Tiểu luận Chương IX: Chủ nghĩa xã hội hiện thực và triển vọng của chủ nghĩa xã hội

Trường Đại
học Công
nghiệp Thành
phố Hồ Chí
Minh
DHDT – 11B
Nhóm 7

Xin chào các bạn
đến với buổi thuyết
trình hôm nay!!


Chương IX
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN THỰC VÀ
TRIỂN VỌNG


KHÁI LƯỢC LÝ LUẬN CHUNG VỀ
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN THỰC
Chủ nghĩa Mác ra đời

Đưa chủ nghĩa xã hội từ những lý thuyết
không tưởng thành lý luận khoa học

Trải qua quá trình thâm nhập vào đời
sống thực tiện phong trào cách mạng
của nhân dân và công nhân lao động

Chủ nghĩa xã hội hiện thực ra đời và
phát triển

KHÁI QUÁT NỘI DUNG
I. CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN THỰC
II. SỰ KHỦNG HOẢNG VÀ SỤP ĐỔ CỦA
MÔ HÌNH CHỦ NGHĨA XÃ HỘI VÀ
NGUYÊN NHÂN CỦA NÓ
III.

TRIỂN VỌNG CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI


I - CHỦ NGHĨA XÃ HỘI HIỆN THỰC
1. Cách mạng Tháng Mười Nga và mô hình xã hội
chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
Video
a) Cách mạng Tháng Mười Nga
b) Mô hình chủ nghĩa xã hội đầu tiên trên thế giới
2. Sự ra đời của hệ thống xã hội chủ nghĩa và những
thành tựu của nó
a) Những thành tựu của chủ nghĩa xã hội hiện
thực
b) Sự ra đời và phát triển của hệ thống các nước
xã hội chủ nghĩa


CÁCH MẠNG THÁNG 10 NGA (1917)
(Video được trích từ chương trình «Quy luật tất yếu – Đài truyền hình thành phố Hồ Chí Minh»)

a) Cách mạng Tháng Mười Nga

Những hình ảnh về Cách mạng
Tháng Mười ở nga (1917)


a) Cách mạng Tháng Mười Nga
Cách mạng Tháng Mười (7-11-1917),
nổ ra và giành thắng lợi dưới sự lãnh
đạo của Đảng Bônsêvích, đứng đầu là
V.I.Lênin:
• Đạp tan dinh lũy cuối cùng của
chính phủ lâm thời tư sản.
• Giành “Toàn bộ chính quyền về tay
XôViết”.
• Cách mạng Tháng Mười Nga là
thắng lợi vĩ đại nhất của giai cấp
công nhân, nhân dân lao động và
các dân tộc bị áp bức.
 Thành lập nhà nước XôViết do
V.I.Lênin đứng đầu trong “Mười
ngày rung chuyển thế giới”.


a) Cách mạng Tháng Mười Nga

Giống như mặt trời chói lọi,
Cách mạng Tháng Mười chiếu
sáng khắp năm châu, thức tỉnh
hàng triệu người bị áp bức,

bóc lột trên trái đất. Trong lịch
sử loài người chưa từng có
cuộc cách mạng nào có ý
nghĩa to lớn và sâu xa như thế.

Chủ tịch Hồ Chí Minh nhận định
rằng:


a) Cách mạng Tháng Mười Nga

Vậy Cách
mạng Tháng
Mười có ý
nghĩa gì?


a) Cách mạng Tháng Mười Nga
Lật đổ giai cấp tư sản và
phong kiến địa chủ.

Trong nước

Lập nên chính quyền của giai
cấp công nhân và nhân dân
lao động.
Xây dựng một xã hội dân
chủ, không có áp bức, bóc
lột.

Ý nghĩa
Cách mạng
Tháng Mười
Nga

Thế giới

Mở ra con đường mới cho sự
nghiệp giải phóng các dân
tộc bị áp bức.
Mở ra thời đại quá độ từ chủ
nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã
hội


b) Mô hình xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
 Hoàn cảnh ra đời:
Từ Cách mạng Tháng Mười đến chiến tranh
thế giới thứ II, Liên Xô là nước xây dựng chế
độ xã hội chủ nghĩa duy nhất trên thế giới.
Điều kiện xây dựng chế độ mới cực kỳ khó
khăn và phức tạp:
• Nền kinh tế lạc hậu.
• Bị chiến tranh tàn phá nặng nề.
• Xảy ra nội chiến gần 5 năm.
• Chiến tranh can thiệp của 14 nước đế
quốc.
• Bị bao vây cấm vận kinh tế.
 Liên Xô đứng trước tình cảnh “thù trong,
giặc ngoài”.

b) Mô hình xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
 Các chính sách kinh tế của Liên Xô:

Chính sách kinh tế

Chính sách cộng sản
thời chiến
(1918-1921)

Chính sách kinh tế mới
NEP
(Tháng 3 -1921 đến
1924)


b) Mô hình xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
Chính sách cộng sản thời chiến (1918-1921):
Nội dung:
 Quốc hữu hóa toàn bộ tài sản, tư liệu sản
xuất của bọn tư bản độc quyền, đại địa
chủ và thế lực chống phá cách mạng
khác.
 Trưng thu lương thực thừa của nông dân,
nhà nước độc quyền mua bán lúa mì.
 Nhà nước cấp phát lương thực theo định
mức.
 Bước đầu giải quyết được vấn đề lương thực
cho quân đội, tiền tuyến, công nhân và nhân

dân thành thị trong điều kiện lương thực cực
kỳ khan hiếm. Nhưng còn tồn tại nhiều bất
cập dẫn đến kinh tế chưa thể phát triển.

Người dân xếp hàng chờ mua
Tiếp tế lương
thực
cho
quân
đội
lương thực


b) Mô hình xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
Chính sách kinh tế mới (1921 – 1924):
 Tháng 3 -1921, nội chiến kết thúc, Đại hội X Đảng
Cộng sản Nga, đề ra chính sách kinh tế mới sử dụng
hình thức quá độ của chủ nghĩa tư bản nhà nước.
 Khắc phục tình trạng suy sụp kinh tế sau chiến
tranh, khắc phục những nảy sinh tự phát của nền
sản xuất hàng hóa nhỏ.
 Học tập, kế thừa, phát huy có chọn lọc cơ sở vật
chất kỹ thuật, khoa học quản lý kinh tế của chủ
nghĩa tư bản.
Nội dung:
 Ban hành thuế nông nghiệp (thay cho trưng thu).
 Nhà nước khôi phục công nghiệp nặng, tư nhân hóa
những xí nghiệp nhỏ.
 Khuyến khích, thu hút đầu tư nước ngoài.
 Phát triển kinh tế hàng hóa.

b) Mô hình xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới
 Năm 1924 , V.I.Lênin qua đời, NEP
không được thực hiện triệt để.
 Những năm 30, xuất hiện nguy cơ thế
chiến
 Muốn tồn tại, Liên-Xô phải trở thành
cường quốc công nghiệp để vừa XD xã
hội chủ nghĩa vừa đối phó với nguy cơ
chiến tranh.
 Giải quyết nhiệm vụ này trong một thời
gian ngắn nhất là vấn đề sống còn.
Trong điều kiện đó, phải cơ chế kế
hoạch hóa tập trung cao.
 Chưa đầy 20 năm, Liên-Xô đã thành
công rực rỡ, trở thành một siêu cường
quốc.


a) Sự ra đời và phát triển của hệ thống xã hội chủ
nghĩa
tháng
g
n
ạ
g
m
h c ôn
Cá c h

n
à
h
t
Nga
Mười (1917)

Nga là nước xã
hội chủ nghĩa
đầu tiên trên thế
giới


a) Sự ra đời và phát triển của hệ thống xã hội chủ
nghĩa
Tiệp
Khắc
anh
r
t
n
chiế
Sau iới thứ II
thế g

Ba Lan
Hungary

Liên Bang
Xô Viết

Đức

Cuba
Việt Nam

Trung
Quốc
Anbani

Bungary
Mông Cổ
Rumani


a) Sự ra đời và phát triển của hệ thống xã hội chủ
nghĩa

anh
r
t
n
chiế
Sau iới thứ II
thế g

Có 14 nước đã xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Hệ thống chủ nghĩa xã hội đã lan rộng khắp thế giới


a) Sự ra đời và phát triển của hệ thống xã hội chủ

nghĩa

Năm1960, tại Matxcova, Hội nghị 81 Đảng Cộng sản và công nhân của
các nước trên thế giới ra tuyên bố và khẳng định: “Đặc điểm chủ yếu
của thời đại chúng ta là hệ thống xã hội chủ nghĩa thế giới đang trở
thành nhân tố quyết định sự phát triển của xã hội loài người”.


b) Những thành tựu của chủ nghĩa xã hội hiện thực
Thành
tựu

Đưa nhân
dân lao
động lên
làm chủ xã
hội

Thúc đẩy
đấu tranh
tự do dân
chủ trên
thế giới

Thiết lập
chế độ dân
chủ cho
toàn thê
nhân dân

Đảm bảo
cho đời
sống công
nhân tốt
đẹp hơn

Tạo điều
kiện xây
dựng cơ sở
vật chất, kỹ
thuật với
quy mô lớn

Đưa Liên
Xô đi lên
thành siêu
cường của
thế giới

Chinh
phục vũ
trụ

Đạt được
nhiều
thành tựu
khoa học
vĩ đại

Tạo tiềm

lực quân
sự hùng
mạnh


b) Những thành tựu của chủ nghĩa xã hội hiện thực
Thu nhập quốc dân của Liên Xô
Trước khi xây dựng xã hội chủ nghĩa chỉ bằng 1/22 Mỹ.
Năm 1985, bằng 66% của Mỹ.
Tỷ lệ người mù chữ ở Nga trước cách mạngTỷ
tháng
lệ người
10 mù chữ sau 20 năm

Tri thức

Mù chữ

Tri thức

Mù chữ

Nhân dân Nga mù chữ bị xóa bỏ. Đến cuối 1980, Nga là
một trong những nước có trình độ học vấn cao nhất thế giới
với 164 triệu người có trình độ trung học và đại học, số lượng
các nhà khoa học cũng đứng hàng đầu thế giới.


b) Những thành tựu của chủ nghĩa xã hội hiện thực
Năm 1919

Thuộc địa chiếm 72%
diện tích thế giới

 Cho

Nô lệ chiếm 70%
dân số thế giới

Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội

Thuộc địa chiếm 0,7%
diện tích thế giới

Nô lệ chiếm 5,3%
dân số thế giới

thấy, chế độ xã hội chủ nghĩa được thiết lập không chỉ mở ra xu
thế phát triển tất yếu cho các dân tộc là con đường xã hội chủ nghĩa, mà
bằng sự giúp đỡ tích cực, có hiệu quả về nhiều mặt, các nước xã hội chủ
nghĩa đã góp phần mạnh mẽ trong công cuộc giải phóng dân tộc.


b) Những thành tựu của chủ nghĩa xã hội hiện thực
• Có ảnh hưởng sâu sắc trong đời sống chính trị thế giới, đóng vai trò quyết định đối
với sự sụp đổ hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc, mở ra kỷ nguyên mới, kỷ
nguyên độc lập dân tộc và thời đại quá độ lên chủ nghĩa xã hội trên phạm vi toàn thế
giới.
• Đóng vai trò quyết định đẩy lùi nguy cơ chiến tranh hủy diệt, bảo vệ hòa bình thế

giới.
• Ngay tại các nước tư bản chủ nghĩa, nhân dân lao động được sức hấp dẫn thực tế
của chủ nghĩa xã hội đã đấu tranh đòi các quyền dân sinh, dân chủ, các phúc lợi xã
hội…Chủ nghĩa tư bản đã phải nhượng bộ và chấp nhận thực tế rất nhiều yêu sách
đó.


II – SỰ KHỦNG HOẢNG, SỤP ĐỔ CỦA MÔ HÌNH
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI XÔ VIẾT VÀ NGUYÊN
NHÂN CỦA NÓ
1. Sự khủng hoảng và sụp đổ của mô hình chủ nghĩa
xã hội Xô viết
2. Nguyên nhân dẫn đến sự khủng hoảng và sụp đổ
của mô hình chủ nghĩa xã hội Xô viết
a) Nguyên nhân sâu xa dẫn đến sự sụp đổ của mô hình
chủ nghĩa xã hội Xô Viết
b) Nguyên nhân chủ yếu, trực tiếp dẫn đến sự sụp đổ
của mô hình chủ nghĩa xã hội Xô Viết