Nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại công ty THNN cho thuê tài chính quốc tế Chailease
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.72 MB, 108 trang )
trƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
nguyễn thành công
nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng
tại công ty tnhh cho thuê tài chính quốc tế chailease
Chuyên ngành: quản trị kinh doanh quốc tế
Ngời hớng dẫn khoa học:
pgs.ts. tạ văn lợi
Hà Nội - 2015
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu độc lập của tôi. Số
liệu được nêu trong luận văn là trung thực và có trích nguồn. Kết quả
nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ
công trình nghiên cứu nào khác.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thành Công
LỜI CẢM ƠN
Em xin chân thành cảm ơn các Quý thầy cô Trường Kinh tế Quốc dân Hà
Nội đã tận tâm giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong
suốt thời gian em học tập tại trường. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn ... đã
tận tình chỉ bảo, hướng dẫn cho em hoàn thành luận văn này.
Tác giả luận văn
Nguyễn Thành Công
MỤC LỤC
Tác giả luận văn............................................................................................................2
Tác giả luận văn.............................................................................................................i
MỞ ĐẦU......................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:.............................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................................3
5. Một số công trình nghiên cứu có liên quan trước luận án.........................................................4
6. Kết cấu của luận văn..................................................................................................................5
CHƯƠNG 1..................................................................................................................6
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH....................................6
VÀ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG TRONG........................................6
CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH..........................................................................6
1.1. Các vấn đề cơ bản về hoạt động thuê mua tài chính..............................................................6
1.1.1. Các khái niệm về cho thuê tài chính.................................................................................6
1.1.2. Các sản phẩm dịch vụ của công ty cho thuê tài chính......................................................9
1.1.3. Lợi ích của cho thuê tài chính........................................................................................17
1.2. Năng lực thẩm định tài chính khách hàng của công ty cho thuê tài chính...........................19
1.2.1. Khái niệm năng lực thẩm định tài chính của khách hàng...............................................19
1.2.2. Các nhân tố tác động đến năng lực thẩm định tài chính khách hàng của công ty cho
thuê tài chính...........................................................................................................................20
1.2.2.1. Năng lực nhân sự thẩm định tài chính khách hàng.................................................20
1.2.2.2. Năng lực tài chính cho công tác thẩm định.............................................................21
1.2.2.3. Năng lực tổ chức thẩm định...................................................................................22
1.2.2.4. Năng lực điều tra và xác minh thông tin khách hàng..............................................27
1.2.3. Các chỉ tiêu phản ánh năng lực thẩm định tài chính khách hàng...................................29
1.3. Kinh nghiệm thẩm định tài chính khách hàng ở công ty cho thuê tài chính Trung Quốc: JIC
Leasing.........................................................................................................................................30
CHƯƠNG 2................................................................................................................33
THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THẨM ĐỊNH KHÁCH HÀNG TẠI CÔNG TY
TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CHO THUÊ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ CHAILEASE33
2.1 Tổng quan về Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease........................................33
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế
Chailease.................................................................................................................................33
2.1.2. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease..........34
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease
.................................................................................................................................................35
2.2. Thực trạng năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại CTTNHH cho thuê tài chính
quốc tế Chailease........................................................................................................................45
2.2.1. Năng lực nguồn nhân lực thẩm định tài chính khách hàng............................................46
2.2.2. Năng lực tài chính cho công tác thẩm định....................................................................52
2.2.3. Năng lực tổ chức công tác thẩm định............................................................................56
2.2.4. Năng lực điều tra và xác minh thông tin khách hàng.....................................................65
2. 2.5. Một số chỉ tiêu phản ánh năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Chailease. 67
2.3. Đánh giá thực trạng năng lực thẩm định tài chính khách hàng tại công ty cho thuê tài chính
Chaileas giai đoạn 2012-2015......................................................................................................70
2.3.1 Những kết quả đạt được trong năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Công ty
TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chaileas..............................................................................70
2.3.2. Những mặt còn hạn chế trong năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Công ty
TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease............................................................................72
2.3.3. Nguyên nhân gây ra những điểm yếu trong năng lực thẩm định tài chính của khách
hàng tại Công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease..................................................73
3.1. Định hướng của công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease về thẩm định khách
hàng.............................................................................................................................................75
3.1.1. Quan điểm về thẩm định của công ty Chailease............................................................75
3.1.2. Phương hướng và mục tiêu thẩm định của Chailease...................................................76
3.2. Giải pháp nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại công ty TNHH cho thuê
tài chính quốc tế Chailease..........................................................................................................77
3.2.1. Giải pháp về nguồn nhân lực.........................................................................................77
3.3. Kiến nghị nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại công ty TNHH cho thuê
tài chính quốc tế Chailease..........................................................................................................86
3.3.1. Kiến nghị với chính phủ..................................................................................................86
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước................................................................................87
3.3.3. Đối với Hiệp hội cho thuê tài chính................................................................................87
KẾT LUẬN.................................................................................................................89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................vi
PHỤ LỤC...................................................................................................................vii
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
CTTC:
Công ty tài chính
DNVVN:
Doanh nghiệp vừa và nhỏ
NHTM:
Ngân hàng thương mại
NHNN:
Ngân hàng nhà nước
TTS:
Tổng tài sản
TNHH:
Trách nhiệm hữu hạn
DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ
Tác giả luận văn............................................................................................................2
Tác giả luận văn.............................................................................................................i
MỞ ĐẦU......................................................................................................................1
1. Tính cấp thiết của đề tài............................................................................................................1
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................................2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:.............................................................................................3
4. Phương pháp nghiên cứu..........................................................................................................3
5. Một số công trình nghiên cứu có liên quan trước luận án.........................................................4
6. Kết cấu của luận văn..................................................................................................................5
CHƯƠNG 1..................................................................................................................6
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH....................................6
VÀ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG TRONG........................................6
CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH..........................................................................6
1.1. Các vấn đề cơ bản về hoạt động thuê mua tài chính..............................................................6
1.1.1. Các khái niệm về cho thuê tài chính.................................................................................6
1.1.2. Các sản phẩm dịch vụ của công ty cho thuê tài chính......................................................9
1.1.3. Lợi ích của cho thuê tài chính........................................................................................17
1.2. Năng lực thẩm định tài chính khách hàng của công ty cho thuê tài chính...........................19
1.2.1. Khái niệm năng lực thẩm định tài chính của khách hàng...............................................19
1.2.2. Các nhân tố tác động đến năng lực thẩm định tài chính khách hàng của công ty cho
thuê tài chính...........................................................................................................................20
1.2.2.1. Năng lực nhân sự thẩm định tài chính khách hàng.................................................20
1.2.2.2. Năng lực tài chính cho công tác thẩm định.............................................................21
1.2.2.3. Năng lực tổ chức thẩm định...................................................................................22
1.2.2.4. Năng lực điều tra và xác minh thông tin khách hàng..............................................27
1.2.3. Các chỉ tiêu phản ánh năng lực thẩm định tài chính khách hàng...................................29
1.3. Kinh nghiệm thẩm định tài chính khách hàng ở công ty cho thuê tài chính Trung Quốc: JIC
Leasing.........................................................................................................................................30
CHƯƠNG 2................................................................................................................33
THỰC TRẠNG NĂNG LỰC THẨM ĐỊNH KHÁCH HÀNG TẠI CÔNG TY
TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN CHO THUÊ TÀI CHÍNH QUỐC TẾ CHAILEASE33
2.1 Tổng quan về Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease........................................33
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế
Chailease.................................................................................................................................33
2.1.2. Cơ cấu bộ máy tổ chức của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease..........34
2.1.3. Tình hình hoạt động kinh doanh của Công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease
.................................................................................................................................................35
2.2. Thực trạng năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại CTTNHH cho thuê tài chính
quốc tế Chailease........................................................................................................................45
2.2.1. Năng lực nguồn nhân lực thẩm định tài chính khách hàng............................................46
2.2.2. Năng lực tài chính cho công tác thẩm định....................................................................52
2.2.3. Năng lực tổ chức công tác thẩm định............................................................................56
2.2.4. Năng lực điều tra và xác minh thông tin khách hàng.....................................................65
2. 2.5. Một số chỉ tiêu phản ánh năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Chailease. 67
2.3. Đánh giá thực trạng năng lực thẩm định tài chính khách hàng tại công ty cho thuê tài chính
Chaileas giai đoạn 2012-2015......................................................................................................70
2.3.1 Những kết quả đạt được trong năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Công ty
TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chaileas..............................................................................70
2.3.2. Những mặt còn hạn chế trong năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại Công ty
TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease............................................................................72
2.3.3. Nguyên nhân gây ra những điểm yếu trong năng lực thẩm định tài chính của khách
hàng tại Công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease..................................................73
3.1. Định hướng của công ty TNHH cho thuê tài chính quốc tế Chailease về thẩm định khách
hàng.............................................................................................................................................75
3.1.1. Quan điểm về thẩm định của công ty Chailease............................................................75
3.1.2. Phương hướng và mục tiêu thẩm định của Chailease...................................................76
3.2. Giải pháp nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại công ty TNHH cho thuê
tài chính quốc tế Chailease..........................................................................................................77
3.2.1. Giải pháp về nguồn nhân lực.........................................................................................77
3.3. Kiến nghị nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng tại công ty TNHH cho thuê
tài chính quốc tế Chailease..........................................................................................................86
3.3.1. Kiến nghị với chính phủ..................................................................................................86
3.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước................................................................................87
3.3.3. Đối với Hiệp hội cho thuê tài chính................................................................................87
KẾT LUẬN.................................................................................................................89
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................vi
PHỤ LỤC...................................................................................................................vii
Sơ đồ 1.1
Quy trình cho thuê tài chính. .Error: Reference source not found
Sơ đồ 1.2
Quy trình mua và cho thuê lại..........Error: Reference source not
found
Sơ đồ 2.1
Sơ đồ tổ chức của CILC........Error: Reference source not found
Sơ đồ 2.2
Quy trình thẩm định tài chính của khách hàng tại CILC....Error:
Reference source not found
trƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
nguyễn thành công
nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng
tại công ty tnhh cho thuê tài chính quốc tế chailease
Chuyên ngành: quản trị kinh doanh quốc tế
Ngời hớng dẫn khoa học:
pgs.ts. tạ văn lợi
Hà Nội - 2015
i
TÓM TẮT LUẬN VĂN
Công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease là trong những
công ty cho thuê tài chính quốc tế hoạt động hiệu quả tại VN với khách hàng
mục tiêu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ VN – đối tượng khách hàng tiềm
năng nhưng có nhiều rủi ro do đặc thù hoạt động của đối tượng KH này. Vì
vậy, giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hoạt động cho thuê tài chính có thể phát
triển thì năng lực thẩm định tài chính của khách hàng đóng vai trò vô cùng
quan trọng trong hoạt động của công ty. Trải qua gần 10 hoạt động và phát
triển, năng lực thẩm định của công ty đã đạt được những kết quả khả quan với
tỷ lệ nợ xấu được duy trì ở tỷ lệ khá thấp so với khối ngân hàng, thời gian
thẩm định đang ngày càng rút ngắn, góp phần đảm bảo an toàn vốn cho công
ty và mở rộng số lượng khách hàng. Năng lực thẩm định tài chính khách hàng
đã giúp giảm thiểu rủi ro tín dụng cho công ty, giúp nợ xấu của công ty luôn
duy trì ở mức dưới 2% và có xu hướng giảm dần trong khi các TCTD khác có
tỷ lệ nợ xấu rất cao. CILC sở hữu đội ngũ cán bộ thẩm định có chất lượng tốt
và đạo đức nghề nghiệp cao. Quy trình thẩm định tài chính khách hàng được
thực hiện chặt chẽ. Phương pháp thẩm định có cách thức dự báo được sử
dụng hiệu quả với tính hợp lý và độ chính xác cao. Tuy nhiên, năng lực thẩm
định của công ty vẫn còn tồn tại một số hạn chế như: Năng lực thẩm định tài
chính khách hàng bị ảnh hưởng do công tác quản trị điều hành công tác thẩm
định vẫn còn nhiều yếu kém, chi phí mà công ty bỏ ra để nâng cao chất lượng
thẩm định còn cao do chi phí mua các thông tin tài chính lớn để có nguồn
thông tin tin cậy và cần thiết để thẩm định. Mặc dù có lợi thế về nguồn nhân
lực có đạo đức nghề nghiệp và trình độ cao nhưng nợ xấu vẫn diễn ra ở công
ty với tỷ lệ khá cao. Những hạn chế này vẫn còn tồn tại là do: thông tin do
khách hàng cung cấp thiếu, thiếu tính chính xác và còn chưa được cập nhật
ii
kịp thời, nhân viên thẩm định và quan hệ khách hàng của công ty 90% là từ
các ngành kinh tế tài chính nên có nhiều hạn chế về mặt kĩ thuật, đối tượng
khách hàng là DNVVN nên ý thức chấp hành quy định về các chuẩn mực
trong kinh doanh vẫn chưa nghiêm, sổ sách thiếu minh bạch. Trên cơ sở đó,
để nâng cao năng lực thẩm định của Chaileas, tác giả đề xuất một số giải pháp
với các giải pháp về nguồn nhân lực bao gồm: Kế hoạch hoá nguồn nhân lực,
xây dựng công tác tiêu chuẩn hóa cán bộ các cấp nói chung và cán bộ thẩm
định nói riêng, tạo môi trường làm việc chuyên nghiệp, tăng cường đào tạo
nguồn nhân lực, đánh giá khả năng và bố trí nhân sự hợp lý, giải pháp, sử
dụng hợp lý nguồn tài chính dành cho công tác thẩm định, nâng cao chất
lượng tổ chức công tác thẩm định, tăng chất lượng việc điều tra và xác minh
thông tin khách hàng. Đồng thời tác giả cũng có một số kiến nghị với chính
phủ, NHNN và Hiệp hội cho thuê tài chính nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho
hoạt động thẩm định của các công ty cho thuê tài chính nói chung và Chaileas
nói riêng được thực hiện một cách hiệu quả.
trƯờNG ĐạI HọC KINH Tế QUốC DÂN
nguyễn thành công
nâng cao năng lực thẩm định tài chính của khách hàng
tại công ty tnhh cho thuê tài chính quốc tế chailease
Chuyên ngành: quản trị kinh doanh quốc tế
Ngời hớng dẫn khoa học:
pgs.ts. tạ văn lợi
Hà Nội - 2015
1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động của các công ty tài chính (CTTC) đóng vai trò khá quan trọng
trong thị trường tài chính. Đó là làm giảm sức ép và gánh nặng cho hệ thống
ngân hàng thương mại trong việc cung ứng vốn đối với các doanh nghiệp, đặc
biệt là vốn trung và dài hạn. Thực tế cho thấy các ngân hàng thương mại
(NHTM) thường ưu tiên cho vay đối với các công ty có đảm bảo chắc chắn để
đảm bảo nguồn vốn, điều mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN) khó có
thể tiếp cận thì các công ty CTTC sẽ tạo điều kiện cho doanh nghiệp vừa và
nhỏ nhiều lợi ích từ việc cho thuê tài chính mà không cần doanh nghiệp phải
có tài sản thế chấp. Như vậy, hoạt động cho thuê tài chính giúp giải quyết
nguồn vốn trung và dài hạn thông qua việc tài trợ tài sản thuê cho các tổ chức
cá nhân không đủ điều kiện và tiêu chuẩn để vay các ngân hàng thương mại.
Ngược lại, việc này mang lại lợi ích cho các công ty CTTC là sử dụng được
số vốn tích cực của một lượng lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang hoạt
động trên thị trường.
Trên thế giới, hoạt động cho thuê tài sản đã sớm xuất hiện, nhưng nó
thực sự đi sâu vào bản chất cho thuê tài chính trong vòng sáu chục năm qua.
Hiện nay hoạt động thuê mua đã được sử dụng tại hơn 90 nước (chủ yếu là
các nước đang phát triển, khoảng 60 nước) với khối lượng dư nợ cho thuê trên
500 tỷ USD, chiếm khoảng 12,5% đầu tư tư nhân của thế giới.1
Theo thống kê của NHNN, hiện nay Việt Nam đã có 12 công ty CTTC,
trong đó có 8 công ty trực thuộc ngân hàng thương mại Nhà nước và 4 công
ty có vốn nước ngoài.2 Với đặc thù là cho vay vốn với tỉ lệ cao và tài sản thế
1
/>2
Huỳnh Thị Hương Thảo (2014), Cho thuê tài chính: Một vài định hướng và phát triển, Tạp chí khoa học và
ứng dụng, số 4, p.27-31
2
chấp là động sản, đối tượng vay vốn chính lại là các DNVVN nên các công ty
cho thuê tài chính thường đối mặt với rủi ro cao hơn các hình thức cho vay
vốn khác. Chính vì vậy, sở hữu một năng lực thẩm định tài chính khách hàng
tốt là yếu tố sống còn của một công ty cho thuê tài chính.
Công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease là doanh nghiệp
được thành lập vào năm 2006 và bắt đầu thực hiện hoạt động cho thuê tài
chính từ năm 2007. Khách hàng chủ yếu và cũng là khách hàng mục tiêu của
công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chailease là các doanh nghiệp vừa
và nhỏ hoạt động sản xuất kinh doanh trên lãnh thổ của nước Việt Nam. Các
doanh nghiệp này thường có hệ thống sổ sách kế toán thiếu chuẩn mực, hầu
hết năng lực của doanh nghiệp không thể hiện hết trên các báo cáo nộp cơ
quan thuế. Thêm vào đó các doanh nghiệp vừa và nhỏ thường hoạt động theo
quy mô gia đình và cách thức quản trị doanh nghiệp không rõ ràng nên việc
tìm hiểu về năng lực thực sự của doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Rất nhiều
trường hợp bỏ sót cũng khách hàng tốt hoặc lựa chọn nhầm những khách
hàng có tình hình tài chính không tốt dẫn đến phát sinh nợ xấu đã xảy ra ở
Chailease. Vì vậy, để giảm thiểu rủi ro và đảm bảo hoạt động cho thuê tài
chính có thể phát triển thì năng lực thẩm định tài chính của khách hàng lại
càng quan trọng hơn hết.
Trước tình hình đó, tác giả đã chọn đề tài “Nâng cao năng lực thẩm định tài
chính của khách hàng tại công ty THNN cho thuê tài chính quốc tế
Chailease” làm luận văn tốt nghiệp thạc sĩ chuyên ngành Quản trị kinh doanh
quốc tế
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu: Luận văn được thực hiện với mục tiêu là đánh giá
năng lực thẩm định tài chính khách hàng tại Công ty TNHH Cho thuê tài
chính quốc tế Chailease, trên cơ sở đó đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao
năng lực thẩm định tài chính khách hàng trong giai đoạn 2015 đến 2018.
3
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Làm rõ cơ sở lý luận về hoạt động cho thuê tài chính và thẩm định
năng lực tài chính khách hàng trong công ty cho thuê tài chính
- Đánh giá năng lực thẩm định tài chính khách hàng tại CT chho thuê tài
chính quốc tế Chaileas thông qua phân tích thực trạng năng lực thẩm định tài
chính khách hàng của công ty trong giai đoạn 2012-Q2/2015.
- Căn cứ vào kết quả đánh giá đưa ra các giải pháp kiến nghị nhằm nâng
cao năng lực thẩm định tài chính khách hàng của công ty cho thuê tài chính
Chaileas giai đoạn 2015-2018
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
- Đối tượng nghiên cứu: Năng lực thẩm định tài chính khách hàng của
Công ty TNHH Cho Thuê Tài Chính Quốc Tế Chailease. Trong đó khách
hàng là các cá nhân và doanh nghiệp có nhu cầu thuê tài chính. Tài chính
khách hàng bao gồm các yếu tố: khả năng tài chính, tình hình sản xuất, kinh
doanh, thu nhập của khách hàng.
- Phạm vi nghiên cứu: Các số liệu được nghiên cứu và phân tích trong
giai đoạn từ năm 2012 đến hết Q2/2015, định hướng giải pháp từ năm
2015-2018.
4. Phương pháp nghiên cứu
-Phương pháp thu thập số liệu:
Nghiên cứu sử dụng số liệu thứ cấp: Số liệu thứ cấp được thu thập từ
báo cáo hoạt động kinh doanh của CT Chailease, thông tin tài chính của các
khách hàng của Chailease, các báo cáo của NHNN, bộ ngành liên quan…
- Phương pháp xử lý số liệu:
+ Sử dụng phương pháp so sánh đối chiếu giữa các thời kì
+ Sử dụng phương pháp thống kê định lượng để phân tích tác động của
một số nhân tố đến năng lực thẩm định tài chính của công ty Chailease.
4
- Phần mềm xử lý dữ liệu nghiên cứu: SPSS, Excel.
5. Một số công trình nghiên cứu có liên quan trước luận án
Việc nghiên cứu về các công ty cho thuê tài chính ở Việt Nam đã được
thực hiện bởi một số tác giả, tuy nhiên các đề tài đó thường tập trung ở các
mảng chung như áp dụng loại hình này ở Việt Nam hoặc có đi sâu như nghiên
cứu về năng lực cạnh tranh. Sau đây là tổng lược các công trình nghiên cứu
trước đó:
Luận văn thạc sĩ “Giải pháp nâng cao chất lượng công tác quản lý rủi
ro trong hoạt động cho thuê tài chính tại Công ty cho thuê tài chính
TNHH một thành viên NHTMCP Công thương Việt Nam” của tác giả Lê
Thị Hạnh năm 2011 tập trung nghiên cứu vào thực trạng công tác quản lý rủi
ro ở Công ty cho thuê tài chính TNHH một thành viên NHTMCP Công
thương Việt Nam, từ đó đưa ra các bước hiệu quả và kém hiệu quả trong công
tác quản lý rủi ro trên cơ sở đó đóng góp những giải pháp để khắc phục những
công tác còn kém hiệu quả
Luận văn thạc sĩ “Tổ chức công tác phân tích tình hình tài chính tại
Công ty TNHH một thành viên cho thuê tài chính Công nghiệp tàu thuỷ”
của tác giả Đỗ Thị Hoài Thu năm 2011 tập trung phân tích tình hình tài chính
tại Công ty TNHH MTV cho thuê tài chính Công nghiệp Tàu Thủy, chỉ ra
thực trạng tài chính của Công ty TNHH MTV cho thuê tài chính Công nghiệp
Tàu Thủy, đưa ra các thống kê để cảnh báo những chỉ số tài chính cần chú ý
và tìm cách cải thiện.
Luận văn tiến sĩ “Nâng cao năng lực cạnh tranh của các công ty cho
thuê tài chính thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Hoàng Thị Thanh Hằng
năm 2013 nêu ra bức tranh toàn cảnh của hoạt động của các công ty cho thuê
tài chính ở địa bàn thành phố Hồ Chí Minh và đưa ra những điểm mạnh ,
điểm yếu của các công ty cho thuê tài chính, mức độ ảnh hưởng của các yếu
tố bên ngoài đối với năng lực cạnh tranh của công ty cho thuê tài chính
5
6. Kết cấu của luận văn
Luận văn thạc sĩ sẽ bao gồm 3 chương như sau :
Chương 1: Tổng quan về hoạt động cho thuê tài chính và thẩm định tài
chính khách hàng tại công ty cho thuê tài chính
Chương 2: Thực trạng năng lực thẩm định tài chính khách hàng tại
Công ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chaileas
Chương 3:Giải pháp nâng cao năng lực thẩm định khách hàng tại Công
ty TNHH Cho thuê tài chính quốc tế Chaileas.
6
CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ HOẠT ĐỘNG CHO THUÊ TÀI CHÍNH
VÀ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH KHÁCH HÀNG TRONG
CÔNG TY CHO THUÊ TÀI CHÍNH
1.1. Các vấn đề cơ bản về hoạt động thuê mua tài chính
1.1.1. Các khái niệm về cho thuê tài chính
Từ khi ra đời cho đến nay, thuật ngữ cho thuê (Leasing) được hầu hết
các quốc gia trên thế giới sử dụng nhằm hàm chỉ hoạt động cho thuê tài sản
được các định chế tài chính (trong đó nhất thiết phải có Công ty cho thuê tài
chính) mua và cho thuê theo yêu cầu của bên thuê. Hết thời hạn thuê bên thuê
được phép chuyển quyền sở hữu hoặc mua lại tài sản đó theo các điều kiện đã
thoả thuận trong hợp đồng cho thuê tài chính.
Hiện nay, cùng với sự phát triển đa dạng và phong phú của cho thuê tài
chính trên khắp thế giới, các định nghĩa về cho thuê tài chính cũng có những
sự khác biệt giữa các tổ chức hoặc giữa các quốc gia. Có thể kể đến một số
những khái niệm về thuê tài chính ở Mỹ, Australia, Ấn Độ hay Chuẩn mực kế
toán quốc tế IAS :
- Cho thuê tài chính cũng được đề cập đến trong cuốn sách: “The
Accounting Review” của tác giả Harold E. Wyman được xuất bản vào tháng 7
năm 1973. Ông có đề cập đến cho thuê tài chính dưới dạng một hợp đồng.
Một hợp đồng thuê tài chính là một hợp đồng cam kết bên thuê phải trả các
khoản thanh toán cho bên cho thuê và trong một số trường hợp phải trả tổng
chi phí lớn hơn giá mua của tài sản thuê. Thông thường, các khoản thanh toán
được trải dài trong suốt thời gian sử dụng của tài sản, trong thời gian này hợp
đồng không thể được hủy bỏ bởi một trong hai bên
7
- Ở Mỹ, định nghĩa về cho thuê tài chính cũng được dựa trên Chuẩn mực kế
toán số 13 được ban hành ngày 1/1/1977 của Hội đồng chuẩn mực kế toán tài
chính (FASB) và đã được thảo luận để chỉnh sửa ở chủ đề số 840 vào cuối năm
2014. Cho thuê là một hợp đồng giữa bên thuê (bên sử dụng) và bên cho thuê (bên
sở hữu) để được sử dụng tài sản cố định hữu hình trong một khoảng thời gian nhất
định. Giao dịch cho thuê tài chính cần thỏa mãn 1 trong 4 điều kiện sau:
o Quyền sở hữu tài sản thuê sẽ được chuyển cho bên thuê khi kết thúc
thời hạn cho thuê
o Hợp đồng thuê có quy định quyền chọn mua tài sản thuê theo giá
tượng trưng khi hợp đồng kết thúc
o Thời hạn hợp đồng thuê tài chính bằng hoặc vượt quá 75% thời gian
sử dụng ước tính của tài sản thuê
o Giá trị hiện tại của tài sản thuê tối thiểu bằng 90% giá trị thị trường
của tài sản đó
- Ở điều 17 của chuẩn mực kế toán quốc tế ( International Accounting
Standard – IAS 17) , Hoạt động cho thuê được ghi nhận là cho thuê tài chính
khi bên thuê chuyển phần lớn rủi ro và lợi ích về quyền sở hữu cho bên cho
thuê, bên thuê sẽ phát sinh tăng tài sản và ghi nhận ở ở bên thuê còn bên cho
thuê sẽ ghi nhận phải thu tăng lên. Định nghĩa về cho thuê tài chính ở đây lại
không đề cập đến việc giới hạn về giá trị hiện tại của tài sản thuê cũng như
thời hạn thuê mà đề cập đến 5 khía cạnh sau :
o Quyền sử hữu tài sản thuê sẽ được chuyển cho bên thuê khi kết thúc
thời hạn cho thuê
o Hợp đồng thuê có quy định quyền chọn mua tài sản thuê theo giá trị
tượng trưng khi hợp đồng kếp thúc
o Thời hạn cho thuê bằng phần lớn thời gian sử dụng ước tính của tài
sản thuê
o Giá trị hiện tại của khoản thuê bằng tối thiểu giá trị thị trường của tài
sản thuê tại thời điển ký kết hợp đồng thuê tài chính
8
o Tài sản thuê là tài sản chuyên dụng mà chỉ có bên thuê sử dụng được
- Tại Australia, AASB 17 là chuẩn mực kế toán có đề cập đến khái niệm
cho thuê. AASB 17 bắt đầu có hiệu lực từ tháng 7 năm 2014. Trước tiên,
AASB 17 định nghĩa về cho thuê là một hợp đồng hay thỏa thuận giữa 2 bên
bao gồm bên cho thuê vào bên thuê. Bên thuê sẽ chi trả một khoản nhất định
trong một hoặc nhiều lần cho bên cho thuê để được quyền sử dụng tài sản
thuê. Thời gian thuê được thỏa thuận giữa 2 bên. Theo AASB 17, các hoạt
động cho thuê tài chính cần phải là hoạt động cho thuê và có thêm điều kiện
là toàn bộ rủi ro và lợi ích từ việc sử dụng tài sản thuê sẽ được chuyển sang
cho bên thuê.
Tóm lại, hiện nay trên thế giới tồn tại khá nhiều những khái niệm khác
nhau về cho thuê tài chính, mỗi khái niệm lại phù hợp với một quốc gia và
những tiêu chuẩn kế toán riêng của những quốc gia hoặc tổ chức đó. Mặc dù
có sự khác nhau rõ rệt giữa các khái niệm, nhưng có thể thấy rằng cho thuê tài
chính là một hoạt động với sự tham gia của 2 đối tượng chính là bên cho thuê
và bên thuê. Cả 2 bên đều đồng ý với một hợp đồng hoặc thỏa thuận để bên
thuê được quyền sử dụng tài sản của bên cho thuê và sẽ chi trả một khoản tiền
được gọi là tiền thuê trong một khoảng thời gian nhất định, khoảng thời gian
này cũng được quy định trong hợp đồng cho thuê tài chính.
Tại Việt Nam, theo Nghị định số 16/NĐ-CP ngày 02/05/2001 của chính
phủ thì khái niệm cho thuê tài chính được hiểu như sau:
Cho thuê tài chính là một hoạt động tín dụng và dài hạn, thông qua việc
cho thuê máy móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác trên
cơ sở hợp đồng cho thuê giữa bên cho thuê và bên thuê. Bên cho thuê cam kết
mua máy móc thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản khác theo yêu
cầu của bên mua và nắm giữ quyền sở hữu đối với tài sản cho thuê. Bên thuê
sử dụng tài sản thuê va thanh toán thuê trong suốt thời hạn thuê đã được hai
9
bên thoả thuận.
1.1.2. Các sản phẩm dịch vụ của công ty cho thuê tài chính
1.1.2.1. Phân loại các sản phẩm dịch vụ của công ty cho thuê tài chính
Trong hoạt động kinh doanh của mình công ty cho thuê tài chính có thể
thực hiện các nghiệp vụ sau:
- Huy động vốn
Để có nguồn vốn hoạt động các công ty cho thuê tài chính thực hiện việc
huy động bốn từ các nguồn sau:
Nhận tiền gửi có kỳ hạn từ một năm trở lên của tổ chức, cá nhân theo
quy định của pháp luật;
Phát hành trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi và giấy tờ có giá khác có kỳ hạn
trên một năm để huy động vốn của tổ chức, cá nhân trong nước và ngoài nước
khi được cơ quan quản lý chấp thuận;
Vay vốn các tổ chức tài chính, tín dụng trong và ngoài nước;
Nhận các nguồn vốn khác theo quy định của Ngân Hàng Nhà Nước
- Cho thuê tài chính 3 bên:
Đây là nghiệp vụ chủ chốt của các công ty cho thuê tài chính và nó
xuyên suốt quá trình hoạt động và phát triển của công ty. Nghiệp vụ này
thường dễ được nhận biết từ các đối tượng bên ngoài và là hoạt động sinh lời
chủ yếu của công ty cho thuê tài chính ở Việt Nam hiện nay. Đối tượng cho
thuê bao gồm tất cả các tổ chức, cá nhận trực tiếp sử dụng tài sản thuê cho
mục đích của mình gồm: cá nhân, hộ gia đình, công ty, các tổ chức khác
thuộc đối tượng cho vay của các tổ chức tín dụng.
Tài sản cho thuê bao gồm các phương tiện vận chuyển, máy móc, thiết bị
thi công, dây chuyền sản xuất, thiết bị gắn liền với bất động sản, các động sản
khác không bị pháp luật cấm.
Điều kiện để được thuê tài chính là: Có năng lực pháp luật dân sự, năng
lực hành vi dân sự theo quy định của pháp luật; Có dự án đầu tư sản xuất,
10
kinh doanh, dịch vụ phục vụ đời sống khả thi và hiệu quả; Có khả năng tài
chính đảm bảo thanh toán đầy đủ tiền thuê trong thời hạn đã cam kết; Thực
hiện các quy định về đảm bảo tiền thuê tài chính; Tại thời điểm thuê tài chính,
bên thuê không còn nợ xấu tại bất kì tổ chức tín dụng nào
Giá của tài sản cho thuê bao gồm giá mua và các chi phí khác có liên
quan để hình thành tài sản cho thuê.
Đây là hình thức phổ biến nhất của cho thuê tài chính hiện nay và được
sử dụng rộng rãi với sự tham gia của 3 bên bao gồm bên cho thuê (lessor),
bên thuê (lessee), nhà cung cấp(supplier).
(2c)
3
Người cho thuê (Lessor)
(2a
(1b)
(1a)
(1c)
Người cung cấp
(Supplier)
(2b)
(2d)
Người đi thuê
(Lessee)
Sơ đồ 1.1: Quy trình cho thuê tài chính
Nguồn: Giáo trình “Nghiệp vụ cho thuê tài chính và bao thanh toán”
trường ĐH Kinh doanh và công nghệ-Khoa Ngân hàng(2012)
(1a) Người cho thuê và người đi thuê ký kết hợp đồng thuê tài sản
(1b) Người cho thuê và người cung cấp kết hợp đồng mua tài sản
(1c) Người cung cấp và người đi thuê ký hợp đồng bảo hành bảo dưỡng
(có thể người cho thuê ký với người cung cấp về việc bảo hành bảo dưỡng tài
sản cho người đi thuê)
(2a) Người cung cấp lập thủ tục chuyển giao quyền sở hữu cho người
cho thuê.
11
(2b) Người cung cấp chuyển giao tài sản cho người đi thuê
(2c) Người cho thuê thanh toán tiền mua tài sản
(2d) Người cho thuê lập thủ tục chuyển giao quyền sử dụng tài sản cho
người đi thuê.
(3) Theo định kỳ người đi thuê thanh toán tiền cho người cho thuê
phương thức cho thuê tài chính có sự tham gia của 3 bên còn được gọi là thuê
mua thuần (netlease) là phương thức cho thuê tài chính được áp dụng phổ
biến nhất, những ưu điểm nổi bật của nó như sau:
(*) Người cho thuê không phải mua tài sản trước vì thế nên sẽ làm cho
vòng quay của vốn sẽ nhanh hơn vì không phải dự trữ hàng tồn kho.
(*) Việc chuyển giao tài sản được thực hiện trực tiếp giữa người cung
cấp với người đi thuê và giữa họ cũng chịu trách nhiệm trực tiếp về tình trạng
hoạt động của tài sản, cũng như việc thực hiện viẹc bảo hành và bảo dưỡng tài
sản. Như vậy người cho thuê có thể trút bỏ gánh nặng về tình trạng hoạt động
của tài sản.
(*) Người cho thuê không trực tiếp nhận tài sản rồi sau đó chuyển giao
cho người đi thuê và như vậy sẽ hạn chế được rủi ro liên quan đến việc từ
chối nhận hàng của người đi thuê vì do có sự nhầm lẫn về mặt kỹ thuật.
Xuất phát từ những ưu điểm trên đây mà các ngân hàng có các tổ chức
tài chính đã áp dụng chủ yếu phương thức này để tài trợ cho các doanh
nghiệp, đặc biệt đối với cho thuê thiết bị. Trên thế giới có 80% hợp đồng cho
thuê tài chính áp dụng theo phương thức này.
- Mua và cho thuê lại
Theo hình thức này, công ty cho thuê tài chính mua và cho thuê lại máy
móc, thiết bị, phương tiện vận chuyển và các động sản thuộc quyền sở hữu
của bên thuê và cho bên thuê thuê lại chính tài sản đó để tiếp tục phục vụ cho
hoạt động của mình
