Phát triển đội ngũ giáo viên trường trung cấp văn hóa nghệ thuật tỉnh vĩnh phúc trong giai đonạ hiện nay

đại học quốc gia hà nội
Khoa s- phạm

Đào Ngọc Anh

phát triển đội ngũ giáo viên Tr-ờng Trung cấp
Văn hoá nghệ thuật tỉnh Vĩnh phúc
trong giai đoạn hiện nay.

luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 05

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học : T.S Nguyễn Trọng Hậu

Hà Nội 2008


đại học quốc gia hà nội
Khoa s- phạm

Đào Ngọc Anh

phát triển đội ngũ giáo viên Tr-ờng Trung cấp
Văn hoá nghệ thuật tỉnh Vĩnh phúc
trong giai đoạn hiện nay.

luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 05

Ng-ời h-ớng dẫn khoa học : T.S Nguyễn Trọng Hậu

Hà Nội 2008


Lời cảm ơn
Mục lục

Trang
Mở đầu.................................................................................................1- 4
1.Lý do chọn đề tài.....................................................................................1.
2. Mục đích nghiên cứu..............................................................................2
3. Khách thể và đối t-ợng nghiên cứu........................................................3
4. Nhiệm vụ nghiên cứu.............................................................................3
5. Giả thuyết nghiên cứu............................................................................3
6. Phạm vi nghiên cứu................................................................................3
7. Ph-ơng pháp nghiên cứu........................................................................3
8. ý nghĩa của đề tài...................................................................................4
9. Cấu trúc của luận văn.............................................................................4
Ch-ơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ Giáo viên ở
Tr-ờng Trung cấp chuyên nghiệp. ..................................5-32
1.1.Tổng quan của vấn đề nghiên cứu.........................................................5
1.2. Một số khái niệm cơ bản.....................................................................6
1.2.1. Quản lý..............................................................................................6
1.2.2. Quản lý Giáo dục và Quản lý nhà tr-ờng.........................................10
1.2.3. Đội ngũ Giáo viên............................................................................15
1.2.4. Phát triển đội ngũ Giáo viên.............................................................17
1.3 Nội dung công tác phát triển đội ngũ Giáo viên..................................23
1.3.1. Xây dựng quy hoạch phát triển đội ngũ Giáo viên chuyên ngành...23

1.3.2. Quản lý việc tuyển chọn, bố trí và sử dụng đội ngũ Giáo viên tạo ra động
lực phấn đấu cao trong hoạt động s- phạm...............................................24
1.3.3. Quản lý việc đào tạo, bồi d-ỡng nâng cao chất l-ợng đội ngũ Giáo viên..25
1.3.4. Quản lý việc xây dựng môi tr-ờng thuận lợi cho sự phát triển của đội ngũ
Giáo viên....................................................................................................25
1.3.5. Quản lý việc thực hiện chế độ chính sách đối với đội ngũ Giáo viên.....26
1.4. Tr-ờng Trung cấp VHNT và công tác phát triển đội ngũ giáo viên...26
1.4.1. Mục tiêu đào tạo của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật........26
1.4.2. Nhiệm vụ của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật...................27
1.4.3. Vai trò và trách nhiệm của Giáo viên trong Tr-ờng Trung cấp Văn hoá
nghệ thuật.................................................................................................. 28
1.4.4. Công tác phát triển đội ngũ Giáo viên ở nhà tr-ờng Trung cấp chuyên
nghiệp trong giai đoạn hiện nay.................................................................29
1.4.5. Những yêu cầu đối với đội ngũ Giáo viên ở Tr-ờng Trung cấp Văn hoá
Nghệ thuật ................................................................................................31
Ch-ơng 2: Thực trạng đội ngũ giáo viên và công tác phát
triển đội ngũ giáo viên của tr-ờng Trung cấp Văn hoá
nghệ thuật tỉnh Vĩnh Phúc..................................................33-62
2.1 Khái quát về tình hình địa ph-ơng và Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật
Tỉnh Vĩnh Phúc..........................................................................................33
2.1.1. Khái quát về tình hình Kinh tế- Xã hội...........................................33
2.1.2. Khái quát về tình hình Giáo dục.....................................................35
2.1.3. Quá trình phát triển của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh
Phúc...........................................................................................................36
2.2. Định h-ớng phát triển Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh
Phúc đến năm 2010...................................................................................38
2.2.1. Định h-ớng chung..........................................................................38
2.2.2. Nhiệm vụ cụ thể..............................................................................39

2.2.3. Về kế hoạch phát triển đội ngũ cán bộ, giáo viên...........................40
2.3. Thực trạng đội ngũ Giáo viên của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật
Tỉnh Vĩnh Phúc........................................................................................ 41
2.3.1. Về số l-ợng.....................................................................................41
2.3.2. Về cơ cấu đội ngũ giáo viên............................................................42
2.3.3. Về chất l-ợng đội ngũ giáo viên ....................................................45
2.4. Thực trạng công tác quản lý và phát triển đội ngũ Giáo viên của tr-ờng
Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc.......................................48
2.4.1. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ
thuật Tỉnh Vĩnh Phúc...............................................................................48
2.4.2. Thực trạng công tác quản lý đội ngũ Giáo viên của tr-ờng Trung cấp Văn
hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc...............................................................49
2.4.3. Thực trạng phát triển đội ngũ Giáo viên chuyên ngành (Văn hóa, Nghệ
thuật) của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc.........54
2.4.4. Đánh giá khái quát công tác phát triển đội ngũ Giáo viên của Tr-ờng
Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc......................................58
2.5. Một số kinh nghiệm phát triển đội ngũ Giáo viên ở vài tr-ờng Văn hoá Nghệ
thuật..........................................................................................................59
2.5.1. Tr-ờng Cao đẳng VHNT Thái Bình...............................................59
2.5.2. Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Yên Bái............................61
Ch-ơng 3: Những giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên
Tr-ờng trung cấp văn hoá nghệ thuật Tỉnh Vĩnh
Phúc...................................................................................................63-79
3.1. Các nguyên tắc xây dựng giải pháp phát triển đội ngũ Giáo viên....63
3.1.1. Nguyên tắc tính kế thừa.................................................................63
3.1.2. Nguyên tắc tính thực tiễn...............................................................63
3.1.3. Nguyên tắc tính hiệu quả...............................................................63
3.1.4. Nguyên tắc tính hệ thống...............................................................64

3.1.5. Nguyên tắc tính đồng bộ................................................................64
3.2.Các giải pháp phát triển đội ngũ Giáo viên tại Tr-ờng Trung cấp Văn hoá
Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay. ..............................64
3.2.1. Nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý và đội ngũ Giáo viên của tr-ờng về
công tác phát triển đội ngũ giáo viên tại tr-ờng.........................................64
3.2.2. Đổi mới công tác quy hoạch, tuyển dụng đội ngũ Giáo viên..........65
3.2.3. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi d-ỡng nâng cao trình độ đội ngũ Giáo
viên.............................................................................................................69
3.2.4. Đổi mới công tác đội ngũ quản lý và giáo viên hiện có .................72
3.2.5. Xây dựng môi tr-ờng thuận lợi- thân thiện- hợp tác cho sự phát triển đội
ngũ Giáo viên............................................................................................73
3.2.6. Quản lý công tác thi đua khen th-ởng............................................74
3.2.7. Kiểm tra, đánh giá, phân loại, xếp loại đội ngũ Giáo viên đột xuất và theo
định kỳ........................................................................................................75
3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp đề xuất.76
3.3.1. Khảo nghiệm bằng ph-ơng pháp xin ý kiến chuyên gia..................76
3.3.2. Khảo nghiệm bằng ph-ơng pháp tổng kết kinh nghiệm quản lý.....78
Kết luận và khuyến nghị.........................................................80
Tài liệu tham khảo.......................................................................82
Phụ lục


Mở đầu
1-Lý do chọn đề tài
Phát triển nguồn lực con ng-ời vừa là nội lực to lớn nhất, vừa là mục tiêu
cuối cùng, là đỉnh cao của quá trình phát triển ở mỗi quốc gia. Nguồn lực con
ng-ời, đặc biệt là nguồn lực chất l-ợng cao là yếu tố quyết định trong lực l-ợng
sản xuất của nền Kinh tế- Xã hội; Là bộ phận chủ động làm chủ Khoa học kỹ
thuật và Công nghệ, tăng hàm l-ợng tri thức trong mỗi sản phẩm, thúc đẩy phát

triển Kinh tế- Xã hội.
Trong thời kỳ hội nhập Quốc tế, Văn hoá sẽ phát triển theo h-ớng vừa là
mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển. Việc giữ gìn bản sắc Văn hoá Dân tộc
đồng thời tiếp nhận các giá trị Văn hoá nhân loại để xây dựng một nền Văn hoá
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc là một nhiệm vụ rất quan trọng trong
thời kỳ Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá và là xu thế toàn cầu hoá nhằm thực hiện
thắng lợi Nghị quyết TW5 ( khoá VIII) của Đảng ta.
Phát triển nguồn nhân lực Văn hoá, Nghệ thuật và Du lịch đ-ợc đào tạo ở
trình độ cao là yêu cầu có tính cấp thiết đối với sự nghiệp Văn hoá thông tin và
Du lịch Tỉnh Vĩnh Phúc trong tình hình hiện nay. Nhằm phục vụ việc phát huy
các giá trị văn hoá đặc sắc của vùng đất và Con ng-ời Tỉnh Vĩnh Phúc trong thời
kỳ đẩy mạnh Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá, thực hiện các mục tiêu phát triển
Kinh tế- Xã hội của Tỉnh đến năm 2010 và 2020 theo Nghị quyết Đại hội Đảng
bộ Tỉnh Vĩnh Phúc lần thứ XIV.
Đảng ta đã xác định: nguồn lực con ng-ời là nguồn lực của mọi nguồn
lực. Muốn thực hiện chiến l-ợc phát triển Kinh tế, Xã hội thì tr-ớc hết phải xây
dựng và thực hiện tốt chiến l-ợc phát triển toàn diện Con ng-ời.
Trong bất cứ hệ thống giáo dục nào thì đội ngũ Nhà giáo cũng giữ vai trò
quyết định trong việc bảo đảm chất l-ợng giáo dục; là đội ngũ có vai trò chủ đạo


trong việc đào tạo nguồn nhân lực có trình độ, phục vụ cho phát triển Kinh tế Xã hội của đất n-ớc.
Tỉnh Vĩnh Phúc cùng với cả n-ớc trong thời kỳ đổi mới, hội nhập Kinh tế
Quốc tế, Công nghiệp hoá, Hiện đại hoá đ-ợc đẩy mạnh. Thực tiễn ấy đặt ra cho
công tác đào tạo nguồn nhân lực nhiệm vụ rất nặng nề. Đó là, phải tiếp tục mở
rộng quy mô đào tạo đồng thời phải trú trọng đào tạo nguồn nhân lực có trình độ
tổng hợp và chất l-ợng cao, có đầy đủ chuyên môn nghiệp vụ và năng lực thực
hành, có khả năng làm việc độc lập, làm chủ các trang thiết bị, ph-ơng tiện hiện
đại, áp dụng công nghệ tiên tiếnVì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Tỉnh lần
thứ XIV đã khẳng định: Đi đôi với phát triển Kinh tế, chú trọng phát triển Văn

hoá, Giáo dục, Đào tạo, Khoa học công nghệ...
Tr-ờng Trung học Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc có quá trình xây
dựng, tr-ởng thành trên 40 năm. Đội ngũ Cán bộ Văn hoá Nghệ thuật do nhà
tr-ờng đào tạo những năm qua đã góp phần quan trọng vào thành tựu phát triển
chung của Tỉnh Vĩnh Phúc. Song tr-ớc yêu cầu đặt ra trong tình hình mới, nguồn
nhân lực đào tạo phải đáp ứng đ-ợc yêu cầu phát triển của sự nghiệp Văn hoáThể thao và Du lịch ở trình độ Cao Đẳng trên cơ sở Tr-ờng Trung học Văn hoá
Nghệ thuật.
Nhận thức đ-ợc điều đó, tôi đã tập trung vào nghiên cứu vấn đề phát triển
đội ngũ Giáo viên tại Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc
trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở xem xét về một số khía cạnh cơ bản của đội
ngũ Giáo viên, tôi sẽ đ-a ra một số giải pháp phát triển đội ngũ Giáo viên có tính
khoa học nhằm đáp ứng nhu cầu đào tạo, nghiên cứu khoa học của Tỉnh Vĩnh
Phúc nói riêng và cả n-ớc nói chung.
Từ những lý do trên, Tôi xác định đề tài nghiên cứu là: Phát triển đội
ngũ Giáo viên Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc trong
giai đoạn hiện nay.


2. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu lý luận và thực tiễn, từ đó đề xuất những giải pháp phát triển
đội ngũ Giáo viên của Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc
nhằm nâng cao trình độ đội ngũ Giáo viên nhà tr-ờng đáp ứng đ-ợc sự phát triển
trong giai đoạn hiện nay.
3. Khách thể và đối t-ợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu:
Công tác quản lý phát triển đội ngũ Giáo viên Tr-ờng Trung cấp.
3.2. Đối t-ợng nghiên cứu:
Các giải pháp phát triển đội ngũ Giáo viên Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ
thuật Tỉnh Vĩnh Phúc.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu

- Nghiên cứu cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ Giáo viên của hệ thống
giáo dục quốc dân nói chung và đội ngũ Giáo viên của Tr-ờng Trung cấp Văn
hoá Nghệ thuật nói riêng.
- Phân tích thực trạng đội ngũ và công tác phát triển đội ngũ giáo viên Tr-ờng
Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc từ năm 2005 đến 2008.
- Đề xuất những giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên Tr-ờng Trung cấp
Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc trong giai đoạn hiện nay.
5. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu đề xuất và áp dụng các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên ở
Tr-ờng Trung cấp văn hoá nghệ thuật mang tính khoa học, hệ thống, đồng bộ và
phù hợp thì sẽ nâng cao đ-ợc chất l-ợng đào tạo của nhà tr-ờng, đáp ứng đ-ợc
yêu cầu của sự nghiệp Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá Tỉnh Vĩnh Phúc trong giai
đoạn hiện nay.
6. Phạm vi nghiên cứu


Do điều kiện thời gian nghiên cứu có hạn, trong đề tài này tôi chỉ nghiên cứu
sự phát triển đội ngũ Giáo viên của Tr-ờng Trung học Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh
Phúc từ năm 2005 đến 2008.
7. Ph-ơng pháp nghiên cứu
- Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu lý luận: Phân tích, tổng hợp, so sánh,
phân loại v.v..
- Nhóm ph-ơng pháp nghiên cứu thực tiễn: Điều tra, khảo sát thực tiễn,
ph-ơng pháp xin ý kiến chuyên gia, ph-ơng pháp phỏng vấn, ph-ơng pháp
nghiên cứu tổng kết kinh nghiệm quản lý giáo dục.
- Ngoài ra còn sử dụng các ph-ơng pháp xử lý số liệu thống kê để hỗ trợ,
bổ sung việc xử lý kết quả.
8. ý nghĩa của đề tài.
Nghiên cứu đề tài sẽ là cơ hội để tìm hiểu, đánh giá và đề xuất các biện
pháp phát triển đội ngũ giáo viên tại Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh

Vĩnh Phúc. Đề tài này nếu đ-ợc thông qua và chấp thuận sẽ đóng góp một phần
cho công tác quản lý phát triển đội ngũ giáo viên theo tinh thần khoa học, góp
phần nâng cao trình độ đội ngũ giáo viên của nhà tr-ờng đáp ứng đ-ợc yêu cầu
của sự phát triển.
9. Cấu trúc của luận văn
Ngoài phần mở đầu; Kết luận và khuyến nghị; Tài liệu tham khảo và Phụ
lục. Luận văn đ-ợc cấu trúc làm 3 ch-ơng:
Ch-ơng 1: Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ Giáo viên ở Tr-ờng Trung
cấp chuyên nghiệp.
Ch-ơng 2: Thực trạng về đội ngũ Giáo viên và công tác phát triển đội ngũ
Giáo viên Tr-ờng Trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc.
Ch-ơng 3: Giải pháp phát triển đội ngũ Giáo viên Tr-ờng Trung cấp Văn
hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc.


Ch-ơng 1
Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên Tr-ờng
Trung cấp chuyên nghiệp.
1.1.Tổng quan của vấn đề nghiên cứu
Bất cứ lĩnh vực hoạt động nào của xã hội cũng cần đến hoạt động quản lý.
Quản lý ngoài việc đ-ợc xem là một khoa học, một nghệ thuật, còn đ-ợc xem là
công nghệ công nghệ điều hành, phối hợp và sử dụng các nguồn nhân lực, vật
lực, tài lực và thông tin của một tổ chức để đạt đ-ợc mục tiêu đề ra. Trong lĩnh
vực giáo dục, quản lý giáo dục có vai trò hết sức quan trọng trong việc nâng cao
chất l-ợng và hiệu quả giáo dục. Trong chiến l-ợc phát triển giáo dục 2001
2010, công tác quản lý đ-ợc xem là khâu đột phá nhằm thực hiện các mục tiêu đề
ra, trong đó, nâng cao chất l-ợng đội ngũ giáo viên là khâu then chốt. Muốn đạt
đ-ợc mục tiêu giáo dục, ở các nhà tr-ờng cần hết sức xem trọng công tác quản lý
phát triển đội ngũ giáo viên, bởi họ là những ng-ời trực tiếp tham gia vào sự
nghiệp đào tạo thế hệ trẻ thành những con ng-ời có đủ năng lực đáp ứng các yêu

cầu của xã hội hiện đại. Đây là một hoạt động rất quan trọng, bảo đảm cho sự
phát triển bền vững của nhà tr-ờng.
Phát triển đội ngũ giáo viên chính là quản lý quá trình phát triển nguồn
nhân lực s- phạm trong nhà tr-ờng.


Hiện nay Đảng và Nhà n-ớc ta đã không ngừng chỉ đạo, tạo điều kiện
thuận lợi cho việc xây dựng và phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý
giáo dục.
Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên còn đ-ợc thực hiện d-ới góc độ quản lý
giáo dục ở cấp độ vĩ mô và vi mô. Nhiều hội thảo khoa học về chủ đề đội ngũ
giáo viên d-ới góc độ quản lý giáo dục theo ngành, bậc học đã đ-ợc thực hiện.
Có thể kể đến một số nghiên cứu loại này của các tác giả nh-: Nguyễn Thị Mỹ
Lộc, Nguyễn Quốc Chí, Trần Khánh Đức v.v..
Những năm gần đây, nhiều luận văn tốt nghiệp đã chọn đề tài nghiên cứu thuộc
lĩnh vực quản lý nhân sự trong giáo dục, trong đó có vấn đề phát triển đội ngũ giáo
viên. Các tác giả nghiên cứu về vấn đề phát triển đội ngũ giáo viên theo bậc học và
ngành học trong đó chủ yếu đề cập đến đội ngũ giáo viên của các tr-ờng Đại học, Cao
đẳng và khối tr-ờng Trung học chuyên nghiệp. Có thể kể đến nghiên cứu của tác giả
Nguyễn Thị Quỳnh Lan, nghiên cứu về phát triển đội ngũ giảng viên tại viện Đại học
mở Hà nội trong giai đoạn hiện nay; nghiên cứu của tác giả Nguyễn mạnh T-ờng về
các biện pháp quản lý phát triển đội ngũ giảng viên tr-ờng Đại học S- phạm kỹ thuật
Nam Định giai đoạn 2006-2010; nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Xoan về những
giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên tr-ờng Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia
Hà nội đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay; tác giả Đặng Thị Thoa đề cập đến
vấn đề hoàn thiện công tác quản lý đội ngũ giảng viên ở Học viện Báo chí và Tuyên
truyền; nghiên cứu của tác giả Đào Thị Hồng Thuỷ về xây dựng đội ngũ giảng viên
nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của tr-ờng Cao đẳng Du lịch Hà nội v.v..
Khảo sát các nghiên cứu nêu trên có thể rút ra một số nhận xét nh- sau:
- Nghiên cứu về đội ngũ giáo viên đ-ợc triển khai ở nhiều bình diện khác

nhau và đặc biệt đ-ợc quan tâm trên bình diện quản lý giáo dục.


- Các nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên đ-ợc tập trung vào hai
mặt chính: Nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên theo từng cấp học; Nghiên
cứu phát triển đội ngũ giáo viên ở từng cơ sở giáo dục.
- Ch-a có những nghiên cứu cụ thể về phát triển đội ngũ giáo viên của
tr-ờng trung cấp Văn hoá Nghệ thuật Vĩnh Phúc.
Nh- vậy, nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên của Tr-ờng Trung
cấp Văn hoá Nghệ thuật Tỉnh Vĩnh Phúc là vấn đề cần đ-ợc quan tâm nghiên
cứu một cách hệ thống.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý:
Theo Từ điển Tiếng việt thông dụng Nhà xuất bản Giáo dục 1998 thuật
ngữ quản lý được định nghĩa là: Tổ chức, điều khiển hoạt động của một đơn vị,
cơ quan.
Trong tác phẩm Lý luận quản lý Nhà nước của tác giả Mai Hữu Khuê, xuất
bản năm 2003 có định nghĩa về quản lý nh- sau: Quản lý là một phạm trù có liên
quan mật thiết với hiệp tác và phân công lao động, nó là một thuộc tính tự nhiên của
mọi lao động hiệp tác. Từ khi xuất hiện những hoạt động quần thể của loài ng-ời thì
đã xuất hiện sự quản lý. Sự quản lý đã có trong cả xã hội nguyên thuỷ, ở đó con ng-ời
phải tập hợp với nhau để đấu tranh với thế giới tự nhiên, muốn sinh tồn con ng-ời
phải tổ chức sản xuất, tổ chức phân phối. Khái niệm quản lý có ngoại diên rất rộng,
từ việc ăn uống đến sinh lão bệnh tử, từ cá nhân đến gia đình, từ quốc gia đến thế giới,
từ vật chất đến tinh thần, nơi nào có sự hiện diện của con ng-ời thì nơi đó đều cần đến
hoạt động quản lý. C.Mác đã coi việc xuất hiện quản lý nh- là kết quả tất nhiên của
sự chuyển nhiều quá trình lao động cá biệt, tản mạn, độc lập với nhau thành một quá
trình xã hội được phối hợp lại. C.Mác đã viết: Bất cứ lao động hay lao động chung
nào mà tiến hành trên một quy mô khá lớn, đều yêu cầu phải có một sự chỉ đạo để

điều hoà những hoạt động cá nhân Một nhạc sỹ độc tấu thì điều khiển lấy mình,
nhưng một dàn nhạc thì phải có nhạc trưởng.
Khái niệm quản lý còn có rất nhiều quan niệm, định nghĩa khác nhau.
Theo F. W. TayLor nhà lý luận quản lý Mỹ cho rằng: Quản lý là biết
chính xác điều bạn muốn ng-ời khác làm và sau đó thấy rằng họ đã hoàn thành
công việc một cách tốt nhất và rẻ nhất.
Tác giả H.Koontz khẳng định: Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó
bảo đảm phối hợp những nỗ lực hoạt động cá nhân nhằm đạt đ-ợc các mục đích
của nhóm (tổ chức). Mục tiêu của quản lý là hình thành một môi tr-ờng mà trong
đó con ng-ời có thể đạt đ-ợc các mục đích của nhóm với thời gian, tiền bạc, vật
chất và sự bất mãn cá nhân ít nhất.
Trong giáo trình: Khoa học quản lý (Tập 1. NXB Khoa học kỹ thuật. Hà
Nội. 1999) đã ghi rõ:
Quản lý là các hoạt động được thực hiện nhằm bảo đảm sự hoàn thành
công việc qua những nỗ lực của ng-ời khác.
Quản lý là công tác phối hợp có hiệu quả các hoạt động của những ng-ời
cộng sự khác cùng chung một tổ chức.
Quản lý là một hoạt động thiết yếu bảo đảm sự phối hợp những nỗ lực cá
nhân nhằm đạt đ-ợc các mục đích của nhóm.
Quản lý là sự có trách nhiệm về một cái gì đó
Tác giả Đỗ Hoàng Toàn trong cuốn Lý thuyết quản lý cho rằng: Quản
lý là sự tác động có tổ chức, có định h-ớng của chủ thể quản lý đến khách thể
quản lý nhằm sử dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống
để đạt mục tiêu đề ra trong điều kiện biến động của môi trường.[31]
Theo tác giả Nguyễn Đức Trí: Quản lý là một quá trình tác động có định
h-ớng (có chủ đích), có tổ chức, có lựa chọn trong số các tác động có thể có, dựa


trên các thông tin về tình trạng và môi tr-ờng, nhằm giữ cho sự vận hành của đối

t-ợng ổn định và làm cho nó phát triển tới mục tiêu đã định.
Trong cuốn Khoa học tổ chức và quản lý, tác giả Đặng Quốc Bảo quan
niệm rằng: Quản lý là một qúa trình tác động gây ảnh h-ởng của chủ thể quản
lý đến khách thể quản lý nhằm đạt mục tiêu chung[2, tr176] và Quản lý là một
quá trình lập kế hoạch, tổ chức, h-ớng dẫn và kiểm tra những nỗ lực của các
thành viên trong một tổ chức và sử dụng các nguồn lực của tổ chức để đạt đ-ợc
những mục tiêu cụ thể.[2, tr194]
Từ các định nghiã đ-ợc nhìn nhận ở nhiều góc độ chúng ta thấy rằng tất cả
các tác giả đều thống nhất cơ bản về khái niệm quản lý, đó là trả lời câu hỏi: Ai
quản lý ? (chủ thể quản lý); quản lý ai?(khách thể quản lý) ? quản lý cái gì (nội
dung quản lý); quản lý nh- thế nào ? (ph-ơng thức quản lý); Quản lý bằng cái gì
? (Công cụ quản lý); Quản lý để làm gì ? (mục tiêu quản lý).
Từ đó chúng ta có thể khái quát về quản lý nh- sau:
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định h-ớng, có mục đích, có
kế hoạch của Chủ thể quản lý đến đối t-ợng quản lý để chỉ huy, điều khiển, liên
kết các yếu tố tham gia vào hoạt động thành một chỉnh thể thống nhất, điều hoà
hoạt động của các khâu một cách hợp qui luật nhằm đạt đến mục tiêu xác định
trong điều kiện biến động của môi tr-ờng.
* Chức năng của quản lý:
Theo PGS. TS. Nguyễn Thị Mỹ Lộc và TS. Nguyễn Quốc Chí quản lý là hệ
thống gồm bốn chức năng cơ bản: Kế hoạch hoá (planning); tổ chức (organizing);
lãnh đạo / chỉ đạo (Leading) và kiểm tra (controlling).
Trong bốn chức năng quản lý, chức năng kế hoạch hóa là nền tảng của
quản lý. Bởi vì đó là việc xây dựng các định h-ớng và đ-a ra quyết định tổ chức
thực hiện trong thời gian nhất định của tổ chức. Chức năng kế hoạch bao gồm việc
xác định sứ mệnh, dự báo t-ơng lai của tổ chức trên cơ sở thu thập thông tin về thực


trạng của tổ chức từ đó xác định mục tiêu dựa trên việc tính toán các nguồn lực, các
giải pháp. Mục đích của việc lập kế hoạch là lựa chọn một đ-ờng lối hành động mà

một tổ chức nào đó và mọi bộ phận của nó phải tuân theo nhằm hoàn thành các mục
tiêu của tổ chức đã đề ra.
Chức năng tiếp theo của quản lý là tổ chức. Tổ chức chính là việc sắp xếp,
tuyển chọn xác định một cơ cấu định tr-ớc về các vai trò của từng con ng-ời đảm
đ-ơng trong một cơ sở thông qua việc phân tích công việc, đề ra nhiệm vụ để lựa
chọn ng-ời vào việc và cả việc tính toán phân bổ nguồn lực khác để xây dựng cơ
chế làm việc thích hợp. Nh- vậy tổ chức là một công cụ của quản lý.
Để tổ chức cơ sở hoạt động có hiệu quả, ng-ời quản lý cần thực hiện chức
năng lãnh đạo, chỉ đạo. Đây là quá trình tác động điều khiển con ng-ời làm cho
họ nhiệt tình, tự giác nỗ lực phấn đấu đạt đ-ợc các mục tiêu của tổ chức. Ng-ời
quản lý phải ra quyết định, có thông báo, h-ớng dẫn để động viên mọi thành viên
trong tập thể hăng hái làm việc
Kiểm tra, đánh giá là việc đo l-ờng và điều chỉnh các hoạt động của các bộ
phận phối thuộc trong tổ chức. Kiểm tra là đánh giá kết quả của việc thực hiện
các mục tiêu của tổ chức nhằm tìm ra những mặt -u điểm, hạn chế để điều chỉnh
việc lập kế hoạch, tổ chức và chỉ đạo. Để công tác kiểm tra đánh giá chính xác,
sử dụng kết quả đánh giá sao cho có lợi cần xây dựng các tiêu chí (chuẩn) để
thực hiện kiểm tra đánh giá, sử dụng các ph-ơng pháp phù hợp, thu thập thông
tin đầy đủ, sau đó phân tích thông tin để đánh giá.
Trong một chu trình quản lý cả bốn chức năng trên có liên quan mật thiết
với nhau, phối hợp, bổ sung cho nhau tạo sự kết nối giữa các chu trình theo
h-ớng phát triển. Trong đó thông tin luôn là yếu tố xuyên suốt không thể thiếu
trong việc thực hiện các chức năng quản lý và là cơ sở cho việc ra quyết định
trong quản lý. Có thể sơ đồ hoá chu trình quản lý nh- sau:


Kế hoạch hoá

Kiểm tra, đánh giá

Thông tin

Tổ chức

Lãnh đạo (Chỉ đạo)

Sơ đồ 1.1: Mô hình các chức năng trong một chu trình quản lý
1.2.2. Quản lý Giáo dục và Quản lý nhà tr-ờng
1.2.2.1. Khái niệm quản lý giáo dục:
Giáo dục là một hiện t-ợng xã hội đặc biệt, bản chất của nó là truyền đạt
và lĩnh hội kinh nghiệm lịch sử xã hội của các thế hệ loài ng-ời, nhờ có giáo
dục mà các thế hệ nối tiếp nhau phát triển, tinh hoa văn hoá dân tộc, nhân loại
đ-ợc kế thừa, bổ sung và trên cơ sở đó không ngừng tiến lên.
Quản lý giáo dục và quản lý hệ thống giáo dục đã đ-ợc các nhà lý luận và
quản lý thực tiễn đ-a ra một số định nghĩa d-ới các góc độ khác nhau:
Theo tác giả M.I. Kôndakôp, Quản lý giáo dục là tập hợp các biện pháp (tổ
chức, ph-ơng pháp, cán bộ, giáo dục, kế hoạch hoá, tài chính ...) nhằm bảo đảm
sự vận hành bình th-ờng của các cơ quan trong hệ thống giáo


1. Đặng quốc Bảo. Kinh tế học Giáo dục. Một số vấn đề lý luận- Thực tiễn và
ứng dụng vào việc xây dựng chiến l-ợc giáo dục. Hà Nội 2001
2. Đặng quốc Bảo. Khoa học tổ chức và quản lý, Nxb Thống kê, Hà Nội, 1999
3. Bộ Giáo dục- Đào tạo. Quyết định số 43/2008/QĐ-BGD ngày 29 tháng 7
năm 2008 ban hành Điều lệ Tr-ờng Trung cấp chuyên nghiệp.
4. Nguyễn Quốc Chí. Những cơ sở lý luận quản lý giáo dục. Khoa s- phạm,
Đại học quốc gia hà nội- 2004.
5. Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Cơ sở khoa học quản lý. Hà Nội.
1996/2004.
6. Nguyễn Cảnh Chất ( Dịch và biên soạn). Tinh hoa quản lý. NXB Lao

động Xã hội. Hà Nội, 2002
7. Nguyễn Đức Chính ( chủ biên), Kiểm định chất l-ợng trong giáo dục đại
học, Nxb Đại học Quốc gia Hà Nội, 2002
8. Chính phủ. Nghị định số 166/2004/NĐ-CP ngày 16 tháng 9 năm 2004
Quy định trách nhiệm quản lý nhà n-ớc về giáo dục.
9. Chính phủ n-ớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, chiến l-ợc phát
triển Giáo dục 2001-2010, Hà Nội, 2001.
10. Chính phủ n-ớc cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, Chỉ thị số
18/2001/CT-TTg về một số biện pháp cấp bách xây dựng đội ngũ nhà giáo
của hệ thống Giáo dục quốc dân.
11. Hùng C-ờng. Luật Giáo dục và các văn bản hiện hành mới nhất. Nxb
Lao động- Xã hội. Hà Nội - 2005.
12. Chỉ thị số 40 CT/TW ngày 15 tháng 6 năm 2004 của Ban bí th- về
việc xây dựng, nâng cao chất l-ợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục.


13. Vũ Cao Đàm. Ph-ơng pháp luận nghiên cứu khoa học. Nxb Khoa học và
Kỹ thuật, 2005.
14. Đảng Cộng sản Việt Nam. Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ
IX. Nxb Chính trị quốc gia. Hà Nội- 2001
15. Nguyễn Tiến Đạt. Kinh nghiệm và thành tựu phát triển giáo dục và đào
tạo trên thế giới. Nhà xuất bản Giáo dục, 2007.
16. Trần Khánh Đức. Quản lý và kiểm định chất l-ợng đào tạo nhân lực.
Theo ISO & TQM. NXB Giáo dục 2004
17. Nguyễn Minh Đ-ờng, Bồi d-ỡng và đào tạo lại nguồn nhân lực, Hà Nội,
1996.
18. Phạm Minh Hạc, Một số vấn đề giáo dục và khoa học giáo dục, Nxb
Giáo dục, Hà Nội, 1986.
19. Vũ Ngọc Hải, Đặng Bá Lãm;Trần Khánh Đức. Giáo dục Việt Nam đổi

mới và phát triển hiện đại hoá. Nhà xuất bản Giáo dục, 2007.
20. Hồ Mai Hoa, (2007). Biện pháp quản lý hoạt động bồi d-ỡng nghiệp vụ
s- phạm cho giáo viên tr-ờng Cao đẳng Kinh tế- Kỹ thuật công nghiệp I.
Luận văn th.s QLGD, Khoa S- phạm - ĐHQG HN.
21. Bernard Muszynski & Nguyễn Thị Ph-ơng Hoa, con đ-ờng nâng cao
chất l-ợng cải cách các cơ sở đào tạo giáo viên, Nxb Đại học s- phạm, 2004.
22. M.I. Kônđakôp Cơ sở lý luận của khoa học quản lý giáo dục, Trường
CBQLGDTƯ xuất bản, Hà Nội, 1984.
23. Nguyễn Thị Lan, ( 2005). Những giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên
tr-ờng Cao đẳng s- phạm Nhạc- Hoạ Trung -ơng đến năm 2010. Luận văn
th.s QLGD, Khoa S- phạm - ĐHQG HN.
24. Đặng Bá Lãm ( chủ biên). Quản lý nhà n-ớc về giáo dục- lý luận và thực
tiễn- NXB Giáo dục. Hà nội 2005.


25. Nguyễn Thị Mỹ Lộc. Đại c-ơng về quản lý giáo dục học đại c-ơng. NXB
Giáo dục. Hà Nội, 2003.
26. The Ruler of Management. Những quy tắc trong quản lý. Nhà xuất bản
Tri thức. Hà Nội, 2007.
27. Nguyễn Ngọc Quang, Những khái niệm cơ bản về lý luận quản lý giáo
dục. Tr-ờng Cán bộ quản lý giáo dục trung -ơngI xuất bản. Hà Nội, 1989.
28. Quốc hội n-ớc Cộng hoà XHCN Việt Nam. Luật Giáo dục. Nxb Chính
trị quốc gia, 2005.
29. Quyết định của Thủ t-ớng Chính phủ số 09/2005/QĐ TTg ngày
11/01/2005 về việc phê duyệt Đề án Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ
nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010
30. Vũ Văn Tảo. Một số khuynh h-ớng mới trong phát triển giáo dục thế giới góp
phần xây dựng, phát triển đội ngũ giáo viên ở n-ớc ta. Hà nội, 1997
31. Quyết định của Thủ t-ớng Chính phủ số 09/2005/QĐ TTg ngày
11/01/2005 về việc phê duyệt Đề án Xây dựng, nâng cao chất lượng đội ngũ

nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục giai đoạn 2005-2010
32. Đào Thị Hồng Thuỷ ( 2004). Xây dựng đội ngũ giảng viên nhằm đáp ứng
yêu cầu phát triển của tr-ờng Cao đẳng Du lịch Hà Nội trong giai đoạn hiện
nay. Luận văn th.s QLGD, Khoa S- phạm - ĐHQG HN.
33. Tỉnh uỷ Vĩnh phúc. Kế hoạch số 87-KH/TU ngày 01 tháng 6 năm 2005
về tổ chức thực hiện chỉ thị số 40-CT/TW của Ban Bí th- Trung -ơng Đảng về
việc xây dựng, nâng cao chất l-ợng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo
dục.
34. Từ điển bách khoa Việt Nam (Tập 3). Nhà xuất bản Từ điển bách khoa.
Hà nội, 2003.


35.Trung tâm nghiên cứu Khoa học tổ chức, quản lý, 1999, Khoa học tổ
chức và quản lý: một số vấn đề lý luận và thực tiễn. NXB Thống Kê.
36. Viện ngôn ngữ. Từ điển Tiếng việt. NXB Khoa học xã hội. Hà Nội 1992.