Chuyên đề tốt nghiệp Đánh giá hiệu quả sản xuất cao su tại công ty TNHH MTV Chư Prông

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN
KHOA KINH TẾ

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CAO SU TẠI
CÔNG TY TNHH MTV CAO SU CHƯPRÔNG

Người thực hiện:

Phạm Sỹ Dũng

Ngành:

Kinh tế Nông nghiệp

Khóa:

2011 - 2015

Đắk Lắk, 5/2015


TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN
KHOA KINH TẾ

CHUYÊN ĐỀ TỐT NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ SẢN XUẤT CAO SU TẠI
CÔNG TY TNHH MTV CHƯ PRÔNG

Người hướng dẫn: Ths. Bùi Ngọc Tân
Người thực hiện:

Phạm Sỹ Dũng

Ngành:

Kinh tế Nông nghiệp

Khóa:

2011 - 2015

Đắk Lắk , 5/2015


LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành đợt thực tập tốt nghiệp cũng như chuyên đề này, ngoài sự cố
gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự quan tâm giúp đỡ của các đoàn thể cá
nhân trong và ngoài trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô giáo, đặc biệt là quý thầy cô khoa
Kinh tế, trường Đại học Tây Nguyên đã tận tâm truyền đạt những kiến thức và
kinh nghiệm quý báu cho tôi trong suốt quá trình học tập tại trường. Đó sẽ là
hành trang vững chắc cho tôi bước vào đời.
Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến thầy Bùi Ngọc Tân người đã
tận tình chỉ bảo và hướng dẫn cho tôi hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Công ty TNHH MTV Cao su
Chư Prông cùng tất cả các cô chú, anh chị tại các phòng ban tại công ty đã tận
tình giúp đỡ tôi trong suốt thời gian thực tập tại công ty.
Sau cùng, tôi xin cảm ơn tất cả bạn bè, những người đã giúp đỡ tôi về mặt
tinh thần, cũng như đóng góp những ý kiến quý báu để tôi hoàn thành chuyên đề
này.

Xin chân thành cảm ơn!
Đắk Lắk, tháng … năm …
Sinh viên

Phạm Sỹ Dũng


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
STT

Chữ viết tắt

Nguyên nghĩa

1

ANRPC

Hiệp hội các nước sản xuất cao su tự nhiên

2

TNHH

Trách nhiệm hữu hạn

3

MTV

Một thành viên

4

BQ

Bình quân

5

CN

Công nhân

6

CS

Cao su

7

CSKD

Cao su kinh doanh

8

CSTN

Cao su tự nhiên

9

DN

Doanh nghiệp

10

DT

Diện tích

11

ĐKTN

Điều kiện tự nhiên

12

ĐVT

Đơn vị tính

13

GTSX

Giá trị sản xuất

14

GTXK

Giá trị xuất khẩu

15

HĐBT

Hội đồng bộ trưởng

16

IRSG

Tổ chức nghiên cứu Cao su quốc tế

17

ISO

Tổ chức Quốc tế về tiêu chuẩn hóa

18

KCS

Kiểm soát chất lượng sản phẩm

19

KD

Kinh doanh

20

KTCB

Kiến thiết cơ bản

21

KTXH

Kinh tế Xã hội

22

KHCN

Khoa học công nghệ

23

KHKT

Khoa học kĩ thuật

24

LĐ

Lao động


25

NS

Ngân sách

26

NSLĐ

Năng suất lao động

27

NV

Nguồn vốn

28

PH

Độ chua của đất

29

QPAN

Quốc phòng An ninh

30

SL

Sản lượng

31

SP

Sản phẩm

32

SX

Sản xuất

33

SXBQ

Sản xuất bình quân

34

SXKD

Sản xuất kinh doanh

35

TCP

Tổng chi phí

36

TĐPTBQ

Tốc độ phát triển bình quân

37

TLĐ

Tổng lao động

38

VRG

Tập đoàn cao su Việt Nam

39

XDCB

Xây dựng cơ bản


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN............................................................................................................ I
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ...............................................................................II
PHẦN MỘT: MỞ ĐẦU............................................................................................1
1.1 Tính cấp thiết của đề tài .....................................................................................1
1.2. Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................2
PHẦN HAI: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU........................................3
2.1. Cơ sở lý luận .......................................................................................................3
2.1.1. Khái quát về cây cao su ............................................................................................................. 3
2.1.2. Hiệu quả sản xuất ......................................................................................................................... 5
2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất cao su ............................................... 11
2.1.4. Vai trò và vị trí của ngành hàng cao su trong nền kinh tế quốc dân ................... 13
2.1.5. Cách thức tổ chức sản xuất ................................................................................................... 15
2.2. Cơ sở thực tiễn..................................................................................................16
2.2.1. Thực trạng sản xuất cao su trên thế giới ......................................................................... 16
2.2.2. Thực trạng sản xuất cao su ở Việt Nam .......................................................................... 17
PHẦN BA: NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .........................20
3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu..................................................................20
3.1.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................................................. 20
3.1.2. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................................................ 20

3.2. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu.........................................................................20
3.2.1 Tổng quan về huyện Chư Prông .......................................................................................... 20
3.2.2.Quá trình hình thành và phát triển của công ty TNHH MTV Cao su Chư
Prông ........................................................................................................................................................... 21
3.2.2. Chức năng, nhiệm vụ của công ty...................................................................................... 23
3.3 Đặc điểm kinh tế, kỹ thuật và tổ chức của công ty TNHH MTV Cao su
Chư Prông................................................................................................................24
3.3.1 Đặc điểm sản xuất kinh doanh.............................................................................................. 24
3.3.2 Đặc điểm về cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý .................................................................. 24
3.4. Đặc điểm tài chính............................................................................................26
3.3. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................26
3.3.1. Phương pháp thu thập số liệu .............................................................................................. 26
3.3.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu ........................................................................... 27
3.3.3. Phương pháp phân tích ........................................................................................................... 27
PHẦN BỐN: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................................30
4.1. Tình hình sản xuất cao su................................................................................30
4.1.1. Diện tích, sản lượng và năng suất ...................................................................................... 30
4.1.2. Đầu tư cho sản xuất cao su ................................................................................................... 32
4.2. Các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất cao su .................................................35
4.2.1. Các nhân tố ảnh hưởng đến sản xuất ............................................................................... 35
4.3. Giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất cao su...........................................37
4.3.1. Định hướng phát triển ............................................................................................................. 37


4.3.2. Giải pháp ....................................................................................................................................... 38
PHẦN NĂM: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ........................................................43
5.1. Kết luận .............................................................................................................43
5.2. Kiến nghị ...........................................................................................................44
5.2.1. Đối với các cấp chính quyền ................................................................................................ 44
5.2.2. Đối với công ty TNHH MTV Cao su Chư Prông ....................................................... 44

TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................46
KẾ HOẠCH THỰC HIỆN.....................................................................................47

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Hình 2.1 Thị phần sản xuất CSTN thế giới năm 2014..............................................16
Hình 2.2 Phân bố diện tích trồng cao su trong nước năm 2014................................17
Hình 3.1 Sơ đồ bộ máy quản lý công ty TNHH MTV cao su Chư Prông ................25

DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 2.1 Sản lượng và giá trị xuất khẩu cao su giai đoạn 2011 – 2014...................18
Bảng 2.2 Xuất khẩu cao su 9 tháng đầu năm 2014 của Việt Nam............................18
Bảng 4.1 Diện tích cao su khai thác giai đoạn 2010 – 2014.....................................30
Bảng 4.2 Sản lượng và năng suất cao su trong giai đoạn 2010 – 2014 ....................31
Bảng 4.3 Tình hình sử dụng lao động của công ty TNHH MTV cao su Chư Prông
trong giai đoạn 2010 – 2014. ....................................................................................31
Bảng 4.4: Chi phí đầu tư sản xuất cao su giai đoạn 2010 – 2014.............................32
Bảng 4.5 Thu nhập bình quân đầu người trên năm của công nhân ..........................33
Bảng 4.6 Kết quả sản xuất cao su của công ty giai đoạn 2010 – 2014.....................33
Bảng 4.7 Hiệu quả sản xuất của công ty TNHH MTV cao su Chư Prông ...............34
Bảng 4.8 Bảng SWOT và giải pháp đối với sản xuất ...............................................39

PHẦN MỘT: MỞ ĐẦU
1.1 Tính cấp thiết của đề tài
Cây cao su là cây công nghiệp dài ngày, có khả năng thích ứng rộng, tính
chống chịu với điều kiện bất lợi cao và là cây bảo vệ môi trường nên được nhiều
nước có điều kiện tự nhiên, kinh tế – xã hội thích hợp quan tâm phát triển trên quy
mô diện tích lớn.


Cao su là loài cây có giá trị kinh tế cao, mủ cao su tự nhiên là nguyên vật

liệu có vai trò quan trọng hàng đầu với hơn 50.000 ứng dụng vô cùng rộng rãi
trong công nghiệp cũng như trong đời sống hàng ngày và gỗ cao su cũng được sử
dụng cho ngành sản xuất đồ gỗ, mỹ nghệ. Ngành sản xuất cao su có khả năng đem
về dòng tiền cùng với lợi nhuận cao và ổn định khi đi vào khai thác.
Ngoài ra cây cao su còn có tác dụng phủ xanh đất trống đồi trọc, cân bằng
sinh thái, tạo cảnh quan môi trường. Với những lợi ích mà cây cao su mang lại,
Đảng và Nhà nước Việt Nam luôn xác định đây là loại cây chủ lực trong phát triển
kinh tế xã hội bên cạnh một số loài cây công nghiệp khác như cà phê, tiêu, điều…
Mặc dù đã có nhiều thành công trong sản xuất và xuất khẩu nhưng ngành
cao su của nước ta cũng không tránh khỏi những khó khăn, thách thức. Trong tình
hình chung của cả nước, ngành cao su tỉnh Gia Lai cũng không tránh khỏi những
khó khăn. Năm 2009, toàn tỉnh Gia Lai có khoảng 70.000ha cao su. Cuối năm
2009, tỉnh Gia Lai tiếp tục có quy hoạch chuyển thêm 61.000ha đất rừng sang
trồng cao su. Với diện tích trồng tăng nhanh, quy mô trồng của các hộ gia đình
nhỏ, phân tán trong toàn tỉnh nên rất khó khăn trong việc kiểm soát dịch bệnh.
Cùng với sự gia tăng về diện tích vườn cây, sản lượng cao su hàng năm cũng tăng
lên đáng kể, nhưng năng lực thu mua của các công ty chế biến cao su ở trong tỉnh
lại hạn chế nên hầu hết sản phẩm của nông dân đều phụ thuộc vào khả năng tiêu
thụ của các nhà thu gom nhỏ ở địa phương nên hiện tượng ép giá, gian lận vẫn xảy
ra; quan hệ giữa người nông dân với nhà thu gom và giữa nhà thu gom với công ty
chế biến xuất khẩu vẫn còn nhiều vấn đề cần phải giải quyết; hiện tượng tranh mua
tranh bán, cạnh tranh không lành mạnh giữa các nhà thu gom; việc tiếp cận thông
tin thị trường của người nông dân vẫn còn nhiều hạn chế.
Công ty TNHH MTV Cao su Chư Prông trong những năm qua đã có những
thành công nhất định trong hoạt động sản xuất của mình, đồng thời đóng góp
nhiều lợi ích về mặt kinh tế - xã hội - môi trường, tăng thu nhập và nâng cao đời
sống cho người dân địa phương. Năm 2011, công ty đã khai thác 7150 tấn cao su
quy khô, tổng doanh thu 593 tỷ đồng, lợi nhuận đạt 221.5 tỷ đồng, nộp Ngân sách

Nhà nước 72 tỷ đồng, mức thu nhập bình quân đạt 7 triệu/ người/ tháng... Tuy
nhiên, công ty cần nhìn nhận, đánh giá, phân tích lại tình hình sản xuất cao su của
mình để thấy được những thuận lợi cũng như khó khăn, từ đó đưa ra những giải
pháp sản xuất thích hợp giúp nông trường đạt hiệu quả cao hơn trong hoạt động
sản xuất và hoàn thành chỉ tiêu do công ty đề ra.
Xuất phát từ thực tế đó, qua thời gian tìm hiểu hoạt động sản xuất tại nông
trường tôi quyết định chọn và nghiên cứu đề tài: “Đánh giá hiệu quả sản xuất
cao su tại công ty TNHH MTV cao su Chư Prông.”
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Đánh giá tình hình sản xuất cao su tại công ty TNHH MTV Cao su Chư
Prông, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai.
Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến sản xuất cao su tại công ty TNHH
MTV Cao su Chư Prông, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai.
Đề xuất một số giải pháp để nâng cao hiệu quả sản xuất tại công ty TNHH
MTV

Cao

su

Chư

Prông,

huyện

Chư

Prông,

tỉnh

Gia

Lai.


PHẦN HAI: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lý luận
2.1.1. Khái quát về cây cao su
2.1.1.1. Giới thiệu về cây cao su
Cao su là một loài cây thân gỗ thuộc về họ Đại khích (Euphorbiaceae) và là
thành viên có tầm quan trọng kinh tế lớn nhất trong chi Hevea. Nó có tầm quan
trọng kinh tế lớn là do chất lỏng chiết ra tựa như nhựa cây của nó (gọi là mủ) có
thể được thu thập lại như là nguồn chủ lực trong sản xuất cao su tự nhiên.
Cây cao su có thể cao tới trên 30m. Nhựa mủ màu trắng hay vàng có trong
các mạch nhựa mủ ở vỏ cây, chủ yếu là bên ngoài libe. Các mạch này tạo thành
xoắn ốc theo thân cây theo hướng tay phải, tạo thành một góc khoảng 30 độ với
mặt phẳng.
Khi cây đạt độ tuổi 5-6 năm thì người ta bắt đầu thu hoạch nhựa mủ: các
vết rạch vuông góc với mạch nhựa mủ, với độ sâu vừa phải sao cho có thể làm
nhựa mủ chảy ra mà không gây tổn hại cho sự phát triển của cây và nhựa mủ được
thu thập trong các thùng nhỏ. Quá trình này gọi là cạo mủ cao su. Các cây già hơn
cho nhiều nhựa mủ hơn nhưng chúng sẽ ngừng sản xuất nhựa mủ khi đạt độ tuổi
26-30 năm.
2.1.1.2. Đặc điểm kinh tế - kỹ thuật của cây cao su
Cây cao su chỉ được thu hoạch 9 tháng, 3 tháng còn lại không được thu
hoạch vì đây là thời gian cây rụng lá, nếu thu hoạch vào mùa này cây sẽ chết.
Thông thường cây cao su có chiều cao khoảng 20 mét, rễ ăn rất sâu để giữ
vững thân cây, hấp thu chất bổ dưỡng và chống lại sự khô hạn. Cây có vỏ nhẵn

màu nâu nhạt. Lá thuộc dạng lá kép, mỗi năm rụng lá một lần. Hoa thuộc loại hoa
đơn, hoa đực bao quanh hoa cái nhưng thường thụ phấn chéo, vì hoa đực chín sớm
hơn hoa cái. Quả cao su là quả nang có 3 mảnh vỏ ghép thành 3 buồng, mỗi nang


một hạt hình bầu dục hay hình cầu, đường kính 2 cm, có hàm lượng dầu đáng kể
được dùng trong kỹ nghệ pha sơn.
Cây phát triển tốt ở vùng nhiệt đới ẩm, có nhiệt độ trung bình từ 22°C đến
30°C (tốt nhất ở 26°C đến 28°C), độ ẩm không khí là 80% đến 85%, số giờ nắng
phải đạt từ 2000 giờ đến 2500 giờ trong một năm, cần mưa nhiều (tốt nhất là
2.000 mm) nhưng không chịu được sự úng nước và gió. Cây cao su có thể chịu
được nắng hạn khoảng 4 đến 5 tháng, tuy nhiên năng suất mủ sẽ giảm (Đỗ Kim
Thành và cộng tác viên, 2006).
Vòng đời cây cao su kéo dài từ 26 - 30 năm được chia thành 2 giai đọan: (i)
Giai đoạn kiến thiết cơ bản: Kéo dài từ 6 năm đến 7 năm, tùy theo loại đất (đất
Bazan hay đất xám), loại giống cây và có vòng vanh thích hợp từ 45cm–50cm; và
(ii) Giai đoạn kinh doanh: Kéo dài từ 23 năm đến 24 năm, tùy theo quy trình khai
thác và quá trình chăm sóc vườn cây. Tuy nhiên theo quy trình mới hiện nay thời
gian khai thác chỉ kéo dài 20 năm.
Việc cạo mủ rất quan trọng và ảnh hưởng tới thời gian và lượng mủ mà cây
có thể cung cấp. Bình thường bắt đầu cạo mủ khi chu vi thân cây khoảng 50 cm.
Cạo mủ từ trái sang phải, ngược với mạch mủ cao su. Độ dốc của vết cạo từ 20 o
đến 35o, vết cạo không sâu quá 1,5 cm và không được chạm vào tầng sinh gỗ làm
vỏ cây không thể tái sinh. Khi cạo lần sau phải bốc thật sạch mủ đã đông lại ở vết
cạo trước. Thời gian thích hợp nhất cho việc cạo mủ trước 7 giờ sáng.
Cây cao su là một loại cây độc, mủ của cây là một loại chất độc có thể gây
ô nhiễm nguồn nước khu vực rừng đang khai thác, nó còn làm ảnh hưởng đến sức
khỏe người khai thác nó. Tuổi thọ của người khai thác mủ cao su thường giảm từ 3
đến 5 năm nếu làm việc trong khoảng thời gian dài.
Cây cao su còn độc ngay cả trong việc trao đổi khí ngay cả ban ngày và ban đêm.

Không bao giờ xây dựng nhà để ở gần rừng cao su, khả năng hiếm khí xảy rất cao.
2.1.1.3. Sơ lược về lịch sử phát triển cây cao su
Người da đỏ gọi cây cho chất nhựa trắng là Caochu mà thế giới ngày nay
cũng dùng tên ấy - cao: cây, chu: khóc (cây khóc ra nước mắt). Cây cao su tên


khoa học là Hevea Brasiliensis, có nguồn gốc từ Nam Mỹ, mọc hoang dại trên
diện tích lớn đến 5-6 triệu km2 ở lưu vực sông Amazon và các vùng lân cận. Năm
1762, hai nhà khoa học Pháp La Condamine và Francois thử nghiệm mủ tươi qua
phân tích hóa học. Nhưng phải đến nửa thế kỷ sau, năm 1811, nhà khoa học người
Áo J.N Reithoffer mới sản xuất được một vài sản phẩm từ nguyên liệu mủ cao su
(Hoàng Vũ Ngọc Phan, 2005).
Kể từ sau khi Colombus phát hiện ra cây cao su ở Nam Mỹ và khi được
giới thiệu với thế giới phương Tây, một số phát minh sáng chế nhằm ứng dụng
những đặc tính đặc biệt của mủ cao su đã được đưa ra như vải không thấm nước,
phương pháp lưu hóa cao su, bánh hơi đã giúp cho ngành công nghiệp cao su được
hình thành. Khi ngành công nghiệp xe hơi phát triển, những sản phẩm khác từ cao
su cũng được đưa ra làm cho nhu cầu về cao su tự nhiên tăng mạnh. Sự hiện diện
của các thị trường hấp dẫn cho cây cao su đã dẫn đến ý tưởng về việc trồng cây
này như là một cây thương mại. Từ đó, các đồn điền cao su đã được hình thành và
phát triển khắp thế giới, đặc biệt là khu vực Viễn Đông. Thật ra trước đó cây cao
su đã được trồng rải rác ở khu vực này (như ở Sri Lanka, Singapore) trước khi
người ta có ý tưởng chuyển cây này thành cây thương mại. Nguyên nhân chủ yếu
là do khi đó còn thiếu một phương pháp phù hợp để thu hoạch mủ.
Năm 1897, cây cao su được Bác sĩ Yersin đưa vào trồng thử nghiệm ở Việt
Nam. Sau đó, từ năm 1906 đến năm 1975 các tập đoàn lớn của Pháp tập trung đầu
tư mạnh vào việc trồng và khai thác cao su ở miền Nam Việt Nam (Nguyễn Năng,
2006). Từ một cây hoang dại được khai thác như một tài nguyên thiên nhiên. Sau
hơn một thế kỷ cây cao su đã trở thành một loại cây công nghiệp có giá trị cao ở
nhiều nước Châu Á, Châu Phi và Mỹ La Tinh. Sản phẩm có nguồn gốc cao su đã

trở thành nhu cầu không thể thiếu cho sản xuất và đời sống con người.
2.1.2. Hiệu quả sản xuất
2.1.2.1. Khái niệm sản xuất và hiệu quả sản xuất
* Sản xuất


Sản xuất là một quá trình sử dụng lao động và máy móc thiết bị để chuyển
những chi phí là vật chất, dịch vụ thành sản phẩm vật chất và dịch vụ khác. Tất cả
những hàng hóa và dịch vụ đó được sản xuất ra phải có khả năng bán trên thị
trường có thu tiền hoặc không thu tiền. Đối với sản xuất nông nghiệp thì người sản
xuất sử dụng sức lao động, đối tượng lao động và tư liệu lao động nông nghiệp
nhằm tạo ra sản phẩm để sử dụng hoăc để bán nhằm thỏa mãn nhu cầu của mình.
* Hiệu quả sản xuất
Đối với tất cả các doanh nghiệp, các đơn vị sản xuất kinh doanh hoạt động
trong nền kinh tế, với các cơ chế quản lý khác nhau thì có các nhiệm vụ mục tiêu
hoạt động khác nhau. Ngay trong mỗi giai đoạn phát triển của doanh nghiệp cũng
có các mục tiêu khác nhau. Nhưng có thể nói rằng trong cơ chế thị trường ở nước
ta hiện nay, mọi doanh nghiệp hoạt động sản xuất kinh doanh (doanh nghiệp nhà
nước, doanh nghiệp tư nhân, Công ty cổ phần, Công ty trách nhiệm hữu hạn...)
đều có mục tiêu bao trùm lâu dài là tối đa hoá lợi nhuận. Để đạt được mục tiêu này
mọi doanh nghiệp phải xây dựng cho mình một chiến lược kinh doanh và phát
triển doanh nghiệp thích ứng với các biến động của thị trường, phải thực hiện việc
xây dựng các kế hoạch kinh doanh, các phương án kinh doanh, phải kế hoạch hoá
các hoạt động của doanh nghiệp và đồng thời phải tổ chức thực hiện chúng một
cách có hiệu quả.
Trong quá trình tổ chức xây dựng và thực hiện các hoạt động quản trị trên,
các doanh nghiệp phải luôn kiểm tra ,đánh giá tính hiệu quả của chúng. Muốn
kiểm tra đánh giá các hoạt động sản xuất kinh doanh chung của toàn doanh nghiệp
cũng như từng lĩnh vực, từng bộ phận bên trong doanh nghiệp thì doanh nghiệp
không thể không thực hiện việc tính hiệu quả kinh tế của các hoạt động sản xuất

kinh doanh đó. Vậy thì hiệu sản xuấtlà gì? Để hiểu được phạm trù hiệu quả kinh tế
của hoạt động sản xuất kinh doanh thì trước tiên chúng ta tìm hiểu xem hiệu quả
kinh tế nói chung. Từ trước đến nay có rất nhiều tác giả đưa ra các quan điểm khác
nhau về hiệu quả kinh tế :


- Theo P. Samerelson và W. Nordhaus thì: "Hiệu quả sản xuất diễn ra khi
xã hội không thể tăng sản lượng một loạt hàng hoá mà không cắt giảm một loạt
sản lượng hàng hoá khác. Một nền kinh tế có hiệu quả nằm trên giới hạn khả năng
sản xuất của nó". Thực chất của quan điểm này đã đề cập đến khía cạnh phân bổ
có hiệu quả các nguồn lực của nền sản xuất xã hội. Việc phân bổ và sử dụng các
nguồn lực sản xuất trên đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ làm cho nền kinh tế
có hiệu quả cao. Có thể nói mức hiệu quả ở đây mà tác giả đưa ra là cao nhất, là lý
tưởng và không thể có mức hiệu quả nào cao hơn nữa.
- Có một số tác giả lại cho rằng hiệu quả kinh tế được xác định bởi quan hệ
tỷ lệ giữa sự tăng lên của hai đại lượng kết quả và chi phí. Các quan điểm này mới
chỉ đề cập đến hiệu quả của phần tăng thêm chứ không phải của toàn bộ phần tham
gia vào quy trình kinh tế.
- Một số quan điểm lại cho rằng hiệu quả kinh tế được xác định bởi tỷ số
giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó. Điển hình cho quan
điểm này là tác giả Manfred Kuhn, theo ông: "Tính hiệu quả được xác định bằng
cách lấy kết quả tính theo đơn vị giá trị chia cho chi phí kinh doanh". Đây là quan
điểm được nhiều nhà kinh tế và quản trị kinh doanh áp dụng vào tính hiệu quả
kinh tế của các quá trình kinh tế.
- Hai tác giả Whohe và Doring lại đưa ra hai khái niệm về hiệu quả kinh tế.
Đó là hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị hiện vật và hiệu quả kinh tế tính bằng đơn
vị giá trị. Theo hai ông thì hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. "Mối quan hệ
tỷ lệ giữa sản lượng tính theo đơn vị hiện vật (chiếc, kg...) và lượng các nhân tố
đầu vào (giờ lao động, đơn vị thiết bị, nguyên vật liệu...) được gọi là tính hiệu quả
có tính chất kỹ thuật hay hiện vật", "Mối quan hệ tỷ lệ giữa chi phí kinh doanh

phải chỉ ra trong điều kiện thuận lợi nhất và chi phí kinh doanh thực tế phải chi ra
được gọi là tính hiệu quả xét về mặt giá trị" và "Để xác định tính hiệu quả về mặt
giá trị người ta còn hình thành tỷ lệ giữa sản lượng tính bằng tiền và các nhân tố
đầu vào tính bằng tiền". Khái niệm hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị hiện vật của


hai ông chính là năng suất lao động, máy móc thiết bị và hiệu suất tiêu hao vật tư,
còn hiệu quả tính bằng giá trị là hiệu quả của hoạt động quản trị chi phí.
- Một khái niệm được nhiều nhà kinh tế trong và ngoài nước quan tâm chú
ý và sử dụng phổ biến đó là: hiệu quả kinh tế của một số hiện tượng hoặc một quá
trình kinh tế là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để
đạt được mục tiêu đã xác định. Đây là khái niệm tương đối đầy đủ phản ánh được
tính hiệu quả kinh tế của hoạt động sản xuất kinh doanh.
Từ các quan điểm về hiệu quả kinh tế thì có thể đưa ra khái niệm về hiệu
quả sản xuất của các doanh nghiệp như sau: Hiệu quả sản xuất là một phạm trù
kinh tế phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực (lao động, máy móc, thiết bị, tiền
vốn và các yếu tố khác) nhằm đạt được mục tiêu mà doanh nghiệp đã đề ra.
2.1.2.2 Bản chất của hiệu quả sản xuất
Khái niệm về hiệu quả sản xuất đã cho thấy bản chất của hiệu quả sản xuất
là phản ánh mặt chất lượng của các hoạt động sản xuất của doanh nghiệp, phản
ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt được các mục tiêu của doanh nghiệp.
Tuy nhiên để hiểu rõ và ứng dụng được phạm trù hiệu quả sản xuất kinh doanh
vào việc thành lập các chỉ tiêu, các công thức cụ thể nhằm đánh giá tính hiệu quả
các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thì chúng ta cần :
Thứ nhất: Phải hiểu rằng phạm trù hiệu quả sản xuất kinh doanh thực chất
là mối quan hệ so sánh giữa kết quả đạt được và chi phí bỏ ra để sử dụng các yếu
tố đầu vào và có tính đến các mục tiêu của doanh nghiệp. Mối quan hệ so sánh ở
đây có thể là so sánh tuyệt đối và cũng có thể là so sánh tương đối.
Về mặt so sánh tuyệt đối thì hiệu quả sản xuất kinh doanh là :
H=K-C

H : Là hiệu quả sản xuất kinh doanh
K : Là kết quả đạt được


C : Là chi phí bỏ ra để sử dụng các nguồn lực đầu vào
Còn về so sánh tương đối thì :
H = K/C
Do đó để tính được hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ta phải
tính kết quả đạt được và chi phí bỏ ra. Nếu xét mối quan hệ giữa kết quả và hiệu
quả thì kết quả nó là cơ sở và tính hiệu quả sản xuất kinh doanh, kết quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp có thể là những đại lượng có khả năng cân, đo,
đong, đếm được như số sản phẩm tiêu thụ mỗi loại, doanh thu bán hàng, lợi nhuận,
thị phần... Như vậy kết quả sản xuất kinh doanh thường là mục tiêu của doanh
nghiệp.
Thứ hai
- Phải phân biệt hiệu quả xã hội, hiệu quả kinh tế xã hội với hiệu quả sản
xuất kinh doanh của doanh nghiệp: Hiệu quả xã hội phản ánh trình độ lợi dụng các
nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu về xã hội nhất định. Các mục tiêu xã hội
thường là : Giải quyết công ăn việc làm cho người lao động trong phạm vi toàn xã
hội hay phạm vi từng khu vực, nâng cao trình độ văn hoá, nâng cao mức sống,
đảm bảo vệ sinh môi trường.... Còn hiệu quả kinh tế xã hội phản ánh trình độ lợi
dụng các nguồn lực nhằm đạt được các mục tiêu cả về kinh tế xã hội trên phạm vi
toàn bộ nền kinh tế quốc dân cũng như trên phạm vi từng vùng, từng khu vực của
nền kinh tế.
- Hiệu quả trước mắt với hiệu quả lâu dài: Các chỉ tiêu hiệu quả sản xuất
kinh doanh của doanh nghiệp phụ thuộc rất lớn vào các mục tiêu của doanh nghiệp
do đó mà tính chất hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh ở các giai đoạn khác
nhau là khác nhau. Xét về tính lâu dài thì các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả của toàn
bộ các hoạt động sản xuất kinh doanh trong suốt qúa trình hoạt động của doanh
nghiệp là lợi nhuận và các chỉ tiêu về doanh lợi. Xét về tính hiệu quả trước mắt

(hiện tại) thì nó phụ thuộc vào các mục tiêu hiện tại mà doanh nghiệp đang theo


đuổi. Trên thực tế để thực hiện mục tiêu bao trùm lâu dài của doanh nghiệp là tối
đa hoá lợi nhuận có rất nhiều doanh nghiệp hiện tại lại không đạt mục tiêu là lợi
nhuận mà lại thực hiện các mục tiêu nâng cao năng suất và chất lượng của sản
phẩm, nâng cao uy tín danh tiếng của doanh nghiệp, mở rộng thị trường cả về
chiều sâu lẫn chiều rộng... do đó mà các chỉ tiêu hiệu quả ở đây về lợi nhuận là
không cao nhưng các chỉ tiêu có liên quan đến các mục tiêu đã đề ra của doanh
nghiệp là cao thì chúng ta không thể kết luận là doanh nghiệp đang hoạt động
không có hiệu quả, mà phải kết luận là doanh nghiệp đang hoạt động có hiệu quả.
Như vậy các chỉ tiêu hiệu quả và tính hiệu quả trước mắt có thể là trái với các chỉ
tiêu hiệu quả lâu dài, nhưng mục đích của nó lại là nhằm thực hiện chỉ tiêu hiệu
quả lâu dài.
2.1.2.3 Vai trò của hiệu quả sản xuất đối với doanh nghiệp
Hiệu quả sản xuất là công cụ hữu hiệu để các nhà quản trị doanh nghiệp
thực hiện nhiệm vụ quản trị kinh doanh: Khi tiến hành bất kỳ một hoạt động sản
xuất nào thì các doanh nghiệp đều phải huy động và sử dụng các nguồn lực mà
doanh nghiệp có khả năng có thể tạo ra kết quả phù hợp với mục tiêu mà doanh
nghiệp đề ra. Ở mỗi giai đoạn phát triển của doanh nghiệp thì doanh nghiệp đều có
nhiều mục tiêu khác nhau, nhưng mục tiêu cuối cùng bao trùm toàn bộ quá trình
sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận trên cơ sở sử dụng
tối ưu các nguồn lực của doanh nghiệp. Để thực hiện mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận
cũng như các mục tiêu khác, các nhà doanh nghiệp phải sử dụng nhiều phương
pháp, nhiều công cụ khác nhau. Hiệu quả sản xuất là một trong các công cụ hữu
hiệu nhất để các nhà quản trị thực hiện chức năng quản trị của mình. Thông qua
việc tính toán hiệu quả sản xuất không những cho phép các nhà quản trị kiểm tra
đánh giá tính hiệu quả của các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp,
các hoạt động có hiệu quả hay không và hiệu quả đạt ở mức độ nào, mà còn cho
phép các nhà quản trị phân tích tìm ra các nhân tố ảnh hưởng đến các hoạt động

sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để từ đó đưa ra được các biện pháp điều


chỉnh thích hợp trên cả hai phương diện giảm chi phí tăng kết quả nhằm nâng cao
hiệu quả các hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Với tư cách là một
công cụ quản trị kinh doanh hiệu quả sản xuất kinh doanh không chỉ được sử dụng
để kiểm tra, đánh giá và phân tích trình độ sử dụng tổng hợp các nguồn lực đầu
vào trong phạm vi toàn doanh nghiệp mà còn được sử dụng để kiểm tra đánh giá
trình độ sử dụng từng yếu tố đầu vào trong phạm vi toàn doanh nghiệp cũng như ở
từng bộ phận cấu thành của doanh nghiệp. Do vậy xét trên phương diện lý luận và
thực tiễn thì phạm trù hiệu quả sản xuất kinh doanh đóng vai trò rất quan trọng và
không thể thiếu được trong việc kiểm tra đánh giá và phân tích nhằm đưa ra các
giải pháp tối ưu nhất, lựa chọn được các phương pháp hợp lý nhất để thực hiện các
mục tiêu của doanh nghiệp đã đề ra.
Ngoài ra, trong nhiều trường hợp các nhà quản trị còn coi hiệu quả kinh tế
như là các nhiệm vụ, các mục tiêu để thực hiện. Vì đối với các nhà quản trị khi nói
đến các hoạt động sản xuất kinh doanh thì họ đều quan tâm đến tính hiệu quả của
nó. Do vậy mà hiệu quả sản xuất có vai trò là công cụ để thực hiện nhiệm vụ quản
trị kinh doanh đồng thời vừa là mục tiêu để quản trị kinh doanh.
2.1.2.4 Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sản xuất
Khi xem xét hiệu quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp, cần phải dựa vào
một hệ thống các tiêu chuẩn, các doanh nghiệp phải coi các tiêu chuẩn là mục tiêu
phấn đấu. Có thể hiểu tiêu chuẩn hiệu quả là giới hạn, là mốc xác định ranh giới có
hay không có hiệu quả. Nếu theo phương pháp so sánh toàn ngành có thể lấy giá
trị bình quân đạt được của ngành làm tiêu chuẩn hiệu quả. Nếu không có số liệu
của toàn ngành thì so sánh với các chỉ tiêu của năm trước. Cũng có thể nói rằng,
các doanh nghiệp có đạt được các chỉ tiêu này mới có thể đạt được các chỉ tiêu về
kinh tế. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp bao
gồm:
Chỉ tiêu doanh thu trên 1 đồng chi phí:

Doanh thu trên 1 đồng chi phí = Doanh thu trong kỳ/ Tổng chi phí trong kỳ
Chỉ tiêu này cho biết 1 đồng chi phí sản xuất trong kỳ tạo ra được bao nhiêu
đồng doanh thu. Chỉ tiêu này cao khi tổng chi phí sản xuất thấp, do vậy nó có ý
nghĩa khuyến khích các doanh nghiệp tìm ra các biện pháp giảm chi phí để tăng
hiệu quả sản xuất.
Chỉ tiêu doanh thu trên 1 đồng vốn sản xuất hay còn gọi là sức sản xuất của
vốn:
Sức sản xuất của vốn = Doanh thu trong kỳ/ Tổng vốn kinh doanh trong kỳ
Chỉ tiêu này cho biết hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp, một đồng
vốn kinh doanh sẽ taho ra được bao nhiêu đồng doanh thu. Nó có ý nghĩa khuyến
khích các doanh nghiệp trong quản lý vốn chặt chẽ, sử dụng tiết kiệm và có hiệu
quả vốn kinh doanh.
Chỉ tiêu năng suất lao động:
Năng suất lao động = Tổng giá trị sản xuất trong kỳ/ Tổng số lao động bình
quân trong kỳ.
Chỉ tiêu này cho biết một lao động sẽ tạo ra được bao nhiêu đồng giá trị
sản xuất.
Chỉ tiêu kết quả sản xuất trên một đồng chi phí tiền lương
Kết quả sản xuất trên một đồng chi phí tiền lương = Doanh thu trong kỳ/
Tổng chi phí tiền lương trong kỳ.
Chỉ tiêu này cho biết một đồng chi phí tiền lương tạo ra được bao nhiêu
đồng doanh thu.
2.1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất cao su
2.1.3.1. Điều kiện tự nhiên
Trong các nhân tố thuộc về điều kiện tự nhiên, nhân tố đầu tiên mà người ta
phải kể đó là điều kiện đất đai. Các tiêu thức của đất đai cần được phân tích, đánh

giá về mức độ thuận lợi hay khó khăn cho sản xuất cao su là: Tổng diện tích đất tự
nhiên, đất nông nghiệp; đặc điểm về chất đất (nguồn gốc đất, hàm lượng các chất
dinh dưỡng có trong đất, khả năng mà cây trồng các loại có thể sử dụng các chất
dinh dưỡng đó, độ PH của đất…); đặc điểm về địa hình, về cao độ của đất đai. Để
đánh giá mức độ thuận lợi hay khó khăn của đất đai là phải gắn liền đất đai với cây
cao su.
Khí hậu mang tính quyết định đến năng suất cây trồng trong quá trình sản
xuất. Những thông số cơ bản của khí hậu như: nhiệt độ bình quân hàng năm, hàng
tháng; lượng mưa hàng năm, hàng tháng; lượng mưa bình quân cao nhất, thấp nhất
trong thời kỳ quan trắc; độ ẩm không khí; thời gian chiếu sáng, cường độ chiếu
sáng; chế độ gió; những hiện tượng đặc biệt của khí hậu như sương muối, mưa đá,
tuyết rơi, sương mù… đều phải được phân tích, đánh giá về mức độ ảnh hưởng
đến phát triển của cây trồng.
Ngoài đất đai và khí hậu, nguồn nước cũng cần được xem xét, nguồn nước
bao gồm cả nước mặt và nước ngầm.
2.1.3.2. Các nhân tố kinh tế - xã hội
Vốn đầu tư sản xuất là toàn bộ các khoản chi phí nhằm duy trì hoặc gia tăng
mức vốn sản xuất. Vốn đầu tư sản xuất được chia thành vốn đầu tư vào tài sản cố
định và vốn đầu tư vào tài sản lưu động. Đến lượt mình, vốn đẩu tư vào tài sản cố
định lại chia thành vốn đầu tư cơ bản và vốn đầu tư sửa chữa lớn. Vốn đầu tư cơ
bản làm tăng khối lượng thực thể của tài sản cố định, bảo đảm bù đắp số tài sản cố
định bị hao mòn và tăng thêm phần xây lắp dở dang. Còn vốn sửa chữa lớn không
làm tăng khối lượng thực thể của tài sản, do đó nó không có trong thành phần của
vốn đầu tư cơ bản. Nhưng vai trò của vốn sửa chữa lớn tài sản cố định cũng giống
như vai trò kinh tế của vốn đầu tư cơ bản và nhằm đảm bảo thay thế tài sản bị hư
hỏng.
Trang thiết bị máy móc kỹ thuật có vai trò quan trọng trong việc tăng năng
suất và giảm sức lao động trong quá trình sản xuất.

Lao động, một mặt là bộ phận của nguồn lực phát triển, đó là yếu tố đầu
vào không thể thiếu được trong quá trình sản xuất.
2.1.3.3. Các nhân tố thuộc về điều kiện kỹ thuật
Các nhân tố thuộc về điều kiện kỹ thuật có vai trò quan trọng đối với sự
hình thành và phát triển của các vùng sản xuất nông nghiệp, cũng như đối với sản
xuất cao su nói chung. Được thể hiện trên một số khía cạnh chủ yếu sau đây:
Thứ nhất, đó là những tiến bộ trong khâu sản xuất và cung ứng giống cây
trồng. Các loại giống cây có năng suất cao, chất lượng sản phẩm tốt cho phép tăng
quy mô sản lượng mà không cần mở rộng diện tích vườn cây. Các loại giống mới
có sức kháng chịu dịch bệnh cao giúp ổn định năng suất cây trồng, vật nuôi; ổn
định sản lượng sản phẩm hàng hoá. Đặc biệt, trong công nghệ ghép mắt của cây
trồng đã trưởng thành vào gốc cây trồng non đã tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho
các vùng chuyên canh cây cao su mau chóng cho sản phẩm, rút ngắn thời kỳ kiến
thiết cơ bản của vườn cây, ổn định tính năng di truyền những phẩm chất tốt của
cây cung cấp mắt ghép, đồng thời lại có sức sinh trưởng cao của gốc cây non.
Thứ hai, bên cạnh tiến bộ công nghệ trong sản xuất cây con mới, hệ thống
quy trình kỹ thuật tiên tiến cũng được hoàn thiện và phổ biến nhanh đến người sản
xuất nông nghiệp.
Thứ ba, đó là sự phát triển của quy trình công nghệ bảo quản và chế biến
sản phẩm tạo điều kiện có tính cách mạng để vận chuyển sản phẩm đi tiêu thụ tại
những thị trường xa xôi. Điều đó cũng đã có ý nghĩa to lớn để mở rộng thị trường
tiêu thụ sản phẩm, xét về không gian. Thay vì nông sản chỉ được tiêu dùng trong
một khoảng thời gian ngắn vào thời vụ thu hoạch, thì ngày càng nhờ vào công
nghiệp chế biến và bảo quản, nông sản có thể tiêu thụ trong thời gian dài hơn,
thậm chí là quanh năm.
Công nghệ chế biến cũng mở rộng dung lượng thị trường nông sản vùng chuyên
canh nhờ sự tác động của quá trình đó đã đa dạng hoá sản phẩm tiêu dùng cuối
cùng.

2.1.4. Vai trò và vị trí của ngành hàng cao su trong nền kinh tế quốc dân
* Vai trò của cây cao su
Từ khi trở thành hàng hóa, công dụng của cao su ngày càng được mở rộng.
Hiện nay, mủ cao su đã trở thành một trong bốn nguyên liệu chính của nền công
nghiệp thế giới, đứng sau gang thép, than đá và dầu mỏ. Sản phẩm dùng đến cao
su có thể kể đến:
- Đối với công nghiệp sản xuất ô tô, máy bay và các phương tiện đi lại
khác, cao su được sử dụng làm vỏ ruột xe hơi, máy bay, xe gắn máy, xe đạp, làm
đệm xe,...
- Đối với công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, cao su được sử dụng làm
dụng cụ thể thao, giày dép, đệm giường, bọc cáp điện, các chất chống thấm,...
- Ngoài giá trị mủ cao su, cây cao su còn có thể cung cấp lượng gỗ lớn. Sau
bảy năm, cây cao su có thể cung cấp khoảng 200 – 300kg hạt/ha với hàm lượng
dầu từ 10% - 30% trọng lượng hạt. Dầu cao su có thể dùng trong công nghệ sơn,
xà phòng, làm chất pha thuốc kích thích mủ cao su hoặc nếu được xử lý thích hợp
có thể dùng làm dầu thực phẩm.
- Gỗ từ cây cao su được dùng trong sản xuất đồ gỗ mỹ nghệ. Gỗ cao su
được đánh giá cao vì có thớ gỗ dày, ít co rút, màu sắc hấp dẫn và có thể chấp nhận
các kiểu hoàn thiện khác nhau. Gỗ cao su cũng được đánh giá là loại gỗ thân thiện
với môi trường do người ta chỉ khai thác gỗ cao su khi đã kết thúc chu trình sinh
nhựa mủ.
- Đối với môi trường tự nhiên, cây cao su trồng tập trung có khả năng giữ
và nâng cao mực nước ngầm, phủ xanh đất trống đồi trọc, chống xói mòn, rửa trôi
và có giá trị cảnh quan sinh thái du lịch.
- Ở Việt Nam, ngoài những giá trị trên, cây cao su còn là một trong những
cây trồng chủ lực của khu vực Tây Nguyên và Đông Nam Bộ, góp phần xóa đói
giảm nghèo, tạo công ăn việc làm, cải thiện đời sống của người dân nhất là người
dân tộc thiểu số.
* Vị trí của cao su đối với ngành nông nghiệp nước ta

Ngành cao su góp phần lớn trong việc phát triển ngành nông nghiệp nước
ta. Việt Nam là một nước sản xuất nông nghiệp với số lượng xuất khẩu hàng đầu
trên thế giới như cây lúa, cà phê, tiêu, điều, cao su,… Trong đó, cây cao su được
phát triển mạnh trong thời gian gần đây, là cây trồng có giá trị kinh tế cao. Điều
này không chỉ giúp đa dạng hóa cây trồng mà còn đa dạng các mặt hàng trong việc
xuất khẩu nông sản của Việt Nam.
Ngành cao su còn góp phần đa dạng hoá các dịch vụ kinh doanh trong nông
nghiệp: hoạt động sản xuất cao su gắn liền với hoạt động chế biến cao su. Do đó
kéo theo một loạt các dịch vụ của sản xuất nông nghiệp phát triển như: dịch vụ
cung cấp vật tư nông nghiệp, dịch vụ phân bón, thuốc trừ sâu, dịch vụ cung cấp
nhiên liệu, máy móc thiết bị cho sản xuất và chế biến cao su,…
Phân bổ lao động trong nông nghiệp: Trong quá trình trồng mới, chăm sóc,
khai thác và chế biến cần một lượng lớn lao động, từ đó, tạo công ăn, việc làm cho
người lao động, đặc biệt là lao động động địa phương (người đồng bào dân tộc
thiểu số), góp phần tạo thu nhập và hạn chế được các tệ nạn xã hội.

* Vị trí của cao su trong nền kinh tế quốc dân
Ngành cao su góp phần làm chuyển dịch cơ cấu kinh tế: ngành cao su gắn
với cả một quá trình từ sản xuất đến tiêu thụ. Kéo theo một loạt các ngành kinh tế
phát triển phục vụ cho ngành cao su như ngành xây dựng các cơ sở nghiên cứu
giống, thuỷ lợi, giao thông, chế tạo máy móc góp phần đẩy mạnh quá trình chuyển
dịch cơ cấu kinh tế ở các vùng sản xuất cao su phát triển. Điều này góp phần đẩy
nhanh tiến trình công nghiệp hoá hiện đại hoá trong nông nghiệp nông thôn.
Trong những năm qua, cây cao su đã khẳng định được vị trí của mình và trở
thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của đất nước. Ngành cao su đã góp
phần rất lớn vào nguồn thu ngân sách nhà nước. Năm 2013, ngành cao su đem về
cho đất nước 2,52 tỷ USD chiếm khoảng 2% kim ngạch xuất khẩu cả nước.

Góp phần giải quyết công ăn việc làm cải thiện đời sống nhân dân đặc biệt
nó có ý nghĩa rất quan trọng đối với khu vực vùng sâu, vùng xa, tạo công ăn việc
làm, góp phần nâng cao thu nhập, đảm bảo trật tự an ninh - quốc phòng.
2.1.5. Cách thức tổ chức sản xuất
Mô hình giao khoán đang được nhiều công ty sản xuất cao su áp dụng và đã
đạt được những hiệu quả nhất định.
Giao khoán là thống nhất cho một hoặc một số thỏa thuận giữa bên giao
khoán và bên nhận khoán về các chỉ tiêu, định mức, cách thức làm việc,…để thực
hiện một hoặc một số công việc trong một quá trình sản xuất, một chính sách hoặc
một dự án.
Bên giao khoán là tổ chức có tài sản, có cở vật chất, có tư cách pháp nhân,
có các chỉ tiêu, định mức điều chỉnh công việc giao khoán trong môt số giai đoạn
của quá trình sản xuất.
Bên nhận khoán là các cá nhân, tổ chức bỏ sức LĐ và trí lực tham gia làm
việc của một quá trình sản xuất và tuân thủ các chỉ tiêu, định mức mà bên giao
khoán đặt ra.

2.2. Cơ sở thực tiễn
2.2.1. Thực trạng sản xuất cao su trên thế giới
Theo RubberEconomist, một tổ chức nghiên cứu cao su quốc tế, dư thừa
cao su toàn cầu vẫn sẽ tiếp tục, song không có nghĩa là giá cao su không thể hồi
phục từ mức thấp 5 năm. Trong ngắn hạn, điều tồi tệ nhất đối với ngành cao su thế
giới đã qua, sản lượng cao su toàn cầu có thể đã đạt đỉnh và tốc độ tăng trưởng
hàng năm đang giảm dần.
Hình 2.1 Thị phần sản xuất CSTN thế giới năm 2014

Nguồn: Báo cáo cập nhật ngành cao su Việt Nam


Theo Hiệp hội Các nước sản xuất cao su thiên nhiên (ANRPC), sản lượng

của các nước cao su thuộc Hiệp hội (chiếm 93% tổng cung cao su toàn cầu) chỉ đạt
9,97 triệu tấn trong 11 tháng đầu năm 2014, giảm 1,2% so với cùng kỳ. Sản lượng
của cả năm 2014 dự đoán giảm 7,6% ở mức 10,32 triệu tấn. Tiêu thụ cao su 11
tháng ước tăng 4,8% so với cùng kỳ năm trước chủ yếu nhờ nhu cầu của Trung
Quốc và Ấn Độ. Trong 11 tháng, xuất khẩu cao su thế giới giảm 1,1% đạt 8,06
triệu tấn.
Trên thực tế, không khí ảm đạm vẫn bao trùm lên thị trường cao su thế giới
trong tháng 12/2014, sức mua giảm vào thời điểm cuối năm khi Tết Nguyên đán
Trung Quốc – nước tiêu thụ cao su hàng đầu thế giới đang tới gần, giá dầu thế giới
liên tục tụt dốc và đồng Yên vẫn mất giá so với đô la Mỹ. Nhu cầu yếu đã ảnh
hưởng bất lợi đến giá cao su loại sử dụng để sản xuất lốp xe trên thị trường châu
Á, thị trường gần như không có động tĩnh nào từ việc Thái Lan xả bán hơn
200.000 tấn cao su tồn kho. Giá thấp đã khiến nông dân cao su In-đô-nê-xia ngừng
khai thác mủ và chuyển sang tìm việc làm khác, gây ra tình trạng thiếu cao su
nguyên liệu.
Nhìn chung, giá cao su giao kỳ hạn tại Sở Giao dịch hàng hóa Tokyo, Nhật
Bản (Tocom) biến động tăng giảm thất thường trong 20 ngày đầu tháng 12/2014,
với mức giá hiện tại tiếp tục xuống thấp so với tháng trước. Hợp đồng cao su giao
tháng 12/2014 giảm thấp nhất vào cuối phiên giao dịch 12/12 ở mức 179,7
Yên/kg, giảm 4,8 Yên so với đầu tháng (1/12). Cuối phiên giao dịch gần nhất
(18/12), giá cao su giao tháng 12/2014 đứng ở mức 180,2 Yên/kg, giảm so với
193,1 Yên/kg vào ngày 13/11.
2.2.2. Thực trạng sản xuất cao su ở Việt Nam
Ngành cao su xuất hiện ở Việt Nam từ trước năm 1975 và phát triển mạnh
khi Việt Nam tham gia vào nền kinh tế thị trường. Tính từ năm 2000 đến nay diện
tích cao su đã tăng 2.5 lần từ 400ha lên 1000ha năm 2014.
Hình 2.2 Phân bố diện tích trồng cao su trong nước năm 2014