Nghệ thuật đạo diễn phim truyện của 3 đạo diễn việt kiều trần anh hùng, nguyễn võ nghiêm minh, victor vũ

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

TRẦN LÊ BẢO LONG

NGHỆ THUẬT ĐẠO DIỄN PHIM
TRUYỆN CỦA 3 ĐẠO DIỄN VIỆT
KIỀU: TRẦN ANH HÙNG, NGUYỄN
VÕ NGHIÊM MINH, VICTOR VŨ
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Lý luận Lịch sử và Phê bình điện ảnh
truyền hình

Hà Nội 2016

1


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC XÃ HỘI VÀ NHÂN VĂN
-----------------------------------------------------

TRẦN LÊ BẢO LONG

NGHỆ THUẬT ĐẠO DIỄN PHIM TRUYỆN CỦA 3
ĐẠO DIỄN VIỆT KIỀU: TRẦN ANH HÙNG,
NGUYỄN VÕ NGHIÊM MINH,VICTOR VŨ
Luận văn Thạc sĩ chuyên ngành: Lý luận Lịch sử và Phê bình điện ảnh
truyền hình
Mã số: 60 21 02 31

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái

Hà Nội-2016

2


LỜI CẢM ƠN
Được sự phân công của Khoa Văn học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và
Nhân Văn, và sự đồng ý của cô giáo hướng dẫn PGS.TS Nguyễn Thị Minh Thái,
tôi đã thực hiện nghiên cứu đề tài: Nghệ thuật đạo diễn phim truyện của 3 đạo
diễn Việt kiều: Trần Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor Vũ.
Để hoàn thành luận văn tốt nghiệp này, tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô
giáo đã tận tình hướng dẫn, giảng dạy tôi trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu
và rèn luyện tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn.
Tôi xin gửi lời cảm ơn trân trọng nhất tới cô giáo PGS.TS Nguyễn Thị Minh
Thái, người đã tận tình, chu đáo hướng dẫn tôi thực hiện luận văn này đồng thời
giúp tôi có thêm nhiều hiểu biết, kiến thức mới trong quá trình học tập và làm việc
sau này.
Tôi xin cảm ơn gia đình và bạn bè đã luôn ở bên cổ vũ, động viên tôi hoàn
thành luận văn.
Mặc dù đã có nhiều cố gắng để thực hiện đề tài một cách hoàn chỉnh nhất
nhưng do kinh nghiệm và kiến thức có nhiều hạn chế nên không tránh khỏi những
thiếu sót nhất định. Tôi rất mong nhận được sự góp ý, chỉ bảo của các thầy cô giáo
để tôi có thể hoàn thiện hơn trong các công trình nghiên cứu khoa học tiếp theo.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày …… tháng ….. năm 2016
Học viên

3


MỤC LỤC
MỞ
ĐẦU………………………………………………………………6
CHƢƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ NGHỆ THUẬT ĐẠO DIỄN PHIM
TRUYỆN…………………………………………………………….…

10
1.1Thể

loại

phim

truyện

…………………………………………………. . ..…10
1.2 Định nghĩa nghề đạo diễn cho thể loại phim truyện……………………
….11
1.3

Nghệ

đạo

thuật

diễn

phim

truyện………………………………...................12
1.4

Nghề

đạo

diễn

phim

truyện

của

những

người

Việt

xa

xứ……...………...…13
1.5 Tổng quan về dòng phim truyện của đạo diễn Việt kiều………………. . .15
Tiểu
kết………………………………………………………………….....…...36

CHƢƠNG 2. NHỮNG ĐỘC ĐÁO CỦA TRẦN ANH HÙNG, VICTOR VŨ ,
NGUYỄN VÕ NGHIÊM
MÌNH………………………..……………………………………..……. ….37
2.1 Nghệ thuật đạo diễn phim truyện của Trần Anh
Hùng..............................37

4


2.1.1 Những đặc sắc trong tác phẩm phim truyện của Trần Anh
Hùng …………………………………………………………....
……........ ...... ....40
2.1.2 Một số yếu tố tạo nên thành công trong phim của Trần Anh
Hùng..............…………………………………………………………..... . ..
57
2.2 Nghệ thuậ đạo diễn phim truyện của Victor
Vũ….……………….…..…...68
2.2.1 Những đặc sắc trong tác phẩm phim truyện của Victor
Vũ…….…73
2.3 Nghê thuật đạo diễn phim truyện của Nguyễn Võ Nghiêm Minh………....82
2.3.1 Những đặc sắc trong tác phẩm phim truyện của Nguyễn Võ Nghiêm
Minh……………………………………………….……..……………………84
Tiểu kết…………………………………………………………………..……96
CHƢƠNG 3. BÀI HỌC VỀ NGHỆ THUẬT ĐẠO DIỄN TỪ DÒNG PHIM
TRUYỆN CỦA ĐẠO DIỄN VIỆT KIỀU………………………………..….97
3.1 Định vị đạo diễn Việt kiều trong nền điện ảnh Việt Nam…………………97
3.2 Những thành tựu và hạn chế của các đạo diễn Việt kiều trong công tác đạo
diễn……………………………………………………………………………..99
3.2.1 Một số thành tựu đạt được từ phim của các đạo diễn Việt kiều…..99
3.2.2 Những hạn chế cần khắc

phục……………………………………101
3.3 Một số góp ý cho công tác đạo diễn trong phim của các đạo diễn Việt
kiều……………………………………………………………………………106

5


Tiểu kết……………………………………………………………………….108
KẾT LUẬN ……………………………………………………………….…109
TÀI LIỆU THAM
KHẢO……………………………………………..….…111

6


MỞ ĐẦU
1.Lý do chọn đề tài
Điện ảnh Việt Nam từ sau 1975 đến nay đã từng trải qua nhiều thăng
trầm. Từ một nền điện ảnh được nhà nước bao cấp toàn bộ đến một nền điện
ảnh hoạt động trong cơ chế thị trường là một chặng đường dài. Điện ảnh Việt
Nam trước thời kỳ đổi mới được hiểu là điện ảnh Cách mạng với những tác
phẩm phim truyện và phim tài liệu ra đời từ năm 1959 và những tác phẩm điện
ảnh thời kỳ trước Cách mạng Tháng 8. Trong thời kỳ đổi mới, ghi nhận sự đóng
góp của các nhà làm phim yêu nước với nhiều tác phẩm có giá trị về lịch sử,
điện ảnh Việt Nam được xác nhận là bao gồm các bộ phận điện ảnh Cách mạng,
điện ảnh trước Cách mạng tháng 8. Điện ảnh Việt Nam ngày nay không chỉ có
các hãng phim nhà nước mà còn có cả các hãng phim tư nhân cũng tham gia.
Đặc biệt từ thập niên 90 của thế kỷ XX, phải kể đến sự góp mặt của các nhà
làm phim Việt kiều về nước tham gia hoạt động điện ảnh và đầu tư sản xuất
phim. Đồng bào Việt Nam ở xa tổ quốc là một bộ phận không thể tách rời của

dân tộc, điện ảnh của những người Việt sinh sống tại các nước trên thế giới
cũng dần được xem như một bộ phận không thể tách rời của điện ảnh Việt Nam.
Và trong những năm vừa qua, phim do các nhà làm phim Việt kiều sản xuất đã
có những tác động rõ nét đến sinh hoạt điện ảnh tại Việt Nam. Với cách làm
phim hiện đại, phương tiện kỹ thuật tiên tiến và có sự đầu tư thoả đáng, phim
của những đạo diễn Việt kiều đã có những bước tiến đáng kể. Một số phim đã
giành được nhiều giải thưởng quốc tế. Những hoạt động điện ảnh của các nghệ
sĩ Việt kiều tại quê hương cũng có những tác động nhất định đối với hoạt động
điện ảnh trong nước. Hơn nữa, nhà nước ta đang mở rộng chính sách thu hút
ngoại lực và kêu gọi kiều bào về nước xây dựng đất nước thì việc các nghệ sĩ,
tác giả gốc Việt sinh sống xa tổ quốc về nước hoạt động điện ảnh và sản xuất
phim rất đáng khuyến khích.

7


Trên cơ sở đó, tôi chọn nghiên cứu đề tài “Nghệ thuật đạo diễn của 3 đạo
diễn Việt kiều: Trần Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor Vũ” làm
luận văn tốt nghiệp với mong muốn khảo sát và đánh giá chất lượng nghệ thuật
đạo diễn Việt kiều với thể loại phim truyện, thông qua tác phẩm phim truyện
của 3 đạo diễn: Trần Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor Vũ. Từ đó sẽ
đóng góp phần nhỏ vào việc hình thành nên một cơ sở nghiên cứu có tính lý
luận và khoa học về dòng phim Việt kiều. Trên cơ sở nghiên cứu khoa học, tôi
hy vọng sẽ rút ra được những kinh nghiệm làm phim giúp công tác quản lý và
đào tạo nhân lực cho điện ảnh Việt Nam.
2. Lịch sử vấn đề
Đã có nhiều bài báo, bài nghiên cứu viết về những tác phẩm thành công
của những đạo diễn như : Trần Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor
Vũ,… là những bài viết, ấn phẩm mà tác giả đã liệt kê trong phần Mục Lục
Những tài liệu tham khảo đã cung cấp nhiều ý kiến quý báu và những

phân tích về dòng phim truyện của những đạo diễn Việt kiều, đây là cơ sở ban
đầu tạo điều kiện thuận lợi cho việc thực hiện luận văn này.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
3.1 Mục đích nghiên cứu
Thời gian qua, dòng phim Việt Kiều đã gây được sự chú ý của các nhà
chuyên môn và khán giả trong nước nhưng cho tới nay, chúng ta chưa có một
nghiên cứu đầy đủ về dòng phim này. Những cuộc hội thảo của các nhà hoạt
động điện ảnh trong nước mới chỉ đưa những ý kiến riêng lẻ, chưa mang tính
toàn diện và sâu sắc. Một công trình nghiên cứu tổng quát về những đóng góp
của dòng phim Việt Kiều đối với điện ảnh nước ta là điều mà nhiều người đang
chờ đợi. Với trình độ còn non kém và trong khuôn khổ một luận văn, việc đi sâu
8


nghiên cứu và khái quát một cách sâu sắc về phim Việt Kiều là điều tôi chưa thể
đạt tới. Vì vậy, tôi chủ yếu đi vào nghiên cứu về nghệ thuật đạo diễn của 3 đạo
diễn Việt Kiều với tính chất khái quát và đặc trưng nhất. Mong rằng, những
nhận định, ý kiến trong luận văn này sẽ góp phần vào việc xây dựng một công
trình nghiên cứu sâu rộng hơn về dòng phim Việt Kiều trong thời gian tới.
Luận văn cũng sẽ là tài liệu tham khảo hữu ích cho những ai quan tâm tới
nền điện ảnh Việt Nam đặc biệt là dòng phim truyện của đạo diễn Việt Kiều
3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu
Nghiên cứu đặc điểm trong phim truyện của đạo diễn Việt kiều
Phân tích những tác phẩm phim truyện của 3 đạo diễn Việt Kiều (Trần
Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor Vũ) để chỉ ra những nét đặc sắc
riêng của từng người và qua đó thấy được những đóng góp to lớn của những đạo
diễn Việt Kiều cho điện ảnh Việt Nam
Tác giả cũng đưa ra bài học đạo diễn từ những tác phẩm của 3 đạo diễn
trên để làm bài học cho những đạo diễn và những người nghiên cứu về dòng

phim này.
4. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu
4.1 Đối tượng nghiên cứu
Những tác phẩm điện ảnh của 3 đạo diễn Việt Kiều: Trần Anh Hùng,
Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor Vũ trong thời gian từ 1993 đến năm 2016
4.2 Phạm vi nghiên cứu
3 đạo diễn Việt kiều: Trần Anh Hùng, Nguyễn Võ Nghiêm Minh, Victor
Vũ thời gian từ năm 1993 đến năm 2014

5.Phƣơng pháp nghiên cứu
9


Dựa vào lý thuyết về nghệ thuật đạo diễn phim truyện để làm cơ sở lý
luận cho luận văn. Từ cơ sở lý thuyết này, ta phân tích phong cách đạo diễn của
từng đạo diễn tiêu biểu để tìm ra cái chung của dòng phim Việt kiều và bản sắc
riêng của từng đạo diễn.
Để nghiên cứu về dòng phim Việt Kiều, tôi đã khảo sát một số lượng nhất
định phim do các nghệ sĩ Việt Kiều sản xuất, đạo diễn,... Hơn nữa, trong dòng
phim Việt Kiều có không ít bộ phim xây dựng trên các tác phẩm văn học nổi
tiếng của văn học Việt Nam. Vì vậy, ngoài các bộ phim, tôi đã đi về tìm hiểu về
một những tác phẩm văn học là tiền thân của các bộ phim. Tôi đã thu thập các
công trình khảo cứu của các nhà nghiên cứu, nhà hoạt động điện ảnh về dòng
phim Việt Kiều. Đồng thời thu thập các bài viết trên tạp chí, báo về các bộ phim
Việt Kiều. Cùng đó, tôi đã tiếp xúc, phỏng vấn một số nhà biên kịch, đạo diễn,
diễn viên trực tiếp tham gia các bộ phim do nghệ sĩ Việt Kiều đạo diễn và sản
xuất như diễn viên Như Quỳnh, Kiều Trinh, …
Trên cơ sở tư liệu như trên, người viết sử dụng các phương pháp nghiên
cứu phân tích phim, phân tích văn bản, phương pháp khảo cứu lịch sử… trong
đó nhấn mạnh phương pháp chính là phân tích phim

10


TÀI LIỆU THAM KHẢO

Sách nghiên cứu
1. David Bordwelle và Kristin Thompson (2008), Nghệ thuật điện ảnh, tài
liệu lưu hành nội bộ của dự án điện ảnh- Khoa Văn học- Trường ĐH KHXH &
NV
2. Phạm Thùy Nhân (2005), Làm sao để viết kịch bản phim ?, NXB Văn
hóa Sài Gòn
3. Trần Luân Kim (chủ biên) (1995), Đạo diễn điện ảnh thế giới, Viện
nghệ thuật và lưu trữ điện ảnh Việt Nam, Hà Nội
4. Nguyễn Thị Minh Thái (1996), Đối thoại mới với văn chương , Nxb
Hội Nhà văn, Hà Nội

Bài viết
5. Tô Hoàng (2005), Mùa len trâu : Những điều chưa nói …, Báo Thể
thao & Văn hóa (số 58), tr.12
6. Nhật Lệ (2008), Đạo diễn người Australia gốc Việt Lê Quý Dương:
Chúng ta sẽ đi tới tương lai như thế nào , Báo Lao Động Cuối tuần (số 52), tr.9
7. Đỗ Lai Thuý (2005), Làm phim bằng con mắt của người khác, tạp chí
Tia sáng (số 29), tr.25
8. Mai Anh Tuấn (2007), Đặc điểm của phim Việt Nam ở nước ngoài,
tạp chí thế giới điện ảnh (số 79), tr.18
9. Nguyễn Minh Tuấn (2007), Đạo diễn Charlie Nguyễn (Nguyễn Chánh
Trực) trả lời phỏng vấn, Báo Lao Động (số 136), tr.10
11

Internet
10. Hoàng Anh, Phim Việt và cú giơ tay cứu hộ của đạo diễn Việt kiều ,
, ngày 22/02/2016
11. Việt Dũng , Làn sóng trở về của các đạo diễn Việt kiều,
, ngày 20/02/2015
12. Đỗ Duy, Bức tranh Nam Bộ lãng mạn trong Mùa Len Trâu,
, ngày 04/06/2005
13. Trần Luân Kim, Mùa len trâu- mùa thay đổi thân phận,
/>d=7604:nhin-li-con-ng-phim-truyn-vit-nam-mua-len-trau-mua-i-thay-thanphn&catid=35:dien-anh&Itemid=34 , ngày 10/07/2013
14. Phúc Gia Khanh, Đạo diễn Việt kiều chiếm lĩnh thị trường phim Việt,
, ngày 18/04/2014
15. Bình Nguyên, Đi tìm mùa len trâu, , ngày 01/12/2013
16. Nguyễn Thị Minh Thái, Ám ảnh nước trong Mùa len trâu,
ngày 19/05/2007
17.

Văn

Tuấn,

Lạc

quan

với

thế

hệ

đạo

diễn

mới,

, ngày 27/12/2015
18. Phan Cao Tùng, Nở rộ phim Việt kiều, , ngày 22/09/2013
12


19. Việt Văn, Đạo diễn Việt kiều : Việt Nam là lựa chọn

trở về,

, ngày 01/05/2014
20. Chu Minh Vũ , Dòng máu anh hùng - Hy vọng về một Shiri Việt Nam,
/>
ngày

24/04/2007
21. Lê Hồng Lâm (2010). Mùa Len Trâu- Mảnh Vỡ Của Đàn Ông,
ngày 16/6/2010

13