CHẨN đoán HÌNH ẢNH hệ TIÊU HOÁ

CHẨN ĐOÁN HÌNH
ẢNH HỆ TIÊU HOÁ


CHẨN ĐOÁN HÌNH ẢNH THƯỜNG QUY
HỆ TIÊU HOÁ
Mục tiêu học tập
(1) Phân tích được vai trò của các phương pháp chẩn
đoán hình ảnh đối với hệ tiêu hoá.
(2) Trình bày được hình ảnh cơ bản của các loại tổn
thương ở hệ tiêu hoá.


I. Nguyên lý chẩn đoán hình ảnh hệ tiêu hoá
- Chụp X quang thường quy có chuẩn bị
Đối với các cấu trúc hình ống (ống tiêu hoá): sử dụng
thuốc cản quang dương hoặc âm → thấy được bề mặt:
chụp thực quản, dạ dày, ruột.
- Nội soi thực quản, dạ dày, tá tràng, đại tràng
Đối với ống có lỗ thông tự nhiên (miệng, thanh quản,
hậu môn): đưa ống soi mềm (endofibroscopy) vào để
xem trực tiếp tổn thương hoặc sinh thiết:
- Các phương pháp hình ảnh cắt lớp (siêu âm, cắt lớp vi
tính, cộng hưởng từ)
Đối với các tuyến tiêu hoá như: nước bọt, gan mật, tuỵ
và các tạng đặc nói chung thì rất có hiệu quả hơn trong
đánh giá tổng thể, tương quan hoặc chi tiết của các tạng
đặc. Các phương pháp này không những đem lại các
thông tin chẩn đoán cho tạng đặc mà còn cả tạng rỗng,
do vậy càng ngày càng được chỉ định nhiều hơn.

II. Các dấu hiệu bệnh lý cơ bản trên phim X
quang thường quy
Trên nguyên lý: đối quang được đưa vào
đối quang tự nhiên



2.1. Tăng độ cản quang (hyperdensity):
vùng trắng hơn so với mức bình thường của
chính nó (các ổ đọng thuốc)
2.2. Giảm độ cản quang (hypodensity): = hình
quá sáng
vùng xám hơn mức bình thường của nó.
Chính là hình khuyết sáng, khuyết nhạt.
2.3. Hình khuyết: có thể gặp trong các tạng rỗng,
là hình xâm nhập vào lòng ống tiêu hoá hoặc
trong các xoang của cơ thể làm cho thuốc cản
quang không ngấm được.


Hình khuyết (hình trừ)
• Là hình lõm hoặc hốc, xâm lấn vào lòng ống gây hẹp.
Ngăn không cho thuốc cản quang ngấm vào.
• Do u trong lòng (a)
• Chèn từ bên ngoaì (b)
• Gắn vào thành (c)
• U trong thành (d).

Hình khuyết

Khối u trong lòng dạ
dày


Hình khuyết

Pô líp thực
quản


2.4. Hình lồi (hình cộng)
là hình xâm lấn vào trong thành ống tiêu hoá, tương ứng là:
- Các ổ loét.
- Túi thừa tạo nên cái túi và thuốc cản quang sẽ chui vào. Ta dễ
thấy hình này khi chụp tiếp tuyến hay chụp nghiêng.


Hình lồi

Túi thừa


Hình lồi

ổ loét


2.5. Hình nhiễm cứng: là hình ảnh mất

sóng nhu động bình thường, gồm nhiều
loại.
- Nhiễm cứng giới hạn.
- Nhiễm cứng lan toả.
- Nhiễm cứng bậc thang, nhiễm cứng uốn
sóng.
- Nhiễm cứng trên các ổ loét, sùi.


Hình nhiễm cứng

• Biểu hiện mất sóng nhu
động
• Nhiễm cứng giới hạn
“ván trên mặt sóng”
• Nhiễm cứng lan rộng,
gây hẹp


Hình nhiễm cứng
• Hình ngấn lõm,
hình khuyết
• Đục khoét vào
thành ống tiêu hoá
• Gặp trong viêm xơ
hoặc ung thư.


Hình nhiễm cứng

Hình nhiễm cứng


2.6. Hình hơi dịch bất thường
- Hình ảnh hơi trên, dịch dưới và mức hơi dịch
nằm ngang (chỉ thấy khi chùm tia đi song song
với mức dịch, cho dù ở bất kỳ tư thế nào).
- Bình thường, trên phim bụng không chuẩn bị ta
có thể thấy vài mức hơi dịch trong ống tiêu hoá.
- Hơi dịch xuất hiện ở các vị trí bất thường →
chẩn đoán được một số bệnh lý cấp cứu ổ bụng.
Ví dụ, liềm hơi ở dưới cơ hoành, hơi ở ngoài
ống tiêu hoá, trong phúc mạc là những dấu hiệu
của thủng tạng rỗng.




Hình mức hơi dịch bất thường

Thủng tạng rỗng


Hình mức hơi dịch bất thường

Hình hơi ở trong và ngoài thành ruột “dấu Rigler”


Hình mức hơi dịch bất thường