Quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên tại Trường Trung học phổ thông chuyên Lê Quý Đôn tỉnh Điện Biên
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (387.56 KB, 13 trang )
ĐẠI HỌC QUÔC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
LƢU VĂN TUẤN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CÁC MÔN KHÔNG CHUYÊN TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
HÀ NỘI - 2015
ĐẠI HỌC QUÔC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
LƢU VĂN TUẤN
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
CÁC MÔN KHÔNG CHUYÊN TẠI TRƢỜNG TRUNG HỌC
PHỔ THÔNG CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN TỈNH ĐIỆN BIÊN
LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Mã số: 60 14 01 14
Ngƣời hƣớng dẫn khoa ho ̣c: TS. Trần Anh Tuấn
HÀ NỘI - 2015
LỜI CẢM ƠN
Luận văn “Quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên tại trường THPT
Chuyên Lê Quý Đôn tỉnh Điện Biên” được hoàn thành với sự giúp đỡ và chỉ bảo tận tình
của các Cô giáo, Thầy giáo cùng với sự học hỏi, nghiên cứu của bản thân trong thời gian
học tập tại trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội.
Trước hết, tác giả xin gửi lời cảm ơn trân trọng tới các Cô giáo, Thầy giáo
giảng viên trường Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội đã tạo điều kiện
giúp đỡ tác giả hoàn thành chương trình học tập và có những kiến thức, kĩ năng cần
thiết để nghiên cứu, hoàn thành luận văn.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới TS. Trần
Anh Tuấn, người hướng dẫn khoa học đã tận tâm, nhiệt tình và giúp đỡ tác giả
trong suốt thời gian thực hiện các nhiệm vụ của đề tài.
Tác giả xin cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Sở GD&ĐT tỉnh Điện Biên, Ban
giám hiệu, Cán bộ quản lí, giáo viên, học sinh và phụ huynh học sinh trường THPT
chuyên Lê Quý Đôn - Điện Biên đã tích cực ủng hộ, cộng tác nhiệt tình giúp đỡ tác
giả trong qúa trình điều tra, khảo sát, thu thập các dữ liệu liên quan đến đề tài.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng, song luận văn khó tránh khỏi những thiếu sót.
Tác giả kính mong nhận được ý kiến góp ý, chỉ bảo của các Cô, các Thầy, các nhà
khoa học, bạn bè đồng nghiệp và những người quan tâm để luận văn được hoàn
thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn.
Hà Nội, ngày 10 tháng 10 năm 2015
Tác giả luận văn
Lƣu Văn Tuấn
i
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lý
CNH – HĐH
Công nghiệp hóa – hiện đại hóa
CSVC
Cơ sở vật chất
GD&ĐT
Giáo dục và đào tạo
GDPT
Giáo dục phổ thông
GV
Giáo viên
HĐDH
Hoạt động dạy học
HS
Học sinh
KT-XH
Kinh tế - xã hội
QLGD
Quản lý giáo dục
QLNT
Quản lý nhà trường
QTDH
Qúa trình dạy học
TBDH
Thiết bị dạy học
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
XHCN
Xã hội chủ nghĩa
ii
MỤC LỤC
Lời cảm ơn ................................................................................................................... i
Danh mu ̣c chữ viế t tắ t .................................................................................................ii
Mục lục ...................................................................................................................... iii
Danh mu ̣c bảng .......................................................................................................... vi
Danh mu ̣c sơ đồ .........................................................................................................vii
MỞ ĐẦU.............................................................................................................................. 7
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC Ở
TRƢỜNG THPT CHUYÊN ......................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề .................................. Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài ......................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Quản lý nhà trường ................................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Quản lý hoạt động dạy học trong nhà trường...... Error! Bookmark not defined.
1.3. Trường THPT chuyên và học sinh THPT chuyên . Error! Bookmark not defined.
1.3.1. Trường THPT chuyên trong hệ thống giáo dục quốc dânError! Bookmark not
defined.
1.3.2. Đặc điểm học sinh và nhu cầu xã hội đối với trường THPT chuyên ........Error!
Bookmark not defined.
1.3.3. Nội dung và phương thức quản lý HĐDH ở trường THPT chuyên ..........Error!
Bookmark not defined.
1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên ở
THPT chuyên ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.1. Các yếu tố chủ quan ............................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2. Các yếu tố khách quan ........................................... Error! Bookmark not defined.
1.4.2.1. Sự chỉ đạo chuyên môn của Bộ GD& ĐT ........ Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 1 ............................................................. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2.THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CÁC MÔN
KHÔNG CHUYÊN TẠI TRƢỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN TỈNH
ĐIỆN BIÊN ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1. Khái quát về địa bàn nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Khái quát về địa bàn tỉnh Điện Biên .................... Error! Bookmark not defined.
iii
2.1.2. Khái quát về hệ thống trường lớp và quy mô học sinh tỉnh Điện Biên ....Error!
Bookmark not defined.
2.1.3. Quá trình phát triển của trường THPT chuyên Lê Quý ĐônError! Bookmark
not defined.
2.1.4. Mục tiêu chiến lược phát triển của trường giai đoạn 2010 - 2020 ............Error!
Bookmark not defined.
2.1.5. Tổ chức và đội ngũ GV .......................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.6. Thành tích học tập của HS..................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.7. Các điều kiện đảm bảo hoạt động dạy và học ..... Error! Bookmark not defined.
2.2. Thực trạng hoạt động dạy học các môn không chuyên tại trường THPT chuyên
lê quý đôn tỉnh Điện Biên................................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Mô tả cách thức nghiên cứu .................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Thực trạng nhận thức của CBQL, GV và HS về môn không chuyên .......Error!
Bookmark not defined.
2.2.3. Kết quả giáo dục 2 năm liền kề ........................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên tại trường THPT
chuyên Lê Quý Đôn - Điện biên...................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1. Thực trạng quản lý việc phân công giảng dạy theo loại môn học .............Error!
Bookmark not defined.
2.3.2. Thực trạng quản lý thực hiện nội dung chương trình theo loại môn học .Error!
Bookmark not defined.
2.3.3. Thực trạng phương pháp giảng dạy của GV theo loại môn học ................Error!
Bookmark not defined.
2.3.4. Thực trạng hoạt động tự học của HS đối với các môn không chuyên ......Error!
Bookmark not defined.
2.3.5. Thực trạng biện pháp quản lý hoạt động học tập đối với các loại môn học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.6. Thực trạng quản lý hoạt động kiểm tra, đánh giá kết quả học tập các môn học.
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.7. Thực trạng quản lý CSVC và TBDH phục vụ hoạt động dạy học các môn học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
iv
2.4. Đánh giá chung về quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên tại trường
THPT chuyên Lê Quý Đôn .............................................. Error! Bookmark not defined.
2.4.1. Mặt mạnh ................................................................. Error! Bookmark not defined.
2.4.2. Mặt yếu .................................................................... Error! Bookmark not defined.
2.4.3. Nguyên nhân của những tồn tại và những vấn đề cần giải quyết ..............Error!
Bookmark not defined.
Kết luận chương 2 ............................................................. Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3. BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC CÁC MÔN
KHÔNG CHUYÊN TẠI TRƢỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN TỈNH
ĐIỆN BIÊN ....................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1. Những nguyên tắc xác lập các biện pháp quản lý hoạt động dạy học các môn
không chuyên ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Đảm bảo tính mục đích và kế thừa và phát triển Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Đảm bảo tính khoa học .......................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Đảm bảo tính khả thi và hiệu quả ......................... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Đảm bảo tính đồng bộ ............................................ Error! Bookmark not defined.
3.2. Biện pháp quản lý hoạt động dạy học các môn không chuyên tại trường THPT
chuyên Lê Quý Đôn tỉnh Điện biên ................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Nâng cao nhận thức CBQL, GV, HS và phụ huynh HS về mục tiêu, vai trò
các môn không chuyên trong giáo dục ........................... Error! Bookmark not defined.
3.2.2. Xác định rõ mục tiêu, kế hoạch quản lý HĐDH các môn không chuyên trong
kế hoạch công tác của nhà trường ................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.3. Thực hiện đổi mới phương pháp dạy học các môn không chuyên theo hướng
dạy HS tự học ..................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.4. Quản lý hoạt động tự học ngoài giờ lên lớp ........ Error! Bookmark not defined.
3.2.5. Đổi mới quản lý hoạt động kiểm tra đánh giá và xếp loại kết quả học tập các
môn không chuyên ............................................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.6. Tăng cường xã hội hóa công tác giáo dục và huy động cộng đồng tham gia
quản lý giáo dục nhằm đạt mục tiêu giáo dục các môn không chuyên. ..............Error!
Bookmark not defined.
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................. Error! Bookmark not defined.
v
3.4. Khảo nghiệm mức độ cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ..Error!
Bookmark not defined.
3.4.1. Mô tả cách thức tổ chức khảo sát ......................... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm ............................................. Error! Bookmark not defined.
Kết luận chương 3 ............................................................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
2. Khuyến nghị................................................................... Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC TÀ I LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 71
PHỤ LỤC .......................................................................... Error! Bookmark not defined.
vi
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Nhận thức của CBQL, GV về vai trò, ý nghĩa của các loại môn học Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.2. Nhận thức của HS về vai trò, ý nghĩa của các loại môn học ...............Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.3. Kết quả hai mặt giáo dục của học sinh trong 2 năm học liền kề ........Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.4. Kết quả thi HSG các cấp của học sinh trong 2 năm học liền kề .........Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.5. Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV về phân công giảng dạy .............Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.6. Tổng hợp đánh giá của CBQL về nội dung bài soạn theo loại môn học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.7. Tổng hợp đánh giá của GV về nội dung bài soạn theo loại môn học.
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.8. Tổng hợp đánh giá của HS về phương pháp dạy học của GV qua môn học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.9. Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV về hoạt động tự học của HS đối với
môn học .............................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.10. Tổng hợp đánh giá của HS về hoạt động tự học của HS đối với môn học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.11. Tổng hợp đánh giá của CBQL về quản lý hoạt động học tập ...........Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.12. Tổng hợp đánh giá của GV về quản lý hoạt động học tập ................Error!
Bookmark not defined.
Bảng 2.13. Tổng hợp đánh giá của CBQL về quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học
tập ........................................................................................ Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.14. Tổng hợp đánh giá của GV về quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 2.15. Tổng hợp đánh giá của CBQL, GV về CSVC và TBDH phục vụ dạy học
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
vii
Bảng 2.16. Tổng hợp đánh giá của HS về CSVC và TBDH phục vụ dạy học ...Error!
Bookmark not defined.
Bảng 3.1. Đánh giá của CBQL và GV về tính cấp thiết của các biện pháp đề xuất
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
Bảng 3.2. Đánh giá của CBQL và GV về tính khả thi của các biện pháp đề xuất
............................................................................................. Error! Bookmark not defined.
viii
DANH MỤC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Các thành tố cơ bản của HĐDH ................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 1.2. Vai trò và mối quan hệ tương tác giữa GV và HS trong hoạt động dạy
học ....................................................................................... Error! Bookmark not defined.
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức bộ máy của nhà trườngError!
Bookmark
not
defined.
Sơ đồ 3.1. Mối liên hệ giữa các biện pháp ..................... Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH – HĐH) đất nước và sự thách
thức trước nguy cơ tụt hậu trên con đường tiến vào thế kỷ XXI đang đặt ra yêu cầu
đổi mới giáo dục, trong đó có sự đổi mới cơ bản về phương pháp dạy và học.
Từ Hội nghị lần thứ năm BCHTƯ Đảng Cộng Sản Việt Nam, khóa IX (2002)
đến các Hội nghị BCHTƯ khóa X, và gần đây nhất là Nghị quyết số 29-NQ/TW Hội
nghị lần thứ 8 BCHTƯ khóa XI, ngày 4-11-2013 về “Đổi mới căn bản, toàn diện giáo
dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH - HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” đó là “đổi mới những vấn đề lớn, cốt lõi,
cấp thiết, từ quan điểm, tư tưởng chỉ đạo đến mục tiêu, nội dung, phương pháp, cơ
chế, chính sách, điều kiện bảo đảm thực hiện; đổi mới từ sự lãnh đạo của Đảng, sự
quản lý của Nhà nước đến hoạt động quản trị của các cơ sở giáo dục - đào tạo và
việc tham gia của gia đình, cộng đồng, xã hội và bản thân người học; đổi mới ở tất cả
các bậc học, ngành học. Trong quá trình đổi mới, cần kế thừa, phát huy những thành
tựu, phát triển những nhân tố mới, tiếp thu có chọn lọc những kinh nghiệm của thế
giới; kiên quyết chấn chỉnh những nhận thức, việc làm lệch lạc. Đổi mới phải bảo
đảm tính hệ thống, tầm nhìn dài hạn, phù hợp với từng loại đối tượng và cấp học; các
giải pháp phải đồng bộ, khả thi, có trọng tâm, trọng điểm, lộ trình, bước đi phù hợp".
Sự nghiệp đổi mới giáo dục của nước ta trong nhiều năm qua đã thu được
những thành tựu nhất định. Đặc biệt trong giáo dục THPT đã có những đổi mới về
loại hình trường lớp, về chương trình và phương pháp dạy học... Tuy nhiên, vẫn còn
nhiều vấn đề bất cập trong công tác quản lý nhà trường, quản lý chất lượng giáo dục
ix
nói chung và quản lý hoạt động dạy học trong các trường THPT nói riêng...Trong đó,
với khối các trường THPT chuyên nổi cộm vấn đề quản lý hoạt động dạy học các môn
không chuyên.
Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn tỉnh Điện Biên, tiền thân từ trường THCS
năng khiếu, được thành lập từ năm 1995. Đến năm 2000 chính thức được UBND tỉnh
quyết định chuyển thành trường THPT chuyên Lê Quý Đôn, có nhiệm
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Điề u lê ̣ trường THCS , THPT và trường phổ thông
nhiề u cấ p học, Ban hành kèm theo thông tư số 12/2011 ngày 28/3/2011.
2.
Bộ Giáo dục và Đào tạo, Quy chế trường THPT chuyên. Ban hành kèm theo
thông tư số 06/2012/TT-BGDĐT ngày 15/02/2012.
3.
Bùi Minh Hiền, Vũ Ngọc Hải, Đặng Quốc Bảo (2011), Quản lí giáo dục, Nxb
Đại học Sư phạm Hà Nội.
4.
Chính phủ Nƣớc Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chiến lược phát
triển giáo dục 2011-2020, ban hành kèm theo quyết định số: 711/QĐ-TTg ngày
13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ.
5.
Chính phủ Nƣớc Cộng hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Quyết định phê
duyệt Đề án Phát triển hệ thống trường trung học phổ thông chuyên giai đoạn
2010 – 2020 ngày 24 tháng 06 năm 2010.
6.
Đặng Quốc Bảo (1999), Khoa học tổ chức và quản lý : Một số vấ n đề lý luận và
thực tiễn, Nxb Thố ng kê, Hà Nội.
7.
Đặng Quốc Bảo (2006), Quản lý nhà trường. Bài giảng cao học quản lý giáo
dục, Khoa Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội.
8.
Đặng Quốc Bảo (2010), Những vấn đề cơ bản về lãnh đạo - Quản lý và sự vận
dụng vào điều hành nhà trường, Tư tưởng Giáo dục (tài liệu dành cho học viên
cao học, Học viện quản lý giáo dục, Hà Nội).
9.
Đặng Quốc Bảo, Quản lý giáo dục, quản lý nhà trường. Tập bài giảng cho lớp
Cao học Quản lý Giáo dục. Khoa Sư phạm Đại học Quốc gia Hà Nội.
10. Đặng Xuân Hải (2013), Quản lý sự thay đổi trong giáo dục ở bối cảnh đổi mới.
Tập bài giảng cao học quản lý giáo dục, Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia
Hà Nội.
11. Đặng Xuân Hải (2013), Vai trò xã hội trong quản lý giáo dục. Tập bài giảng
10
cao học quản lý giáo dục, Đại học Giáo dục - Đại học Quốc gia Hà Nội.
12. Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt (1998), Giáo dục học, tập (1-2), Nxb Giáo dục
13. Luật Giáo dục, (đã được sửa đổi bổ sung 2009)(2012). NXB Lao động. Hà Nội.
14. Nguyễn Đức Chính (2007), Quản lý chất lượng trong giáo dục. Bài gảng cao
học quản lý giáo dục, Khoa Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội.
15. Nguyễn Quốc Chí – Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đại cương khoa học quản lý. Nhà
xuất bản đại học quốc gia Hà Nội. 2012.
16. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2004), Những cơ sở khoa học về
quản lý giáo dục, Tập bài giảng cho cao học chuyên ngành quản lý giáo dục, Hà
Nội.
17. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2007), Những quan điểm giáo dục
hiện đại, Khoa Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội.
18. Nguyễn Thi My
̣ ̃ Lô ̣c (2010), Đại cương lý luận quản lý , Bài giảng dành cho
học viên cao học quản lý giáo dục.
19. Nguyễn Tiến Đạt (2007), Giáo dục so sánh. Bài gảng cao học quản lý giáo dục,
Khoa Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội.
20. Vũ Cao Đàm, Phương pháp nghiên cứu trong quản lý giáo dục. Bài gảng cao
học quản lý giáo dục, Khoa Sư phạm – Đại học Quốc gia Hà Nội
21. Nguyễn Minh Đƣờng, Chất lượng và hiệu quả giáo dục: Khái niệm và phương
pháp đánh giá. Tạp chí Phát triển giáo dục. Số 7/2004.
22. Phạm Viết Vƣợng (2000), Giáo dục học, Nxb Đa ̣i ho ̣c Quố c gia Hà Nô ̣i.
23. Sở Giáo du ̣c và Đào ta ̣o Điêṇ Biên, Báo cáo tổ ng kế t năm học 2014 – 2015.
24. Trƣờng THPT chuyên Lê Quý Đôn , Báo cáo tổng kết các năm học
2013 –
2014; 2014 – 2015.
25. Từ điển tiếng Việt, Nxb Khoa học xã hội, UBKHXH, Hà Nội, 1997
26. UBND tỉnh Điêṇ Biên , Quyế t đi ̣nh phê duyê ̣t đề
chuyên Lê Quý Đôn tỉnh Điê ̣n Biên giai đoạn
năm 2011.
11
án phát triển trường THPT
2011 – 2020 ngày 15 tháng 01
