Tổ chức, thực hiện chính sách tái định cư tại thị xã thái hòa, tỉnh nghệ an

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÊ ĐĂNG GIÁP

TỔ CHỨC, THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI ĐỊNH CƢ
TẠI THỊ XÃ THÁI HÕA, TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

LÊ ĐĂNG GIÁP

TỔ CHỨC, THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI ĐỊNH CƢ
TẠI THỊ XÃ THÁI HÕA, TỈNH NGHỆ AN
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ
MÃ SỐ: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: GS.TS. ĐINH VĂN TIẾN
XÁC NHẬN CỦA GVHD

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

GS.TS. ĐINH VĂN TIẾN

TS. NGUYỄN TRÚC LÊ

HÀ NỘI - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn “Tổ chức, thực hiện chính sách tái định cƣ tại
thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An” là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Và tôi xin
chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này.
Các số liệu trong luận văn được sử dụng trung thực. Kết quả nghiên cứu được
trình bày trong luận văn này chưa từng được công bố tại các công trình nào khác.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trường Đại học Kinh tế , ĐHQGHN đã
truyền đạt cho tôi kiến thức trong suốt những năm học ở trường.
Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo UBND thị xã Thái Hòa , Hội đồng
bồi thường, hỗ trợ, tái định cư thị xã , Nông trường Đông Hiếu, các Phòng Tài
nguyên - Môi trường, Tài chính - Kế hoạch, Quản lý - Đô thị, Văn phòng Đăng ký
quyền sử dụng đất , UBND các xã Nghĩa Hòa, Nghĩa Thuận, Nghĩa Mỹ, Đông Hiếu,
các phường Long Sơn, Hòa Hiếu; và các đồng nghiệp tại Tổ tư vấn bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư thị xã đã tạo điều kiện cho tôi khảo sát trong thời gian làm luận văn.
Tôi xin chân thành cảm ơn GS.TS. Đinh Văn Tiến đã tận tình hướng dẫn tôi
hoàn thành luận văn này.
Hà Nội, ngày 09 tháng 1 năm 2016
Tác giả luận văn

Lê Đăng Giáp

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .................................................................. i
DANH MỤC BẢNG BIỂU................................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH ............................................................................................... ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ iii
MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1
CHƢƠNG 1 ..............................................................................................................6
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI
ĐỊNH CƢ CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN ............................................6
1.1. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất
của chính quyền cấp huyện ...................................................................................6
1.1.1. Nhu cầu thu hồi đất cho phát triển kinh tế xã hội.................................. 6
1.1.2. Khái niệm chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi Nhà nƣớc
thu hồi đất của chính quyền cấp huyện. ............................................................... 7
1.1.3. Mục tiêu của chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi Nhà
nƣớc thu hồi đất của UBND cấp huyện . ............................................................ 10
1.1.4. Các nguyên tắc thực hiện mục tiêu chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ,
tái định cƣ ...................................................................................................................... 11
1.1.5. Các bộ phận cấu thành của chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định
cƣ ...................................................................................................................................... 14
1.2. Tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ của thị xã
Thái Hòa ..................................................................................................................17
1.2.1. Khái niệm tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định
cƣ của chính quyền huyện, thị xã .......................................................................... 17
1.2.2. Mục tiêu của tổ chức thực hiện chính sách............................................. 17
1.2.3. Quá trình tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái

định cƣ huyện ............................................................................................................. 19
1.2.4. Các điều kiện để tổ chức thực hiện chính sách thành công .............. 33
1.3. Kinh nghiệm của một số địa phƣơng trong tổ chức thực hiện chính sách
bồi thƣờng, hỗ trỗ, tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất và bài học cho thị xã
Thái Hòa ..................................................................................................................35
1.3.1. Kinh nghiệm của một số huyện, thị xã ..................................................... 35
1.3.2. Bài học kinh nghiệm cho chính quyền thị xã Thái Hòa ..................... 38
CHƢƠNG 2 ............................................................................................................39
PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ........................................39
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu .............................................................................39
2.1.1. Cách tiếp cận..................................................................................................... 39
2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 39
2.2. Phƣơng pháp xử lý dữ liệu ..........................................................................41
2.3. Địa điểm và thời gian thực hiện nghiên cứu ............................................42
CHƢƠNG 3 .............................................................................................................43
THỰC TRẠNG TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH BỒI THƢỜNG,
HỖ TRỢ, TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT CỦA THỊ XÃ
THÁI HÕA ..............................................................................................................43
3.1. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế xã hội của thị xã Thái Hòa.........................43
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ........................................................................................... 43
3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế, xã hội ....................................................... 43
3.2. Các chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định khi nhà nƣớc thu hồi đất
đƣợc thực hiện tại thị xã Thái Hòa trong khoảng từ năm 2010 - 2013 và 6
tháng đầu năm .......................................................................................................47
3.2.1. Mục tiêu thu hồi đất và bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ của thị xã
Thái Hòa trong khoảng từ năm 2010 – 2013 và 6 tháng đầu năm 2014 .. 48
3.2.2. Kết quả thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ tại thị


xã Thái Hòa trong khoảng từ năm n 2010 – 2013 và 6 tháng đầu năm

2014.................................................................................................................................. 48
3.2.3. Tình huống ba(03) dự án đƣợc bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ ...... 53
3.3. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trỡ, tái định
khi nhà nƣớc thu hồi đất của thị xã Thái Hòa trong khoảng từ năm 20102013 và đầu năm 2014 ..........................................................................................57
3.3.1. Chuẩn bị triển khai chính sách................................................................... 58
3.3.2. Chỉ đạo triển khai chính sách...................................................................... 65
3.3.3. Kiểm soát sự thực hiện chính sách BTHTTĐC .................................... 70
3.4. Đánh giá tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ
khi nhà nƣớc thu hồi đất của thị xã Thái Hòa trong khoảng từ năm 2010
- 2013 và 6 tháng đầu năm 2014 .......................................................................73
3.4.1. Đánh giá theo các tiêu chí tổ chức thực hiện chính sách.................... 73
3.4.2. Đánh giá theo các giai đoạn của quá trình tổ chức thực hiện chính
sách .................................................................................................................................. 75
CHƢƠNG 4 ............................................................................................................81
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN TỔ CHỨC THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH TÁI ĐỊNH CƢ KHI NHÀ NƢỚC THU HỒI ĐẤT CỦA
UBND THỊ XÃ THÁI HÕA ĐẾN NĂM 2015 VÀ TẦM NHÌN ĐẾN 2020
...................................................................................................................................81

4.1. Hoàn thiện chuẩn bị tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ,
tái định cƣ khi Nhà nƣớc thu hồi đất................................................................81
4.1.1. Hoàn thiện bộ máy .......................................................................................... 81
4.1.2. Hoàn thiện các kế hoạch bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ................... 82
4.2. Hoàn thiện chỉ đạo thực hiện chính sách .................................................83
4.2.1. Truyền thông, tƣ vấn...................................................................................... 83
4.2.2. Tăng cƣờng công tác phối hợp.................................................................... 83


4.2.3. Tăng cƣờng dịch vụ hỗ trợ ........................................................................... 84
4.3. Hoàn thiện kiểm soát sự thực hiện ............................................................85

4.3.1. Về hệ thống thông tin phản hồi................................................................... 85
4.3.2. Về giám sát và đánh giá ............................................................................... 85
4.3.3 Đƣa ra các sáng kiến hoàn thiện và đổi mới khác................................ 86
4.4. Mục tiêu, phƣơng hƣớng hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách bồi
thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ của UBND thị xã Thái Hòa. ..............................86
4.4.1. Mục tiêu của tổ chức thực hiện chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái
định cƣ của chính quyền thị xã Thái Hòa đến năm 2015 và tầm nhìn
2020.................................................................................................................................. 86
4.4.2. Phƣơng hƣớng hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách bồi
thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ của chính quyền thị xã Thái Hòa ..................... 88
4. 5. Kiến nghị các điều kiện để thực hiện giải pháp .....................................91
4.5.1. Kiến nghị đối với cơ quan trung ƣơng ..................................................... 91
4.5.2. Kiến nghị đối với chính quyền tỉnh Nghệ An ........................................ 92
4.5.3. Kiến nghị đối với chính quyền thị xã Thái Hòa .................................... 93
KẾT LUẬN ............................................................................................................94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................96
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Các chữ viết tắt

1

BT

Bồi thường

2

BTHTTĐC

Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư

3

CNH-HĐH

Công nghiệp hoá - Hiện đại hoá

4

GPMB

Giải phóng mặt bằng

5

HĐND

Hội đồng nhân dân

6

HT

Hỗ trợ

7

QĐ

Quyết định

8

TĐC

Tái định cư

9

TX

Thị xã

10

UBMTTQ

Ủy ban mặt trận tổ quốc

11

UBND

Uỷ ban nhân dân

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Mối quan hệ mục tiêu, kết quả của BTHTTĐC ................................31
Bảng 3.1: Hiện trạng diện tích, dân số, mật độ dân số thị xã thái hòa ............46
Bảng 3.2: Mục tiêu và kết quả thu hồi đất của TX. Thái Hòa trong khoảng từ
năm 2010-2013........................................................................................................48
Bảng 3.3: Mục tiêu và kết quả BTHTTĐC của TX. Thái Hòa năm 2010 .......49
Bảng 3.4: Mục tiêu và kết quả BTHTTĐC của TX. Thái Hòa năm 2011 .......50
Bảng 3.5: Mục tiêu và kết quả BTHTTĐC của TX. Thái Hòa năm 2012 .......51
Bảng 3.6: Mục tiêu và kết quả BTHTTĐC của TX. Thái Hòa năm 2013 .......52
Bảng 3.7. .Kết quả BTHTTĐC của TX. Thái Hòa sáu tháng đầu năm 2014 ..53
Bảng 3.8: Mục tiêu và kết quả thực hiện BTHTTĐC của Dự án Vinamilk ....54
Bảng 3.9: Mục tiêu và kết quả thực hiện BTHTTĐC của Dự án đường giao
thông vào Trung tâm xã Nghĩa Hòa, thị xã Thái Hòa giai đoạn I .....................55
Bảng 3.10: Mục tiêu và kết quả thực hiện BTHTTĐC của Dự án khu công
nghiệp nhỏ xã Nghĩa Mỹ........................................................................................56
Bảng 3.11: Cơ cấu nguồn nhân lực của Tổ tư vấn BTHTTĐC TX. Thái Hòa62
Bảng 4.1: Kế hoạch BTHTTĐC của TX.Thái Hòa giai đoạn 2012 – 2015.....87

ii


DANH MỤC SƠ ĐỒ

Sơ đồ 1.1: Mục tiêu của chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư .................11
Sơ đồ 1.2: Mục tiêu của tổ chức thực hiện chính sách BTHTTĐC ..................18
Sơ đồ 1.3: Các giai đoạn của quá trình tổ chức thực hiện chính sách ..............19
Sơ đồ 1.4: Quy trình bồi thường, hỗ trợ, tái định khi Nhà nước thu hồi đất ...22
Sơ đồ 2.1. Quy trình nghiên cứu công tác thực hiện chính sách tái định cư tại
thị xã Thái Hòa ........................................................................................................40
Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức của Hội đồng BTHTTĐC TX. Thái Hòa ...............58
Sơ đồ 3.2: Cơ cấu tổ chức Tổ tư vấn BTHTTĐC TX. Thái Hòa ......................60

iii


MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Thu hồi đất là quy luật tất yếu của quá trình phát triển kinh tế xã hội nhất là đối
với một nước đang phát triển như nước ta hiện nay . Vậy để thu hồi đất cho mục đích
phát triển thì Nhà nước phải có chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho tổ
chức và cá nhân bị thu hồi , và tổ chức thực hiện để đưa chính sách vào thực tiễn.
Nếu như hoạch định được chính sách tốt là điều kiện cần thì tổ chức thực hiện chính
sách là điều kiện đủ để chính sách thành công.
Đối với Thái Hòa là một thị xã trẻ thành lập năm 2008 được trung ương, tỉnh
quan tâm, cho phép hưởng các cơ chế đặc thù với mục tiêu là đơn vị kinh tế trọng
điểm của khu vực Miền Tây Nghệ An vào năm 2015. Với lợi thế trên đã tạo cho
Thái Hòa những điều kiện lý tưởng để thu hút các dự án đầu tư, xây dựng cơ sở hạ
tầng, chỉnh trang đô thị phục vụ phát triển kinh tế xã hội.
Trong thời gian qua việc tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư khi Nhà nước thu hồi đất của chính quyền thị xã Thái Hòa đã đạt được
những kết quả quan trọng góp phần làm thay đổi bộ mặt của địa phương. Thực tiễn
cho thấy bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là vấn đề phức tạp tác động tới mọi mặt đời
sống kinh tế, an sinh xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi ích của Nhà nước, của chủ

đầu tư và người có đất bị thu hồi.
Tuy nhiên việc tổ chức thực hiện chính sách BTHTTĐC vẫn còn bộc lộ một số
nhược điểm cần phải khắc phục bằng những giải pháp cương quyết.
Vì vậy thông qua hoạt động thực tiễn và những kiến thức chuyên ngành Quản lý
kinh tế được tiếp nhận trong quá trình học Cao học tại Trường Đại học Kinh tế , tôi
lựa chọn đề tài: “ Tổ chức, thực hiện chính sách tái định cư tại thị xã Thái Hòa
tỉnh Nghệ An ” để làm luận văn thạc sĩ chuyên ngành Quản lý kinh tế.

1


2. Tình hình nghiên cứu
Để phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế, xây dựng cơ sở hạ tầng đô thị thì chính
quyền huyện, thị xã cần phải thu hồi đất và tổ chức thực hiện chính sách bồi thường,
hỗ trợ, tái định cư. Do vậy việc nghiên cứu hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách
là cần thiết đối với mỗi chính quyền huyện, thị xã. Vấn đề hoàn thiện tổ chức thực
hiện chính sách đã được nhiều nhà khoa học, nhiều tác giả đề cập đến, trong đó mỗi
công trình nghiên cứu đều có nội dung và cách tiếp cận riêng phù hợp với những
vấn đề thực tiễn và đặc điểm của đối tượng nghiên cứu.
Một số công trình có liên quan là :
- Luận văn thạc sĩ kinh tế nông nghiệp về đề tài “Đánh giá việc thực hiện
chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trên một số dự
án của chính quyền huyện Nghi Xuân – tỉnh Hà Tĩnh”, bảo vệ năm 2009 của tác giả
Lê Việt Anh, trong đó nghiên cứu quá trình triển khai các chính sách bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư tại huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà Tĩnh. Đề tài tập trung nghiên cứu việc
thực hiện các chính sách về giá đất, giá vật kiến trúc và cây cối hoa màu, đối tượng
và điều kiện được bồi thường mà chưa tập trung vào việc phân tích mối quan hệ
phối hợp giữa các cơ quan ban ngành cũng như chưa đi sâu vào việc đánh giá ở mỗi
giai đoạn cụ thể của quá trình tổ chức thực hiện chính sách của chính quyền huyện
Nghi Xuân – tỉnh Hà Tĩnh.

- Luận văn thạc sĩ Quản lý công về đề tài “Hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách
thu hồi đất nông nghiệp của thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An”, bảo vệ năm 2011 của tác giả
Nguyễn Hà Dân. Nội dung luận văn phân tích thực trạng tổ chức thực hiện chính sách về
thu hồi đất, xây dựng và hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách thu hồi đất nông nghiệp
nói riêng tại thị xã Cửa Lò, tỉnh Nghệ An mà chưa đi sâu vào việc phân tích, đánh giá và
nêu giải pháp đối với tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu đất của chính quyền cấp huyện, thị xã nói chung.
Riêng đối với chính quyền thị xã Thái Hòa cho đến nay chưa có đề tài nào đi sâu

2


nghiên cứu tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước
thu hồi đất. Trên thực tế, do việc thay đổi của các quy định pháp luật về quản lý đất đai
qua các thời kỳ cũng như việc phân cấp, phân quyền cho địa phương nên việc tổ chức
thực hiện chính sách về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cũng phải hoàn thiện cho phù
hợp với tình hình thực tiễn. Song quá trình tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư của chính quyền thị xã Thái Hòa chưa được nghiên cứu, đánh giá một
cách nghiêm túc cả về cơ sở lý luận, thực tiễn và mang tính hệ thống; việc tham khảo
cách thức thực hiện của các đơn vị khác cũng rất hạn chế. Hơn nữa hoàn thiện tổ chức
thực hiện chính sách của chính quyền huyện, thị xã để nâng cao hiệu quả, hiệu lực hoạt
động quản lý nước là cả một quá trình thường xuyên, liên tục và sáng tạo. Do đó đề tài
“ Tổ chức thực hiện, chính sách tái định cư tại thị xã Thái Hòa tỉnh Nghệ An
vẫn còn là một “ khoảng trống” cần được nghiên cứu sâu và không trùng lặp với bất cứ
công trình khoa học nào đã thực hiện. Hy vọng đây sẽ là một luận văn cao học có ý
nghĩa thực tiễn đối với chính quyền thị xã Thái Hòa và có giá trị tham khảo đối với một
số huyện, thị xã có cùng điều kiện về kinh tế - xã hội đang trong quá trình hoàn thiện tổ
chức thực hiện chính sách BTHTTĐC.
3. Mục tiêu nghiên cứu, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục tiêu nghiên cứu

Nghiên cứu thực trạng thực hiện chính sách tái định cư tại thị xã Thái Hòa qua
đó đề xuất giải pháp hoàn thiện cách thức tổ chức thực hiện chính sách tái định cư
tại thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Xác định khung lý thuyết cho nghiên cứu quá trình tổ chức thực hiện chính
sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của chính quyền thị xã Thái Hòa.
- Phân tích thực trạng tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi
Nhà nước thu hồi đất của chính quyền thị xã Thái Hòa. Rút ra ưu điểm và hạn chế trong tổ
chức thực hiện chính sách tại địa bàn thị xã Thái Hòa trong khoảng từ năm 2010 - 2013.

3


- Đề xuất giải pháp hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để phục vụ phát triển kinh tế - xã hội cho chính
quyền thị xã Thái Hòa đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm 2020.
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: đề tài nghiên cứu việc tổ chức thực hiện chính sách bồi
thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của chính quyền thị xã Thái Hòa.
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Về nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu quá trình tổ chức thực hiện chính
sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư của chính quyền thị xã Thái Hòa đối với 03 dự
án là: Trang trại bò sữa của Công ty Cổ phần sữa Việt Nam tại huyện Nghĩa
Đàn(Vinamilk), Đường giao thông vào Trung tâm xã Nghĩa Hòa, và xây dựng khu
công nghiệp nhỏ xã Nghĩa Mỹ, thị xã Thái Hòa.
- Thời gian nghiên cứu: dữ liệu được thu thập trong giai đoạn 2010 - 2013, và
tầm nhìn năm 2020.
- Không gian nghiên cứu : Ở thị xã Thái Hòa và phạm vi tỉnh Nghệ An
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Ngoài các phương pháp luận chung, luận văn sử dụng các phương pháp cụ thể như:

- Nghiên cứu lý thuyết về tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái
định cư.
- Phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, phỏng vấn sâu lãnh đạo của các đơn
vị . Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên cà phê cao su Nghệ An, Nông trường
Đông Hiếu, Công ty cổ phần thực phẩm sữa TH, Chủ tịch và Phó Chủ tịch UBND các
xã / phường Đông Hiếu, Nghĩa Hòa, Nghĩa Thuận, Long Sơn và một số hộ gia đình, cá
nhân bị thu hồi đất để nghiên cứu thực tiễn.
- Sử dụng nguồn số liệu thứ cấp của Thị ủy, HĐND, UBND, Hội đồng
BTHTTĐC thị xã Thái Hòa – tỉnh Nghệ An.

4


6. Đóng góp của luận văn
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận về tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ
trợ, tái định cư.
- Làm rõ thực trạng tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định
cư và đánh giá điểm mạnh, điểm yếu của tổ chức thực hiện chính sách BTHTTĐC.
- Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị để hoàn thiện tổ chức thực hiện chính
sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của chính quyền thị xã
Thái Hòa.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mục lục, mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
được kết cấu làm bốn chương:
Chƣơng 1. Cơ sở khoa học về tổ chức thực hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất của chính quyền cấp huyện.
Chƣơng 2. Phương pháp và thiết kế nghiên cứu
Chƣơng 3 : Thực trạng , tổ chức thực hiện chính sách bồi thường , hỗ trợ , tái
định cư khi nhà nước thu hồi đất của thị xã Thái Hòa
Chƣơng 4 . Một số giải pháp nhằm hoàn thiện tổ chức thực hiện chính sách

tái định cư khi nhà nước thu hồi đất của UBND thị xã Thái Hòa

5


CHƢƠNG 1
CƠ SỞ KHOA HỌC VỀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH TÁI ĐỊNH
CƢ CỦA CHÍNH QUYỀN CẤP HUYỆN
1.1. Chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ khi nhà nƣớc thu hồi đất của
chính quyền cấp huyện
1.1.1. Nhu cầu thu hồi đất cho phát triển kinh tế xã hội
Thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia và
đầu tư xây dựng các công trình công cộng, phát triển đô thị, các dự án sản xuất,
kinh doanh là một tất yếu khách quan trong quá trình phát triển.
Nhu cầu thu hồi đất để xây dựng các công trình công nghiệp, giao thông,
thuỷ lợi, các công trình về y tế, văn hoá, giáo dục, các công trình du lịch dịch vụ…
công trình an ninh quốc phòng là rất lớn. Với đặc thù là một nước nông nghiệp
( gần 80% dân số sản xuất nông nghiệp ) do đó diện tích đất để sử dụng vào mục
đích xây dựng các công trình mở rộng đô thị, mở rộng hệ thống giao thông, các khu
công nghiệp dịch vụ thương mại… công trình quốc phòng an ninh chủ yếu là lấy từ
đất nông nghiệp, đất làm nhà ở tại khu vực nông thôn và ven đô thị. Nếu Nhà nước
không có chính sách và những quy định phù hợp thì dễ dẫn đến tình trạng là sau
mỗi lần Nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích
công cộng, lợi ích quốc gia sẽ có thêm nhiều hộ gia đình, cá nhân lâm vào tình trạng
không còn ruộng đất- tư liệu sản xuất chính để nuôi sống gia đình và bản thân họ.
Theo nghiên cứu hoàn thiện cơ chế giải quyết khiếu nại về bồi thường, hỗ trợ,
tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất tại Việt Nam của Ngân hàng thế giới, 2011.
Thực tiễn cho thấy BTHTTĐC khi Nhà nước thu hồi đất là vấn đề hết sức nhạy cảm
và phức tạp, tác động tới mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội, nhân văn của nhiều
người, của cả cộng đồng dân cư. Nếu giải quyết không thoả đáng quyền lợi của

người có đất bị thu hồi và những người bị ảnh hưởng khi thu hồi đất dễ bùng phát
khiếu kiện, đặc biệt là những khiếu kiện tập thể đông người làm cho tình hình trở
nên phức tạp, từ đó gây ra sự mất ổn định về kinh tế, xã hội, chính trị nói chung,

6


theo số liệu thống kê năm 2012 cho thấy trên cả nước số lượng các khiếu nại về
hành chính đối với BTHTTĐC chiếm 70,64% các khiếu nại tố cáo về đất đai.
Theo Báo cáo cơ chế nhà nước thu hồi đất và chuyển dịch đất đai tự nguyện đã
cho thấy rằng khi thu hồi đất bị trì hoãn thì nền kinh tế chịu nhiều thiệt hại, và nảy
sinh các vấn đề bất ổn xã hội của Ngân hàng thế giới, 2011. Trong những năm gần
đây vấn đề này trở thành trung tâm của dư luận, là một trong những mối quan tâm
hàng đầu của các nhà hoạch định chính sách, nhà quản lý, nhà đầu tư. Thực tiễn
chứng minh rằng làm tốt công tác giải phóng mặt bằng không chỉ tạo được môi
trường thông thoáng cho phát triển, thu hút được đầu tư mà còn góp phần làm lành
mạnh nhiều quan hệ xã hội, củng cố được lòng tin của nhân dân, giải quyết được
các vấn đề về an sinh xã hội.
Từ những cơ sở trên cho thấy việc thu hồi đất để phát triển kinh tế xã – hội là
tất yếu khách quan nhưng để tổ chức thực hiện chính sách BTHTTĐC thành công là
vấn đề rất phức tạp và đặt ra nhiều thử thách.
1.1.2. Khái niệm chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi
đất của chính quyền cấp huyện.
Luật đất đai năm 2003 của Việt Nam quy định: “đất đai thuộc sở hữu toàn dân
do nhà nước quản lý”. Nhà nước với vai trò là người đại diện quản lý đất đai trên
phạm vi lãnh thổ nước mình. Nhà nước nắm trong tay quyền chiếm hữu, quyền định
đoạt và quyền sử dụng đất đai trong phạm vi cả nước, quyết định số phận pháp lý
của đất đai đồng thời có quyền lợi dụng tính năng của đất để phục vụ cho lợi ích
kinh tế và đời sống con người. Nhà nước giao một phần quyền sử dụng đất đai cho
các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng ổn định lâu dài dưới hình thức giao đất

(thu tiền hoặc không thu tiền sử dụng đất). Người sử dụng đất có quyền lợi sử dụng
tính năng của đất phục vụ cho lợi ích của mình nhưng phải sử dụng đúng mục đích
và thực hiện nghĩa vụ đối với đất đai theo đúng quy định của Nhà nước, nghĩa vụ đó
còn bao gồm người sử dụng đất đai phải trao trả Nhà nước diện tích đất đã được
giao khi trường hợp nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào các mục đích phục vụ lợi
ích quốc gia.

7


Đứng trên góc độ pháp lý thì đất đai thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại
diện quản lý, cho nên Nhà nước có quyền thu hồi đất để phục vụ cho phát triển kinh
tế và đời sống vì lợi ích quốc gia, vì lợi ích nhân dân. Nhưng về mặt kinh tế thì khi
nhà nước thu hồi đất thì phải đền bù cho đối tượng bị thu hồi đất.
Thu hồi đất
Thu hồi đất là việc nhà nước ra quyết định hành chính để thu lại quyền sử
dụng đất hoặc thu lại đất đã giao cho tổ chức, UBND xã, phường, thị trấn quản lý
theo quy định của pháp luật (Khoản 5 điều 4 Luật Đất đai 2003).
Thu hồi đất trong quy hoạch xây dựng là việc chuyển đổi quyền sử dụng đất từ
một chủ thể đang sử dụng sang một chủ thể khác, việc thu hồi đất có thể có rất
nhiều lý do, tuy nhiên thu hồi đất trong quy hoạch xây dựng là thu hồi đất do thực
hiện quy hoạch xây dựng công cộng, mà cần đất để phục vụ các mục đích công
cộng, quốc phòng an ninh, hoặc để phát triển kinh tế theo đồ án quy hoạch xây dựng
đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, trong các đặc điểm của thu hồi đất luôn
gắn liền với việc bồi thường.
Bồi thƣờng
Bồi thường khi nhà nước thu hồi đất là việc nhà nước trả lại giá trị quyền sử
dụng đất đối với diện tích đất bị thu hồi cho người bị thu hồi đất (Khoản 6 Điều 4
Luật Đất đai 2003).
Bồi thường là sự đền trả lại tất cả những thiệt hại mà chủ thể gây ra một cách

tương xứng, trong quy hoạch xây dựng, thiệt hại gây ra có thể là thiệt hại vật chất
hoặc thiệt hại phi vật chất trong giải phóng mặt bằng, cùng với các quy định về bồi
thường là các quy định về hỗ trợ, tái định cư.
Hỗ trợ
Hỗ trợ là khi nhà nước thu hồi đất là việc nhà nước giúp đỡ người bị thu hồi
đất thông qua đào tạo nghề mới, bố trí việc làm mới, cấp kinh phí để di dời đến địa
điểm mới ( Khoản 7 Điều 4 Luật Đất đai 2003).
Hỗ trợ nhằm trợ giúp thêm cho người bị thu hồi đất để tái lập cuộc sống mới
để chuyển đổi nghề nghiệp, để giải quyết khó khăn về mặt kinh tế.

8


Tái định cƣ
Tái định cư được hiểu là quá trình định cư, ổn định và khôi phục cuộc sống cho
những người dân sau khi Nhà nước thu hồi đất hoặc bị mất chỗ sinh sống do các
nguyên nhân chủ quan hoặc khách quan.
Trong việc triển khai các dự án, tái định cư còn bao gồm các hoạt động nhằm hỗ
trợ cho những người bị ảnh hưởng do việc thực hiện dự án gây ra, khôi phục và cải
thiện mức sống, cũng như những cơ sở kinh tế và văn hóa – xã hội của họ và cộng
đồng, nhằm giảm nhẹ các tác động xấu đối với bộ phận dân cư trong diện giải tỏa.
Theo các quy định hiện hành của Nhà nước thì bồi thường, hỗ trợ gồm:
- Bồi thường hoặc hỗ trợ đối với toàn bộ diện tích đất Nhà nước thu hồi;
- Bồi thường hoặc hỗ trợ về tài sản có gắn liền với đất và các chi phí đầu tư
vào đất bị Nhà nước thu hồi;
- Hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề và
các hỗ trợ khác cho người bị thu hồi đất;
- Hỗ trợ để ổn định sản xuất và đời sống tại khu tái định cư.
Bản chất của BTHTTĐC khi Nhà nước thu hồi đất hiện nay không chỉ đơn
thuần là việc bồi thường trả lại về giá trị vật chất mà còn đảm bảo lợi ích chính đáng

cho người có đất bị thu hồi. Nhà nước sẽ đảm bảo cho họ có một cuộc sống mới ổn
định, một điều kiện sống tốt hơn hoặc ít nhất bằng với điều kiện sống nơi ở cũ, hỗ
trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm…..để họ yên tâm sinh sống, sản xuất,
làm việc và cống hiến cho xã hội ngày càng tốt hơn.
Như vậy, chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là tổng thể các quan điểm,
các giải pháp và công cụ mà Nhà nước sử dụng để tác động lên các đối tượng bị
thu hồi đất nhằm có đất để xây dựng cơ sở hạ tầng cho phát triển kinh tế xã hội
theo định hướng mục tiêu đề ra.
Chủ thể của chính sách là những người, tổ chức tham gia vào quá trình quản lý
chính sách như: người có thẩm quyền quyết định chính sách, người chịu trách nhiệm
chính đối với tổ chức thực hiện chính sách, người chịu trách nhiệm đối với những
hành động chính sách cụ thể, người tham gia vào quá trình tổ chức thực hiện chính

9


sách, người giám sát, đánh giá chính sách, như Quốc Hội, Chính Phủ, Bộ Tài nguyênMôi trường, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch – Đầu tư, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát
nhân dân và các cơ quan ban ngành liên quan; Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh, Các sở
ban ngành; huyện ủy, HĐND, UBND huyện, thị xã; HĐND, UBND các xã phường;
các cán bộ tham gia trong việc xây dựng và thực hiện chính sách này của các cơ quan
từ Trung ương đến địa phương.
Đối tượng của chính sách là những người, tổ chức thực hiện chính sách và
chịu ảnh hưởng của chính sách, cụ thể là các cán bộ chuyên của các cơ quan thực
hiện chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định; và các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bị
thu hồi đất.
1.1.3. Mục tiêu của chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu
hồi đất của UBND cấp huyện .
Mục tiêu chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư là đảm bảo quyền lợi chính
đáng, hợp pháp của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân bị thu hồi đất thông qua việc chi
trả, bù đắp những tổn thất thiệt hại về đất đai, những chi phí tháo dỡ, di chuyển nhà

ở, vật kiến trúc, công trình hạ tầng kỹ thuật…và các chi phí khác để ổn định đời
sống, sản xuất, chuyển đổi nghề nghiệp, vị trí cho người bị thu hồi đất, sở hữu tài
sản trên đất khi bị thu hồi nhằm xây dựng cơ sở hạ tầng cho phát triển kinh tế xã hội,
an ninh quốc phòng.

10


Mục đích của chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ
Đáp ứng nhu cầu đất phát triển kinh tế xã hội, an ninh
quốc phòng

Mục tiêu của chính sách bồi thƣờng, HTTĐC

Đảm bảo quyền lợi
chính đáng của đối
tượng bị thu hồi đất

Giúp đỡ người bị thu
hồi đất nhằm ổn định
đời sống sau khi bị thu
hồi đất

Hỗ trợ tạo việc
làm, ổn định nơi
ăn chốn ở

Sơ đồ 1.1: Mục tiêu của chính sách bồi thƣờng, hỗ trợ, tái định cƣ
1.1.4. Các nguyên tắc thực hiện mục tiêu chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Nguyên tắc thực hiện mục tiêu của chính sách là những quan điểm chỉ đạo

hành vi của các chủ thể chính sách trong quá trình hoạch định và tổ chức thực hiện
chính sách. Những nguyên tắc đó được xác định trên cơ sở nhận thức yêu cầu của
các quy luật khách quan chi phối quá trình chính sách và mục tiêu chính sách.
Trong quá trình thực hiện mục tiêu chính sách BTHTTĐC cần phải tuân thủ
các nguyên tắc sau đây:
Phải thực hiện theo các quy định của Nhà nước
Công tác BTHTTĐC được thực hiện trong một khoảng thời gian tương đối dài,
có nhiều dự án có thể lên đến vài năm; trải qua nhiều khâu, nhiều giai đoạn khác

11


nhau; tác động đến nhiều đối tượng do vậy việc BTHTTĐC cần phải tiến hành theo
đúng trình tự, thủ tục pháp lý theo quy định của Nhà nước. Có như vậy mới hạn chế
được sự khiếu kiện của người bị thu hồi đất, đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng;
tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, giám sát, kiểm tra và xử lý các hành vi vi
phạm pháp luật.
Đảm bảo cân đối, hài hoà lợi ích của Nhà nước, người sử dụng đất, nhà
đầu tư
- Nhà nước là đại diện chủ sở hữu đất đai, là người quản lý đất nước, phải quyết
định chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư, quyết định giá đất, giá tài sản để tính
bồi thường đất và tài sản. Đây vừa là quyền định đoạt của Nhà nước vừa là biện pháp
xử lý hài hoà lợi ích của người đang sử dụng đất với lợi ích của Nhà đầu tư.
- Người sử dụng đất ổn định được chuyển quyền sử dụng đất là một trong các
quyền của người sử dụng đất đã được xác định tại Hiến pháp 1992 và Luật đất đai.
Thực hiện quyền này, người sử dụng đất có nguồn thu nhập từ quyền sử dụng đất
của mình. Do vậy, khi Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng đất để giao cho
người khác sử dụng vì lợi ích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công
cộng, phát triển kinh tế, Nhà nước phải đảm bảo lợi ích cho người bị thu hồi đất một
cách thoả đáng cụ thể:

+ Người bị thu hồi đất đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường
bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường
thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất do Uỷ ban nhân
dân tỉnh công bố tại thời điểm thu hồi đất.
+ Ngoài bồi thường về đất, tài sản người bị thu hồi đất còn được hỗ trợ di
chuyển, hỗ trợ ổn định đời sống, sản xuất, đào tạo nghề, …. ổn định đời sống cho
người bị thu hồi đất.
+ Người bị thu hồi đất ở được chuyển vào khu TĐC với hệ thống cơ sở hạ
tầng đồng bộ đủ điều kiện cho họ sống tốt hơn hoặc ít nhất cũng bằng nơi ở cũ.
- Nhà đầu tư có nhu cầu về đất làm mặt bằng để đầu tư xây dựng các công
trình cơ sở hạ tầng, cơ sở sản xuất kinh doanh với chi phí sử dụng đất hợp lý nhất.

12


Để khuyến khích các nhà đầu tư bỏ vốn vào đầu tư phát triển, Nhà nước không chỉ
ưu đãi tài chính như miễn giảm tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, thuế, mà còn hoàn lại
chi phí bồi thường, hỗ trợ về đất mà họ đã chi trả cho người bị thu hồi đất với mức
cao nhất, bằng số tiền sử dụng đất, hoặc tiền thuê đất mà họ phải nộp cho Nhà nước.
Nhà nước đã phải dành nguồn thu từ đất của mình để đảm bảo lợi ích cho người bị
thu hồi đất, đồng thời giảm nhẹ chi phí sử dụng đất cho nhà đầu tư để thực hiện
quyền thu hồi đất, phân bổ sử dụng đất phục vụ cho đầu tư phát triển của đất nước
đưa đến dân giàu, nước mạnh.
Đảm bảo công khai, dân chủ, minh bạch trong thực hiện
Bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cho người bị thu hồi đất là quan hệ giao dịch
về quyền sử dụng đất giữa người đang sử dụng đất với nhà đầu tư có sự can thiệp
của Nhà nước, không phải giao dịch quyền sử dụng đất thông thường trên thị trường.
Tuy nhiên, người bị thu hồi đất chỉ chấp nhận chuyển quyền sử dụng đất của mình
khi chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư phù hợp với Luật đất đai và công tác
bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được thực hiện công khai và bàn bạc dân chủ.

Thứ nhất, trước khi thu hồi đất chậm nhất là 90 ngày đối với đất nông nghiệp
và 180 ngày đối với đất phi nông nghiệp, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải
thông báo cho người bị thu hồi đất biết lý do thu hồi, thời gian và kế hoạch di
chuyển, phương án tổng thể về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư.
Thứ hai, người bị thu hồi đất được cử người đại diện của mình tham gia Hội
đồng bồi thường, hỗ trợ và tái định cư cấp quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc
tỉnh để phản ánh nguyện vọng của người bị thu hồi đất, đồng thời người bị thu hồi
đất thực hiện các quyết định của Nhà nước, trực tiếp tham gia ý kiến đối với dự kiến
phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư được niêm yết công khai tại trụ sở làm
việc của tổ chức được giao nhiệm vụ thực hiện bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và
trụ sở UBND cấp xã, phường, thị trấn nơi có đất bị thu hồi.
Thứ ba, người bị thu hồi đất có quyền khiếu nại nếu chưa đồng ý với quyết
định về bồi thường, hỗ trợ và tái định cư và được cấp có thẩm quyền ra quyết định
giải quyết. Nếu không đồng ý với quyết định giải quyết lần đầu, người khiếu nại có

13


quyền khởi kiện tại Toà án nhân dân hoặc tiếp tục khiếu nại đến Chủ tịch UBND
cấp tỉnh là cấp quyết định giải quyết cuối cùng đối với khiếu nại của người bị thu
hồi đất. Tuy nhiên để đảm bảo thực hiện nghiêm túc các quyết định thu hồi đất, bồi
thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất trong khi chờ giải quyết
khiếu nại, người bị thu hồi đất vẫn phải chấp hành quyết định thu hồi đất, giao đất
đúng kế hoạch và thời gian được cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết định.
1.1.5. Các bộ phận cấu thành của chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất bao
gồm những quy định, chính sách bộ phận cơ bản sau:
1.1.5.1. Quy định về phạm vi áp dụng chính sách
Chính sách bồi thường, hỗ trợ và tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất để sử dụng
vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và phát triển

kinh tế, được áp dụng đối với các trường hợp Nhà nước thu hồi đất để sử dụng thực
hiện các dự án quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng và đầu tư xây
dựng khu công nghiệp, khu công nghệ cao, khu kinh tế, thực hiện các dự án đầu tư sản
xuất, kinh doanh, dịch vụ, du lịch thuộc nhóm A và các dự án có một trăm phần trăm
(100%) vốn đầu tư nước ngoài, có nguồn vốn hỗ trợ phát triển chính thức..
1.1.5.2. Chính sách bồi thường khi thu hồi đất
Các tổ chức được giao đất, cho thuê đất của Nhà nước thu hồi để thực hiện
dự án thì có trách nhiệm ứng chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; nếu được
giao đất không thu tiền sử dụng đất thì tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư tính vào
vốn đầu tư của dự án, trường hợp được giao đất, cho thuê đất có thu tiền sử dụng
đất thì tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được trừ vào số tiền sử dụng đất, tiền thuê
đất phải nộp. Riêng tổ chức, cá nhân nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước
ngoài đầu tư vào Việt Nam thì không phải trả tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.
a. Chính sách về bồi thường đất bị thu hồi
Người đang sử dụng đất (tổ chức, hộ gia đình, cá nhân) có quyền sử dụng đất
hợp pháp theo quy định của pháp luật (đủ điều kiện được bồi thường về đất) thì
được bồi thường bằng đất có cùng mục đích sử dụng hoặc bồi thường bằng giá trị

14


quyền sử dụng đất tại thời điểm có quyết định thu hồi, tính theo giá đất có cùng mục
đích sử dụng với đất bị thu hồi do Uỷ ban nhân dân cấp tỉnh quy định công bố theo quy
định của Chính phủ đang có hiệu lực áp dụng tại thời điểm có quyết định thu hồi đất;
trường hợp giá đất do Ủy ban nhân dân cấp tỉnh quy định tại thời điểm có quyết định
thu hồi đất chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường
trong điều kiện bình thường thì Ủy ban nhân dân cấp tỉnh căn cứ vào giá chuyển
nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường tại địa phương để quyết định mức giá
cụ thể cho phù hợp; riêng đất nông nghiệp của hộ gia đình, cá nhân nằm xen kẽ trong
khu dân cư và đất vườn, ao trong cùng thửa đất ở thì được bồi thường theo giá trị

quyền sử dụng đất nông nghiệp và hỗ trợ thêm từ 20% đến 50% giá đất ở liền kề. Đối
với các trường hợp đang sử dụng đất của Nhà nước giao không thu tiền sử dụng đất
hoặc có thu tiền sử dụng đất nhưng tiền sử dụng đất đã nộp có nguồn gốc từ Ngân sách
nhà nước; đang sử dụng đất được Nhà nước cho thuê; đang sử dụng đất không có giấy
tờ hợp pháp theo quy định của pháp luật và tại thời điểm bắt đầu sử dụng đất xác định
là có vi phạm theo quy định của pháp luật; đang sử dụng đất được giao không đúng
thẩm quyền mà chưa nộp tiền để được sử dụng đất và đất bị thu hồi.
b. Chính sách về bồi thường tài sản trên đất bị thu hồi
Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đang sở hữu tài sản gắn liền với đất bị thu hồi
mà đã tạo lập hợp pháp theo quy định của pháp luật thì được bồi thường tài sản bị
thiệt hại; còn những tài sản tại thời điểm tạo lập đã trái với mục đích sử dụng đất
được xác định hoặc tạo lập sau khi có quyết định thu hồi đất được công bố thì
không được bồi thường. Tài sản là nhà ở, công trình phục vụ sinh hoạt của hộ gia
đình, cá nhân được bồi thường bằng 100% giá trị xây dựng mới theo tiêu chuẩn kỹ
thuật tương đương; nhà, công trình xây dựng khác của các tổ chức được bồi thường
bằng giá trị còn lại cộng với một khoản tiền hỗ trợ, nhưng mức tối đa không lớn hơn
100% giá trị xây dựng mới. Riêng nhà ở của hộ gia đình, cá nhân đang thuê sử dụng
thuộc sở hữu Nhà nước, được bồi thường bằng việc bố trí cho thuê nhà ở tại nơi mới;
trường hợp không có nhà ở để bố trí tiếp tục cho thuê thì được hỗ trợ tiền bằng 60% giá
trị đất và 60% giá trị nhà đang thuê để tự lo chỗ ở mới.

15