bài giảng viêm dạ dày mạn 2015

VIÊM DẠ DÀY MẠN

1


Nội dung
 Đại cương về viêm dạ dày mạn
 Chẩn đoán
 Phân loại
 Tổng quan về điều trị và theo dõi
 Kết luận

2


I. Đại cương
 Định nghĩa:
 Viêm dạ dày mạn tính (VDDM) # thương tổn mạn tính của
biểu mô phủ ở niêm mạc dạ dày  dị sản ruột ở dạ dày,
loạn sản, UTDD.
 Viêm dạ dày mạn, nhất là viêm teo do H.pylori: nguyên nhân
quan trọng nhất gây ung thư dạ dày.

3


VIÊM DẠ DÀY MẠN & HELICOBACTER PYLORI



Peter B. Ernst et al; The Translation of Helicobacter pylori Basic Research to Patient Care;

4
Gastroenterology; Volume 130, Issue 1, January 2006,
Pages 188–206


BỆNH NGUYÊN
1. Do nhiễm trùng:
- VDDM do H. pylori (+++)
- các Ngn khác:
VDDM do Helicobacter heilmannii.
VDDM u hạt: do Histoplasmose,
Blastomycose…
KST: giun lươn, sán máng…
Virus: CMV, Herpes…


BỆNH NGUYÊN
2. Viêm dạ dày không do nhiễm trùng:
- tự miễn
- trào ngược dịch mật
- NSAID và aspirin.
- Tăng Urê máu


BỆNH NGUYÊN
-Viêm dạ dày u hạt không do nhiễm trùng: bệnh Crohn, sarcoidose..
- Viêm dạ dày tăng lympho bào
- Viêm dạ dày (ruột) tăng bạch cầu eosin.
- Viêm dạ dày do tia xạ.
- Viêm dạ dày thiếu máu cục bộ.

- Viêm dạ dày do thuốc.
- VDDM không rõ nguyên nhân.


II. Chẩn đoán
Chẩn đoán: lâm sàng + nội soi + mô học.
 Lâm sàng: không đặc trưng
 Cơ năng:
 Đau vùng thượng vị: thường chỉ là khó chịu, âm ỉ thường
xuyên tăng lên sau ăn. Đôi khi bệnh nhân có đau kiểu loét
nhưng không có chu kỳ.
 Ợ hơi, buồn nôn, nôn, chán ăn
 Rối loạn tiêu hóa: táo bón hoặc tiêu chảy
 Cảm giác đắng miệng vào buổi sáng.
8


II. Chẩn đoán
 Yếu tố làm dễ:
 bia, rượu, gia vị cay, chua.
 Sau bữa ăn nhiều dầu mỡ: nóng rát trào ngược dịch
mật vào dạ dày.
 Khám thực thể:
 Tổng trạng chung: ít thay đổi
 Ấn Đau tức vùng thượng vị

9


II. Chẩn đoán

 Xét nghiệm máu
 Nội soi
 Mô bệnh học

10


XÉT NGHIỆM MÁU
+ Đánh giá viêm teo dạ dày: Pepsinogen I, II và tỷ lệ
Pepsinogen I/II:; độ nhạy, độ đặc hiệu # 84,6 & 73,5%.
+ chẩn đoán viêm dạ dày tự miễn:





kháng thể kháng yếu tố nội tại và kháng tế bào thành.
dịch dạ dày vô toan hoặc <10 mEq/giờ trong viêm teo nặng.
định lượng cobalamin (vitamin B12) < 100 pg/mL.
test Schilling

11


NỘI SOI
 Mục đích:
 Ghi nhận hình ảnh đại thể
 Đánh giá viêm teo và tổn thương tiền ung thư.
 Chẩn đoán loại trừ loét, ung thư dạ dày
 Sinh thiết mô làm mô bệnh học dạ dày.

 Có 2 loại hình ảnh nội soi thường gặp:
 Viêm dạ dày nông
 Viêm dạ dày teo.

12


Một số hình ảnh viêm dạ dày qua nội soi

C

B

C

A

D

13


Mô bệnh học







Xác nhận chẩn đoán
Đánh giá hoạt độ viêm
Phân loại theo hệ thống Sydney cập nhật
Đánh giá teo niêm mạc
Chẩn đoán tổn thương tiền ung thư: dị sản ruột, loạn sản
Chẩn đoán nhiễm H. pylori

14


Xác nhận VDDM
 thâm nhiễm lymphocyte, tương bào và bạch cầu đa nhân
trung tính

15


Viêm teo

16


DỊ SẢN RUỘT

17


Loạn sản
 Là tổn thương tiền ung thư quan
trọng.

 Dựa vào số lượng tế bào không
biệt hóa, thay đổi cấu trúc + tỷ lệ
biểu mô/mô liên kết.
 loạn sản mức độ thấp và cao.
 Nhật : xem loạn sản nặng (độ
cao) # ung thư sớm

18


Các kỹ thuật nội soi mới






Nội soi với ánh sáng trắng có độ phân giải cao.
nội soi nhuộm màu (xanh methylene, indigo carmine).
Nội soi phóng đại
Nội soi nhuộm màu ảo (NBI, FICE, I- Scan...)
AFE (Auto Fluorescent Endoscopy)

 Tăng khả năng phát hiện các tổn thương tiền ung thư
 Tăng khả năng chẩn đoán ung thư sớm
19


DỊ SẢN RUỘT TRÊN NS
PHÓNG ĐẠI + NBI

World J Gastroenterol. 2013 May 7; 19(17): 2668-2675.


K DẠ DÀY SỚM /NỘI SOI NHUỘM MÀU

Hãy nhuộm Indigo carmine!


K DẠ DÀY SỚM /NBI

Ung thư


III. Phân loại viêm dạ dày mạn
 Phân loại dựa vào mô bệnh học
 Schindler (1947): bề mặt, teo, phì đại
 Whitehead R. và cộng sự (1972): đánh giá viêm cấp/mạn,
viêm nông /teo, mức độ hoạt động và dị sản.
 Strickland và Mackay (1973): type A, B và AB
 Corea (1980-1993): viêm hang vị, thân vị lan tỏa, viêm teo
dạ dày đa ổ và viêm dạ dày không đặc hiệu.
 Wyatt và Dixon (1988): type A, B và C.

23


Phân loại Kimura-Takemoto
Lỗ
môn vị

Đóng

Mở

Thân vị

C-1

O-1

C-2

O-2

C-3

O-3

K. Kimura, T. Takemoto. Endoscopy 1969; 1(3): 87-97


BỜ TEO NIÊM MẠC

Tâm vị

Tâm vị chưa teo →

teo đóng