Nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng phương pháp học tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Quản lý

DANH SÁCH NHỮNG THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU
ĐỀ TÀI VÀ ĐƠN VỊ PHỐI HỢP CHÍNH
1. Danh sách những thành viên tham gia nghiên cứu
- Trần Văn Ba - Lớp QLGD K1B - Khoa Quản lý (Chủ nhiệm ĐT)
- Đậu Thị Hồng Thắm - Lớp QLGD K1A – Khoa Quản lý
- Đinh Thanh Tâm - Lớp QLGD K1B - Khoa Quản lý
- Nguyễn Thị Phương Thúy - Lớp QLGD K1C – Khoa Quản lý (Thư
ký ĐT)
- Phan Văn Thắng – Lớp QLGD K1D - Khoa Quản lý
2. Đơn vị phối hợp chính
Tên đơn vị phối hợp

Nội dung phối hợp nghiên cứu

Khoa Quản lý

Nghiên cứu lý luận và đánh giá thực trạng
phương pháp học tập theo nhóm trong sinh
viên Khoa Quản lý.

1


MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU...............................................................................................................5
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm trong sinh viên...............5
2. Tính cấp thiết của đề tài: .......................................................................................5
3. Mục tiêu nghiên cứu..............................................................................................7
4. Cách tiếp cận.........................................................................................................7
5. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................................7
6. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.........................................................................8

7. Nội dung nghiên cứu.............................................................................................8
PHẦN NỘI DUNG ...........................................................................................................9
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN...................9
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu. .........................................9
1.1.1. Phương pháp................................................................................................9
1.1.2. Học tập.........................................................................................................9
1.1.3. Nhóm...........................................................................................................9
1.1.4. Học tập theo nhóm.....................................................................................10
1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Khoa Quản lý.................................................10
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm.....................................................12
1.3.1 Đặc điểm của học tập theo nhóm................................................................13
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm..................................................................16
1.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm...............................17
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG
SINH VIÊN KHOA QUẢN LÝ – HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC....................23
2.1 Khái quát về các phương pháp học tập được sử dụng trong sinh viên Khoa
Quản lý – Học viện Quản lý giáo dục.....................................................................23
2.2 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa Quản lý - Học viện Quản lý
giáo dục....................................................................................................................26
2.2.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa Quản lý......................26
2.2.2 Đánh giá tổng quát thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa Quản
lý- HV QLGD......................................................................................................39
2.3. Nguyên nhân của những hạn chế trên...............................................................40
2.3.1. Nguyên nhân khách quan:.........................................................................40
2.3.2. Nguyên nhân chủ quan:.............................................................................42
CHƯƠNG 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO
HIỆU QUẢ HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN
KHOA QUẢN LÝ – HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC........................................44
3.1 Các giải pháp đề xuất.........................................................................................44

3.1.1 Giải pháp 1: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học
tập theo nhóm cho sinh viên Khoa Quản lý.........................................................44
3.1.2 Giải pháp 2 : Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm........45
3.1.3 Giải pháp 3: Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ lớp và nhóm trưởng nhóm
học tập..................................................................................................................51
3.1.4 Giải pháp 4: Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tập theo nhóm.
.............................................................................................................................54
3.1.5. Giải pháp 5: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động học
tập theo nhóm......................................................................................................55

2


3.2 Mối quan hệ giữa các giải pháp.........................................................................56
3.3 Khảo nghiệm mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp.....................56
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ.............................................................................59
1. Một số kết luận....................................................................................................59
2.Một số kiến nghị...................................................................................................59
2.1 Đối với Học viện Quản lý giáo dục:..............................................................60
2.2 Đối với các giảng viên:..................................................................................60
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................................61

3


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 1. Bảng tổng hợp đánh giá mức độ thực hiện các kỹ năng của sinh
viên khoa Quản lý- HVQLGD. (Đơn vị: %)...............................................29
Bảng 2. Bảng tổng hợp kết quả điều tra mức độ quan tâm của giảng viên tới
việc rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm trong sinh viên (Đơn vị: %)

.....................................................................................................................41
Bảng 3. Kết quả khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các giải pháp
nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm của sinh viên khoa Quản lý - Học
viện Quản lý giáo dục. (Đơn vị: %).............................................................57

4


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm trong sinh
viên
Hiện nay, học tập theo nhóm vừa là một yêu cầu vừa là một phương
pháp học được khuyến khích áp dụng rộng rãi, nhất là đối với sinh viên.
Trong xu thế hội nhập của đất nước, vai trò của phương pháp học này càng
trở nên quan trọng trong việc góp phần nâng cao hiệu quả học tập của người
học nói riêng và chất lượng giáo dục nói chung.
Phương pháp học tập này đã được nhiều tác giả, nhiều nhà khoa học
nghiên cứu, đề cập tới trong các công trình nghiên cứu của mình và đã đem
lại những đóng góp to lớn với những thành tựu đáng kể, giúp sinh viên tìm
thấy niềm đam mê, hứng thú và chủ động hơn trong quá trình học tập, tích
lũy kiến thức, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Nhưng nó vẫn còn
mang tính chung chung hoặc chỉ có thể áp dụng cho những đối tượng cụ thể,
với những môn học riêng lẻ.
Học viện Quản lý Giáo dục mới bắt đầu tuyển sinh đào tạo trình độ đại
học từ năm 2007. Với đặc thù riêng của Học viện nói chung và của khoa
Quản lý nói riêng, hiện chưa có một nghiên cứu nào cụ thể đề cập tới
phương pháp học tập theo nhóm cho sinh viên, nên không thể áp dụng máy
móc những thành tựu trước đây. Vì vậy, nếu đưa ra những giải pháp thích
hợp trong việc áp dụng hình thức học tập này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả
học tập của sinh viên Khoa Quản lý, Học viện Quản lý Giáo dục.

2. Tính cấp thiết của đề tài:
Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực
giáo dục. Xu hướng giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội
dung, chương trình, phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng
như khả năng tự học, tự nghiên cứu của người học.

5


Trong xu hướng đó, Giáo dục Việt Nam cũng đã và đang có nhiều
thay đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế
giới, đặc biệt là vấn đề đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường.
Tại Nghi quyết của hội nghị TW lần thứ 2 BCH TW Đảng khóa VIII
(2- 1996) có đoạn: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục và đào tạo,
khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học” .
Cũng tại Khoản 2, Điều 5, Luật giáo dục 2005 cũng đã khẳng định:
“Phương pháp giáo dục phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư
duy sáng tạo của người học; bồi dưỡng cho người học năng lực tự học, khả
năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên” .
Như vậy, trong thời đại mới, khi khoa học kỹ thuật ngày càng phát
triển, làm việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối
với tất cả mọi người. Đặc biệt đối với sinh viên, học tập theo nhóm là một
trong các phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên khả
năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện... Đó là những điều cần thiết đối với
một công dân của thế kỉ 21. Do đó, mỗi sinh viên cần được trang bị ngay từ
trong nhà trường để khi ra trường có thể sống và làm việc trong các tổ chức
một cách tích cực.
Và sinh viên Học viện Quản lý giáo dục nói chung, sinh viên khoa
Quản lý nói riêng cũng đã được làm quen với phương pháp học này. Những

mặt tích cực của học tập theo nhóm là không thể phủ nhận, nhưng không
phải nhóm sinh viên nào cũng đạt được kết quả cao nhất với phương pháp
học tập này, thậm chí đôi khi một số sinh viên cảm thấy nó còn mang
nhiều tính hình thức và nhiều khi đạt được ít hiệu quả hơn so với làm
việc theo cá nhân.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp học tập này được thực
hiện rộng rãi, thực sự phát huy được hiệu quả trong sinh viên, giúp sinh

6


viên nhanh chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt
nhất.
Chính vì thế, chúng tôi đã chọn đề tài “Học tập theo nhóm trong sinh viên
khoa Quản lý, Học viện Quản lý giáo dục: thực trạng và giải pháp” để
nghiên cứu nhằm giúp sinh viên Học viện Quản lý giáo dục nói chung, sinh
viên khoa Quản lý nói riêng có kế hoạch và tổ chức thực học tập theo nhóm
hợp lý, khoa học và phát huy tốt năng lực của mỗi sinh viên.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Nhằm đề xuất các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả học tập theo
nhóm trong sinh viên Khoa Quản lý - Học viện Quản lý Giáo dục, qua đó phát
triển các kỹ năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện… góp phần nâng cao chất
lượng học tập cho sinh viên, đáp ứng yêu cầu đào tạo của Học viện.
4. Cách tiếp cận
Tiếp cận theo thực tiễn và yêu cầu của hoạt động học tập trong sinh viên
khoa Quản lý để xác định các yếu tố ảnh hưởng (tích cực) và những kỹ
năng cần thiết trong học tập theo nhóm, đề xuất các giải pháp nâng cao
hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên khoa Quản lý, Học viện Quản
lý giáo dục.
5. Phương pháp nghiên cứu

Để thực hiện đề tài này, chúng tôi sử dụng các nhóm phương pháp nghiên
cứu sau:
5.1 Phương pháp nghiên cứu lí luận
Sưu tầm, đọc, tra cứu, nghiên cứu tài liệu, sách báo có liên quan đến
vấn đề nghiên cứu, phân tích tổng hợp hệ thống hóa theo mục đích nghiên
cứu của đề tài.
5.2 Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
5.2 1. Phương pháp quan sát
Theo dõi quá trình học tập trên lớp, ngoài giờ lên lớp, đặc biệt là theo
dõi các buổi học tập và thảo luận nhóm của sinh viên nhằm đánh giá thực

7


trạng, tìm nguyên nhân và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả học tập
nhóm của sinh viên.
5.2.2. Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi
Tiến hành xây dựng phiếu hỏi dành cho đối tượng là sinh viên nhằm
thu thập những thông tin cần thiết phục vụ cho cho việc phân tích và đánh
giá thực trạng học tập theo nhóm trong sinh viên
5.2.3. Phương pháp chuyên gia
Xin ý kiến các chuyên gia để xây dựng công cụ điều tra và khẳng
định giá trị của các giải pháp nâng cao hiệu quả học tập nhóm trong sinh
viên.
5.2.4. Phương pháp hỗ trợ
Sử dụng phương pháp thống kê toán học nhằm phân tích thực trạng
vấn đề nghiên cứu.
6. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả
học tập theo nhóm trong sinh viên.

- Phạm vi nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải
pháp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên cả 3 khóa (K1,
K2, K3) Khoa Quản lý, Học viện Quản lý Giáo dục.
7. Nội dung nghiên cứu
-

Nghiên cứu cơ sở lý luận của phương pháp học tập theo nhóm

-

Phân tích thực trạng của phương pháp học tập theo nhóm trong
sinh viên khoa Quản lý, Học viện QLGD.

-

Đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả phương pháp
học tập theo nhóm trong sinh viên Khoa Quản lý.

8


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN
CỦA VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
1.1.1. Phương pháp.
Theo Lexicon der Padagogik: “Phương pháp giúp để trình bày có lý lẽ
vững vàng một chân lý đã xác định rồi hoặc để vạch ra một con đường tìm
tòi một chân lý mới”.
Theo Hegel: “Phương pháp là ý thức về hình thức của sự vận động bên

trong của nội dung”.
Như vậy có thể hiểu: Phương pháp là cách thức, con đường, phương tiện
để đạt tới mục đích nhất định trong nhận thức và trong thực tiễn.
1.1.2. Học tập.
Theo GS Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu dạy học theo quan điểm quá
trình: “Học là quá trình tự điều khiển tối ưu sự chiếm lĩnh khái niệm khoa
học, bằng cách đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách toàn
diện. Vai trò tự điều khiển của quá trình học thể hiện ở sự tự giác, tích cực,
tự lực và sáng tạo dưới sự điều khiển của thầy, nhằm chiếm lĩnh khái niệm
khoa học. Học có 2 chức năng kép là lĩnh hội và tự điều khiển”.
Theo từ điển Tiếng Việt của Viện khoa học xã hội Việt Nam - Viện ngôn
ngữ học: “Học tập là học và luyện tập để hiểu biết và có kỹ năng”.
Như vậy: Học tập là một loại hình hoạt động được thực hiện trong mối
quan hệ chặt chẽ với hoạt động dạy, giúp người học lĩnh hội tri thức, kỹ
năng, kỹ xảo, những phương thức hành vi nhằm phát triển nhân cách toàn
diện.
1.1.3. Nhóm.
Theo từ điển Tiếng Việt: Nhóm là tập hợp một số ít người hoặc sự vật
được hình thành theo những nguyên tắc nhất định.

9


Theo chúng tôi, nhóm là tập hợp những người có tổ chức, hoạt động theo
những nguyên tắc nhất định, nhằm đạt tới mục tiêu và lợi ích chung .
1.1.4. Học tập theo nhóm.
Học tập theo nhóm là một phương pháp học tập trong đó các thành viên
cùng phối hợp chặt chẽ với nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể
nhằm hướng đến một mục tiêu chung; sản phẩm của nhóm là sản phẩm của
trí tuệ tập thể.

1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Khoa Quản lý
Học viện Quản lý giáo dục là cơ sở giáo dục Đại học trực thuộc Bộ GD
& ĐT, được thành lập theo quyết định số 501/QĐ-TTg ngày 03 tháng 4
năm 2006 của Thủ tướng Chính phủ trên cơ sở Trường Cán bộ quản lý giáo
dục và đào tạo.
Sau hơn 33 năm xây dựng và phát triển, Học viện Quản lý giáo dục đã
góp phần xây dựng và phát triển hệ thống lý luận về khoa học QLGD Việt
Nam; tham mưu tư vấn và triển khai ứng dụng khoa học QLGD cho hệ
thống các trường, khoa làm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ QLGD
trong toàn quốc; nghiên cứu đánh giá tác động của các chủ trương, chính
sách và các giải pháp đổi mới QLGD đến đời sống kinh tế - xã hội của đất
nước.
Bắt đầu tuyển sinh đào tạo trình độ Đại học từ năm học 2007 – 2008,
đến nay số lượng sinh viên của Học viện khoảng hơn 1700 sinh viên, thuộc
ba Khoa: Quản lý (chuyên ngành Quản lý giáo dục), Giáo dục (chuyên
ngành Tâm lý – giáo dục học), Công nghệ thông tin (chuyên ngành Tin học
ứng dụng). Tuy vậy, điều kiện cơ sở vật chất của nhà trường còn nhiều
thiếu thốn, chưa đáp ứng tốt và đầy đủ nhu cầu đào tạo cũng như như cầu
học tập của sinh viên. Với diện tích phòng học khoảng 2500 m2 (Diện tích

10


phòng học/ Sinh viên = 1,2 m2), sinh viên vẫn phải chia ra học theo hai ca:
sáng – chiều.
Trong đó, với Khoa Quản lý, năm học 2009 – 2010 cũng là năm thứ ba
thực hiện nhiệm vụ tuyển sinh, đào tạo Cử nhân quản lý giáo dục. Đến nay,
số lượng sinh viên trong khoa vào khoảng trên 800 sinh viên với chất lượng
đầu vào từ cả 3 khối A, C, D tương đối cao. Với nội dung chương trình tập
trung nghiên cứu những vấn đề cơ bản của quản lý và quản lý giáo dục nên

không tránh khỏi mang nặng tính lý luận, lý thuyết, hàn lâm. Do đó, càng
đòi hỏi sinh viên trong khoa có thái độ tích cực, chăm chỉ, tâm huyết, tự
học, tự nghiên cứu để chiếm lĩnh tri thức. Tuy vậy, nhiều sinh viên trong
khoa còn chưa yên tâm với ngành học của mình, chưa có định hướng rõ
ràng về nghề nghiệp trong tương lai nên còn gây ảnh hưởng không nhỏ tới
ý thức, thái độ cũng như năng lực học tập của mỗi sinh viên. Song không vì
thế mà chất lượng học tập của sinh viên Khoa Quản lý kém đi, mà vượt lên
những khó khăn đó, sinh viên trong khoa luôn được đánh giá là có chất
lượng học tập và rèn luyện khá cao (đặc biệt là sinh viên QLGD khóa 1).
Để mỗi sinh viên trong khoa có được một phương pháp học tập đúng đắn
và hiệu quả nhất thì cần có sự tác động, hỗ trợ của rất nhiều yếu tố. Hiện
nay, quan điểm dạy học đang hướng tới việc lấy người học làm trung tâm,
coi người học là chủ thể của quá trình dạy và học. Giảng viên chỉ dạy những
kiến thức cơ bản, đóng vai trò hướng dẫn, chỉ đạo và kiểm tra quá trình học,
không làm thay người học. Người học phải tự điều chỉnh quá trình tiếp thu
kiến thức, tham khảo mở rộng kiến thức theo các tài liệu sách báo dưới sự
điều khiển sư phạm của giảng viên. Giảng viên nêu ra vấn đề, sinh viên tập
giải quyết vấn đề. Có sự đối thoại giữa giảng viên và sinh viên, giữa sinh
viên với sinh viên. Việc dạy ở đại học là dạy cho sinh viên cách thức đi tới
sự hiểu biết, coi trọng sự khám phá và khai phá trong học thuật; giúp sinh

11


viên có kỹ năng thực hành và thái độ thực tiễn trong nghề nghiệp; rèn cho
sinh viên phong cách độc lập, sáng tạo, linh hoạt trong nhận thức và hành
động, biết mềm hoá tư duy và tùy cơ ứng biến; dạy phương pháp nghiên
cứu đi từ phân tích đối tượng và môi trường để tìm giải pháp đồng bộ giải
quyết những tình huống đa chiều.
Với khối lượng kiến thức giảng dạy đồ sộ như vậy, cùng với những

phương pháp giảng dạy và môi trường học tập riêng biệt tại Học viện, các
bạn sinh viên trong toàn khoa cần phải có phương pháp học tập thích hợp để
tiếp thu có hiệu quả khối lượng kiến thức đó, đạt mục tiêu đào tạo đề ra. Và
một trong những phương pháp ấy là phương pháp học tập theo nhóm - với
sự tương tác, trao đổi giữa giảng viên với sinh viên cũng như là giữa các
sinh viên với nhau trong việc giúp các bạn sinh viên chiếm lĩnh được các tri
thức khoa học.
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm
Chúng ta không phủ nhận các cách học truyền thống cũng như hình thức
thảo luận theo sự hướng dẫn của giáo viên ở các trường đại học. Nhưng hiện
nay với yêu cầu đổi mới phương pháp học theo hướng tăng cường tính chủ
động, tích cực, tự làm việc, tự tìm tòi, khám phá chân lý khoa học của người
học nhằm phát triển tri thức và các kĩ năng thiết thực cho người học thì
phương pháp học tập theo nhóm chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Học
tập theo nhóm trong và ngoài giờ học sẽ là một phần bổ sung quan trọng
cho các bài giảng, giúp sinh viên nắm vững các khái niệm và áp dụng vào
các tình huống cần đến các kỹ năng đào sâu suy nghĩ.
Học tập theo nhóm không những đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp
học tập mà còn rất có ý nghĩa đối với việc tự học của mỗi người. Các nhà
nghiên cứu đã từng tuyên bố rằng, “cho dù nội dung môn học như thế nào
thì sinh viên làm việc theo từng nhóm nhỏ cũng có khuynh hướng học được

12


nhiều hơn những gì được dạy và nhớ lâu hơn so với các hình thức dạy học
khác’’ (Theo Barbara Gross Davis, Tools for Teaching)
1.3.1 Đặc điểm của học tập theo nhóm
Học tập theo nhóm là một cách học đòi hỏi mỗi thành viên trong nhóm
cùng thực hiện một cam kết làm việc nhất định không có sự hướng dẫn trực

tiếp của giảng viên mà dựa trên sự hợp tác và phân công công việc hợp lý
trong nhóm.
Học tập theo nhóm được biểu hiện:
+ Mọi thành viên trong nhóm đều hướng đến mục tiêu chung nhất định
+ Có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên
+ Có trách nhiệm, lợi ích liên đới trong sản phẩm nhóm.
Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách khoa học
và hợp lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể:
+ Làm việc theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối
quan hệ tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn
kết trong một cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá
trình làm việc nhóm, các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi
cá nhân cùng trí tuệ tập thể để giải quyết vấn đề.
+ Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp
với việc học hướng tới người học; khuyến khích tính độc lập tự chủ trong
học tập. Nếu trong phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi
với nhau rất ít thì học tập theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu
quan điểm của mình về chủ đề thảo luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và
trao đổi lẫn nhau trong nhóm.
+ Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý
dựa trên những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì
vậy sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo

13


của nhiều người nên sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó
giúp các thành viên hiểu và nhớ kiến thức lâu hơn.
+ Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần
học hỏi, biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua

phần trình bày của mình và sự phản hồi của những người xung quanh.
+ Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các
kỹ năng như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ
năng tổ chức…Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình
làm việc sau này, vì vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách làm việc trong môi
trường tập thể.
Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp học tập theo nhóm không đúng
cách, không phù hợp với nội dung và thiếu kỹ năng thực hiện thì có thể chỉ
mang tính hình thức, gây mất nhiều thời gian, sản phẩm không mang tính
tập thể, các cá nhân thiếu tích cực sẽ đùn đẩy cho những người năng nổ,
nhiệt tình...
Chính vì vậy để học tập nhóm thực sự đem lại kết quả cao mỗi thành
viên trong nhóm cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình, cùng rèn
luyện kỹ năng làm việc nhóm thật hiệu quả.
Có rất nhiều cách tiếp cận trong phân chia hình thức học tập nhóm
như: theo số lượng người trong cùng một nhóm, như theo tính chất công
việc... Tuy nhiên trong phạm vi đề tài này chúng tôi chỉ xin tiếp cận hình
thức học tập nhóm theo tính chất công việc. Dựa trên tính chất công việc có
thể chia nhóm học tập theo ba hình thức, gồm:
- Nhóm ngang: Là nhóm sau khi nhận yêu cầu làm bài người nhóm trưởng
sẽ lập đề cương rồi phân chia từng phần công việc cho các thành viên, sau
đó tổng hợp và hoàn thiện bài tập của nhóm.
+ Ưu điểm:
. Thành viên thích vì làm ít, không mất nhiều công sức

14


. Phát huy nhiều khả năng của các thành viên, mỗi người đều được rèn
luyện kỹ năng tìm tài liệu, xử lý tài liệu, viết bài...

+ Nhược điểm:
. Làm hổng kiến thức của sinh viên (người làm phần 1 sẽ không hiểu
đến các phần 2, 3)
. Thiếu thông tin từ các phần khác nên khả năng chồng chéo lên nhau
là rất cao.
- Nhóm dọc: Nhóm trưởng hiểu rõ năng lực các thành viên trong nhóm.
Nhóm trưởng nhận đề tài sau đó phân chia cụ thể: ai viết đề cương, ai tìm
tài liệu, ai xử lý tài liệu, ai viết bài, ai phản biện lại bài viết của nhóm, ai
chuẩn bị câu hỏi phản biện lại nhóm khác, ai là thư ký...
+ Ưu điểm:
. Mỗi thành viên đều nắm rõ chủ đề thảo luận
. Phát huy được thế mạnh mỗi thành viên
. Rèn luyện thêm một số kỹ năng mềm như: lập kế hoạch nhóm, phân
công công việc hợp lý...
+ Nhược điểm:
. Đòi hỏi nhóm trưởng phải thực sự có năng lực
. Đòi hỏi năng lực và sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong
nhóm.
- Nhóm kết hợp: Tất cả các thành viên trong nhóm đều phải làm tất cả các
công việc.
+ Ưu điểm:
. Thành viên biết hết kiến thức.
. Sử dụng tối đa thời gian.
+ Nhược điểm: Mất nhiều thời gian, công sức, dễ gây tình trạng chép bài
của nhau.

15


Như vậy mỗi hình thức nhóm làm việc đều có ưu và nhược điểm riêng.

Vì vậy, khi áp dụng các hình thức trên, các nhóm cần phải lựa chọn linh
hoạt để đem lại hiệu quả cao nhất.
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm
Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau:
+ Tạo sự đồng thuận: Các buổi họp là cách thức hiệu quả để bồi đắp
tinh thần đồng đội và thói quen làm việc theo nhóm ngay từ lúc đầu mới
thành lập nhóm. Các buổi họp giúp các thành viên làm quen với nhau, hiểu
biết về nhau, gắn bó với nhau, tạo sự nhất trí về các mục tiêu cũng như cơ
cấu tổ chức nhóm. Để tạo sự đồng thuận mọi vấn đề của nhóm đều cần đem
ra bàn bạc và đi đến thống nhất dựa trên sự nhất trí của các thành viên.
+ Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội: Đây là một nguyên tắc
quan trọng trong học tập nhóm. Vì học tập theo nhóm là sự tham gia của
nhiều thành viên nhằm hướng đạt mục tiêu chung trong học tập nên sự hợp
tác và chia sẻ là không thể thiếu. Hơn nữa nếu làm việc đơn lẻ sẽ khó thực
hiện tốt nhiệm vụ chung vì mỗi người chỉ mạnh về một khía cạnh nào đó của
công việc chung. Vì thế sự hợp tác và chung sức sẽ tạo ra sức mạnh tập thể.
+ Tôn trọng: Tôn trọng là một nguyên tắc rất quan trọng trong học tập
nhóm. Bởi vì nhóm là một tập thể chỉ khi tập thể đó tồn tại sự tôn trọng lẫn
nhau giữa các thành viên, tôn trọng nội quy của nhóm mới có thể xây dựng
một bầu không khí cởi mở, thân thiện trong nhóm. Sự tôn trọng thể hiện ở
sự chấp hành nội quy nhóm, đúng giờ, chú y lắng nghe khi người khác phát
biểu ý kiến, tạo cơ hội - khuyến khích mọi người chia sẻ, ghi nhận - đánh
giá đúng sự đóng góp của các thành viên..
+ Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm: Mỗi nhóm đều cần một nhóm
trưởng giữ vai trò là người tổ chức và điều hành hoạt động của nhóm, là
“cầu nối” giữa nhóm và phần còn lại của tổ chức, là người phát ngôn cho
nhóm. Trưởng nhóm là người duy trì sự thực hiện mục tiêu và giữ cho mọi

16

người đi đúng hướng, đem nguồn lực về cho nhóm khi cần thiết, khuyến
khích mọi người và gỡ rối cho nhóm khi gặp vấn đề nan giải.
+ Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: Phân công nhiệm vụ là một việc
làm không thể thiếu khi học tập theo nhóm. Khi phân công phải chú trọng
phân công phù hợp với năng lực của từng thành viên vì mỗi cá nhân sẽ cống
hiến hết mình nếu họ được đánh giá đúng năng lực, sử dụng đúng và được
tin tưởng. Sự phân công rõ ràng trách nhiệm của từng thành viên sẽ là yếu
tố quan trọng tạo nên thành công cho nhóm.
1.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm.
Lí luận và thực tiễn đã chứng minh rằng trong hoạt động học tập
theo nhóm có nhiều yếu tố ảnh hưởng, có thể theo hai chiều hướng: tích
cực hoặc tiêu cực. Nếu xét theo chiều hướng tích cực, chúng tôi nhận thấy
các yếu tố sau đây sẽ làm hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao.
1.3.3.1 Quan niệm đúng đắn về học tập theo nhóm.
Để hoạt động học tập theo nhóm đạt kết quả, trước hết mọi thành
viên trong nhóm cần phải hiểu rõ thế nào là học tập theo nhóm, có những
nhận thức đúng đắn về những ưu thế của học tập theo nhóm, từ đó mới thấy
được trách nhiệm của bản thân và có định hướng hoạt động nhóm đạt hiệu
quả. Nếu các thành viên quan niệm lệch lạc về học tập theo nhóm thì chắc
chắn hoạt động học tập nhóm đó sẽ không thể có hiệu quả.
1.3.3.2 Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, hợp lý.
Một nhóm muốn hoạt động hiệu quả cần phải có cơ cấu tổ chức chặt
chẽ. Cơ cấu của nhóm gồm:
- Một nhóm trưởng có trách nhiệm tổ chức, điều hành mọi hoạt động của
nhóm, nhóm trưởng có thể do các thành viên trong nhóm bầu lên hoặc do
giảng viên chỉ định.
- Một nhóm phó (nếu quy mô nhóm lớn) để thay thế, hỗ trợ nhóm trưởng
khi nhóm trưởng vắng mặt;

17


- Một thư ký để ghi chép nội dung, diễn biến các cuộc họp, thảo luận của
nhóm, thư ký có thể được thay đổi theo từng cuộc họp nhóm hoặc cố định
từ đầu đến cuối.
Nhóm phải quy định rõ trách nhiệm cụ thể của từng vị trí trong nhóm, xây
dựng mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên trong nhóm.
1.3.3.3 Người trưởng nhóm có năng lực, nhiệt tình và có uy tín
Trong hoạt động của một nhóm, người trưởng nhóm đóng vai trò vô
cùng quan trọng, là người chịu trách nhiệm trước thầy cô, tập thể lớp về
hoạt động của nhóm, là người điều hành và tổ chức công việc của nhóm,
đảm bảo cho nhóm đi đúng hướng, là người động viên thôi thúc mọi người
và tháo gỡ khó khăn khi cần thiết ... Chính vì vậy, người trưởng nhóm sẽ
góp phần quyết định thành công của một nhóm học tập. Nếu một nhóm có
người trưởng nhóm có năng lực về học tập và quản lý (kỹ năng điều hành
nhóm), có lòng nhiệt tình và được các thành viên tin tưởng, yêu mến thì
chắc chắn nhóm đó sẽ hoạt động có chất lượng.
1.3.3.4 Có các kỹ năng học tập theo nhóm
Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ
thể:
- Kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm: Có kỹ năng xây dựng một kế
hoạch hoạt động cho nhóm một cách cụ thể, hợp lý, bao gồm: thứ tự công
việc, nội dung công việc, thời gian, người chịu trách nhiệm ... sẽ đảm bảo
cho mỗi thành viên chủ động và có định hướng trong công việc của mình
và của cả nhóm.
- Kỹ năng xây dựng nội quy nhóm: Đã thành lập một nhóm học tập
(hay làm việc) dù lớn dù nhỏ đều cần thiết lập những nội quy, những
nguyên tắc chung trong hoạt động để mọi thành viên trong nhóm dựa vào
đó mà thực hiện, đảm bảo sự quy củ, nghiêm túc trong hoạt động của

nhóm.

18


- Kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: (Điều này phụ thuộc vào
vai trò và khả năng chỉ đạo của nhóm trưởng). Khi công việc được phân
công rõ ràng, phù hợp với năng lực và khả năng của mỗi thành viên họ sẽ ý
thức được vai trò của mình, có trách nhiệm hoàn thành công việc. Ngược
lại, nếu phân công công việc không rõ ràng, không hợp lý, người thì phải
đảm nhiệm quá nhiều việc, người lại không có việc để làm, kết quả là sự
bất hợp tác sẽ tác động lớn đến chất lượng của hoạt động nhóm và sản
phẩm của nhóm.
- Kỹ năng thảo luận, trao đổi: Điểm đặc trưng nổi bật nhất của học tập
theo nhóm là sự hợp tác nhằm xây dựng một sản phẩm trí tuệ tập thể bằng
việc thống nhất các ý kiến thông qua sự thảo luận, trao đổi giữa các thành
viên trong nhóm. Vì vậy đây là một kỹ năng có vị trí rất quan trọng trong
hoạt động nhóm. Thảo luận, trao đổi là hoạt động đòi hỏi các thành viên
phải tư duy và có tinh thần xây dựng ý kiến hết mình cho nhóm. Để thảo
luận, trao đổi có hiệu quả các thành viên trong nhóm cần có khả năng
thuyết trình, diễn giải vấn đề sao cho mạch lạc, thuyết phục người nghe;
khả năng đặt câu hỏi chất vấn; khả năng phản biện cũng như khả năng lắng
nghe và tiếp thu ý kiến góp ý của các thành viên khác. Thông qua thảo
luận, trao đổi chúng ta có thể nhận biết được cách tiếp cận vấn đề, quan
niệm riêng của từng thành viên, mức độ tác động lẫn nhau giữa các thành
viên. Kỹ năng này không chỉ giúp ta thống nhất được ý kiến mà còn giúp
mỗi thành viên học hỏi lẫn nhau, giúp nhau cùng phát triển.
- Kỹ năng nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu tài liệu là một kỹ năng cần
thiết trong học tập theo nhóm vì các bài tập nhóm thường là những vấn đề
rộng đòi hỏi sinh viên tự tìm tòi, nghiên cứu qua các tài liệu. Muốn nghiên

cứu tài liệu hiệu quả cần biết cách tìm kiếm tài liệu, biết đánh giá, chọn lọc,
phân tích, tổng hợp các tài liệu theo những vấn đề mình cần tìm... Có kỹ

19


năng nghiên cứu tài liệu sẽ giúp mọi thành viên trong nhóm tìm kiếm được
nhiều thông tin làm phong phú hơn bài tập của nhóm.
- Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm: Để cho hoạt động của nhóm đạt chất
lượng và không khí làm việc trong nhóm vui vẻ, đoàn kết mọi thành viên
cần phải chia sẻ trách nhiệm với nhau. Biết chia sẻ hợp lý trách nhiệm giữa
các thành viên sẽ tạo động lực giúp hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao hơn.
- Kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực: Lắng nghe một cách
hiệu quả giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế rắc rối, thắt chặt hơn các mối
quan hệ. Trong học tập theo nhóm, kỹ năng lắng nghe là rất cần thiết vì
lắng nghe là phương pháp cơ bản để tập hợp thông tin. Mục tiêu của lắng
nghe là để hiểu, học hỏi, thưởng thức, giúp đỡ, hỗ trợ.
- Kỹ năng chia sẻ thông tin: Làm việc nhóm nghĩa là hợp tác trên cơ sở
chia sẻ kiến thức và thông tin từ nhiều người để hoàn thiện bài tập chung
một cách tốt nhất. Vì vậy, kỹ năng chia sẻ thông tin là rất cần thiết. Trong
nhóm có nhiều người chia sẻ thông tin, lượng thông tin càng nhiều, càng
phong phú, là một điều kiện để sản phẩm nhóm đạt chất lượng cao.
- Kỹ năng giải quyết xung đột: Trong một nhóm tồn tại quá nhiều cái tôi
cá nhân nên không thể tránh khỏi những xung đột gây ra sự bất hòa trong
nhóm. Điều này ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động nhóm. Tất nhiên mâu
thuẫn là động lực cho sự phát triển nhưng khi mâu thuẫn quá mức thì sẽ
không tốt cho sự hợp tác trong nhóm. Vì vậy, kỹ năng giải quyết xung đột
là rất quan trọng đối với hoạt động nhóm, đặc biệt là với người nhóm
trưởng (vì nhóm trưởng là người chịu trách nhiệm điều hòa các mối quan
hệ trong nhóm mình).

- Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: Để hoạt động
nhóm ngày càng đạt hiệu quả thì nhóm cần phải thường xuyên tự kiểm tra đánh giá hoạt động của mình để tự điều chỉnh kịp thời (nếu thấy cần thiết).
Đồng thời, tự kiểm tra - đánh giá cũng là cách để phát hiện, biểu dương các

20


thành viên tích cực, phê bình những thành viên còn thiếu ý thức... nhằm tạo
thêm động lực cho các thành viên trong nhóm nhiệt tình hơn với hoạt động
chung. Sự công bằng trong đánh giá phải đặc biệt được coi trọng bởi nó là
nguyên nhân chính thúc đẩy hay kìm hãm động lực làm việc của các thành
viên. Tự kiểm tra - đánh giá ở đây gồm 2 nội dung:
+ Tự kiểm tra - đánh giá sự tham gia hoạt động nhóm của các
thành viên trong nhóm.
+ Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm (mặt tốt, mặt hạn
chế nhằm có biện pháp khắc phục).
1.3.3.5 Các thành viên có ý thức, tích cực trong hoạt động học tập nhóm.
Học tập theo nhóm nên sự hợp tác là rất quan trọng, đòi hỏi các
thành viên trong nhóm phải có tinh thần tự giác, tích cực vì công việc tập
thể cũng chính là việc của mình. Mỗi thành viên phải ý thức được trách
nhiệm của mình đối với nhóm, phải hiểu rằng mình là một mắt xích trong
“cỗ máy” nhóm, một mắt xích không đảm bảo thì ảnh hưởng đến sự vận
hành của cả cỗ máy. Vì vậy, mỗi thành viên phải có thái độ làm việc
nghiêm túc, tích cực cùng cả nhóm thực hiện mục tiêu chung một cách hiệu
quả nhất.
1.3.3.6 Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm phù hợp:
Chất lượng của một nhóm học tập phụ thuộc rất nhiều vào phương
pháp mà nhóm đó sử dụng. Phương pháp ở đây chính là cách thức tiến
hành hoạt động nhóm mà nhóm sử dụng nhằm đạt mục tiêu mà nhóm đặt
ra. Có phương pháp làm việc khoa học và phù hợp với điều kiện của nhóm,

phù hợp với từng nội dung bài tập chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cho hoạt
động nhóm.
1.3.3.6 Một số các điều kiện khác:
- Chủ đề thích hợp: Chủ đề phải phù hợp cho làm việc nhóm (thể hiện
sự cần thiết phải làm việc theo nhóm), sinh viên có đủ những kiến thức cơ

21


sở để thực hiện chủ đề làm việc. Yếu tố này cũng tác động không nhỏ đến
chất lượng hoạt động nhóm.
- Đảm bảo các điều kiện cơ sở vật chất, phương tiện để thực hiện hoạt
động nhóm như: bàn ghế, tài liệu, máy tính, mạng internet, không gian, thời
gian ...
- Sự hướng dẫn của giảng viên: tất nhiên học ở đại học chủ yếu là tự
học, tự nghiên cứu nhưng nếu khi giao bài tập nhóm cho sinh viên, giảng
viên có hướng dẫn về cách làm việc nhóm nhằm định hướng hoạt động cho
sinh viên thì chắc chắn sẽ làm cho hiệu quả hoạt động nhóm được nâng cao
hơn, đặc biệt là với những khóa sinh viên mới vào trường.
- Sự đánh giá và kết luận của giảng viên cũng tác động không nhỏ đến
chất lượng làm việc nhóm. Sau khi các nhóm làm việc cho ra các sản phẩm,
nếu giáo viên đánh giá chi tiết mặt tốt, chưa tốt của sản phẩm, so sánh các
sản phẩm của các nhóm với nhau để sinh viên nhận ra được những ưu,
khuyết của mình, sau đó giảng viên nêu lên kết luận (đưa ra chân lý khoa
học) thì sinh viên sẽ hiểu sâu sắc và nắm vững vấn đề; đồng thời sinh viên
sẽ quyết tâm hơn trong lần làm bài tiếp theo. Ngược lại, nếu giảng viên
không đánh giá sản phẩm và sự làm việc của sinh viên sẽ khiến sinh viên
mất đi hứng thú và động lực làm việc và như vậy hoạt động nhóm sẽ không
thể có hiệu quả.
- Độ lớn của nhóm cũng được coi là một yếu tố ảnh hưởng đến chất

lượng làm việc nhóm. Số lượng phù hợp cho một nhóm là từ 3 đến 7 người,
nếu quá ít hoặc quá nhiều người trong một nhóm đều khó phát huy được sự
hợp tác của các thành viên trong giải quyết các nhiệm vụ của nhóm.

22


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM TRONG
SINH VIÊN KHOA QUẢN LÝ – HỌC VIỆN QUẢN LÝ GIÁO DỤC.
2.1 Khái quát về các phương pháp học tập được sử dụng trong sinh
viên Khoa Quản lý – Học viện Quản lý giáo dục.
Với khối lượng kiến thức được phân bổ qua các năm học, các học kì và
từng học phần cụ thể, đa số sinh viên cảm thấy áp lực và khó khăn trong
việc lĩnh hội tri thức đầy đủ và đạt hiệu quả cao. Do vậy, việc học tập như
thế nào, phương pháp học ra sao thì phù hợp là một vấn đề quan trọng đối
với sinh viên nói chung, sinh viên khoa Quản lý - Học viện Quản lý Giáo
dục nói riêng.
Trong môi trường Học viện, để đạt được hiệu quả trong việc tiếp thu,
lĩnh hội tri thức thì yêu cầu quan trọng là mỗi sinh viên phải tìm tòi và
trang bị cho mình những phương pháp học tập phù hợp với đặc điểm tâm
sinh lý của bản thân và kiến thức của từng môn học. Phương pháp học tập
tích cực chính là chìa khóa giúp sinh viên có kết quả cao, hình thành cách
tư duy hệ thống và cách giải quyết vấn đề thực tiễn một cách khoa học
nhất.
Qua quá trình quan sát, nghiên cứu và phân tích, chúng ta nhận thấy có
nhiều phương pháp được sinh viên khoa Quản lý vận dụng vào việc học
tập, các phương pháp đó đã mang lại những kết quả nhất định. Tuy nhiên,
không có phương pháp học tập nào là vạn năng khi để lĩnh hội được tri
thức còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tốt khác nhau. Có thể tổng quát lại
thành hai phương pháp học tập cơ bản mà sinh viên khoa quản lý đã và

đang sử dụng chủ yếu là phương pháp tự học và phương pháp học tập theo
nhóm.
Phương pháp tự học là phương pháp phổ biến và được sử dụng thường
xuyên trong học tập. hầu hết sinh viên khoa Quản lý từ năm thứ nhất đến

23


năm thứ ba đều xem phương pháp này là phương pháp kích thích tư duy
độc lập trên cơ sở tự tìm kiếm tài liệu liên quan, đọc sách, giáo trình và
nghe bài giảng của giảng viên khi đến lớp. Trên thực tế đây là phương pháp
chịu ảnh hưởng nhiều từ phương pháp dạy học của giảng viên khi phần lớn
giảng viên vẫn thường xuyên sử dụng các phương pháp dạy học truyền
thống để truyền tải kiến thức cho học sinh. Để lĩnh hội tri thức một cách
chủ động và tích cức, sinh viên phải dựa vào quá trình nghiên cứu tài liệu
để tìm kiếm thông tin và giải quyết các vấn đề trong học tập.
Trong môi trường học viện, sinh viên được học các chuyên ngành khoa
học, mỗi môn học đều có phương pháo logic đặc trưng. Đó là các phương
pháp nhận thức theo lô gic khoa học. Đối với các môn như: toán cao cấp,
thống kê trong giáo dục, xác suất thống kê... thì phương pháp học phải
hoàn toàn khác với phương pháp học các môn học liên quan đến khoa học
quản lý, giáo dục học, triết học hay các môn học khác mang tính lý thuyết,
hàn lâm cao. Việc lựa chọn phương pháp tự học như thế nào cho phù hợp là
điều mà sinh viên khoa Quản lý không phải ai cũng làm được. Nếu không
phù hợp với từng bộ môn, sinh viên không thể nhận thức được các kiến
thức, kỹ năng cơ bản của bộ môn đó.
Phương pháp tự học, trong đó cốt lõi của phương pháp là việc độc lập
tư duy đối với mỗi sinh viên. Sinh viên quản lý thường tiếp thu nguồn kiến
thức qua lời nói, bài giảng, sách giáo khoa, giáo trình, tạp chí, báo cáo khoa
học, các đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án, mạng internet.. đó là quá trình

sưu tầm, tìm hiểu và đào sâu tri thức để thu nhận kiến thức bài học. Trước
một bài học, những sinh viên tích cực thường đọc trước giáo trình, tìm tài
liệu liên quan, nắm vững các nội dung cơ bản và khi gặp vấn đề khó khăn
sẽ trao đổi trực tiếp với giảng viên. Số sinh viên còn lại thường tỏ ra bị
động đón nhận kiến thức mới, lúng túng trong các vấn đề giảng viên đưa ra,
thiếu tâm thế sẵn sàng.

24


Như vậy, phương pháp tự học đã mang lại những hiệu quả nhất định
trong sinh viên khoa Quản lý. Tuy nhiên, việc sử dụng phương pháp này
mang lại hiệu quả chưa đồng đều và chỉ phù hợp với một số môn học. Để
khẳng định được hiệu quả của phương pháp học tập, sinh viên phải có được
các kỹ năng cơ bản như tự tổ chức hoạt động học, thu thập và xử lý thông
tin, vận dụng bài tập và tự kiểm tra điều chỉnh kết quả học tập của từng
bài.Mặt khác, với yêu cầu của việc đổi mới phương pháp dạy học, các
phương pháp học tập cũ đang dần bộc lộ những hạn chế và gây nhiều khó
khăn trong quá trình lĩnh hội của sinh viên, bản thân phương pháp tự học
cần phải có sự kết hợp với các phương pháp học tập khác để mang lại hiệu
quả cao hơn. Một trong số các phương pháp mới được sử dụng khá phổ
biến trong sinh viên khoa quản lý là phương pháp học tập theo nhóm.
Thiết thực góp phần đổi mới phương pháp dạy học, đội ngũ giảng viên
đã chủ động sử dụng các phương pháp dạy học mới và mang lại hiệu quả
cao. Sinh viên khoa Quản lý (đặc biệt là sinh viên khóa 2, 3) đã có nhiều
thay đổi lớn trong việc sử dụng các phương pháp học tập, điển hình là
phương pháp học tập theo nhóm. Phương pháp này tạo nên sự tương tác
mạnh mẽ giữa các thành viên, phát huy trí tuệ tập thể và tạo nên những sản
phẩm có kết quả cao. Các lớp đã thành lập các nhóm theo sự tự giác và
theo sự chỉ đạo của giảng viên. Tuy nhiên, theo đánh giá của sinh viên

trong khoa, việc học tập theo nhóm chưa mang lại kết quả cao và ít nhiều
còn mang tính hình thức. Chúng ta nhận thấy việc học tập nhóm diễn ra
nhiều hơn, sinh viên cũng tích cực và chủ động hơn trong việc hợp tác và
làm việc cùng nhau. Nhưng về cơ bản, sinh viên khoa Quản lý vẫn chưa
phát huy hết những ưu thế của phương pháp học tập này.
Xin được nhấn mạnh lại một lần nữa, việc học tập trong sinh viên
muốn có kết quả cao thì trước tiên phải tìm ra phương pháp học phù hợp.
Mỗi phương pháp đều có những ưu và nhược điểm nhất định, do đó buộc

25