Tác động của hỗ trợ xã hội và bạo lực đối với phụ nữ đối với mối liên hệ giữa SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN MẠNH

TÁC ĐỘNG CỦA HỖ TRỢ XÃ HỘI VÀ BẠO LỰC ĐỐI VỚI PHỤ NỮ
ĐỐI VỚI MỐI LIÊN HỆ GIỮA SỨC KHỎE TÂM THẦN CỦA NGƢỜI
MẸ VÀ SỨC KHỎE TÂM THẦN CỦA TRẺ

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC

HÀ NỘI- 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

NGUYỄN VĂN MẠNH

TÁC ĐỘNG CỦA HỖ TRỢ XÃ HỘI VÀ BẠO LỰC ĐỐI VỚI PHỤ NỮ
ĐỐI VỚI MỐI LIÊN HỆ GIỮA SỨC KHỎE TÂM THẦN CỦA NGƢỜI
MẸ VÀ SƢ́C KHỎE TÂM THẦN CỦ A TRẺ

LUẬN VĂN THẠC SĨ TÂM LÝ HỌC
Chuyên ngành:TÂM LÝ HỌC LÂM SÀ NG TRẺ EM VÀ VI ̣THÀ NH NIÊN
Mã số: Thí điểm
Cán bộ hƣớng dẫn: TS. Amie Pollack
BSCKII. Lâm Tƣ́ Trung

HÀ NỘI- 201

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ...................................................................................................... ii
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIÊT TẮTError! Bookmark not defined.
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ ............................... Error! Bookmark not defined.
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 3
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
3.1. Nhiệm vụ nghiên cứu lý luận ..........................................................................4
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu thực tiễn.......................................................................4
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu............................................................... 4
4.1. Khách thể nghiên cứu .....................................................................................4
4.2. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................5
4.3. Giới hạn đề tài ................................................................................................5
4.3.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu ................................................................ 5
4.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu .................................................................. 5
4.3.3. Giới hạn về chọn mẫu ................................................................................. 5
5. Câu hỏi nghiên cứu ......................................................................................... 5
6. Giả thuyết nghiên cứu ..................................................................................... 6
6.1. Giả thuyết 1 ....................................................................................................6
6.2. Giả thuyết 2 ....................................................................................................6
6.3. Giả thuyết 3 ....................................................................................................6
6.4. Giả thuyết 4 ....................................................................................................6
6.5. Giả thuyết 5 ....................................................................................................6
7. Cấu trúc đề tài ................................................................................................. 7
CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN .......................... Error! Bookmark not defined.
1.1 Điểm luận các công trình nghiên cứu vấn đề Error! Bookmark not defined.

i


1.1.1 Các nghiên cứu về mối liên quan giữa SKTT của người mẹ và SKTT của
trẻ em .................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.1.1.1 Các nghiên cứu trên thế giới ..................... Error! Bookmark not defined.
1.1.1.2. Các nghiên cứu ở Việt Nam ..................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Các nghiên cứu về tác động của hỗ trợ xã hội đối với SKTT của phụ nữ
............................................................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.2.1. Các nghiên cứu trên thế giới .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam ..................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Các nghiên cứu về tác động của tình trạng bạo lực đối với phụ nữ đối với
SKTT của phụ nữ và trẻ em ................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.3.1. Các nghiên cứu trên thế giới .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.1. Các nghiên cứu ở Việt Nam ..................... Error! Bookmark not defined.
1.2. Một số vấn đề lý luận ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Sức khỏe tâm thần .................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2. Rối loạn tâm thần ..................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.2.1. Vấn đề SKTT ở phụ nữ ............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.2.2. Vấn đề SKTT ở trẻ em .............................. Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Hỗ trợ xã hội ............................................ Error! Bookmark not defined.
1.2.4. Tình trạng bạo lực đối với phụ nữ ........... Error! Bookmark not defined.
1.2.5. SKTT và các vấn đề liên quan. ................. Error! Bookmark not defined.
1.2.5.1. SKTT và các vấn đề kinh tế xã hội ........... Error! Bookmark not defined.
1.2.5.2. SKTT và vấn đề giới ................................. Error! Bookmark not defined.

CHƢƠNG 2: TỔ CHỨC VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨUError! Bookmark not def
2.1. Chọn mẫu nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1. Đặc điểm nhân khẩu học của người mẹ tham gia nghiên cứu.......... Error!
Bookmark not defined.

2.1.2. Đặc điểm nhân khẩu học của trẻ ............. Error! Bookmark not defined.
2.2. Địa bàn nghiên cứu: ....................................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Phƣơng pháp nghiên cứu............................... Error! Bookmark not defined.
ii


2.3.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận ............. Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Phương pháp thu thập dữ liệu.................. Error! Bookmark not defined.
2.3.3. Phương pháp thống kê toán học .............. Error! Bookmark not defined.
3. Đóng góp của đề tài ........................................... Error! Bookmark not defined.
4. Độ tin cậy và độ hiệu lực của các thang đo ..... Error! Bookmark not defined.
4.1. Độ tin cậy .................................................... Error! Bookmark not defined.
4.2. Độ hiệu lực .................................................. Error! Bookmark not defined.
5. Đạo đức nghiên cứu........................................... Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU............ Error! Bookmark not defined.

3.1. Đặc điểm về tình trạng SKTT của ngƣời mẹ tại thời điểm ban đầuError! Bookmark
3.2. Đặc điểm về tình trạng SKTT của ngƣời mẹ tại thời điểm sau 6 tháng
so với thời điểm đánh giá ban đầu ....................... Error! Bookmark not defined.
3.3. Đặc điểm về tình trạng SKTT của trẻ .......... Error! Bookmark not defined.

3.4. Mối liên hệ giữa SKTT của ngƣời mẹ và SKTT của trẻError! Bookmark not defined
3.4.1. Mối liên hệ giữa tình trạng SKTT của người mẹ ở thời điểm ban đầu với
các vấn đề SKTT của trẻ. ................................... Error! Bookmark not defined.
3.4.2. Mối liên hệ giữa tình trạng SKTT của người mẹ ở thời điểm sau 6 tháng
với các vấn đề SKTT của trẻ. ............................. Error! Bookmark not defined.

3.5. Các hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực đối với phụ nữError! Bookmark not defined
3.5.1. Các hỗ trợ xã hội dành cho phụ nữ tại thời điểm ban đầu ............... Error!
Bookmark not defined.

3.5.2. Các hỗ trợ xã hội dành cho các người mẹ tại thời điểm sau 6 thángError!
Bookmark not defined.
3.5.3. Tình trạng bạo lực đối với phụ nữ tại thời điểm ban đầu ................. Error!
Bookmark not defined.
3.5.4. Tình trạng bạo lực đối với người mẹ tại thời điểm sau 6 tháng ....... Error!
Bookmark not defined.
3.6. Mối tƣơng quan giữa các hỗ trợ xã hội và tình trạng SKTT của ngƣời
mẹ ............................................................................ Error! Bookmark not defined.
iii


3.6.1. Mối tương quan giữa hỗ trợ xã hội và tình trạng SKTT của người mẹ tại
thời điểm ban đầu ............................................... Error! Bookmark not defined.
3.6.2. Mối tương quan giữa hỗ trợ xã hội và tình trạng SKTT của người mẹ tại
thời điểm sau 6 tháng. ........................................ Error! Bookmark not defined.

3.7. Mối tƣơng quan giữa tình trạng bạo lực đối với SKTT của ngƣời mẹError! Bookm
3.7.1. Mối tương quan giữa tình trạng bạo lực và SKTT của người mẹ thời điểm
ban đầu ............................................................... Error! Bookmark not defined.
3.7.2. Mối tương quan giữa tình trạng bạo lực và SKTT của người mẹ ở thời
điểm sau 6 tháng ................................................ Error! Bookmark not defined.
3.8. So sánh tình trạng SKTT của ngƣời mẹ đƣợc nhận hỗ trợ xã hội với
ngƣời mẹ không đƣợc nhận hỗ trợ xã hội. .......... Error! Bookmark not defined.
3.8.1. Tình trạng SKTT của người mẹ được nhận hỗ trợ xã hội và người mẹ
không được nhận hỗ trợ xã hội ở thời điểm ban đầu ........ Error! Bookmark not
defined.
3.8.2. Tình trạng SKTT của người mẹ được nhận hỗ trợ xã hội và người mẹ
không được nhận hỗ trợ xã hội ở thời điểm sau 6 tháng .. Error! Bookmark not
defined.
3.9. So sánh tình trạng SKTT của trẻ là con của ngƣời mẹ ở các nhóm nhận

đƣợc hỗ trợ xã hội và không nhận đƣợc hỗ trợ xã hội, nhóm ngƣời mẹ bị
bạo lực và ngƣời mẹ không bị bạo lực................. Error! Bookmark not defined.
3.9.1. Tình trạng SKTT của trẻ là con của người mẹ được nhận hỗ trợ xã hội và
trẻ là con của người mẹ không được nhận hỗ trợ xã hội .. Error! Bookmark not
defined.
3.9.2. Tình trạng SKTT của trẻ là con của người mẹ bị bạo lực với trẻ là con của
người mẹ không bị bạo lực. ................................ Error! Bookmark not defined.
4. Bàn luận về kết quả nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
5. Hạn chế của đề tài ............................................. Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ....................... Error! Bookmark not defined.
1. Kết luận .............................................................. Error! Bookmark not defined.
iv


2. Khuyến nghị ....................................................... Error! Bookmark not defined.
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 8
Tài liệu tiếng Việt ................................................................................................ 8
Tài liệu tiếng Anh ................................................................................................ 8
Các phụ lục: ........................................................... Error! Bookmark not defined.

v


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Các rối loạn tâm thần (RLTT) là một trong những vấn đề y tế công cộng
đang được quan tâm vì nó gây ra những tổn thất đáng kể và tước đi nhiều khả
năng ở người lớn và trẻ em trên toàn thế giới. Hiện nay, các RLTT chiếm
khoảng 13% gánh nặng bệnh tật toàn cầu và con số này có xu hướng tiếp tục
tăng lên trong những năm tới. Các RLTT phổ biến như trầm cảm và lo âu là các

RLTT thường gặp trong cộng đồng, đặc biệt là ở phụ nữ. Một nghiên cứu ở Úc
đã chỉ ra cứ 1 trong 3 phụ nữ (khoảng 34,8%) báo cáo họ đã từng có rối loạn
trầm cảm và/hoặc lo âu ở một thời điểm nào đó trong cuộc đời [33, tr 250 –
255]. Sức khỏe tâm thần (SKTT) ở phụ nữ đã và đang được quan tâm vì có thể
dẫn đến các vấn đề trong gia đình và có ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình phát
triển của trẻ em. Sức khỏe của người mẹ nói chung và SKTT của người mẹ nói
riêng có tác động đến sức khỏe, SKTT và các hoạt động chức năng của con trẻ.
Trong các nền văn hóa truyền thống phương Đông như ở Việt Nam, nơi mà
người mẹ có vai trò quan trọng và chủ yếu trong việc chăm sóc và nuôi dạy con
cái trong gia đình, thì những thay đổi về sức khỏe của người mẹ có tác động lớn
đến những thay đổi về sức khỏe ở trẻ bao gồm cả SKTT. Các nghiên cứu đã chỉ
ra rằng SKTT của người mẹ, như trầm cảm ở người mẹ, có liên quan đến các
vấn đề trong gia đình như phong cách làm cha mẹ bị khiếm khuyết, mức độ
xung đột trong gia đình cao, trẻ có khó khăn về cảm xúc và các chức năng xã
hội, kết quả học tập của trẻ bị suy giảm [8].
Trên thế giới, đã có nhiều nghiên cứu tìm hiểu về mối tương quan giữa
SKTT của người mẹ với SKTT của trẻ em. Một nghiên cứu điều tra về tỷ lệ trầm
cảm và lo âu ở trẻ trước độ tuổi đi học và mối quan hệ giữa SKTT của trẻ và
SKTT của người mẹ cho thấy có mối tương quan đáng kể giữa SKTT của người
mẹ với các vấn đề trầm cảm và lo âu ở trẻ em [28, tr 61-70]. Một nghiên cứu
khác được thực hiện bởi Mennen, Ferol E và cộng sự (2014) tìm hiểu về mối
1


hoặc giảm thiểu các nguy cơ phát triển các vấn đề SKTT hoặc giúp họ có
kỹ năng ứng phó với các vấn đề SKTT hiệu quả và dễ dàng hồi phục hơn, từ đó
có khả năng chăm sóc con trẻ tốt hơn.
Trong khi hỗ trợ xã hội có tác động tích cực đối với SKTT của phụ nữ thì
việc bạo lực và lạm dụng đối với phụ nữ lại có tác động tiêu cực đến SKTT của
họ. Một nghiên cứu cho thấy bạo lực đối với phụ nữ có mối tương quan đáng kể

với các biểu hiện của lo âu, trầm cảm và ý tưởng tự sát [11, tr 149-163.]. Bạo
lực đối với phụ nữ cũng có liên quan đến các vấn đề trầm cảm, rối loạn stress
sau sang chấn, và liên quan đến mức độ thấp của các hỗ trợ xã hội [35]. Bạo lực
đối với phụ nữ về thể chất, tinh thần, tình dục hay kinh tế là những sự kiện sang
chấn tiềm ẩn và có thể là rào cản lớn đối với phụ nữ trong việc tiếp cận các hỗ
trợ xã hội. Tình trạng bạo lực làm cho phụ nữ bị cô lập, hạn chế và thu rút khỏi
các hoạt động tương tác xã hội. Bạo lực cũng là rào cản lớn đối với phụ nữ trong
việc tìm kiếm các dịch vụ hỗ trợ về SKTT. Phụ nữ bị bạo lực cảm thấy khó tin
tưởng và khó hình thành được liên minh trị liệu với người cung cấp dịch vụ
SKTT phù hợp [35]. Do vậy, bạo lực làm cho phụ nữ có nguy cơ cao đối với các
vấn đề SKTT và tác động đến khả năng tiếp cận và nhận các hỗ trợ xã hội của
họ.
Bạo lực đối với phụ nữ không chỉ tác động đến bản thân người mẹ mà còn
có ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe và sự phát triển của trẻ em. Một nghiên cứu
đã chỉ ra rằng việc người mẹ bị bạo lực thể chất có liên quan đến các triệu chứng
trầm cảm sau sinh, từ đó có liên quan đến các vấn đề hướng nội ở trẻ. Tác giả
kết luận rằng người mẹ bị bạo lực thể chất là yếu tố nguy cơ liên quan đến tình
trạng SKTT kém, đó là yếu tố dự báo cho các vấn đề hành vi của cha mẹ và vấn
đề hướng nội ở trẻ sau này [17]. Như vậy các hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực
đối với phụ nữ cũng là những yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ giữa SKTT của
người mẹ và SKTT của trẻ.
Tại Việt Nam, các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng có một số lượng
đáng kể người dân chịu tác động bởi các vấn đề SKTT. Trần Văn Cường và
2


cộng sự (2006) đã tìm hiểu về tỷ lệ của các RLTT phổ biến ở 7 tỉnh của Việt
Nam và kết luận rằng có 3,2% người lớn bị trầm cảm [1]. Tác giả Đặng Hoàng
Minh, Bahr Weiss và Nguyễn Cao Minh (2013) tìm ra tỷ lệ 13,2% trẻ em có vấn
đề SKTT (bằng công cụ SDQ) và 11,9% (bằng công cụ CBCL-VN). Ở những

trẻ lớn hơn, có 10,7% trẻ có vấn đề SKTT (công cụ SDQ) và 12,4% (công cụ
YSR). Trong các vấn đề SKTT, các vấn đề hướng nội có tỷ lệ cao hơn các vấn
đề hướng ngoại. Vấn đề bạn bè, vấn đề tình cảm (theo SDQ), lo âu/trầm cảm,
phàn nàn cơ thể (theo CBCL-VN/YSR) có tỷ lệ trên mức bình thường cao nhất
[2, tr 106]. Như vậy, các RLTT thường gặp như trầm cảm và lo âu là phổ biến
trong cộng đồng và có ảnh hưởng tiêu cực đến cả người lớn và trẻ em. Tuy
nhiên, chưa có nghiên cứu cụ thể nào tập trung vào mối quan hệ giữa SKTT của
người mẹ và SKTT của trẻ cũng như tìm hiểu về các yếu tố ảnh hưởng đến mối
quan hệ này. Chỉ có một chương trình SKTT cộng đồng là “Thực hiện mô hình
chăm sóc SKTT và phục hồi chức năng dựa vào cộng đồng tại Đà Nẵng và
Khánh Hòa” tìm thấy mối liên hệ giữa SKTT của trẻ em và người trưởng thành
dựa vào dữ liệu thu thập tại thời điểm ban đầu của dự án, đó là việc gia đình có
người bị RLTT là một trong hai yếu tố góp phần tăng tỷ lệ mắc các RLTT ở trẻ
em. Trẻ sống trong những gia đình có người lớn mắc RLTT có nguy cơ cao hơn
gần 5 lần (ở Khánh Hòa) và 14 lần (ở Đà Nẵng) được chẩn đoán có RLTT so với
những trẻ sống trong gia đình không có người lớn mắc RLTT. Các con số này là
có ý nghĩa thống kê [29, tr 2].
Với thực trạng chưa có nhiều nghiên cứu tìm hiểu về mối quan hệ giữa
SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ và các yếu tố ảnh hưởng đến mối quan hệ
trên như nguồn hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực đối với phụ nữ, chúng tôi tiến
hành nghiên cứu: “Tác động của hỗ trợ xã hội và bạo lực đối với phụ nữ đối
với mối liên hệ giữa SKTT của ngƣời mẹ và SKTT của trẻ”.
2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu được thực hiện nhằm tìm hiểu mối liên hệ giữa SKTT ở
người mẹ và SKTT ở trẻ từ 6 đến 18 tuổi, và xem xét các hỗ trợ xã hội cũng như
3


vấn đề bạo lực đối với phụ nữ tác động như thế nào đến mối quan hệ này, từ đó
đưa ra các khuyến nghị để cải thiện tình trạng SKTT của người mẹ và SKTT của

trẻ
3. Nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Nhiệm vụ nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu tìm hiểu các đề tài, công trình khoa học trên thế giới và ở Việt
Nam về chủ đề mối liên hệ giữa SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ và các
yêu tố ảnh hưởng đến mối liên hệ này như hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực đối
với phụ nữ
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu thực tiễn
Chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với các nhiệm vụ sau:
- Tìm hiểu mối liên quan giữa SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ tại 4
phường của TP Đà Nẵng.
- Tìm hiểu mối liên quan của hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực đối với
SKTT của người mẹ.
- Tìm hiểu các ảnh hưởng của các hỗ trợ xã hội và tình trạng bạo lực đến
mối quan hệ giữa SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ.
4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
4.1. Khách thể nghiên cứu
92 phụ nữ nghèo, có biểu hiện trầm cảm mức độ nhẹ và trung bình, độ
tuổi từ 18 đến 55, tham gia trong chương trình “Lồng ghép sinh kế để quản lý
trầm cảm hiệu quả” (LIFE-DM) do tập đoàn RAND, Hoa Kỳ, kết hợp với tổ
chức BasicNeeds tại Việt Nam, Bệnh viện Tâm thần Đà Nẵng, HLHPN thành
phố Đà Nẵng thực hiện tại 4 phường là: Hòa Minh, Hòa Cường Nam, Hòa
Cường Bắc và Hòa Hiệp Nam của thành phố Đà Nẵng. Những phụ nữ này có
con trong độ tuổi từ 6 đến 18. Họ trả lời các câu hỏi về tình trạng SKTT của một
người con trong độ tuổi đó, nếu họ có nhiều hơn một con trong độ tuổi 6 – 18 thì
họ chọn trẻ nào có chữ cái đầu trong tên gọi xuất hiện trước trong bảng chữ cái
A,B,C.
4

4.2. Đối tượng nghiên cứu
Mối liên quan giữa SKTT của người mẹ và SKTT của trẻ, và xem xét các
hỗ trợ xã hội, tình trạng bạo lực đối với phụ nữ ảnh hưởng đến mối quan hệ này
như thế nào.
4.3. Giới hạn đề tài
4.3.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu
Nghiên cứu xem xét mối quan hệ giữa SKTT của người mẹ và SKTT của
trẻ và từ đó tìm hiểu tác động của các hỗ trợ xã hội, tình trạng bạo lực đối với
phụ nữ ảnh hưởng đến mối quan hệ này.
Trong các vấn đề SKTT của người mẹ, chúng tôi chỉ hạn chế tìm hiểu về
các biểu hiện trầm cảm và lo âu, còn vấn đề SKTT trẻ em chỉ hạn chế ở 9 nhóm
triệu chứng là: nhóm triệu chứng trầm cảm lo âu, nhóm triệu chứng thu mình,
nhóm các vấn đề than phiền cơ thể, nhóm các vấn đề xã hội, nhóm các vấn đề tư
duy, nhóm các vấn đề chú ý, nhóm các hành vi không vâng lời, nhóm các hành
vi gây hấn, nhóm các vấn đề về tình dục.
4.3.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Địa bàn khảo sát: Nghiên cứu được thiện trên địa bàn 4 phường là: Hòa
Minh, Hòa Cường Nam, Hòa Cường Bắc và Hòa Hiệp Nam của thành phố Đà
Nẵng.
4.3.3. Giới hạn về chọn mẫu
Chọn tất cả 92 phụ nữ tham gia chương trình LIFE-DM ở 4 phường là:
Hòa Minh, Hòa Cường Nam, Hòa Cường Bắc và Hòa Hiệp Nam của thành phố
Đà Nẵng, ở cả nhóm can thiệp và nhóm đối chứng.
5. Câu hỏi nghiên cứu
- SKTT của người mẹ có liên quan như thế nào đến SKTT của trẻ em?
- Các hỗ trợ xã hội liên quan đến SKTT của người mẹ như thế nào?
- Tình trạng bạo lực đối với phụ nữ có liên quan đến SKTT của người mẹ
như thế nào?

5

- SKTT của người mẹ nhận được hỗ trợ xã hội khác như thế nào so với
SKTT của người mẹ không nhận được hỗ trợ xã hội? Từ đó dẫn đến tình
trạng SKTT của trẻ là con của người mẹ nhận được hỗ trợ xã hội khác
như thế nào so với trẻ là con của người mẹ không nhận được hỗ trợ xã
hội?
- SKTT của người mẹ bị bạo lực khác như thế nào so với SKTT của người
mẹ không bị bạo lực? Từ đó dẫn đến tình trạng SKTT của trẻ là con của
người mẹ bị bạo lực khác như thế nào so với trẻ là con của người mẹ
không bị bạo lực?
6. Giả thuyết nghiên cứu
6.1. Giả thuyết 1
SKTT của người mẹ có tương quan thuận, trực tiếp với SKTT của trẻ như
SKTT của mẹ tốt thì SKTT của con cũng tốt.
6.2. Giả thuyết 2
SKTT của người mẹ có tương quan thuận, trực tiếp với các hỗ trợ xã hội
như mức hỗ trợ xã hội cho người mẹ cao thì SKTT của người mẹ sẽ tốt hơn.
6.3. Giả thuyết 3
SKTT của người mẹ có tương quan nghịch với tình trạng bạo lực như
mức độ bạo lực cao thì tình trạng SKTT kém
6.4. Giả thuyết 4
Những người mẹ nhận được hỗ trợ xã hội sẽ có SKTT tốt hơn so với
những người mẹ không nhận được hỗ trợ xã hội. Từ đó dẫn đến kết quả trẻ là
con của người mẹ nhận được hỗ trợ xã hội ít có vấn đề SKTT hơn trẻ là con của
người mẹ không nhận được hỗ trợ xã hội.
6.5. Giả thuyết 5
Những người mẹ bị bạo lực sẽ có SKTT kém hơn so với những người mẹ
không bị bạo lực. Từ đó dẫn đến kết quả trẻ là con của người mẹ bị bạo lực có
nhiều vấn đề SKTT hơn trẻ là con của người mẹ không bị baọ lực.

6


7. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận và khuyến nghị, mục lục, danh mục tài liệu
tham khảo, luận văn gồm 3 chương nội dung chính như sau:
- Chương 1: Cơ sở lý luận
- Chương 2: Tổ chức và phương pháp nghiên cứu
- Chương 3: Kết quả nghiên cứu

7


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tiếng Việt
1. Trần Văn Cƣờng, Tô Xuân Lân và cộng sự. Nghiên cứu dịch tễ học về
các rối loạn tâm thần phổ biến ở 7 tỉnh của Việt Nam, 2006.
2. Đặng Hoàng Minh, Bahr Weiss, Nguyễn Cao Minh. Sức khỏe tâm thần
trẻ em Việt Nam: Thực trạng và các yếu tố nguy cơ, 2013, trang 106.
3. Trần Viết Nghị & cs. Nghiên cứu dịch tễ lâm sàng rối loạn trầm cảm tới
một số quần thể cộng đồng. Hội thảo quốc gia chăm sóc SKTT và phòng
chống tự tử, trang 76 – 83
4. Nguyễn Văn Siêm và cs. Nghiên cứu dịch tễ lâm sàng rối loạn trầm cảm
tại một xã Đồng bằng sông Hồng. Tạp chí Y học thực hành, số 5, trang
71-74
Tài liệu tiếng Anh
5. Ann L. Coker, Paige H. Smith, Martie P. Thompson, Robert E.
McKeown, Lesa Bethea, and Keith E. Davis. Social Support Protects
against the Negative Effects of Partner Violence on Mental Health.

Journal of Women's Health & Gender-Based Medicine. June 2002, 11(5):
465-476
6. Belle, Deborah. Poverty and women's mental health. American
Psychologist, Vol 45(3), Mar 1990, 385-389
7. Carlson, Bonnie E; McNutt, Louise Anne; Choi, Deborah Y; Rose,
Isabel M. Intimate partner abuse and mental health: The role of social
support and other protective factors. Violence Against Women 8.6 (Jun
2002): 720-745.
8. Carmen Renee Valder Chavez. The effect of change in maternal
depressive symptoms on children’s school functioning in a high risk
sample: The mediating role of maternal behaviors, children social
competence, and children emtional adjustment, 2004.
8


9. Catherine A. Lesesne, Susanna N. Visser, Carla P. White. AttentionDeficit/Hyperactivity Disorder in School-Aged Children: Association
With Maternal Mental Health and Use of Health Care Resources.
10.Cho, Sun-Mi; Kim, Eu jin; Lee, Ji-Won; Shin,Yun-Mi. The effects of
maternal depression on child mental health problems based on gender of
the child. Community Mental Health Journal (Jan 8, 2015).
11.Do, Ngoc Khanh; Weiss, Bahr; Pollack, Amie. Cultural beliefs,
intimate partner violence, and mental health functioning among
Vietnamese women. International Perspectives in Psychology: Research,
Practice, Consultation 2.3 (June 2013): 149-163.
12.Harpham, Trudy; De Silva, Mary J; Tuan, Tran. Maternal social
capital and child health in Vietnam. Journal of Epidemiology and
Community Health 60.10 (Oct 2006): 865-871.
13.Harvey A Whiteford, Louisa Degenhardt, Jurgen Rehm, Amanda J
Baxter, Alize J Ferrari, Holly E Erskine, Fiona J Charlson, Rosana E
Norman, Abraham D Flaxman, Nicole Johns, Roy Burstein,

Christopher JL Murray, Theo Vos. Global burden of disease
attributable to mental and substance use disorders: findings from the
Global Burden of Disease Study 2010. Published Online: 29 August 2013
14.Joseph, Stephen. Social support and mental health following trauma. In
Post-traumatic stress disorders: Concepts and therapy, edited by Yule,
William, 71-91. New York, NY, US: John Wiley &Sons Ltd, 1999
15.Leggett Amanda; Zarit Steven; Nguyen Ngoc H; Hoang Chuong N;
Nguyen Ha T. The influence of social factors and health on depressive
symptoms and worry: A study of older Vietnamese adults. Aging &
Mental Health 16.6 (Aug 2012): 780-786.
16.Leis, Julie A.; Heron, Jon; Stuart, Elizabeth A.; Mendelson, Tamar.
Associations between maternal mental health and child emotional and

9


behavioral problems: Does prenatal mental health matter? Journal of
Abnormal Child Psychology 42.1 (Jan 2014): 161-171.
17.Madigan, Sheri; Wade, Mark; Plamondon, Andre; Jenkins, Jennifer.
Maternal abuse history, postpartum depression, and parenting: Links with
pre-schoolers’ internalizing problems. Infant Mental Health Journal (Jan
12, 2015).
18.Mary Ellsberg, Henrica AFM Jansen, PhDa, Lori Heise, Charlotte H
Watts, Claudia Garcia-Moreno, on behalf of the WHO Multi-country
Study on Women's Health and Domestic Violence against Women Study
Team. Intimate partner violence and women's physical and mental health
in the WHO multi-country study on women's health and domestic
violence: an observational study.
19.Mennen, Ferol E.; Pohle, Cara; Monro, William L; Duan, Lei;
Finello, Karn M; et all. The effect of maternal depression on young

children’s progress in treatment. Journal of Child and Family Study (Sep
13, 2014).
20.Peltzer, Karl; Pengpid, Supa; McFarlane, Judith; Banyini, Mercy.
Mental health consequences of intimate partner violence in Vhembe
district, South Africa. General Hospital Psychiatry 35.5 (Sep-Oct 2013):
545-550.
21.Raffaelli, Marcela; Iturbide, Maria I.; Carranza, Miguel A.; Carlo,
Gustavo. Maternal distress and adolescent well-being in Latino families:
Examining potential interpersonal mediators. Journal of Latina/o
Psychology 2.2 (May 2014): 103-112.
22.Reid Keshia M. The association between social support, stress exposure,
and maternal postpartum depression: A stress process approach. ProQuest
Information & Learning, 2014. AAI3564952.
23.Ribeiro, Wagner S; Andreoli, Seigio B; Ferri, Cleusa P; Prince,
Martin; de Jesus Mari, Jair. Exposure to violence and mental health
10


problems in low and middle-income countries: A literature review.
Revista Brasileira de Psiquiatria 31. Suppl 2 (Oct 2009): S49-S57.
24.Sirian, Lisa M. Mediators and moderators of the relationship between
maternal depression and negative child outcomes. ProQuest Information
& Learning, 2005. AAI3152892.
25.SIXTY-FIFTH WORLD HEALTH ASSEMBLY. WHA65.4. Agenda
item 13.2. The global of mental disorders and the need for a
comprehensive, coordinated response from health and social sectors at the
country level. 25 May 2012.
26.Stapleton, Lynlee R. Tanner; Schetter, Christine Dunkel; Westling,
Erika; Rini, Christine; Glynn, Laura M. et all. Perceived partner
support in pregnancy predicts lower maternal and infant distress. Journal

of Family Psychology 26.3 (June 2012): 453-463.
27.Thabet, Abdel Aziz Mousa; Abu-Khusah, Ashraf Ahmad; Vostanis,
Panos. The relationship between mother’s mental health and the
prevalence of depression and anxiety of preschool children after the war
on Gaza Strip. Arab Journal of Psychiatry 25.1 (May 2014): 61-70.
28.Thabet, Abdel Aziz Mousa; Abu-Khusah, Ashraf Ahmad; Vostanis,
Panos. The relationship between mother’s mental health and the
prevalence of depression and anxiety of preschool children after the war
on Gaza Strip. Arab Journal of Psychiatry 25.1 (May 2014): 61-70.
29.Tran Duc Thach et all. Needs assessment baseline survey 2006, Round
1, Assessing and modeling community mental health and rehabilitation in
Danang and KhanhHoa provinces, Hanoi, 28 May 2007, p 2.
30.Vung, Nguyen Dang; Ostergren, Per-Olof; Krantz, Gunilla. Intimate
partner violence against women, health effects and health care seeking in
rural Vietnam. Europejan Journal of Public Health 19.2 (Apr 2009): 178182.

11


31.W. Eugene Broadhead, Berton H. Kaplan, Sherman A James,
Edward H Wagner, Victor J. schoenbach, Roger Grimsom, Siegfried
heyden,

Gosta

Tibblin,

and

Stephen

H.

Gehlbach.

THE

EPIDEMIOLOGIC EVIDENCE FOR A RELATIONSHIP BETWEEN
SOCIAL SUPPORT AND HEALTH, American journal of epidemiology.
Vol 117, May 1983.
32.Weissman, Myrna M. The depressed women: Recent research. Social
work 17.5 (Sep 1972): 19 – 25
33.Williams, Lana; Jacka, Felice; Pasco, Julie; Henry, Margaret; Dodd,
Seetal; et all. The prevalence of mood and anxiety disorders in Australian
women. Australasian Psychiatry 18.3 (June 2010): 250 – 255.
34.William W. Dressler. Extended Family Relationship, Social Support and
Mental Health in a Southern Black Community. Journal of Health and
Social Behavior 1985, Vol. 26 (March): 39 - 48
35.Woodcock Karen M. The mental health help seeking experiences of
female victims of intimate partner violence. ProQuest Information &
Learning, 2008. AAI3300565.
Các trang web
36. />37. />38. />39. />40. />41. />s.h

12