Vấn đề an toàn điện khi sử dụng thiết bị bình nóng lạnh

TRƢỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
VIỆN ĐIỆN TỬ - VIỄN THÔNG

TIỂU LUẬN
AN TOÀN ĐIỆN

Đề tài:

Vấn đề an toàn điện khi sử dụng thiết bị bình nóng lạnh

Giáo viên hƣớng dẫn: Th.s. Phạm Mạnh Hùng
Sinh viên thực hiện: Ngô Nhật Lệ
MSSV: 20111753

HÀ NỘI, 12/2016

1


MỤC LỤC
DANH MỤC HÌNH ẢNH ................................................................................................... 2
LỜI MỞ ĐẦU ..................................................................................................................... 3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ AN TOÀN ĐIỆN ........................................................ 4
1. Thế nào là an toàn điện? ........................................................................................ 4
2. Vấn đề sử dụng an toàn điện cho bình nóng lạnh .................................................. 4
3. Tác hại của dòng điện gây ra cho cơ thể con ngƣời............................................... 5
CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG GÂY MẤT AN TOÀN ĐIỆN VÀ BIỆN
PHÁP PHÒNG TRÁNH .................................................................................................. 6
1. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bình nóng lạnh ............................................ 7
2. Phân tích tình huống và biện pháp phòng tránh giật điện ................................. 10
KẾT LUẬN ....................................................................................................................... 15

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 15

DANH MỤC HÌNH ẢNH
Hình 1: trƣờng hợp bị giật điện Macro ................................................................................ 5
Hình 2: Sơ đồ cấu tạo của bình nóng lạnh ........................................................................... 7
Hình 3: Chú ý tắt bình nóng lạnh trƣớc khi tắm ................................................................ 10
Hình 4: bình nóng lạnh cần đƣợc bảo dƣỡng thƣờng xuyên ............................................. 11
Hình 5: mua bình nóng lạnh của các hãng đáng tin cậy .................................................... 12
Hình 6: dây điện bị chuột cắn ............................................................................................ 12

2


LỜI MỞ ĐẦU
Ngày nay, nhu cầu sử dụng các thiết bị về điện trong các khu sản xuất, phòng thí
nghiệm, công sở hoặc trong chính các hộ gia đình nhỏ lẻ là rất lớn. Các thiết bị điện từ
lớn đến nhỏ đều giữ một vai trò rất lớn trong các cơ quan tổ chức hay gia đình.
Bình nóng lạnh là một vật dụng không thể thiếu trong mỗi gia đình, cơ quan tổ
chức trong mỗi mùa đông lạnh. Tuy nhiên khi sử dụng bình nóng lạnh lại có rất nhiều
nguy cơ tiềm ẩn dẫn đến mất an toàn điện. Đã có rất nhiều trƣờng hợp đáng tiếc xảy ra
do sơ ý và nguyên nhân chủ đạo là do không đƣợc hƣớng dẫn một cách bài bản khi mua
thiết bị.
Vì vậy, em nhận thấy việc áp dụng các nguyên tắc an toàn điện trong cuộc sống
hằng ngày là rất quan trọng. Nó giúp giảm thiểu tối đa các trƣờng hợp đáng tiếc xảy ra
khi sử dụng thiết bị điện. Hơn nữa, khi có các kiến thức về an toàn điện còn giúp cho
thiết bị bền lâu hơn.
Em đã tìm hiểu các thông tin về an toàn điện và quan tâm phân tích tình huống gây
mất an toàn điện khi sử dụng bình nóng lạnh – thiết bị quan trọng không thể thiếu trong
mùa đông của mỗi gia đình. Phần báo các của em tập trung chủ yếu vào phân tích tình
huống gây mất an toàn điện và đƣa ra những giải pháp hạn chế nguy cơ gây nên mất an

toàn điện khi sử dụng bình nóng lạnh.
Em xin cảm ơn thầy Phạm Mạnh Hùng đã hƣớng dẫn em trong suốt quá trình tìm
hiểu và làm báo cáo. Do thời gian tìm hiểu còn hạn chế, nên sẽ có thể có những sai xót,
mong thầy hƣớng dẫn them để báo cáo của em đƣợc hoàn thiện, hơn nữa.
Em xin chân thành cảm ơn!

3


CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ AN TOÀN ĐIỆN
1. Thế nào là an toàn điện?
Sự an toàn đƣợc hiểu là không có nguy hiểm. An toàn cơ bản là sự bảo vệ khỏi
những mối nguy hiểm vật lý khi thiết bị điện đƣợc sử dụng trong điều kiện thƣờng hoặc
điều kiện có thể dự đoán đƣợc.
Có các mối nguy hiểm thƣờng gặp nhƣ: nguy hiểm về điện, cơ khí, môi trƣờng,
sinh học, bức xạ…
Các nguyên nhân chủ yếu là:


Sử dụng sai



Đào tạo thiếu bài bản



Thiếu kinh nghiệm



Thiếu tài liệu hƣớng dẫn



Lỗi thiết bị

Do đó việc nắm đƣợc các nguyên tắc về an toàn điện là vô cùng cần thiết đối với
tất cả mọi ngƣời.
2. Vấn đề sử dụng an toàn điện cho bình nóng lạnh
Hiện nay, nhu cầu sử dụng các thiết bị điện là rất lớn, đặc biệt là thiết bị bình nóng
lạnh. Bình nóng lạnh luôn có ở mỗi gia đình, nhƣng không phải ai cũng biết sử dụng
đúng cách, an toàn dẫn đến rất nhiều trƣờng hợp đáng tiếc xảy ra.
Có 2 loai bình nóng lạnh chủ yếu hiện nay là: bình nóng lạnh trực tiếp và bình
nóng lạnh gián tiếp. Xét về mặt khoa học thì bình nóng lạnh là thiết bị phòng tắm có thể
gây rò điện.

4


3. Tác hại của dòng điện gây ra cho cơ thể con ngƣời
Khi cơ thể ngƣời tiếp xúc với mạng điện, sẽ có dòng điện chạy qua ngƣời và dòng
điện sẽ tác dụng vào cơ thể ngƣời. Trƣờng hợp bị điện giật do ấm đun nƣớc bằng điện
đều là các trƣờng hợp điện giật macroshock, khi gây bởi dòng lớn, nhƣng chủ yếu đi trên
cả bề mặt da chứ không trực tiếp đi qua tim. Trƣờng hợp bị giật nhƣ vậy thì có thể cảm
nhận đƣợc.

Hình 1: trƣờng hợp bị giật điện Macro
Dòng điện đi qua cơ thể con ngƣời gây nên phản ứng sinh lý phức tạp nhƣ:
-

Huỷ hoại cơ quan thần kinh điều khiển các giác quan bên trong của ngƣời, làm tê
liệt cơ bắp,

-

Huỷ hoại cơ quan hô hấp, sƣng màng phổi, ...

-

Huỷ hoại cơ quan tuần hoàn máu.

5


CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH TÌNH HUỐNG GÂY MẤT AN TOÀN ĐIỆN VÀ
BIỆN PHÁP PHÒNG TRÁNH

Hình 3: Hình ảnh của bình nóng lạnh

6


1. Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của bình nóng lạnh
a. Cấu tạo

Hình 2: Sơ đồ cấu tạo của bình nóng lạnh
 Vỏ bình:
Vỏ bình nóng lạnh thƣờng làm bằng nhựa cao cấp đối với bình nhỏ và bằng
thép sơn tĩnh điện đối với loại bình cỡ lớn.

 Lớp xốp cách nhiệt PU
Lớp xốp cách nhiệt đƣợc chế tạo bằng Polyurethan(PU) đƣợc bơm vào giữa
khoảng trống giữa vỏ nhựa và lõi bình với mật độ dày làm giữ nhiệt và
giảm tối đa tổn thất nhiệt khi đun nƣớc nóng trong bình, giúp tiết kiệm
điện.
 Lõi bình nóng lạnh
Thƣờng đƣợc chia làm 2 loại chính là loại có tráng men kim cƣơng chống
ăn mòn kim loại và loại không tráng men.
- Lõi bình thông thƣờng: đƣợc làm từ tấm thép chuyên dùng, thép này đƣợc
dập thành 2 nửa rồi đƣợc xử lý bề mặt rồi sau đó đƣợc hàn kín lại rất công
phu.
7
















Lõi bình có tráng men: gần nhƣ các hang sản xuất bình nóng lạnh ngày
nay đều sử dụng công nghệ này.

Thanh gia nhiệt:
Thanh gia nhiệt (mayso) thƣờng đƣợc làm bằng hợp kim thép hoặc đồng.
Thanh gia nhiệt phải đảm bảo những điều kiện nhƣ truyền nhiệt tốt, cách
điện tốt, thời gian sử dụng cao.
Thanh magie (thanh khử cặn)
Thanh này thƣờng đƣợc chế tạo bằng chất hóa học Magie có tác dụng trung
hòa các tạp chất trong nƣớc, đảm bảo chống ăn mòn điện hóa, làm tăng tuổi
thọ bình nóng lạnh, cũng nhƣ bảo vệ thanh gia nhiệt.
Role nhiệt độ
Role nhiệt độ thƣờng có 2 chức năng:
- Chức năng điều khiển nhiệt độ: khi nhiệt độ đạt ngƣỡng thì role tự
ngắt nguồn điện cấp cho thanh gia nhiệt(mayso), còn khi nhiệt độ
giảm xuống thì role cấp nguồn cho thanh gia nhiệt(mayso) hoạt
động.
- Chức năng bảo vệ: trong trƣờng hợp role bị hƣ chế độ điều khiển
nhiệt độ thì nó sẽ ngắt điện toàn bộ hệ thống, đảm bảo an toàn cho
ngƣời sử dụng.
Dây điện nguồn:
Ngày nay, trong tất cả các bình nóng lạnh đều có dây nguồn tiết kiệm từ
1.5mm2 đến 4mm2 tùy theo loại dung tích và gắn thêm bộ chống giật
ELBC. Khi mayso bị rò điện ra ngoài vỏ bình ngay lập tức bộ chống giật sẽ
hoạt động cắt nguồn điện cấp vào đến role nhiệt độ nên đảm bảo an toàn
tuyệt đối cho ngƣời và thiết bị.
Đèn hiển thị
Chức năng để cho ngƣời dùng biết đƣợc khi bình đƣợc cấp điện, khi bình
hoạt động, và khi đủ nhiệt.
Đầu nƣớc ra – vào
Đƣờng nƣớc ra – vào của bình nóng lạnh đƣợc thiết kế với đƣờng ống có
ren lớn, giúp đấu nối dây dễ dàng và chắc chắn.
Van một chiều(van an toàn)

Chức năng: xả nƣớc khi gặp sự cố hay tháo bình chuyển đi chỗ khác, đảm
bảo an toàn cho ngƣời sử dụng và dễ dàng cho ngƣời lắp đặt.

8


b. Nguyên lý hoạt động
Nguyên lý hoạt động của bình nóng lạnh cũng giống nhƣ ấm đun nƣớc bằng điện,
tức là làm nóng bằng dây điện trở công suất lớn(1500W, 2500W, có thể lên tới 6000W).
Mặc dù bình nóng lạnh đƣợc thiết kế hiện đại hơn nhƣng nguy cơ gây giật cho ngƣời sử
dụng của 2 thiết bị này là nhƣ nhau.
Hiện tƣợng rò điện vẫn có thể xảy ra khi có sự thông mạch từ dây mayso với môi
trƣờng bên ngoài. Điều này sẽ trở thành sự thật khi lớp cách điện của mayso bị ăn mòn
hay bong tróc trong quá trình sử dụng và gây nguy hiểm cho ngƣời sử dụng. Về mặt khoa
học, bình nóng lạnh là một trong các thiết bị phòng tắm có thể gây ra rò điện.
Rất nhiều ngƣời cho rằng, vì đã có role ngắt điện nên yên tâm để cắm điện suốt
24/24, kể cả trong lúc đang sử dụng, mà không biết đó là nguyên nhân khiến dây mayso
cũng nhƣ một số bộ phận – nhất là bộ phận cách điện khác bị hỏng do hoạt động quá tải.
Đồng thời đó cũng là nguyên nhân gây nên tiêu tốn tiền điện của các hộ gia đình.

9


2. Phân tích tình huống và biện pháp phòng tránh giật điện
2.1.

Tình huống gây mất an toàn điện
 Không tắt bình nóng lạnh khi tắm
Rất nhiều ngƣời sai lầm khi luôn cắm bình nóng lạnh 24/24, kể cả khi tắm,
để tiết kiệm thời gian dun nƣớc và để giữ nhiệt lâu. Điều này gây ra nguy

cơ giật điện rất lớn.

Hình 3: Chú ý tắt bình nóng lạnh trƣớc khi tắm

10


 Không bảo trì, bảo dƣỡng thƣờng xuyên
Có rất nhiều gia đình dùng bình nóng lạnh nhƣng không để ý đến vấn đề
bảo trì, bảo dƣỡng dẫn đến role nhiệt hoặc các thiết bị cách điện bị mòn,
bong tróc. Điều này gây ảnh hƣởng trực tiếp đến việc sử dụng của con
ngƣời.

Hình 4: bình nóng lạnh cần đƣợc bảo dƣỡng thƣờng xuyên

11


 Mua thiết bị không thực sự an toàn, thiết bị không đảm bảo an toàn điện
Đối với thiết bị không an toàn, khi dùng trực tiếp rất dễ gây ra giật điện và
có thể dẫn đến tử vong do khi đó chân tiếp xúc trực tiếp với đất tạo thành
vòng kín.

Hình 5: mua bình nóng lạnh của các hãng đáng tin cậy
 Dây cắm điện bị hở
Trƣờng hợp này thƣờng xảy ra khi lâu ngày không bảo trì bảo dƣỡng dây
cắm hoặc bị tác nhân bên ngoài nào đó làm cho dây dẫn điện bị hở. Đây là
trƣờng hợp rất nguy hiểm và rất hay gặp tại các hộ gia đình.

Hình 6: dây điện bị chuột cắn

12


2.2.

Phân tích tình huống và biện pháp tránh giật điện

a. Không tắt thiết bị khi sử dụng
Về nguyên lý, bình nóng lạnh có cấu tạo giống nhƣ ấm đun nƣớc bằng điện, chỉ
khác là có dung tích lớn với công suất thanh đun lớn hơn. Tuy nhiên, bình nóng lạnh có
trang bị thêm nhiều thiết bị để có thể vận hành, bảo vệ theo chế độ của ngƣời sử dụng.
Bình nóng lạnh có bộ phận chứa nƣớc thƣờng đƣợc làm bằng nhôm dày, chịu
đƣợc áp suất và áp lực cột nƣớc lạnh cũng nhƣ hơi nƣớc đã đƣợc đun nóng gây ra đƣợc
cách nhiệt xung quanh bằng bọt xốp Floryurethane, còn bộ phận thanh điện trở có công
suất 1,2-4KW tùy theo dung tích và kiểu bình. Bộ phận van một chiều và van an toàn
thƣờng đƣợc chế tạo thành một khối, để tránh nƣớc trong bình tăng do nhiệt độ nƣớc
trong bình tăng. Van an toàn dùng để xả hơi và nƣớc trong bình trong trƣờng hợp role bị
hỏng, thanh đun nƣớc gây áp lực quá lớn trong bình, tránh cho bình khỏi bị nổ.
Bộ phận role điều chỉnh nhiệt độ nƣớc dùng để điều chỉnh nhiệt độ nƣớc theo yêu
cầu sử dụng, thƣờng từ nhiệt độ môi trƣờng đến 850C. Role sẽ ngắt khi nhiệt độ đủ cao và
ngƣợc lại sẽ đóng điện cấp cho thanh đun nếu nhiệt độ quá thấp.
Vì bình nóng lạnh là loại đun nƣớc trực tiếp dùng thanh điện trở, nên rất dễ xảy ra
hiện tƣợng giật điện chết ngƣời bởi ngƣời dùng thƣờng tiếp xúc trực tiếp với nƣớc khi
tắm, rửa tay chân, bát đĩa.
Cũng giống nhƣ bất kì các thiết bị nào sử dụng lâu ngày cũng bị hỏng hóc, bong
tróc, thanh điện trở xảy ra hiện tƣợng bám lớp cặn dày, nhiệt độ thanh tăng cao làm cát
thạch anh bên trong giãn nở gây nứt vở vỏ thanh điện trở và rò điện ra nƣớc.
Vì vậy, để an toàn khi sử dụng bình nóng lạnh, chúng ta nên ngắt điện trƣớc khi sử
dụng là cách an toàn nhất.

b. Không bảo trì bảo dưỡng thường xuyên
Phần lớn ngƣời sử dụng hiện nay không có thói quen bảo trì, bảo dƣỡng máy theo
định kì. Do ý thức chủ quan của ngƣời sử dụng và tin tƣởng tuyết đối vào thiết bị. Mọi
13


ngƣời luôn nghĩ rằng role nhiệt sẽ tự động ngắt điện khi cần thiết mà không hề biết rằng
nguy cơ tiềm ẩn lại ở chính role nhiệt này.
Thật vậy, khi thiết bị không đƣợc bảo trì thƣờng xuyên dẫn đến role nhiệt và các
thiết bị cách điện bị bào mòn, bong tróc dẫn đến rò điện ra ngoài. Điều này rất nguy
hiểm.
Vì vậy, mỗi gia đình nên có ý thức bảo trì, bảo dƣỡng bình nóng theo định kỳ,
theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất.
c. Mua thiết bị không đảm bảo chất lượng
Ngày nay, trên thị trƣờng có rất nhiều thiết bị làm giả, rẻ tiền và không đảm bảo
chất lƣợng cũng nhƣ không đảm bảo về mặt an toàn điện.
Ngay chính trong thiết bị đã có nguy cơ tiềm ẩn về giật điện nhƣ role nhiệt kém
chất lƣợng hoặc các thiết bị cách điện không đảm bảo dẫn đến rò điện khi sử dụng.
Vì vậy, mỗi gia đình nên có ý thức tìm mua thiết bị chính hãng để đảm bảo an toàn
khi sử dụng.
d. Dây cắm bị hở
Đây là nguyên nhân gây giật điện ở hầu hết các thiết bị điện. Khi dây cắm điện vì
một số nguyên nhân tác động bên ngoài nào đó bị bong tróc lớp cách điện bên ngoài.
Điều đó gây nên mối nguy hiểm khi ngƣời dùng sờ hoặc vô tình chạm tay vào.
Vì vậy, việc bảo vệ dây cắm điện là yêu cầu rất cần thiết khi sử dụng thiết bị điện,
đặc biệt là bình nóng lạnh.

14

KẾT LUẬN
Qua bài tiểu luận này, em đã thu đƣợc rất nhiều kiến thức về an toàn điện à sử
dụng thiết bị điện đúng cách.
Đặc biệt là cách sử dụng an toàn bình nóng lạnh. Đây chính là bài học bổ ích cho
tất cả mọi ngƣời đang sử dụng bình nóng lạnh. Để sử dụng an toàn và đúng cách bình
nóng lạnh cần phải tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc trên và tránh xảy ra hiện tƣợng bị
giật điện nhƣ đã kể ở trên.
Qua đây, em cũng mong muốn qua bài tiểu luận này, sẽ có nhiều ngƣời tránh đƣợc
các nguy cơ gây ra điện giật khi sử dụng bình nóng lạnh.

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]

Bài giảng thiết bị điện tử y tế tập 1, Đại học Bách Khoa Hà Nội, năm 2004

[2]
/>[3]
/>
15


16