tiểu sử Trương định

Nguyễn Tri Phương (1800-1873)
Thứ sáu 26, Tháng Giêng 2007
BTV: dt
Mức độ viếng thăm : 4%
Tổng đốc, liệt sĩ hy sinh bảo vệ thành Hà Nội năm 1873
Nguyễn Tri Phương sinh năm 1800 (Canh Thân) trong một gia đình nông dân, nhưng nhờ ý chí tự
học, tự lập ông đã làm nên sự nghiệp lớn cho mình và cho nước. Ông trước tên là Nguyễn Văn
Chương, tự Hàm Trinh, hiệu Đường Xuyên, quê ở làng Đường Long (sau đổi Chí Long) xã Phong
Chương, huyện Phong Điền, tỉnh Thừa Thiên. Thời trẻ, ông làm Thư lại ở huyện Phong Điền, rồi
lên làm Thư lại Bộ Hộ, ông được Thượng thư Nguyễn Đăng Tuân tin phục tiến cử với vua Minh
Mạng, từ đấy ông luôn thăng tiến cống hiến tài sức cho đất nước.
Nguyễn Tri Phương
Năm 23 tuổi ông được vua bổ làm Bí thư ở Nội điện (hàm Điển bộ), sau thăng Tu soạn rồi Thừa
chỉ ở Nội các, thăng Thị độc, Thị giảng, năm 31 tuổi thăng Hồng Lô tự khanh. Năm 1832, ông 32
tuổi, được bổ sung phái bộ sang Trung Quốc liên hệ việc thương mại. Năm 35 tuổi, ông vào Gia
Định cùng Trương Minh Giảng bình định các vùng đất mới khai hoang. Ông được thăng hàm Thị
lang, Tham tri, Tuần phủ, Khâm sai đại thần, Thượng thư.
Cuộc đời làm quan của ông cũng nhiều phen lận đận, thăng, giáng nhiều lần từ Thượng thư, Tổng
đốc xuống Tham tri, Thư lại rồi lên làm Phụ chính, Kinh lược sứ. Ông có công đánh giặc, mở đất
khai hoang lập đồn điền, dân cư an lạc. Ông được chép công trạng khắc vào bia đá ở tòa Võ Miếu
Huế. Vua Tự Đức phong ông tước Tráng Liệt Bá, cải tên ông thành Nguyễn Tri Phương (lấy ý câu
"Dõng thả tri phương" nghĩa là dũng mãnh mà lắm mưu chước).
Năm 1872, ông được bổ chức Tuyên sát đổng sức Đại thần thay mặt triều đình xem xét việc quân
sự ở Bắc Kỳ. Khi quân Pháp tấn công thành Hà Nội tháng 11/1873, ông cùng con trai là Phò mã
Nguyễn Lâm và binh lính chiến đấu oanh liệt trước sức mạnh của quân Pháp. Phò mã Nguyễn
Lâm tử trận, ông bị thương, thành mất, ông mặc cho vết thương đau đớn rồi tuyệt thực gần 1
tháng và mất vào 20/12/1873 (Quý Dậu).