Hiệu quả sản xuất hồ tiêu của các hộ nông dân trên địa bàn xã vĩnh kim, huyện vĩnh linh, tỉnh quảng trị

ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
HIỆU QUẢ SẢN XUẤT HỒ TIÊU CỦA CÁC HỘ NÔNG
DÂN TRÊN ĐỊA BÀN XÃ VĨNH KIM, HUYỆN
VĨNH LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ

NGUYỄN NGỌC HUY

Niên Khóa: 2009 - 2013


ĐẠI HỌC HUẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
KHOA KINH TẾ VÀ PHÁT TRIỂN

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
HIỆU QUẢ SẢN XUẤT HỒ TIÊU CỦA CÁC HỘ NÔNG
DÂN TRÊN ĐỊA BÀN XÃ VĨNH KIM, HUYỆN
VĨNH LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ

Sinh viên thực hiện:

Giáo viên hướng dẫn:

Nguyễn Ngọc Huy

Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

Lớp K43 A KTNN
Niên khóa 2009 – 2013

Huế, tháng 5 năm 2013


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

Lời Cảm Ơn
Khóa luận tốt nghiệp này là kết quả học tập của bản thân tôi trong bốn năm
ở trường đại học và gần năm tháng tôi thực tập tại xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh,
tỉnh Quảng Trị. Để hoàn thành khóa luận này, ngoài sự nỗ lực của bản thân, tôi
còn được nhận được sự quan tâm, giúp đỡ tận tình về nhiều mặt của các cá nhân và
tổ chức. Tôi đã được các quý thầy, cô giáo và tập thể các cán bộ trường Đại học
kinh tế huế giúp đỡ tận tình, đặc biệt là giảng viên trực tiếp hướng dẫn tôi, cô Phạm
Thị Thanh Xuân. Tôi cũng nhận được sự giúp đỡ tận tình của tập thể cán bộ
UBND xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Bên cạnh đó, tôi còn nhận
được sự giúp đỡ, động viên từ bạn bè và gia đình tôi.
Trước tiên, tôi xin được gửi lòng biết ơn sâu sắc đến cha mẹ, anh chị em
cùng những người thân đã hết lòng nuôi dạy và động viên tôi trong suốt thời gian
qua để tôi có được ngày hôm nay.
Tôi xin chân thành cảm ơn ban giám hiệu trường Đại Học Kinh Tế Huế đã
tạo điều kiện cho tôi được học tập tại đây.
Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến cô Phạm Thị Thanh Xuân, người đã tận
tình hướng dẫn tôi trong suốt thời gian thực tập và hoàn thành khóa luận tốt
nghiệp.
Tôi vô cùng biết ơn các thầy cô khoa Kinh Tế và Phát Triển cùng toàn thể các thầy
cô khác đã truyền đạt cho tôi những kiến thức và kinh nghiệm quý báu trong suốt khoá

học.
Xin cảm ơn các chú, các bác, các anh, chị trong UBND xã Vĩnh Kim, huyện
Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị và toàn thể bà con nông dân đã tạo điều kiện cho tôi
được thực tập và hoàn thành chuyên đề tốt nghiệp trong thời gian cho phép.
Cuối cùng, xin gửi đến tập thể lớp K43A Kinh Tế nông nghiệp cùng những
bạn bè thân yêu đã cùng tôi học tập, chia sẻ buồn vui trong những năm tháng học
tại trường một tình cảm chân thành nhất.
Xin chân thành cảm ơn!

Huế, tháng 5 năm 2013
Sinh viên
Nguyễn Ngọc Huy

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................1
3. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................2
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...............................................................................2
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ...........................................................................................3

Chương 1: CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU..................................3
1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ KINH TẾ ......................................3
1.1.1 Khái niệm hiệu quả kinh tế.....................................................................................3
1.1.2 Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả kinh tế ...........................................................3
1.2 ĐẶC ĐIỂM VÀ YÊU CẦU KỸ THUẬT CƠ BẢN CỦA CÂY HỒ TIÊU.............4
1.2.1 Nguồn gốc và giá trị của cây hồ tiêu ......................................................................4
1.2.2 Yêu cầu kỹ thuật của cây hồ tiêu............................................................................8
1.2.3 Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển hồ tiêu......................................................16
1.3HỆ THỐNG CHỈ TIÊU NGHIÊN CỨU..................................................................18
1.3.1 Các chỉ tiêu phản ánh tình hình đầu tư chi phí ....................................................18
1.3.2 Các chỉ tiêu phản ánh kết quả và hiệu quả sản xuất .............................................18
1.4 TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ HỒ TIÊU TRÊN THẾ GIỚI VÀ Ở
VIỆT NAM....................................................................................................................20
1.4.1 Tình hình sản xuất và tiêu thụ hồ tiêu trên thế giới..............................................20
1.4.2 Tình hình sản xuất, tiêu thụ hồ tiêu ở Việt Nam ..................................................23
Chương 2: TÌNH HÌNH SẢN XUẤT VÀ TIÊU THỤ HỒ TIÊU Ở XÃ VĨNH KIM,
HUYỆN VĨNH LINH, TỈNH QUẢNG TRỊ .................................................................30
2.1 ĐẶC ĐIỂM ĐỊA BÀN NGHIÊN CỨU ..................................................................30
2.1.1 Đặc điểm tự nhiên.................................................................................................30
2.1.2 Đặc điểm kinh tế xã hội.......................................................................................31
2.2 TÌNH HÌNH SẢN XUẤT HỒ TIÊU TRÊN ĐỊA BÀN XÃ VĨNH KIM...............36
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

2.2.1 Tình hình phát triển sản xuất hồ tiêu trên địa bàn xã ...........................................36
2.2.2 Diện tích, năng suất, sản lượng hồ tiêu trên địa bàn xã Vĩnh Kim ......................37
2.3 HIỆU QUẢ SẢN XUẤT HỒ TIÊU CỦA CÁC HỘ ĐIỀU TRA...........................38
2.3.1 Tình hình cơ bản của các hộ điều tra....................................................................38
2.3.2 Thời vụ sản xuất hồ tiêu của các hộ .....................................................................40
2.3.4 Tình hình đầu tư sản xuất hồ tiêu .........................................................................42
2.3.5 Kết quả và hiệu quả sản xuất hồ tiêu....................................................................48
2.3.6 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả sản xuất hồ tiêu .........................................50
2.3.7 Tình hình tiêu thụ hồ tiêu .....................................................................................53
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU...............................................................55
NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ SẢN XUẤT HỒ TIÊU...........................................55
3.1 MỘT SỐ ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN HỒ TIÊU TRÊN ĐỊA BÀN XÃ
VĨNH KIM ....................................................................................................................55
3.2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU NÂNG CAO HIỆU QUẢ CÂY HỒ TIÊU..........55
3.2.1 Giải pháp chung....................................................................................................55
3.2.2 Giải pháp cụ thể cho các hộ trồng tiêu .................................................................56
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................................58
1. KẾT LUẬN ...............................................................................................................58
2. KIẾN NGHỊ...............................................................................................................59
2.1 Đối với nhà nước .....................................................................................................59
2.2 Đối với chính quyền địa phương .............................................................................59
2.3 Đối với người sản xuất hồ tiêu ................................................................................60

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT VÀ KÝ HIỆU

UBND

Ủy Ban Nhân Dân

NTM

Nông Thôn Mới

ROP

Roots of Peace/ROP (Hoa Kỳ)

BVTV

Bảo Vệ Thực Vật

KTCB

Kiến Thiết Cơ Bản

KD

Kinh Doanh

KT- XH

Kinh tế- xã hội

TC

Tổng chi phí

NS

Năng suất

GO

Giá trị sản xuất

IC

Chi phí trung gian

LĐGĐ

Lao động gia đình

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH

Biểu đồ 1: Biến động giá tiêu đen và tiêu trắng 2002-2010..........................................26
Hình 1: Địa giới hành chính xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị .............30
Biểu đồ 2: Lịch thời vụ tại Quảng Trị ...........................................................................41
Sơ đồ 1: Chuỗi cung sản phẩm hồ tiêu của xã...............................................................54

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU

Bảng 1.

Thành phần các chất trong hạt hồ tiêu ............................................................5

Bảng 2.

Biến động giá hồ tiêu thế giới (1979 - 2009)..................................................8

Bảng 3.

Lượng phân bón thời kỳ kiến thiết cơ bản ( tính trên 1 gốc tiêu) .................12

Bảng 4:

Lượng phân bón thời kỳ kinh doanh ( tính trên 1 gốc tiêu ).........................12

Bảng 5.

Sản lượng của Việt Nam và thế giới giai đoạn 1998 - 2012.........................22

Bảng 6:

Diện tích và sản lượng hồ tiêu của Việt Nam trong thời gian
15 năm (1998 - 2012)....................................................................................23

Bảng 8:

Cơ cấu diện tích, năng suất, sản lượng hồ tiêu tỉnh Quảng Trị ....................28

Bảng 9:

Biến động diện tích trồng hồ tiêu qua một số năm ở các vùng tại................29
Quảng Trị ......................................................................................................29

Bảng 10: Hiện trạng sử dụng đất của xã Vĩnh Kim qua 3 năm 2010-2012 ................33
Bảng 11: Dân số và lao động của xã Vĩnh Kim năm 2012 .........................................34
Bảng 12: Diện tích, năng suất, sản lượng hồ tiêu xã Vĩnh Kim qua 3 năm .................38
Bảng 13: Tình hình chung của các hộ điều tra .............................................................39
Bảng 14: Diện tích, năng suất, sản lượng hồ tiêu của các hộ điều tra..........................41
Bảng 15: Chi phí hồ tiêu thời kỳ kiến thiết cơ bản (Tính bình quân sào) ....................45
Bảng 16: Chi phí hồ tiêu thời kỳ kinh doanh (Tính bình quân sào).............................46
Bảng 17: Kết quả và hiệu quả sản hồ tiêu của các hộ ..................................................49

Bảng 18: Ảnh hưởng của quy mô trồng .......................................................................51
Bảng 19: Ảnh hưởng của phân bón đến năng suất tiêu ................................................52

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU

Để thực hiện khóa luận của mình, tôi chọn đề tài “ Hiệu quả sản xuất hồ tiêu
của các hộ nông dân trên địa bàn xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị”
 Mục tiêu nghiên cứu
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về hiệu quả kinh tế và tiêu thụ
hồ tiêu.
- Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ hồ tiêu của các nông hộ trên địa bàn xã Vĩnh
Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.
- Đề xuất các giải giáp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất hồ tiêu ở xã Vĩnh Kim,
huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.
 Dữ liệu phục vụ
- Số liệu sơ cấp: Trực tiếp phỏng vấn 60 hộ sản xuất tiêu trên địa bàn xã Vĩnh
Kim, đây là những hộ có quy mô diện tích tương đối lớn so với mức trung bình chung
của xã để thu thập thông tin về quá trình sản xuất, tiêu thụ tiêu của họ.
- Số liệu thứ cấp: Số liệu thứ cấp được thu thập qua các văn kiện, bào cáo kinh tếxã hội của xã, niên giám thống kê tỉnh Quảng Trị…
 Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thống kê kinh tế
- Phương pháp chuyên gia, chuyên khảo

- Phương pháp phỏng vấn trực tiếp, phân tích các chỉ tiêu kinh tế
 Kết quả nghiên cứu
- Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến năng suất, sản lượng tiêu.
- Đề xuất các biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất tiêu.

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân
ĐƠN VỊ QUY ĐỔI

1 sào = 500m2

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy

Lớp K43A KTNN


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Đã 6 năm từ khi Việt Năm gia nhập tổ chức thương mại thế giới WTO, chúng ta
vẫn là một nước nông nghiệp. Bạn bè quốc tế biết đến Việt Nam chủ yếu qua những

sản phẩm nông nghiệp chúng ta xuất khẩu ra thế giới, rõ ràng vai trò của sản xuất nông
nghiệp còn rất quan trọng đối với sự phát triển kinh tế-xã hội nước ta hiện nay.
Trồng trọt là một ngành quan trọng trong sản xuất nông nghiệp, với xu hướng sản
xuất hàng hóa ngày càng phát triển thì trồng trọt càng đóng góp giá trị càng lớn vào
sản xuất cũng như xuất khẩu. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực có nguồn gốc từ trồng
trọt có thể kể đến là cà phê, hạt điều, gạo, tiêu, cao su…
Quảng Trị là một tỉnh có những điều kiện thuận lợi để phát triển hồ tiêu. Tiêu
được trồng nhiều và phát triển tốt tại các huyện Vĩnh Linh, Cam Lộ, Gio Linh. Vĩnh
Kim là xã thuộc vùng Đông Vĩnh Linh, với điều kiện đất đai, khí hậu thuận lợi, các
hộ dân đã đầu tư phát triển sản xuất hồ tiêu và đã thu được những hiệu quả cao, giúp
đời sống người dân đi lên.
Bên cạnh những hiệu quả đạt được, sản xuất hồ tiêu những năm qua còn gặp rát
nhiều khó khăn, chủ yếu là về giá cả biến động thất thường và dịch bệnh hoành hành.
Bên cạnh niềm vui mỗi khi được mùa, được giá là thấp thỏm những nỗi lo âu của
người nông dân một sương hai nắng chăm chỉ làm giàu trên mảnh đất quê hương. Vì
những lý do đó, việc đánh giá, phân tích hiệu quả sản xuất hồ tiêu, đánh giá sự ảnh
hưởng của các yếu tố đến kết quả và hiệu quả sản xuất, nghiên cứu tình hình tiêu thụ
sản phẩm hồ tiêu của các hộ để tìm giải pháp nâng cao thu nhập cho hộ sản xuất là vấn
đề quan trọng hiện nay.
Xuất phát từ thực tế đó, tôi chọn đề tài “ Hiệu quả sản xuất hồ tiêu của các hộ
nông dân trên địa bàn xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị “ làm khóa
luận tốt nghiệp của mình.
2. Mục tiêu nghiên cứu
2.1 Mục tiêu tổng quát
Nghiên cứu hiệu quả sản xuất hồ tiêu trên địa bàn xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh,
tỉnh Quảng Trị.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

1

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

2.2 Mục tiêu cụ thể
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận và thực tiễn về hiệu quả kinh tế và tiêu thụ
hồ tiêu
- Phân tích tình hình sản xuất và tiêu thụ hồ tiêu của các nông hộ trên địa bàn xã Vĩnh
Kim, huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị
- Đề xuất các giải giáp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất hồ tiêu ở xã Vĩnh Kim,
huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị.
3. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp thu thập số liệu: gồm thu thập số liệu sơ cấp và thu thập số liệu thứ cấp
Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp: Điều tra phỏng vấn trực tiếp 60 hộ sản xuất
tiêu trên địa bàn xã Vĩnh Kim, đây là những hộ có quy mô diện tích tương đối lớn so
với mức trung bình chung của xã để thu thập thông tin về quá trình sản xuất, tiêu thụ
tiêu của hộ sản xuất.
Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp: Số liệu thứ cấp được thu thập qua các văn
kiện, báo cáo kinh tế-xã hội của xã, niên giám thống kê tỉnh Quảng Trị…
- Phương pháp tổng hợp và phân tích số liệu: sử dụng các phần mềm Excel và
SPSS nhằm tổng hợp số liệu và phân tích các số liệu theo các chỉ tiêu tính toán nhằm
hiểu về quá trình sản xuất tiêu của người dân.
- Phương pháp chuyên gia: người nông dân thực sự là những chuyên gia và họ đã
cung cấp những ý kiến, kinh nghiệm sản xuất để tôi có thể hoàn thành nghiên cứu này.
Ngoài ra những cán bộ khuyến nông đã giúp tôi rất nhiều trong việc chia sẻ tài kiến
thức của họ về cây tiêu.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu hoạt động sản xuất tiêu trên địa bàn xã Vĩnh Kim

trong năm 2012 thông qua điều tra trực tiếp 60 hộ sản xuất tiêu trên địa bàn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian:
Nghiên cứu tình hình sản xuất tiêu trên địa bàn xã Vĩnh Kim, huyện Vĩnh Linh,
tỉnh Quảng Trị.
- Phạm vi thời gian:
Đề tài nghiên cứu tình hình sản xuất tiêu năm 2012.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

2


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Chương 1
CƠ SỞ KHOA HỌC CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1.1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ HIỆU QUẢ KINH TẾ
1.1.1 Khái niệm hiệu quả kinh tế
Hiệu quả là chỉ tiêu dùng để phân tích, đánh giá và lựa chọn các phương án hành động.
Hiệu quả kinh tế là một phạm trù kinh tế trong đó sản xuất đạt cả hiệu quả kĩ thuật
và hiệu quả phân bổ.Nếu trong sản xuất chỉ đạt hiệu quả kỹ thuật hay hiệu quả phân bổ
thì mới chỉ là điều kiện cần chứ chưa phải là điều kiện đủ để đạt hiệu quả kinh tế. Chỉ
khi nào nguồn lực đạt cả hai chỉ tiêu trên thì mới đạt hiệu quả kinh tế.
Hiệu quả kĩ thuật là số lượng sản phẩm có thể đạt được trên một đơn vị chi phí
đầu vào hay nguồn lực sử dụng vào sản xuất trong những điều kiện cụ thể về kĩ thuật
hay công nghệ áp dụng vào nông nghiệp, hiệu quả kĩ thuật phản ánh trình độ chuyên

môn, tay nghề và kinh nghiệm trong việc sử dụng các yếu tố đầu vào để sản xuất nó,
phụ thuộc nhiều vào bản chất kĩ thuật và công nghệ áp dụng vào sản xuất nông nghiệp.
Hiệu quả phân bổ là chỉ tiêu hiệu quả trong đó giá sản phẩm và giá đầu vào được
tính đến để phản ánh giá trị sản phẩm thu được trên một đồng chi phí đầu vào hay
nguồn lực. Thực chất của hiệu quả phân bổ là hiệu quả kỹ thuật có tình đến các yếu tố
về giá của đầu vào và đầu ra, vì vậy hiệu quả phân bổ còn được gọi là hiệu quả về giá.
Như vậy, muốn nâng cao hiệu quả kinh tế phải đồng thời nâng cao hiệu quả kỹ
thuật và hiệu quả phân bổ. Hiệu quả kinh tế được xác định dựa trên kết quả thu
được và chi phí bỏ ra.
1.1.2 Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả kinh tế
Việc xác định hiệu quả kinh tế là rất quan trọng, nhằm:
- Biết được các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế.Trong sản xuất hồ tiêu,
hiệu quả kinh tế chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố như giống, phân bón, thời tiết…
- Có các biện pháp để nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất.

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

3


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

- Có cơ sở để lựa chọn các phương án sản xuất tốt nhất. Việc nuôi con gì, trồng
cây gì là quyết định quan trọng nhất của hộ nông dân, nghiên cứu hiệu quả kinh tế là
chính là cơ sở để lựa chọn được cây trồng, vật nuôi phù hợp nhất với điều kiện tự
nhiên và cho hiệu quả kinh tế lớn nhất.
1.2 ĐẶC ĐIỂM VÀ YÊU CẦU KỸ THUẬT CƠ BẢN CỦA CÂY HỒ TIÊU
1.2.1 Nguồn gốc và giá trị của cây hồ tiêu

1.2.1.1 Nguồn gốc cây hồ tiêu
Cây Hồ tiêu có tên khoa học là Piper nigrum L., thuộc họ Hồ tiêu Piperaceace.
Hồ tiêu có nguồn gốc ở Tây Nam Ấn Độ, ở vùng Ghats và Assam, mọc hoang trong
rừng nhiệt đới ẩm, được người Ấn Độ phát hiện và đưa vào sử dụng đầu tiên. Người Hy
lạp gọi là Piperi, người Anh gọi là Pepper black và tiếng Latin gọi là Piper nigrum. Hồ
tiêu là loại gia vị được ưa thích tại Ấn Độ và là loại gia vị đặc sản được các vua chúa
Châu Âu ưa chuộng.Trong thời Đế quốc Hy Lạp và Roma cổ, Theo Theopharastus (372
- 287 Trước Công Nguyên) các nhà hiền triết Hy Lạp gọi nó là “cha của các loài thực
vật”. Từ chỗ mọc hoang trong rừng núi Ấn Độ, đến nay hồ tiêu được sản xuất với quy
mô lớn ở nhiều nước châu Á, Châu Phi, Châu Mỹ với sản lượng hàng năm trên dưới
300.000 tấn.
Trong nhiều năm, Ấn Độ là nước trồng hồ tiêu nhiều nhất trên thế giới, với diện
tích hồ tiêu 25.000 - 30.000ha, tập trung ở Kerela và Mysore. Từ Ấn Độ, sau đó cây hồ
tiêu được trồng rộng rãi ở các nước vùng Đông Nam Á như Indonesia, Malaysia, Thái
Lan, Việt Nam, Lào, Campuchia,....
Ở Srilanka, cây hồ tiêu được canh tác nhiều kể từ năm 1739, tập trung ở tỉnh
Kandy, sản xuất khoảng 7.000-8.000 tấn/năm, phần lớn để sử dụng trong nước.
Ở Sarawak (thuộc quần đảo Malaysia), Tiêu được trồng theo lối thâm canh với
diện tích 12.000ha vào thời kỳ 1953 - 1955. Ở các đảo khác thuộc Malaysia, diện tích
trồng tiêu không nhiều nhưng sản phẩm chủ yếu dùng cho xuất khẩu.
Ở Thái Lan, hồ tiêu được trồng tập trung ở tỉnh Krat và Chantaboun.Ở Đông
Dương, cây hồ tiêu hoang dại được tìm thấy tương đối sớm khoảng từ trước thế kỉ
XVI, nhưng mãi đến đến thế kỉ XVII các giống có năng suất cao mới đưa vào trồng,
bắt đầu từ thế kỉ XIX mới được canh tác tương đối qui mô ở Hà Tiên - Việt Nam và
vùng Kampot - Campuchia. Diện tích canh tác lớn nhất là vào đầu thế kỉ XX, với đỉnh
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

4

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

cao là năm 1909 với 6.000 tấn hồ tiêu xuất khẩu, sau đó giảm xuống trong thời gian
chiến tranh.
Ở châu Mỹ có nhiều nước trồng hồ tiêu nhưng tập trung chủ yếu ở Brazil với xuất
xứ do người Nhật đưa từ Singapore sang.Ở châu Phi cây hồ tiêu chỉ mới được đưa vào
trồng ở thế kỷ thứ XIX với Madagasca là địa bàn canh tác lớn nhất, sau đó là Nigeria,
Công-gô và Cộng hòa Trung Phi.
Hiện nay, cây hồ tiêu được trồng nhiều ở các nước nằm trong vùng xích đạo
(15 độ vĩ Bắc đến 15 độ vĩ Nam). Ởnước ta, cây hồ tiêu được trồng ở vĩ độ 17 trở
vào đến Phú Quốc (Kiên Giang). Cây hồ tiêu không những mọc tốt ở vùng đồng
bằng mà còn được canh tác ở một số vùng cao nguyên, có thể tới độ cao 800m so
với mặt nước biển.
1.2.1.2 Giá trị cây hồ tiêu
1.2.1.2.1 Giá trị sử dụng
Cây hồ tiêu là một trong những loại cây gia vị, dược liệu được sử dụng rộng rãi
nhất, phổ biến nhất trên thế giới.Giá trị sử dụng của hạt tiêu liên quan đến thành phần
hoá học chứa trong hạt tiêu.Trong hạt tiêu có chứa tinh dầu và chứa một số chất khác
như xenluloza, muối khoáng.
Bảng 1. Thành phần các chất trong hạt hồ tiêu

Chất khoáng

4,51

1,62

Tiêu trắng tỷ lệ %

so với tiêu đen
36

Chất đạm

11,67

11,71

97

Celluloza

16,49

6,35

39

Đường bột

42,45

62,30

146

Chất béo

8,10

9,21

116

Tinh dầu

1,56

1,86

119

Piperrin

9,20

8,59

94

Nhựa

1,58

1,15

78

Chỉ tiêu

Tiêu đen (%)

Tiêu trắng (%)

Nguồn: Baovecaytrong.com
Trong hạt tiêu tinh dầu chiếm từ 1,56 - 1,86%. Tinh dầu tập trung chủ yếu ở vỏ
quả giữa, vì vậy hạt tiêu sọ ít tinh dầu hơn hạt tiêu đen. Tinh dầu có màu vàng nhạt
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

5


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

hay màu lục nhạt, gồm các hydrocarbua như phelandren, cadimen, cariophilen và một
ít hợp chất có chứa ôxy. Tinh dầu tạo cho hạt hồ tiêu có mùi thơm đặc biệt.
Chất đạm chiếm 11-12% trong hạt tiêu đen, nhiều hơn trong hạt tiêu trắng,
celluloz phần lớn nằm ở lớp vỏ nên ở tiêu trắng rất thấp chỉ 6% trong khi ở tiêu đen
chiếm 10%, chất đường bột chiếm tỷ lệ quan trọng trong hạt tiêu, đặc biệt ở tiêu trắng
62,3% trong khi tiêu đen chỉ 42,45%.
Trong hạt hồ tiêu tồn tại hai ancaloit là Piperin và Chavixin. Piperin
(C17H19O3N) trong hạt tiêu chiếm tỉ lệ từ 5 - 9%, có tinh thể không màu, không mùi,
không tan trong nước sôi, tan mạnh trong rượu nóng, tính kiềm nhẹ, đồng phân với
Morphin. Chavixin (C17H19O3N) có tỉ lệ từ 2,2 - 4,6%, có người cho Chavixin là một
chất nhựa bởi Chavixin là một chất lỏng sệt, có vị cay hắc, đây là nguyên nhân làm
cho hạt hồ tiêu có vị cay nóng.
Ngoài tinh dầu và ancaloit ra, trong hồ tiêu còn có 8,1% chất béo, 42,45% đường

bột. Do có thành phần hoá học như trên, hạt tiêu có những giá trị sử dụng quan trọng
trong các hoạt động sống của con người.
Về tác dụng dược lý, dùng hồ tiêu với liều thấp có tác dụng tăng dịch vị, dịch tụy,
kích thích tiêu hoá, làm ăn ngon cơm. Nhưng với liều lớn, kích thích niêm mạc dạ dày,
gây sưng huyết và viêm cục bộ, gây sốt, viêm đường tiểu tiện, đi tiểu ra máu.
Piperin và piperidin độc ở liều cao, piperidin tăng huyết áp, làm tê liệt hô hấp và
một số đầu dây thần kinh.Hồ tiêu còn có tác dụng sát trùng, diệt kí sinh trùng, gây hắt
hơi.Mùi hồ tiêu xua đuổi được các sâu bọ, do đó hồ tiêu được dùng bảo vệ quần áo len
khỏi bị bọ nhạy cắn.
Chất gia vị: Hồ tiêu là chất gia vị có tính chất thương mại quan trọng nhất trong
các chất gia vị được sử dụng trên thế giới hiện nay. Hầu như bất kỳ món ăn nào có rắc
vào một ít hồ tiêu cũng đều thơm ngon thêm gấp bội, tạo nên vị đặc biệt. Hạt hồ tiêu
không những làm tăng thêm hương vị của thức ăn, mà còn làm át đi vị tanh nồng, mùi
đặc biệt đôi khi khó chịu của một số loại thực phẩm động vật giàu chất đạm như cua,
cá, ốc, ếch...
Trong công nghiệp hương liệu: Chất Piperin trong hạt tiêu được thuỷ phân thành
Piperidin và axít piperic. Axit piperic bị ôxy hoá bởi KMnO 4 tạo thành piperonal là
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

6


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

chất thơm đặc biệt dùng làm mỹ phẩm. Tinh dầu tiêu với mùi thơm đặc biệt, được sử
dụng trong công nghiệp hương liệu và hoá dược. Dầu nhựa tiêu được phân lập thành
hai dạng: Dạng chất cháy được, tan trong môi trường kiềm; và dạng chất lỏng màu
xanh đậm, được sử dụng trong công nghiệp hương liệu và hoá dược.

Trừ côn trùng: Trước kia người ta dùng dung dịch chiết xuất từ hạt hồ tiêu xay
để tẩm vào da trong khi thuộc, ngừa côn trùng phá hoại. Nhưng từ khi xuất hiện các
loại thuốc tổng hợp công hiệu và rẻ tiền hơn thì hồ tiêu không được sử dụng vào lĩnh
lực này nữa.
1.2.1.2.2. Giá trị kinh tế
Cây hồ tiêu là cây công nghiệp mũi nhọn của nước ta. Sản xuất hồ tiêu theo hướng
tập trung, sản phẩm xuất khẩu ra nước ngoài mang lại nhiều lợi nhuận cho người lao
động và đạt hiệu quả kinh tế hơn nhiều loại cây trồng khác. Hiện nay, hồ tiêu là một
trong những cây công nghiệp chiến lược của nền kinh tế nông nghiệp tại nhiều tỉnh
thành ở nước ta như Quảng Trị, Phú Quốc, các tỉnh miền Đông Nam bộ, Tây
Nguyên....
Hạt tiêu là một gia vị đắt giá, có giá trị thương mại và xuất khẩu rất cao.Ngày xưa,
tiêu được làm lễ vật triều cống và bồi thường chiến tranh.Ngày nay, tiêu là một mặt
hàng thương mại quan trọng trên thị trường Quốc tế. Vào những năm của thập kỉ 80
của thế kỉ XX, do mức cung luôn thấp hơn mức cầu nên giá Tiêu trên Thế giới tăng rất
nhanh.
Theo Hiệp hội hạt tiêu Việt Nam (7 - 2003), trong năm 2002 Việt Nam đã xuất
khẩu đạt 77.000 tấn tiêu, trị giá 100 triệu USD. Năm 2003, Việt nam xuất khẩu khoảng
80.000 tấn, trị giá khoảng 120 triệu USD.
Trong những năm cuối của thập kỉ 90 hạt tiêu rất có giá, trung bình 3.000 4.000USD/tấn, có khi lên đến 6.000USD/tấn. Trong khi đó, so với một số mặt hàng
nông sản quan trọng khác như giá gạo trắng là 245USD/tấn, đậu nành loại 2 là
203USD/tấn... Như vậy, chứng tỏ hồ tiêu có giá trị thương mại cao hơn các loại nông
sản khác rất nhiều. Vấn đề quan trọng nhất của hồ tiêu hiện nay là tìm được thị trường
tiệu thụ.Hiệu quả kinh tế của cây tiêu là rất lớn so với trồng một số loại cây trồng
khác. Mặt khác, hạt tiêu có thể bảo quản nhiều năm trong kho mà không làm giảm chất
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

7

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

lượng.Vì vậy, người trồng tiêu có thể giữ lại sản phẩm của mình trong kho để bán khi
thấy giá cả phù hợp và có lợi hơn.
Bảng 2. Biến động giá hồ tiêu thế giới (1979 - 2009)
Giá

STT

Năm

1

1979

2.300

2

1985

3.555

3

1986

6.700

4

2000

3.600

5

2008

2.989

6

2009

2.282

(USD/tấn hồ tiêu đen)

Nguồn: Hiệp hội hồ tiêu Việt Nam (VPA)
Hiện nay, tuy giá hồ tiêu trên thế giới thường xuyên biến động, nhưng với các vườn
hồ tiêu sử dụng giống hồ tiêu tốt, năng suất cao cộng với việc áp dụng các tiến bộ khoa
học kĩ thuật sẽ cho từ 3 - 4 tấn hạt hồ tiêu khô/ha, nếu bán với giá 30.000đ/kg, người
trồng hồ tiêu vẫn thu từ 900 - 1200 triệu đồng trên một ha.
Bên cạnh việc sản xuất các loại cây nông nghiệp chính như lúa, ngô, khoai...thì
các loại cây công nghiệp như lạc, cà phê và cao su và đặc biệt cây hồ tiêu là những loại
cây trồng thế mạnh của vùng đất đỏ Bazan Quảng Trị. Hằng năm, xuất khẩu hạt hồ
tiêu đem lại nguồn lợi khá lớn cho nền kinh tế khu vực

1.2.2 Yêu cầu kỹ thuật của cây hồ tiêu
* Đặc điểm hình thái:
Rễ: có 3 loại.
- Rễ cái: ăn sâu đến 2 m để hút nước.
- Rễ phụ: mọc thành từng chùm ở độ sâu từ lớp đất mặt đến 40 cm, có nhiệm vụ
hút nước và dưỡng chất nuôi cây, kém chịu úng.
- Rễ bám (rễ thằn lằn): mọc ra từ đốt thân ở trên không giúp cây bám vào nọc là
chính.
Thân: thân leo, có thể cao đến 10 m
Cành: có 3 loại cành.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

8


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

- Cành lươn: mọc ra từ các mầm nách gần sát gốc, lóng dài, cần được cắt bỏ.
- Cành vượt: mọc song song với thân chính, sinh trưởng mạnh. Tiêu còn nhỏ cần
bấm ngọn để phát sinh nhiều cành vượt để tạo thành bộ khung chính của cây
tiêu.Những năm sau cần bấm bỏ bởi vì chúng sẽ tiêu hao nhiều dưỡng chất.Có thể
dùng làm giống.
- Cành ác (cành quả, cành ngang): mọc ngang, mang trái. Không dùng làm giống.
Hoa: loại hoa tự hình gié, dài từ 7 – 12 cm, 20 - 60 hoa xếp thành hình xoắn ốc.
Hoa thụ phấn nhờ vào ẩm độ cao của môi trường.
Trái: dạng hình cầu, đường kính 4 – 8 mm. Trái non có màu xanh và chuyển sang
đỏ lúc chín. Từ khi ra hoa đến khi chín 7 – 10 tháng.
* Giống – nhân giống:

Giống tiêu: có nhiều giống tiêu như sẻ đất đỏ của vùng miền Đông Nam bộ, tiêu
Di Linh, tiêu Phú Quốc, tiêu Vĩnh Linh, tiêu Campuchia, tiêu Ấn Độ,… Hiện nay
giống tiêu lá to Vĩnh Linh (Lada belangtoeng) và tiêu Ấn Độ đang được khuyến cáo
trồng do sự sinh trưởng mạnh, chống chịu bệnh chết nhanh khá, năng suất cao.
Chọn giống: chọn những bụi tiêu không bị sâu bệnh, sinh trưởng khỏe mạnh, dưới
18 tháng tuổi để làm giống.
Nhân giống: chủ yếu là giâm hom, lấy từ thân chính, cành vượt hoặc dây lươn.
Hom lấy ở dây lươn chậm ra hoa.Cắt mỗi hom từ 4 – 5 đốt (khi thiếu thì cắt từ 2 – 3
đốt).Loại 4 –5 đốt có thể đem trồng thẳng (không ươm).Nếu trồng nhiều cần giâm hom
nhằm đảm bảo tỷ lệ sống cao và tạo độ đồng đều cho vườn tiêu sau này.Hom giống
sau khi cắt xong, loại bỏ bớt cành lá để hạn chế sự mất nước, nhúng phần gốc hom vào
dung dịch kích thích ra rễ (có bán trên thị trường) và dung dịch nước thuốc Aliette
(hoặc Matalaxyl) 30/00, sau đó đem giâm ngay.Có thể giâm trong bể giâm chứa mùn
cưa, trấu hay giâm vào luống, sau khi ra rễ mới chuyển vào túi bầu. Túi bầu bằng
nylon, có kích thướt 15x25 cm, đã đục lỗ, chứa 1,5 kg đất mặt + 0,5 kg phân chuồng
hoai + 5 g Super lân. Chọc lỗ, đặt hom, 2 mắt nằm trong đất ấn chặt lại.Làm giàn che
nắng và gió, tưới nước chăm sóc. Sau mỗi tháng dở bớt dàn che, cuối cùng để cho 60 –
70% ánh sáng lọt qua. Khi nhánh tiêu mọc dài 40 50 cm, có 5 – 7 lá thật thì đem trồng.

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

9


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

* Choái
Tiêu có thể leo lên choái sống hoặc choái gỗ, choái gạch, choái bê tông.

- Choái sống: các loại cây lâu năm tiêu đều leo bám được. Tuy nhiên để xây
dựng vườn tiêu, cần chọn những loại cây lớn nhanh, rễ ăn sâu vào lòng đất, ít rễ
ngang, ít tàn lá, dễ nhân giống, không thay vỏ như cây vong nem , cây lồng mức, cây
anh đào giả, cây keo dậu,…
- Choái chết: choái cây gỗ, có đường kính từ 8 cm trở lên, cao 3 – 5 m. Hiện nay,
vì cạn kiệt, người ta đúc choái bằng bê tông cốt thép và dùng gạch để xây choái. Do dó
giá thành của choái bê tông và gạch lớn nên có thể chia làm 2 giai đoạn để đầu tư: ban
đầu nên đúc choái bê tông hoặc choái gạch ở độ cao 1,5 – 2 m, sau đó tiếp tục xây
thêm cho đến độ cao 3,5 – 5 m tuỳ khả năng.
Nếu sử dụng choái chết, khoảng cách trồng có thể là 2x2 m, 2x2,5 m, 2,5x2,5
m. Choái gạch có đường kính trên 0,8 m, có thể trồng với khoảng cách 2,5x3 m đến
3x3 m.
Nếu trồng toàn bộ choái cây sống, khoảng cách trồng từ 2,5x3 m, bố trí theo
hướng đông – tây và rong tỉa cành trong mùa mưa.
Có thể trồng xen 1 hàng choái sống 1 hàng choái chết để giảm bớt chi phí và điều
hòa ánh sánh.
* Trồng tiêu:
Trước khi trồng từ 2 – 3 tuần, cần đào rãnh quanh choái, cách mép choái từ 10 –
15 cm, sâu 40 – 50 cm, rộng 40 – 50 cm rồi bón lót phân chuồng hoai (càng nhiều
càng tốt) + 0,5 kg vôi + 0,5 kg Super lân trộn đều với đất mặt.
Khi trồng, đặt bầu tiêu cách choái từ 15 – 20 cm, nghiêng 1 góc 45 – 600 hướng
ngọn tiêu về gốc choái, choái cây sống thì trồng xa hơn một chút. Nén chặt đất xung
quanh bầu tiêu (hom tiêu) rồi che chắn cẩn thận, tránh gió lùa và ánh sáng chiếu trực
tiếp vào làm cháy lá, cháy dây. Choái có đường kính nhỏ (< 20 cm) có thể trồng 3 – 4
hom.Choái gạch, cứ 30 cm trồng 1 hom.
Thời vụ trồng tốt nhất là vào đầu mùa mưa, cây tiêu kịp lớn để chống chịu được
hạn vào đầu mùa khô.

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

10


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

* Chăm sóc:
Che bóng cho tiêu non: khi tiêu mới trồng cần dùng cỏ, rác, lá dừa,… che tủ tránh
nắng và gió làm tiêu mất nước và bị cháy nắng. Có thể che bằng tấm liếp hoặc dàn
che.
Trồng dặm: sau trồng 3 tuần, cần kiểm tra loại bỏ những hom chết và trồng dặm
kịp thời để cây kịp sinh trưởng đồng đều với những cây trồng trước.
Làm cỏ xới xáo: làm cỏ sạch quanh gốc và giữa các hàng tiêu. Không xới xáo
trong gốc tiêu, xới cách gốc 50 – 60 cm. Mùa mưa cần tránh xới xáo vì dễ làm tổn
thương bộ rễ giúp mầm bệnh xâm nhập vào làm chết tiêu.,,
Xén tỉa tạo hình:
- Sau khi tiêu lên cao, cần dùng dây mềm (dây nhựa, nylon) buộc vào cây nọc.
Tráng dùng các loại dây chuối, dây rừng,… vì các dây này dễ bị mục làm cho phần
thân tiêu nơi buộc dây dễ bị mầm bệnh tấn công.
- Tiêu leo lên cao 60 – 80 cm mà vẫn chưa phát sinh cành ngang thì tiến hành
bấm ngọn hoặc đôn dây.
- Sử dụng cành vượt các cấp làm bộ khung thân chính đều đặn quanh choái.
- Trong các năm 1 – 2 có thể có một số cành ác ra hoa cần xén bỏ để tập trung
dinh dưỡng cho bộ khung chính sinh trưởng mạnh.
Tủ gốc giữ ẩm trong mùa nắng bằng các loại rơm rạ, cỏ khô,…Đề phòng mối và
cháy.Tủ cách gốc 10 – 20 cm.
Tưới nước và chống úng cho tiêu:
Trong mùa nắng cần tưới nước thường xuyên (không thừa nước), kết hợp với các
biện pháp che chắn, tủ gốc giữ ẩm cho tiêu.Trong thời kỳ kinh doanh, việc tưới nước

cho tiêu có khác hơn. Trong thời kỳ này, đặc biệt sau thu hoạch, chỉ tưới cho tiêu khi
thấy thật cần thiết, đủ cho cây sống, chịu đựng được mùa khô hạn để bước vào mùa
mưa. Nếu tưới nước quá nhiều, cây sẽ tiếp tục sinh trưởng phát triển, các chùm quả
phát sinh rải rác, tỷ lệ thụ phấn thấp làm giảm sản lượng và gây trở ngại cho việc chăm
sóc, thu hoạch.
- Cần đánh rãnh nước giữa 2 hàng tiêu trong mùa mưa để chống úng. Đây là công
việc hết sức quan trọng nhằm đảm bảo cho vườn tiêu tồn tại lâu dài.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

11


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

Xén tỉa cây choái sống:
- Cần xén tỉa cây choái sống 2 – 3 lần trong mùa mưa để cây tiêu có đủ ánh sáng.
- Trong mùa khô không nên xén tỉa, kết hợp với biện pháp tủ gốc tích cực có thể
tiết kiệm được lượng nước tưới quan trọng.
* Bón phân:
Nhu cầu dinh dưỡng cho cây tiêu:
Nhu cầu dinh dưỡng của cây tiêu khá cao.từ năm thứ 3 sau trồng, cây cần nhiều
nhất là đạm, sau đó đến kali rồi mới đến lân, vôi, magiê và các chất khoáng khác.
Từ 1 năm đến 3 năm bón phân như sau:
Bảng 3. Lượng phân bón thời kỳ kiến thiết cơ bản ( tính trên 1 gốc tiêu)
ĐVT: kg
Loại phân

Năm 1

Năm 2

Năm 3

Urê

0,1-0,15

0,2-0,25

0,3-0,4

Super lân

0,4-0,5

0,4-0,5

0,5

KCl

0,1

0,15-0,2

0,25-0,3

Vôi

0,5

Phân chuồng

15 –20

15 – 20

15 – 30

Nguồn: Baovecaytrong.com
Cách bón :
- Lót (đầu mùa mưa): toàn bộ phân chuồng + vôi + 1/3 (urê + lân + kali).
- Giữa mùa mưa: 1/3 (urê + lân + kali).
- Cuối mùa mưa: 1/3 (urê + lân + kali).
Từ năm thứ 4 trở đi, cây tiêu đã cho thu hoạch, bón phân cho một gốc (kg) như sau:

Bảng 4: Lượng phân bón thời kỳ kinh doanh ( tính trên 1 gốc tiêu )
ĐVT:kg

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

12


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

Loại phân
Giai
đoạn
Sau thu
hoạch
Trước
ra hoa
Tượng
hạt
Nuôi
trái
Tổng
cộng

Urê

Super
lân

KCl

0,2 -0,25

0,3 -0,35 0,05 -0,1

0,05 -0,1

0,3 -0,35 0,05 -0,1

0,15 -0,2

0,15

0,15

0,15 -0,2

0,15

0,15

0,55-0,75

0,9-1,0

0,4-0,5

Vôi

0,5

Phân
chuồng
15 - 30

Phân đầu
trâu
0,5 - 0,6
CT1
0,3 - 0,4

CT2

0,5

15-30

Nhu cầu

P, N cao

P cao

0,4 - 0,5

N, K cao; P

CT3

thấp

0,4 - 0,5

N, K cao; P

CT3

thấp

1,6 – 2,0

Nguồn: Baovecaytrong.com
Cách bón : Đào rãnh quanh choái, cách choái 0,5 –0,6 m, rộng 20 – 30 cm, sâu 10
– 15 cm, rải phân đều vào rãnh rồi lấp đất lại. Cố gắng hạn chế làm đứt rễ.
Sâu bệnh hại:
Đây là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng rất lớn đến người trồng tiêu.
Bệnh chết nhanh cây tiêu do nấm Phythopthora palmivora gây hại là một điểm hình.
Chúng có thể hủy diệt một nọc tiêu, một vườn tiêu hay cả một vùng trồng tiêu trong
thời gian ngắn, gây thiệt hại to lớn đối với sản xuất.
* Sâu bệnh hại:
Quan trọng nhất là loại rệp, gồm:
- Rệp muội: thường bám vào các lá non, ngọn non để chích hút
- Rệp xáp, rệp bông: bám vào đốt, thân, cành lá, đặc biệt là phần gốc rễ nằm dưới
mặt đất, chích hút làm cho cây kiệt quệ dinh dưỡng, đồng thời tạo vết thương mở
đường cho các loại nấm xâm nhập gây hại.
Phòng trừ:
- Nếu ít, bắt diệt bằng tay.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

13


Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

- Dùng các loại thuốc trừ sâu thông thường đối với các loại rệp mụi.
- Đối với rệp sáp : dùng các loại thuốc đặc trị Supracide 40 EC, Bi 58, Con fidor,…)
Tuyến trùng hại rễ:
Là đối tượng nguy hiểm đối với cây tiêu.Loài Meloidogyne incognita chui vào trong
rễ làm cho rễ nổi lên các nốt sần.Chúng sống trong đó, làm cho rễ bị huỷ hoại mất khả

năng hút nước và chất dinh dưỡng.Bệnh càng nặng, rễ tiêu càng có nhiều nốt sần.Cây tiêu
bị hại sẽ sinh trưởng chậm, lá biến dần thành màu vàng, rụng dần.Cây tiêu tàn lụi, xơ
xác.Vết thương trên rễ tạo điều kiện cho nấm bệnh xâm nhập gây chết tiêu.
Phòng trừ:
- Dùng giống kháng.
- Tăng cường bón phân hữu cơ có thể làm giảm đáng kể mật độ tuyến trùng trong
gốc tiêu.
- Trồng cây vạn thọ, và dùng thân xác cây vạn thọ bón vào gốc tiêu.
- Dùng các loại thuốc đặc trị (Mocap 10G, Vinoca 20ND, Sincosin 0,56 SL,
Marshall 5G)
Bệnh hại
Bệnh mạng trắng: do nấm Marasmius scandensmassee gây hại, chủ yếu trên chùm
hom mới trồng. Mạng sợi nấm mọc tua tủa trên hom làm cho hom bị chết
Phòng trừ:
- Chọn hom giống tốt, không bị bệnh.
- Xử lý hom giống bằng dung dịch Aliette 80WP nồng độ 0,2 -0,3%
- Phun thuốc Topsin M, Carbendazim 500FL
Bệnh thán thư: do nấm Collectotrichum gloeosporioides gây hại trên lá, thân, cành
và chùm quả làm cho lá bị cháy có vân; làm cho lá non nhăn, dày, có chấm vàng; gây
rụng gié hoa; gây vàng lá, rụng lóng.
Phòng trị:
- Vệ sinh thông thoáng vườn tiêu, cắt bỏ những cành nhánh sát gốc, cành lươn,
cành bị che khuất.
- Bón phân đầy đủ, cân đối.
- Dùng các loại thuốc Carbendazim 500FL, Topsin M, Benlate C.
SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

14

Khóa luận tốt nghiệp

GVHD: Th.S Phạm Thị Thanh Xuân

Bệnh khô vằn: do nấm Rhizoctonia solani gây hại, chủ yếu trong mùa mưa, trên
các vườn tiêu rậm rạp. Trong điều kiệm ẩm ướt, các bào tử nấm xâm nhập vào thân,
cành hút dinh dưỡng và làm suy kiệt dây tiêu làm héo lá, chết thân, rụng gié. Đây là
loại nấm đa thực, hại trên nhiều loại cây và cỏ dại.
Phòng trị:
- Làm thông thoáng vườn tiêu trong mùa mưa.
- Diệt các cây tiêu có bệnh để trừ nguồn bệnh.
- Dùng thuốc Anvil hay Validacin.
Bệnh vàng lá virus: còn gọi là bệnh “tiêu điên”. Khi bị bệnh, lá tiêu bị nhỏ lại,
biến vàng, phiến lá nhăn, dị dạng.Cây bệnh cằn cổi, không lớn lên được.
Bệnh do virus gây hại. Hiện nay không có thuốc trị được. Bệnh do côn trùng môi
giới, chích hút từ cây bị bệnh truyền sang (rệp, rầy xanh,…).
Phòng trị:
- Diệt rầy, rệp các loại.
- Không dùng tiêu bị bệnh để nhân giống.
- Nhổ bỏ, gom đốt các cây tiêu bị bệnh nặng.
- Các dao kéo cắt tỉa cành cần khử trùng bằng cồn 900 trước khi cắt sang nọc tiêu khác.
Bệnh héo chết nhanh: do nấm Phythopthora palmivora gây hại. Nấm xâm nhập và
tấn công vào cổ rễ, thân, cuống lá, cuống chùm quả. Nấm huỷ hoại mạch dẫn nước và
dưỡng chất trong thân làm cho thân bị thối nhũn.Quả, cành, lá bị héo và rụng.Diễn
biến của bệnh khá nhanh chóng, nhiều khi cây chết trong vòng 7 – 10 ngày sau khi
xuất hiện các triệu chứng đầu tiên trên thân lá.
Nấm Phythopthora palmivora ưa môi trường đất có ẩm độ cao và chua do đó dễ lây
lan nhanh chống trong điều kiện đất ngập úng, ẩm ướt. Ngoài ra, các loại nấm khác như
Fusarium sp và Pythium sp cũng tấn công cây tiêu làm cho cây bị chết nhưng chậm hơn.
Phòng trị:

- Chống úng một cách triệt để, nhanh chóng và kịp thời.
- Trị tuyến trùng và rệp sáp hại ở vùng rễ tiêu.
- Tăng cường bón phân hữu cơ hoai mục; bón đúng, đủ, cân đối các loại phân
hóa học để cây có đủ dưỡng chất.

SVTH: Nguyễn Ngọc Huy Lớp K43 A KTNN

15