BÀI GIẢNG các dây thần kinh sọ

PGS. TS. Lê Văn Cường
Bộ môn Giải Phẫu Học
Đại Học Y Dược TP.HCM









à : KÂƯ ÙÏ ÁÃÁC
ÃÃ : TÂXÁÃÁC
ÃÃÃ : VẬN NÂÃN
ÃV : ÌÉØNÁ ÌÉÏ
C
V : SÃNÂ BA
VÃ : VẬN NÂÃN NÁÉÀÃ








VÃÃ : MAQ
T
VÃÃÃ : TÃỀ
N ĐÌNÂ – ÉÁ

C TẪ
ÃX : TÂÃỆT ÂẦ
Ï
X : LANÁ TÂANÁ
XÃ : PÂÏÏ
XÃÃ : ÂẠTÂÃỆT






NGUYEN UY THAT ( NUT ) : ốụó ũùgt ờõựt ỡ dõú
TK ( ốõõố ũựm tỡùốg ử ụốg ốegù ổứvọố ủộọốg , õùcõ
ốgộùó bóeõố ốegù ổứcỷm góực ) .
NGUYEN UY Hệ ( NUH ) : ốụó TK tõộựt ỡ õú vứ
ộ
ốừộ , tõõố ốừộ .


4 NẫM :





CAC DA
Y TK AC QẽAN ( , , V ).
CAC DA
Y TK VAN ẹẫN MAẫ

T ( , V , V ).
CAC DA
Y TK ẫN ễ ẽ
P ( V, V , X , X ).
CAC DA
Y TK VAN ẹẫN ẹễ N TẽA
N ( X , X ).


1.1 THẦN KINH KHỨU GIÁC :
é åâư ùï gãÛùc 2 cư ïc
 NUT : CÛùc tegbÛø
ở vïø
èg åâư ùï èãêm mÛïc mïõã .
èâ åâư ùï .
 NUH : ÂÛø
è tegbÛø
é céù 2 ỉéÛïã
 Đường đi : TâÛâ
èâÛùèâ :
◦ CÛùc íợã ègéÛïã bãêè : ở vïø
èg èãêm mÛïc
åâư ùï .
◦ CÛùc íợã tìïèg ư ơèg đÛè câÛèèg câòt -->
đÛùm ìégã TK dư ớã èãêm mÛïc --> 20 íợã
TK åâư ùï đã ëïÛ ỉéãmÛûèâ íÛø
èg --> âÛø
èâ
åâư ùï .

1.2 THẦN KINH THỊ GIÁC :


NUT : TÛàèg âÛïcâ TK tâògãÛùc ỉớê
véõèg mÛïc mÛét íợã ègéÛïã bãêè tegbÛø
é
2 cư ïc tãegê âợê vớã 2 ỉéÛïã tegbÛø
é:
◦ Âìèâ èéùè .
◦ Âìèâ ëïe .




NUH : Tâểgégã ègéÛø
ã vÛøỉéàã èÛõé tìêè
Đường đi : Tư øcÛùc tegbÛø
é tÛàèg âÛïcâ
âéäã tïïở đóÛ tâògãÛùc --> TK tâògãÛùc ,
ỉớè èâÛgt --> égèg tâògãÛùc --> âégíéï
gãư õÛ 2 dÛâó bÛét câéé --> gãÛé tâò-->
2 dÛûã tâò--> tâểgégã ègéÛø
ã vÛøỉéàã èÛõé
tìêè .


1.3 TK TIỀN ĐÌNH ỐC TAI
(VIII , THẾ-THÍNH)
Áéàm 2 êâÛàè :

 Tãềè đìèâ : gãư õtâegtâÛê
èg bÛèèg .
 ÉÁ
c tÛã : tâíèâ gãÛùc .
 NUT :
◦ PâÛàè tãềè đìèâ : tegbÛø
é âÛïcâ tãềè đìèâ ở tÛã
tìéèg .
TK íéÛè béùèg
TK íéÛè èÛèg
 PâÛàè tìêè : TK béùèg tìư ớc
TK béùèg ègéÛø
ã

 PâÛàè dư ớã :

TK béùèg íÛï
TK cÛàï èÛèg

CÛùc vïø
èg
tâïïcÛûm
tâÛêèg bÛèèg
tâïéäc mê
đÛïé mÛø
èg

◦ PâÛàè égc tÛã : cÛùc tegbÛø
é âÛïcâ òéÛéè égc tÛã
cÛùc íợã ègéÛïã bãêè --> cơ ëïÛè òéÛéè égc tâïï

cÛûm tâíèâ gãÛùc ở égèg égc tÛã .


NUH : ìÛõèâ âÛø
èâ cÛàï .


1.3 TK TIỀN ĐÌNH ỐC TAI
( VIII , THẾ-THÍNH )


Đường đi : cÛùc íợã tìïèg ư ơèg cïûÛ 2
âÛïcâ --> ëïÛ đÛùó égèg tÛã tìéèg -->
TK tãềè đìèâ égc tÛã cïø
èg TK mÛët céù
2 ìễ:
◦ Ìễtìêè : tãềè đìèâ
◦ Ìễdư ớã : égc tÛã



==> ÌÛõèâ âÛø
èâ cÛàï tÛäè âegt ở cÛùc
èâÛâè cïûÛ cÛàï èÛõé :
◦
◦
◦
◦
◦
◦

NâÛâè égc bïïèg .
NâÛâè égc ỉư èg .
NâÛâè tãềè đìèâ tìéèg .
NâÛâè tãềè đìèâ ègéÛø
ã.
NâÛâè tãềè đìèâ tìêè .
NâÛâè tãềè đìèâ dư ớã .



2.1 THẦN KINH VẬN NHÃN ( III )


NUT : cÛùc èâÛâè TK vÛäè èâÛõè
◦ NâÛâè câíèâ ( vÛäè đéäèg )
( ởdư ớã )
◦ NâÛâè êâïï( tư ïcâïû)
( ởtìêè )





Ơ Ûtìïèg èÛõé ègÛèg mư ùc
ỉéàã èÛõé tìêè

NUH : ìÛõèâ tìéèg cïégèg đÛïã èÛõé .
Đường đi và phân nhánh : tư øèâÛâè tâéÛùt ìÛ åâéûã tâÛâè èÛõé --> tâÛø
èâ ègéÛø

ã òéÛèg TM
âÛèg --> åâe éåmÛét tìêè câãÛ 2 èâÛùèâ tÛäè câïã ëïÛ véø
èg gÛâè câïèg vÛø
é éåmÛét .
2 èâÛùèâ tÛäè :
◦ NâÛùèâ tìêè : đã tìêè TK tâògãÛùc --> vÛäè đéäèg cơ :



TâÛúèg tìêè
NÛâèg mã tìêè

◦ NâÛùèâ dư ớã : đã dư ớã TK tâògãÛùc --> vÛäè đéäèg cơ :




TâÛúèg dư ớã
TâÛúèg tìéèg
Câéé dư ớã


 ÂÛïcâ tÛäè cïø
èg tâïéäc êâÛàè đégã gãÛé cÛûm , ở êâÛàè íÛï éå
mÛét .
 Áéàm cÛùc èâÛùèâ :
◦ Ơ ÛbờíÛï âÛïcâ géàm cÛùc íợã
tìư ớc âÛïcâ :
 ÌễvÛäè èâÛõè èégã vớã èâÛùèâ
cơ câéé dư ớã .

 NâÛùèâ gãÛé cÛûm --> âÛïcâ mã
 NâÛùèâ èégã vớã TK mïõã mã .

◦ Ơ Ûbờtìư ớc âÛïcâ , géàm cÛùc
íợã íÛï âÛïcâ : cÛùc TK mã
ègÛéè èégã âÛïcâ mã vớã èâÛõè
cÛàï .

 ÂÛïcâ mã èâÛäè íợã tìư ớc âÛïcâ đégã gãÛé cÛûm tư øèâÛâè êâïï,
íợã íÛï âÛïcâ --> vÛäè đéäèg cơ tâểmã , cơ tâÛét đéàèg tư û (êâÛûè
òÛïÛùèâ íÛùèg vÛøđãềï tãegt ) .






NUT : ốõõố TK ỡộứ
ốg ỡộùc dử ụựó ốõõố TK vọố ốõừố ụỷ
mử ực ổộó ốừộ dử ụựó .
NUH : bụứcùỷ õừm mứ
ốg tùúỷ tỡeõố ( ớù tỡùốg ốừộ ) .




Đường đi : tư øèâÛâè câÛïó vòng ra sau vÛø
é tìéèg bÛét
câéé vớã íợã đégã dãệè ( bÛét câéé ìéø
èg ìéïc ) ở mÛùã

tìïèg èÛõé tâéÛùt ìÛ ở 2 bêè âÛõm mÛø
èg tïóû tìêè , câÛïó
véø
èg ëïÛèâ cïégèg tãểï èÛõé tìêè vÛøcïégèg đÛïã èÛõé ìÛ
tìư ớc --> tâÛø
èâ ègéÛø
ã òéÛèg TM âÛèg --> åâe éåmÛét
tìêè , câÛïó ègéÛø
ã véø
èg gÛâè câïèg --> vÛäè đéäèg cơ
câéé tìêè : ỉãegc òïégèg dư ớã ìÛ ègéÛø
ã.








NUT :ốõõốTK vọố ốõừố ốgộứ
ó ụỷ
cù ốừộ ốgú dử ụựó ổộó mởt ốeố
ốừộ tõgt V .
NUH : ỡừốõ õứ
ốõ cù tỡeõố tõựờ
õứ
ốõ .
ẹửụứng ủi : tử ứỡừốõ õứ
ốõ cù ỡ

tỡử ụực --> vứ
ộ ũộốg ( góử ừ tõứ
ốõ
ốgộứ
ó vứủộọốg mùcõ cỷốõ tỡộốg )
--> ồõe ộồmột tỡeõố --> cõùó vứ
ộ
vộứ
ốg gõố cõùốg --> vọố ủộọốg cụ
tõỳốg ốgộứ
ó.







3.1 THẦN KINH SINH BA (V)
ÌễcÛûm gãÛùc
ÌễvÛäè đéäèg
NUT :
◦ ÌễvÛäè đéäèg : èâÛâè vÛäè đéäèg TK
íãèâ bÛ ở cÛàï èÛõé .
◦ ÌễcÛûm gãÛùc : cÛùc tegbÛø
é âÛïcâ íãèâ
bÛ céù cÛùc íợã ègéÛïã bãêè tïïm ỉÛïã
tâÛø
èâ 3 tìẽ:
 TK mÛét V1

 TK âÛø
m tìêè V2
 TK âÛø
m dư ớã V3




Cực ớụùó tỡùốg ử ụốg vứ
ộ tõõố
ốừộ ụỷ mởt tỡử ụực beõố cù ốừộ
ủegố tọố õegt ụỷcực ốõõố :
Nõõố bộự gó TK ớóốõ b : tử ứcù
ốừộ ũùộgốg tọố cõgt ồeộ ớử ứ
ốg ớù
tùúỷcộồ, ốõọố cỷm góực ốộõốg vùứ
ốg
mởt .
Nõõố cỷm góực cõớốõ TK ớóốõ b :
ụỷ cù ốừộ , cỷm góực ớõù cộự úự
tõử ực vùứ
ốg mởt , cỷm góực vộõúự
tõử ực tử ứcực cụ ốõó ủó tõeộ ỡeóvọố
ủộọốg tọố õegt ụỷ ốõõố bộự tỡùốg ốừộ
TK ớóốõ b ( ỡeó vọố ủộọốg = dõú
õộóố õụùờ ) .



Nẽ : mởt tỡử ụực beõố cù ốừộ .

Sệẽ PHAN NHANH :
tỡử ụực õùcõ ớóốõ b cộự 3
ốõựốõ
Tõố ồóốõ một V1
Tõố ồóốõ õứ
m tỡeõố V2
Tõố ồóốõ õứ
m dử ụựó V3





Nâéû , tìêè , vÛø
é tâÛø
èâ ègéÛø
ã
òéÛèg TM âÛèg --> åâe éåmÛét
tìêè
Nhánh bên : èâÛùèâ ỉềï tãểï èÛõé
Các nhánh tận :
◦ TK ỉệ--> tïóegè ỉệèégã vớã èâÛùèâ géø
mÛù tâïéäc V2 --> cÛûm gãÛùc åegt mÛïc
mã tìêè , dÛ géùc tìêè mÛét .
◦ TK tìÛùè :
 TK tìêè éåmÛét ègéÛø

ã
ỉéãtìêè éåmÛét
tìéèg
 TK tìêè ìéø
èg ìéïc --> åâïóegt tìÛùè -->
åegt mÛïc mã tìêè , dÛ tìÛùè đỉèâ .


Cực ốõựốõ tọố (tt) :
ú tỡeõố TK tõũgóực
TK muừi mi : cõù
Nõựốõ ốộgó õùcõ mó , TK mó dứ
ó -->
cỷm góực ốõừố cù .
TK ớứ
ốg ớù --> cỷm góực ốóeõm mùc
ũộố bử ụựm vứớứ
ốg ớù .


Cực ốõựốõ tọố cùỷ TK mùừó mó :
TK ớứ
ốg tỡử ụực :
Mùừó tỡộốg
Mùừó ốgộứ
ó
Mùừó góử ừ

TK ỡộứ
ốg ỡộùc tộỷ ỡ cực ốõựốõ mớ -->

gộực một






Tỡeừgóử ừ ởù ổộótỡộứ
ố --> õộgcõõố
bử ụựm ồõồù cựó ỡ ốgộứ
ó tỡộốg ồõe ộồ
một dử ụựó ỡ ốgộứ
ó ủộồó teõố TK dử ụựó ộồ
một ủó tỡộốg ỡừốõ , ộgốg vứõegt ụỷ ổộó
dử ụựó ộồmột .
Cực ốõựốõ beõố :
Nõựốõ mứ
ốg ốừộ .
Cực dõú cõõố bử ụựm ồõồù cựó --> õùcõ
cùứ
ốg teõố .
TK gộứmự :
Nõựốõ gộứmự tõựó dử ụốg .
Nõựốõ gộứmự mởt .





NHÁNH TẬN :

TK dư ớã éåmÛét :
◦ CÛùc dÛâó âïóệt ìÛêèg tìêè
 SÛï
 Áãư õÛ
 Dư ớã

ĐÛùm ìégã ìÛêèg tìêè

◦ CÛùc èâÛùèâ tÛäè ở ỉéãdư ớã éåmÛét
 Mí dư ớã
 Mïõã ègéÛø
ã
 Mïõã tìêè


CÛùc èâÛùèâ âïóệt ìÛêèg tìêè





Nốm tỡộốg õộgcùứ
ốg teõố , tỡeõố ủử ụứ
ốg TK V2
Lứtỡùm tỡùốg góố cùỷ ủử ụứ
ốg bứ
ó tóegt
Tùúegố ổeọ
Cực tùúegố ốõứ
ú

Mùừó
Móeọốg
ù


Tử ứõùcõ cõộ ỡ cực ốõựốõ :
Nõựốõ ộồmộ
t --> ũ.bử ụựm , ớứ
ốg ớù ( cỷm góực) .
TK ộg
ốg cõõố bử ụựm ( ỡeómởt ) tùộ bụỷó TK ủự ổụựố (V)
vứTK ủự ớõù (X) .
ó ớù :
Cực ốõựốõ mùừ
Tỡeõố ốgộứ
ó
Dử ụựó ốgộứ
ó





Tõứ
ốõ beõố mùừó

TK mùừó ồõồù cựó --> vộứ
m ồõồù cựó cử ựốg .
TK ồõồù cựó ổụựố --> ờõố ớù vộứ
m ồõồù cựó cử ựốg .

TK ồõồù cựó ốõộỷ --> ồõồù cựó mem , õùcõ ốõõố .
Nõựốõ õù --> mùừó , õù .







Dõú TK õộóố õụùờ vọố
ủộọốg , cỷm góực.
èeóvọố ủộọốg cõùú
ổùộố mởt dử ụựó õùcõ
ớóốõ b cùứ
ốg ốõựốõ
ổụựố cõùó ởù ổộóbù
dùùc , 2 ờõố ốộgó tõứ
ốõ
1 tõõố cõùốg .