bài giảng ngữ văn lớp 9 tiet 131 132 tong ket van ban nhat dung 2 tiet copy

Tiết 131-132, TỔNG

KẾT PHẦN VĂN BẢN NHẬT DỤNG

A.Lí thuyết
I. Ôn tập khái niệm, đặc điểm văn bản nhật dụng
- Văn bản nhật dụng là loại văn bản đề cập, bàn luận, thuyết minh, tường thuật,
văn
miêu tả, đánh giá,... về ?Thế
nhữngnào
vấnlàđề,
những hiện tượng gần
gũi,
bức
? Thế
nào
là xúc với cuộc
bản nhật
dụng?
sống của con người và cộng
đồng.
tính cập nhật
Văn bản nhật dụng không phải là khái niệm thể loại văn học,
cũngbản
không chỉ là
của văn
kiểu văn bản. Nó chỉ đề cập tới chức năng, đề tài và tính cập
của văn bản nhật
nhậtnhật
dụng?
?Yêu cầu về tính văn

dụng (nghĩa là văn bản nhật dụng có thể sử dụng mọi thể loại mọi kiểu văn bản)
chương được đặt ra với
- Tính cập nhật của nội dung văn bản: Kịp thời đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của cuộc
văn bản nhật dụng như
sống hàng ngày - cuộc sống hiện địa thể hiện rõ ở chức năng - đề tài (đề tài có tính
thế nào?
chất cập nhật). Văn bản nhật dụng tạo điều kiện tích cực để thực hiện nguyên tắc
giúp HS hòa nhâp với xã hội.
- Văn bản nhật dụng có thế mạnh riêng giúp HS thâm nhập cuộc sống thực tế.
- Tính văn chương của văn bản nhật dụng: Không phải là yêu cầu cao, nhưng là yêu
cầu quan trọng mới chuyển tải một cách cao nhất - sâu sắc - thấm thía tới người
đọc về tính chất thời sự nóng hổi của vấn đề mà văn bản đề cập.


Tiết 131-132, TỔNG

KẾT PHẦN VĂN BẢN NHẬT DỤNG

A.Lí thuyết
I. Ôn tập khái niệm, đặc điểm văn bản nhật dụng
II.Nội dung của văn bản nhật dụng ? Văn bản nhật dụng
- Đề tài của văn bản có tính cập nhật, gắn
cuộc
bức
có với
những
đặc sống
điểm gì
mặtcủa
nội cộng

dung?đồng.
thiết hàng ngày, gắn với những vấn đề cơ về
bản
Cái thường nhật, gắn với những vấn đề lâu dài của sự phát
triển lịch sử xã hội.
- Tất cả các vấn đề luôn được các phương tiện thông tin đại
chúng nhắc đến, được xã hội và địa phương quan tâm.
- Nội dung của văn bản nhật dụng còn là nội dung chủ yếu của
nhiều nghị quyết, chỉ thị của Đảng và nhà nước, của nhiều
thông báo, công bố của các tổ chức quốc tế (Thế giới quan
tâm).


Tiết 131-132,

TỔNG KẾT PHẦN VĂN BẢN NHẬT DỤNG

A.Lí thuyết
I. Ôn tập khái niệm, đặc điểm văn bản nhật dụng
II.Nội dung của văn bản nhật dụng
III. Hình thức văn bản nhật dụng
- Phương thức biểu đạt của văn bản nhật dụng khá phong phú,
đa dạng (kết hợp nhiều phương thức biểu đạt trong một văn
bản).
- Giống như tác phẩm văn chương, văn bản nhật dụng thường
không chỉ dùng một phương thức biểu đạt mà kết hợp nhiều
phương thức biểu đạt để tăng tính thuyết phục.
?Về hình thức, văn bản nhật
dụng có những đặc điểm
gì?

Tiết 131-132,

TỔNG KẾT PHẦN VĂN BẢN NHẬT DỤNG

A.Lí thuyết
I. Ôn tập khái niệm, đặc điểm văn bản nhật dụng
II.Nội dung của văn bản nhật dụng
III. Hình thức văn bản nhật dụng
IV. Phương pháp học văn bản nhật dụng
- Học văn bản nhật dụng: vận dụng vào thực tiễn (bày tỏ quan điểm, ý kiến của mình
về vấn đề đó, có đủ bản lĩnh kiến thức, cách thức bảo vệ quan điểm, ý kiến ấy).
- Kiến thức của văn bản nhật dụng liên quan đến nhiều môn học (ví dụ: có thể kết hợp
với các môn: Giáo dục công dân, Sinh học...).
? Học văn bản nhật
dụng để làm gì?


Tiết 131-132,

TỔNG KẾT PHẦN VĂN BẢN NHẬT DỤNG

A.Lí thuyết
I. Ôn tập khái niệm, đặc điểm văn bản nhật dụng
II.Nội dung của văn bản nhật dụng
III. Hình thức văn bản nhật dụng
IV. Phương pháp học văn bản nhật dụng
*Ghi nhớ:
- Tính cập nhật về nội dung là tiêu chuẩn hàng đâu của văn bản nhật

dụng. Điều đó đòi hỏi lúc học văn bản nhật dụng nhất thiết phải liên
hệ với thực tiễn cuộc sống.
- Hình thức của văn bản nhật
dụngphân
rất đa
dạng.
Cần
? Qua
tích,
tổng
hợpcăn cứ vào đặc
điểm về hình thức văn bảnem
cụ hiểu
thể, thể
và phương
ntnloại
về văn
bản nhậtthức biểu đạt
để phân tích tác phẩm.
dụng


B.Lập bảng tổng kết văn bản nhật dụng
Lớp

Văn bản

Thể loại

6

Cầu Long
Biên chứng
nhân lịch
sử

Bút kí
mang nhiều
yếu tố hồi
ký

Bức thư
của thủ
lĩnh da đỏ

Động
Phong Nha

Phương thức
biểu đạt

Nội dung chính

Nghệ thuật

Biểu cảm kết
hợp tự sự, miêu
tả

Hơn một thế kỉ qua, cầu Long Biên

đã chứng kiến biết bao sự kiện lịch sử
hào hùng bi tráng của Hà Nội. Tuy đã
rút về vị trí khiêm nhường nhưng cầu
Long Biên vẫn mãi trở thành một
chứng nhân lịch sử không chỉ riêng
Hà Nội mà của cả nước

Phép nhân hóa được dùng để
gọi cầu Long Biên cùng lối
viết giàu cảm xúc bắt nguồn từ
những hiểu biết và kỉ niệm về
cầu đã tạo nên sức hấp dẫn của
bài văn.

Viết thư

Nghị luận kết
hợp với biểu
cảm, thuyết
minh

Qua bức thư trả lời yêu cầu mua đất
của tổng thống Mĩ Phreng - Klin, thủ
lĩnh người da đỏ Xi-ơt-tơn : Con
người phải sống hòa hợp với thiên
nhiên phải chăm lo bảo vệ môi
trường và thiên nhiên như mạng sống
của chính mình. Đây là vấn đề có ý
nghĩa toàn nhân loại.

Giọng văn truyền cảm, bằng
lối sử dụng phép so sánh, nhân
hóa, điệp ngữ phong phú, đa
dạng.

Bút kí

Thuyết minh
kết hợp miêu tả,
biểu cảm

Động Phong Nha ở miền Tây tỉnh
Quảng Ninh được xem là kỳ quan thứ
nhất “Đệ nhất kì quan”. Động phong
nha đã và đang thu hút khách tham
quan trong và ngoài nước. Chúng a tự
hào vì đất nước có động Phong Nha
cũng như thắng cảnh khách (được
UNESCO công nhận là di sản văn
hóa thế giới)

Tả kể theo trình tự: từ ngoài
vào trong.
- Từ khái quát đến chi tiết cụ
thể.
- Kết hợp với những lời bình
của nhà thám hiểm.
- Lời văn giàu cảm xúc.

7

Cổng
trường mở
ra

Tùy bút

Biểu cảm kết
hợp với tự sự

Tấm lòng yêu thương và tình cảm sâu
nặng của người mẹ đối với con gái và
vai trò to lớn của nhà trường đối với
cuộc sống của mỗi con người.

Những dòng nhật ký tâm tình
nhỏ nhẹ và sâu lắng.
Khắc họa tâm lý nhân vật rõ
nét.

Mẹ tôi

Tùy bút

Biểu cảm kết
hợp với tự sự

Qua bức thư của người bố viết cho
con, thể hiện tình yêu thương của cha

mẹ đối với con cái.

Với những lời nói chân thành
sâu sắc của người bố gợi lại
những hình ảnh cụ thể về sự hi
sinh của người mẹ. Bài viết
đầy cảm xúc

Cuộc chia
tay của
những con
búp bê

Truyện
ngắn

Tự sự kết hợp
với miêu tả,
biểu cảm.

Cuộc chia tay đau đớn đầy cảm động
của 2 em bé trong truyện khiến người
đọc thấm thía rằng: tổ ấm gia đình là
vô cùng quý giá và quan trọng. Mọi
người hãy cố gắng bảo vệ và giữ gìn.
Không nên vì bât cứ lý do gì làm tổn
hại đến tình cảm tự nhiên trong sáng
ấy.

- Tình tiết cảm động.

- Lựa chọn ngôi kể thứ nhất
phù hợp, tạo sự hấp dẫn chân
thực, giàu sức thuyết phục.

Ca Huế
trên sông
Hương

Bút ký

Tự sự kết hợp
với miêu tả,
biểu cảm

Cố đô Huế nổi tiếng không phải chỉ
có danh lam thắng cảnh và di tích lịch
sử mà còn nổi tiếng bởi các làn điệu
dân ca và âm nhạc thanh lịch và tao
nhã, một sản phẩm tinh thần đáng
trân trọng, cần được bảo tồn và phát
triển.

- Miêu tả chân thực và sinh
động, giàu yếu tố biểu cảm.
- Sự am hiểu tinh tế của người
viết về một di sản văn hóa dân
tộc.


8

Thông tin
về ngày
trái đất
năm 2000Tài liệu
của Sở
khoa họccông nghệ
Hà Nội

Thông báo

Nghị luận kết
hợp với hành
chính.

Lời kêu gợi bình thường: “Một ngày
không dùng bao ni lông” được truyền
đạt bằng một hình thức rất quan trọng:
“Thông tin về ngày trái đất năm 2000”.
Điều đó cùng với sự giải thích đơn giản
mà sáng tỏ về tác hại của việc dùng bao
ni lông, về lợi ích của việc giảm bớt chất
thải ni lông đã gợi cho chúng ta những
việc có thể làm ngay để cải thiện môi
trường sống, để bảo vệ trái đất - ngôi
nhà chung của chúng ta.

Giới thiệu chi tiết, cụ thể, số
liệu chính xác, lập luận chặt
chẽ kết hợp với yếu tố biểu

cảm nên tính thuyết phục
cao.

Ôn dịch
thuốc lá

Xã luận

Thuyết minh
kết hợp với
nghị luận, biểu
cảm

Giống như ôn dịch, nạn nghiện thuốc lá
rất dễ lây lan và gây những tổn thất to
lớn cho sức khở và tính mạng con
người. Song nạn nghiện thuốc lá còn
nguy hiểm hơn cả ôn dịch: Nó gặm
nhấm sức khỏe con người nên không dễ
kịp thời nhận biết, nó gây tác hại nhiều
mặt đối với cuộc sống gia đình và xã
hội. Bởi vậy muốn chống lại nó, cần
phải có quan tâm cao hơn và biện pháp
triệt để hơn là phòng chống ôn dịch.

- Số liệu cụ thể, chính xác.
- Bằng cách lập luận chặt
chẽ, dẫn chứng cụ thể, cách
so sánh bằng nhiều yếu tố
biểu cảm nên đầy tính

thuyết phục.

Bài toán
dân số

Nghị luận

Nghị luận kết
hợp với tự sự,
thuyết minh.

Đất đai không sinh thêm, con người
ngày càng nhiều lên gấp bội. Nếu không
hạn chế sự gia tăng dân số thì con người
sẽ tự làm hại chính mình. Từ câu
chuyện một bài toán cổ về cấp số nhân,
tác giả đã đưa ra con số buộc người đọc
phải liên tưởng suy ngẫm về sự gia tăng
dân số đáng lo ngại của thế giới-nhất là
ở những nước chậm phát triển.

Dựa trên cơ sở một bài toán
cổ kể về việc kén rể của nhà
thông thái làm cơ sở cho
việc lập luận thêm chặt chẽ.
Các số liệu cụ thể, chính
xác.


9

Phong cách
Hồ Chí
Minh

Nghị luận

Nghị luận kết
hợp với biểu
cảm.

Vẻ đẹp trong phong cách Hồ Chí
Minh là sự kết hợp hài hòa giữa
truyền thống văn hóa dân tộc và tinh
hoa văn hóa nhân loại, giữa vĩ đại và
giản dị.

Chọn lọc chỉ tiêu tiêu biểu, sắp
xếp mạch lạc, phù hợp, hài
hòa. Ngôn từ sử dụng chuẩn
mực, hình ảnh đẹp.

Đấu tranh
cho một thế
giới hòa
bình

Xã luận

Nghị luận kết

hợp với biểu
cảm

Nguy cơ chiến tranh hạt nhân đe dọa
toàn thế giới và sự sống trên trái đất.
Cuộc chạy đua vũ trang vô cùng tốn
kém và cướp đi của thế giới những
điều kiện để phát triển, để loại trừ nạn
đói, nạn thất học và khắc phục nhiều
bệnh tật cho hàng trăm triệu con
người, nhất là ở những nước chậm
phát triển. Chiến tranh hạt nhân là
điều vô cùng phi lý, phản văn minh vì
nó tiêu diệt mọi sự sống. Vì vậy đấu
tranh cho hòa bình, ngăn chặn và xóa
nguy cơ chiến tranh hạt nhân là
nhiệm vụ thiết thân và cấp bách của
mỗi người, của toàn thể loài người.

Bài viết giàu sức thuyết phục
bởi lập luận chặt chẽ, tính xác
thực cụ thể và nhiệt tình tác
giả.

Tuyên bố
thế giới về
sự sống còn
bảo vệ và
phát triển
trẻ em

Nghị luận
ctrị-xh

Nghị luận kết
hợp với thuyết
minh

Bảo vệ quyền lợi, chăm lo đến sự
phát triển của trẻ em là một trong
những vấn đề quan trọng, cấp bách,
có ý nghĩa toàn cầu. Bản tuyên bố của
hội nghị cấp cao thế giới về trẻ em
ngày 30/9/90 đã khẳng định điều ấy
và cam kết thực hiện những nhiệm vụ
có tính toàn diện vì sự sống còn và
phát triển của trẻ em. Vì tương lai của
toàn nhân loại.

Bố cục mạch lạc, hợp lí. Các ý
trong văn bản có mối quan hệ
với nhau.