự án hội nhập quốc tế về
mại giai đoạn cải thiện

EU

Liên minh Châu Âu

FDI

Đầu tư trực tiếp nước ngoài

FOB

Hình thức bán giao hàng

GATT
quan và

Hiệp định chung về thuế
mậu dịch

GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

GNP

Tổng sản phẩm quốc gia

GTAP

Dự án phân tích thương mại

IF
Dự
án hội nhập quốc tế về
thương
mại
IMF
tiền tệ quốc tế

Quỹ

ASEAN Free Trade Area

Gross

Asia-Pacific

Production

Economic Cooperation

Common

Effective preferential Taxes

National

Global

Trade
Analysis

Lao PDR
Project

Socialist Republics
Industrialization
Modernization

Global

-

Trade
Analysis

International Trade Policy

Project

Lao Peoples’ Revolutionary

Value

Party

Tax

Early Harvest Program

Cooperative

The

Harmonized System

Enhance

Integrated Framework

added

European Union
Foreign Direct Investment Free On Board

Intergrated

General Agreement on Tariff and Trade

Framework

Gross

Domestic

Production
International Money Fund


vi
phá
ISO

Hiệp hội Tiêu chuẩn quốc tế

t
triể

ITC

Trung tâm thương mại quốc tế

n

KH&CN

Khoa học công nghệ

US

KTQT

Kinh tế quốc tế

D

KT - XH

Kinh tế - Xã hội

L/C

Thanh toán tín dụng thư

Đô

LDC

Quốc gia kém phát triển

la

MFN

Quy chế tối huệ quốc

Mỹ

MUTRAP
biên

Dự án hỗ trợ thương mại đa

NAFTA
Bắc Mỹ

Hiệp định thương mại tự do

NTR
thường

Quy chế thương mại bình

ODA

Viện trợ phát triển chính thức

RCA

Lợi thế so sánh hiện hữu

SCM

Supply Chain Management

TBT
trong

Hiệp định hàng rào kỹ thuật
thương mại

TMQT

Thương mại quốc tế

TTĐB

Thuế tiêu thụ đặc biệt

TRIMs
đầu tư

Hiệp định về các biện pháp
liên quan đến thương mại

UNCTD
thương

Tổ chức Liên Hiệp quốc về
mại

và


International
International

Technical Barriers to
trade

Standard Organization
trade

Center

Science

and

Technology International Economy Socio Economics
Letter of Credit
Low development country Most Favored Nation

International Trade
Special Consumption Tax
Trade - Related

Multilateral Trade Assistance Project

Investment Measures

North American Free Trade Agreement

United

Normal Trade Relations

Conference on Trade and

Official

Development Assistance

Development

Revealed

Comparative Advantage

Dollar

Nations
United

Trợ cấp và các biện pháp đối kháng
VAT

Thuế giá trị gia tăng

Value added tax

WB

Ngân hàng thế giới

World Bank

WTO
Organization

Tổ chức Thương mại thế giới

World Trade

XNK

Xuất nhập khẩu

Im port - Export


vii
DANH MC CH VIT TT TING LO
DCH SANG TING VIT V TING ANH
Ting Lo
ĂÔ

Ting Vit
B Ti chớnh

Ting Anh

Ministry of Finance

-Ư--Đ

Quc Hi

National Assembly of Lao

-Ư- - ỡắá

Cụng hũa Dõn ch Nhõn dõn Lo

Lao Peoples Democratic
Republic

òă

Th tng Chớnh ph

Prime Minister

-ờ-ạỡ

Ngõn hng nh nc Lo

Bank of Lao

ỡđ

Chớnh ph

Government

-Ê

B Cụng thng

Ministry of Commerce and
Industry

Ê-ò

Thng mi trong nc

Domestic Trade

Ă-Â-

Xut - nhp khu

Export - Import


viii

DANH MỤC BẢNG, BIỂU ĐỒ

Bảng 2.1: Tổng kim ngạch xuất - nhập khẩu và tốc độ tănggiai đoạn 20012014 của
nước CHDCND Lào........................................................................................................
61

Bảng 2.2: Tình hình xuất khẩu một số hàng hóa chủ lực của Làogiai đoạn từ
2002 đến
2014.................................................................................................................................
64
Bảng 2.3: Cơ cấu thị trường xuất khẩu của nước CHDCND Lào giai đoạn 2005 2014.................................................................................................................................
71
Biểu đồ 2.l: Kim ngạch xuất khẩu dệt may qua các năm.................................................
66
Biểu đồ 2.2: Kim ngạch xuất khẩu Cà phê của CHDCND Làogiai đoạn 20062014.................................................................................................................................
67
Biểu đồ 2.3: Kim ngạch xuất khẩu Lúa gạo của CHDCND Làogiai đoạn 20062014.................................................................................................................................
69


1

LỜI MỞ ĐẦU
1. Sự cần thiết của đề tài luận án
Quá trình quốc tế hóa tiếp tục diễn ra với quy mô ngày càng lớn, tốc
độ

ngày

càng cao trong tất cả các lĩnh vực của đời sống kinh tế thế giới: trong sản
xuất,

thương

mại, đầu tư, tài chính, các hoạt động dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục đào tạo,
văn

hóa...

Thông qua các hoạt động trên các nước xích lại với nhau hơn, gắn bó với
nhau

nhiều

hơn.Chính điều đó làm cho nền kinh tế thế giới trở thành một chỉnh thể
thống

nhất,

trong đó mỗi quốc gia là bộ phận không tách rời và tùy thuộc vào nhau.Sự
biến

động

xảy ra ở bất kỳ nước nào đó tất yếu sẽ dẫn tới sự tác động tới các quốc gia
khác

trên

thế giới. Đặc điểm này đặt ra một yêu cầu tất yếu là mỗi quốc gia cần phải
mở

cửa

ra

thị trường thế giới và chủ động tham gia vào phân công lao động quốc tế,
phát

triển

kinh tế đối ngoại để có được một khuôn khổ phù hợp cho sự phát triển.
Từ một nền kinh tế “tự cung, tự cấp”, đến nay nền kinh tế CHDCND
Lào

đã

có

những bước phát triển vượt bậc, trong năm năm trở lại đây, Lào là một
trong

số

ít

các

quốc gia liên tục đạt tốc độ tăng trưởng kinh tế cao(hơn 7% một năm).
Trong

năm

2013 với tốc độ phát triển kinh tế đạt được 7,9%/năm, trong đó lĩnh vực
nông

lâm

3,6%, công nghiệp 13,7%, dịch vụ 7,8%. Bên cạnh đó tổng sản phẩm quốc


nội

đầu

người năm 2013 - 2014 đạt 1.628 USD/năm, cơ cấu kinh tế có sự phát triển
vượt

bậc,

trong năm 2014 ngành nông - lâm chiếm 23,5% của GDP, ngành công
nghiệp

chiếm

33,2% của GDP, ngành dịch vụ chiếm 37,4% của GDP, và kim ngạch xuất
khẩu

năm

2014 đạt3.433.709.669 USD và năm 2015 là 3.426.070.504 USD. Cơ cấu
hàng

hóa

xuất khẩu cũng đã có sự thay đổi đáng kể, trong đó các mặt hàng xuất

khẩu

truyền

thống trước kia như lương thực, thực phẩm thô chưa qua chế biến, đồ hút,
đồ

uống,

nguyên liệu thô và khoáng sản có sức cạnh tranh kém và ngày càng mất
giá

nay

đã

giảm dần tỷ trọng, tăng dần tỷ trọng các sản phẩm xuất khẩu đã qua chế
biến,

có

hàm

lượng khoa học công nghệ cao, sức cạnh tranh mạnh mẽ. Trong đó các mặt
hàng

xuất

khẩu chủ lực là Cà phê, hàng nông sản, điện, khoáng sản, sản phẩm gỗ, dệt
may

và

mặt hàng khác.
Để hoạt động xuất khẩu của các doanh nghiệp trong nước có thể
phát

huy

hết

nội lực thì các công cụ chính sách của nhà nước là vô cùng cần thiết và đặc
biệt

là

các

chính sách hỗ trợ xuất khẩu, có thể thấy rằng mục tiêu các chính sách hỗ
trợ

và

định

hướng phát triển của nước CHDCND Lào ngày càng dần được hoàn thiện
phù hợp với


2

sự phát triển của đất nước và với thông lệ quốc tế. Hiện nay, nhiều chính
sách

đưa

ra

từ khi đất nước đi vào đổi mới đã bộc lộ nhiều hạn chế chưa thực sự phù
hợp

với

sự

phát triển không ngừng của thế giới, và các chính sách đòi hỏi phải cần
được

bổ

sung

và điều chỉnh để thích hợp với xu hướng phát triển của thế giới. Trong
khi

kinh

tế

trong nước và thế giới luôn luôn biến động không ngừng, thì không thể
duy

trì

mãi

một chính sách, mỗi thời kì hay giai đoạn nhất định thì đất nước lại theo
đuổi

những

mục tiêu khác nhau, mỗi mục tiêu yêu cầu có những chính sách phù hợp
hơn.

Đặc

biệt

trong bối cảnh CHDCND Lào đã trở thành thành viên của WTO; nhận thức
được

vấn

đề này, CHDCND Lào đã hình thành một hệ thống chính sách và chương
trình

hỗ

trợ

xuất khẩu hàng hóa phù hợp với hoàn cảnh đất nước nhằm thúc đẩy xuất

khẩu

của

doanh nghiệp trong nước. Tuy nhiên, xây dựng hệ thống chính sách phù
hợp,

hiệu

quả

cao là công việc khá phức tạp, đòi hỏi nhiều thời gian, công sức và sự nỗ lực
của

nhiều

ngành, nhiều cấp, nhiều tổ chức và nhiều người cùng tham gia với sự quan
tâm

hỗ

trợ

đặc biệt của Nhà nước. Những khía cạnh này có ảnh hưởng nhiều tới sự phát
triển

kinh

tế và xã hội, có ý nghĩa lớn với các hoạt động thực tiễn. Vì vậy, việc tiếp
tục

hoàn

thiện chính sách nhà nước nhằm hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa

ở nước


CHDCND

Lào

là

một vấn đề cấp bách hiện nay.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và tự do hóa thương mại hiện nay, hoạt
động

xuất

khẩu đã và đang là động lực tăng trưởng và phát triển kinh tế xã hội của mọi
quốc

gia,

từ các nước đang phát triển đến các nước phát triển. Có thể nói, đẩy mạnh
xuất

khẩu

trở thành mục tiêu sống còn của tất cả các quốc gia. Tuy nhiên, để đạt
được

mục

tiêu

này, sự can thiệp của nhà nước thông qua các chính sách hỗ trợ xuất khẩu
là

nhu

cầu

tất yếu. Nếu không có sự hỗ trợ, định hướng và khuyến khích của nhà
nước

thì

các

doanh nghiệp, đặc biệt của các nước đang phát triển khó có thể thành
công

trên

thị

trường thế giới. Nhưng chính sách hỗ trợ xuất khẩu của các quốc gia, một
mặt

vừa

phải đáp ứng mục tiêu quốc gia trong việc định hướng thị trường và mặt
hàng,

vừa

không được trái với các cam kết và thông lệ quốc tế. Đối với nước
CHDCND

Lào,

là

một nước đi sau mới gia nhập WTO, kinh nghiệm chưa nhiều nhưng lại
có

nhiều

hạn chế về năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, chính sách hỗ trợ xuất
khẩu

của

chính phủ Lào càng trở nên khó khăn. Do đó, đề tài nghiên cứu luận án có
ý

nghĩa

cấp bách vả về lý luận và thực tiễn Vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài: “Chính
sách

nhà

nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào”
làm

nghiên

luận án tiến sỹ của mình.

cứucho


3

2 Tổng quan các công trình khoa học liên quan đến đề
tài
2.1 Các công trình trên thế giới
Phát triển hoạt động xuất khẩu hàng hóa và những chính sách của nhà
nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa đã được nhiều công trình trong nước và trên
thế giới nghiên cứu liên quan đề cập tới các mức độ và nội dung khác nhau cả
về mặt lý luận và thực tiễn.
“The key issues of the improvement of export promotion policy at
the

macro-

and micro levels “ của tác giả Karen Grigoryan (năm 2008 Armenian State

University
of Economics, Yerevan, Armenia). Đề tài nghiên cứu chính sách hỗ trợ
xúc

tiến

hoạt

động xuất khẩu hàng hóa ở cấp vĩ mô và vi mô. Những vấn đề còn tồn tại
trong

hoạt

động xúc tiến thương mại của chính phủ ảnh hưởng đến hiệu quả hỗ trợ của
hoạt

động

xuất khẩu. Tìm ra nguyên nhân. Tuy nhiên nghiên cứu không tiếp tục đưa
ra

những

kiến nghị về mặt giải pháp để hoàn thiện chính sách hỗ trợ xúc tiến hoạt
động

xuất

khẩu hàng hóa.
Sách tham khảo về “Nâng cao sức cạnh tranh của nền

kinh tế Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế“
(2003) của GS.TS Chu Văn Cấp (chủ biên), đã nghiên cứu khả năng cạnh
tranh của một số mặt hàng xuất khẩu như gạo, chè, cà phê, thủy sản cho
đến năm 1999 dựa trên các tiêu chí về chi phí sản xuất, giá xuất khẩu, chất
lượng và uy tín sản phẩm, thị trường tiêu thụ v.v..
Cuốn sách “ phát huy lợi thế so sánh để đẩy mạnh tăng trưởng của
Việt

Nam

trong điều kiện hiện nay “ của PGS.TS Võ Văn Đức - nhà xuất bản chính
trị

quốc

gia


năm 2004. Phân tích lợi thế của Việt Nam và đề xuất những giải pháp để
đẩy

mạnh

xuất khẩu của Việt Nam. Tác giả đã hệ thống hóa các lý thuyết về lợi thế so
sánh,

như

lý thuyết lợi thế tuyệt đối, lý thuyết H-O và một số lý thuyết thương mại
quốc

tế

hiện

đại, phân tích những lợi thế tuyệt đối của Việt Nam trong xuất khẩu. Kết
quả

của

hoạt

động xuất khẩu và giải pháp thúc đẩy hoạt động xuất khẩu của Việt Nam.
“Hoàn thiện chính sách thương mại quốc tế của Việt Nam trong điều
kiện hội nhập kinh tế quốc tế” luận án tiến sỹ của TS. Mai Thế Cường
(2006); luận án đã trình bày khái quát những cải cách về thương mại trong
quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Chính phủ Việt Nam. Luận án đã đề
cập đến chính sách thương mại quốc tế nói chung của Việt Nam trong bối
cảnh hội nhập, còn đi nghiên cứu sâu về chính sách thúc đẩy sang một thị
trường cụ thể trong bối cảnh hội nhập vào Tổ chức Thương mại thế giới thì
luận án chưa đề cập tới.
Luận án tiến sĩ của TS. Nguyễn Thị Thúy Hồng (2014) “Chính sách
thúc

đẩy

xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào thị trường EU trong điều kiện tham
gia vào

4
WTO”. Trong đó, đã nghiên cứu và làm rõ thêm những vấn đề lý luận về
chính

sách

thức đẩy xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào thị trường EU trong điều
kiện

tham

gia

vào WTO, phân tích đúng và khách quan hiện trạng chính sách thúc đẩy
xuất

khẩu

hàng hóa của Việt Nam vào thị trường EU trong thời gian qua. Từ đó, đề
xuất

một

số

quan điểm và giải pháp hoàn thiện chính sách thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa
của

Việt

Nam vào thị trường EU.
Luận án tiến sĩ của TS. Lê Thanh Bình (2010) “Công nghiệp hóa
hướng về xuất khẩu của Thái Lan, kinh nghiệm và khả năng vận dụng vào
Việt Nam”, Luận án làm rõ thực trạng quá trình công nghiệp hóa hướng về
xuất khẩu của Thái Lan, qua đó rút ra bài học kinh nghiệm và khả năng vận
dụng vào tiến trình công nghiệp hóa của Việt Nam. Luận án đã chỉ ra được mô
hình công nghiệp hóa của Thái Lan từ một nước nông nghiệp phát triển theo
hướng chuyên canh và hướng vào xuất khẩu và nhà nước luôn đóng vai trò
quan trọng trong quá trình công nghiệp hóa nông nghiệp.
Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ năm 1998 “Cơ sở khoa học về
chiến

lược

hỗ trợ xuất khẩu cho các hợp tác xã và các doanh nghiệp vừa và nhỏ
của

Việt

Nam”,Tác giả Vũ Lưu. Đề tài đã khái quát thực trạng hoạt động xuất khẩu
nói

chung

và hoạt động xuất khẩu nói riêng của các hợp tác xã và doanh nghiệp vừa
và

nhỏ

tại

Việt Nam. Cơ sở khoa học về chiến lược hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa, từ
đó

đưa

ra

những kiến nghị nhằm thực hiện thành công chiến lược hỗ trợ xuất khẩu
hàng hóa.
Ngoài ra, còn rất nhiều các công trình nghiên cứu khoa học khác đã


nghiên cứu từng loại nông sản xuất khẩu của Việt Nam trong thời gian qua
như: “Nâng cao sức cạnh tranh một số mặt hàng nông sản xuất khẩu chủ
yếu của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế” - Luận án tiến
sỹ của PGS.TS Ngô Thị Tuyết Mai. “Lúa gạo Việt Nam trước thiên niên kỷ
mới - hướng xuất khẩu” của TS. Nguyễn Trung Văn; “Cà phê Việt Nam và
khả năng cạnh tranh trên thị trường thế giới” của TS. Nguyễn Tiến Mạnh;
“Cây chè Việt Nam: Năng lực cạnh tranh xuất khẩu và phát triển” của TS.
Nguyễn Hữu Khai; “Một số giải pháp phát triển xuất khẩu cao su tự nhiên
của Việt Nam đến năm 2010”, của Bộ Công thương v.v..

2.2 Các công trình trong nước
Trong nhiều năm trở lại đây đã có nhiều đề tài, dự án của các Bộ,
ngành,

viện

nghiên cứu đã tiến hành nghiên cứu các vấn đề thuộc về chính sách hỗ trợ

xuất

khẩu

hàng hóa trên những khía cạnh và mức độ khác nhau. Trong đó trước hết
phải

kể

đến các công trình nghiên cứu xây dựng chiến lược phát triển thương mại
trong

giải

đoạn 2001-2005, 2010 - 2020 với chiến lược đẩy mạn xuất khẩu và hợp tác
quốc


5
tế CHDCND Lào, chiến lược thương mại biên giới, chiến lược dịch vụ
tạm

nhập,

tái xuất.
Luận án tiến sỹ: “Hoàn thiện chính sách thương mại quốc tế của nước
Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đến năm 2020”(2011) của tác giả
TS. Phongtisouk Siphomthaviboun. Luận án đã nghiên cứu một cách hệ
thống chính sách thương mại quốc tế của Lào trong điều kiện hội nhập
KTQT, và đề xuất một số quan điểm và giải pháp hoàn thiện chính sách

thương mại quốc tế của Lào, luận án thực hiện hệ thống hóa các vấn đề lý
luận trong đó chú trọng xây dựng một khung phân tích thống nhất; nghiên
cứu thực trạng hoàn thiện chính sách TMQT của Lào; xem xét kinh
nghiệm hoàn thiện chính sách này của một số quốc gia.
Luận án tiến sỹ “Phát triển thị trường xuất khẩu hàng hóa của nước
CHDCND
Lào đến năm 2020” (2011) của tác giả TS. Phoxay Sitthisonh. Từ việc
nghiên

cứu

và

đánh giá thực trạng thị trường xuất khẩu hàng hóa của Lào những năm gần
đây

luận

án đã chỉ ra một số nguyên nhân chủ yếu dẫn đến những bất cập trong phát
triển

thị

trường xuất khẩu hiện nay của Lào. Luận án đã đề ra bốn nhóm giải
pháp

có

tỉnh

bản lề nhằm thúc đẩy tăng trưởng và phát triển bền vững các thị trường
xuất

khẩu

hàng hóa của Lào.
Luận án tiến sỹ “Chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến lược
của

nước

CHDCND Lào” (2012) của tác giả TS. Khamphet Vongdala. Luận án đã
nhằm

hệ

thống hóa những vấn đề cơ bản về chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến
lược,

mặt

hàng xuất khẩu chiến lược. Tham khảo một số kinh nghiệm nước ngoài


trong

chính

sách xuất khẩu mặt hàng chiến lược vừa qua, để rút ra các bài học mà của
Lào

có

thể

nghiên cứu và áp dụng, phân tích thực trạng việc tổ chức và thực thi chính
sách

xuất

khẩu các mặt hàng chiến lược của nước CHDCND Lào giai đoạn vừa
qua

(2006

-

2010), các kết quả đạt được, những tồn tại và yếu kém và nguyên nhân của
những

tồn

tại, yếu kém cần khắc phục và đã đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện việc
xây

dựng

và thực thị chính sách xuất khẩu các mặt hàng chiến lược của CHDCND
Lào

trong

giai đoạn tới (2011 - 2020).
Tuy nhiên cho đến nay các công trình nghiên cứu chưa đề cập đầy
đủ,

một

cách

toàn diện về vấn đề chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa
của

nước

CHDCND Lào trong điều kiện là thành viên của tổ chức thương mại thế
giới

(WTO).

Hầu hết các nghiên cứu mới chỉ dừng lại ở chính sách thương mại, hay chính
sách

xuất

khẩu hàng hóa. Một số luận án đi sâu vào phân tích chính sách và giải
pháp

thúc

đẩy

xuất khẩu một số mặt hàng cụ thể, đơn lẻ, từ đó đưa ra giải pháp nhằm phát
huy lợi thế


6
cạnh tranh và đẩy mạnh xuất khẩu các mặt hàng chủ lực, hoàn thiện chính
sách thương mại, chính sách hướng vào xuất khẩu.
Do đó cần phải có những nghiên cứu chuyên sâu, cụ thể, thông qua
hệ thống hóa lý luận, lựa chọn mô hình để phân tích các chính sách và
hướng tác động của các chính sách nhà nước hỗ trợ hoạt động xuất khẩu của
nước CHDCND Lào, phân tích rõ thực trạng việc thực hiện các chính sách
này từ đó đề xuất được những giải pháp cơ bản có tính khả thi, bộ chính
sách hỗ trợ hợp lý nhằm đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu hàng hóa trong
điều kiên hội nhập kinh tế quốc tế và là thành viên của tổ chức thương mại
thế giới (WTO) của nước CHDCND Lào đến năm 2025.

3. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận cơ bản, phân tích thực trạng chính
sách

nhà

nước

hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào, luận án đề xuất định
hướng

và

giải pháp hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa
của

nước

CHDCND Lào

3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục tiêu tổng quát nêu trên, luận án có những nhiệm vụ
cụ thể sau:
- Hệ thống hóa những lý luận cơ bản về chính sách nhà nước hỗ trợ
xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia. Đồng thời chỉ ra các nhân tố ảnh
hưởng tới chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng hóa của các quốc gia.
- Nghiên cứu một số kinh nghiệm quốc tế về chính sách nhà nước hỗ
trợ xuất khẩu hàng hóa và rút ra bài học cho nước CHDCND Lào.
- Phân tích thực trạng chính sách nhà nước hỗ trợ xuất khẩu hàng
hóa và ước lượng cảm tính qua điều tra những chính sách hỗ trợ đối với
xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào.
- Đề xuất định hướng và giải pháp hoàn thiện chính sách nhà nước hỗ
trợ xuất khẩu hàng hóa của nước CHDCND Lào trong điều kiện là thành