PTH DAI CUONG y2m

O +
Hîp tö
(Zygot)

Ra ®êi

PH¤I
THAI
HäC

1




Phôi thai học nghiên cứu sự phát sinh & phát triển

bình thờng & bất thờng của cá thể sinh vật.


Chia 2 thời kỳ: Phôi và thai.



Ngày nay, chia 3 thời kỳ:
- Thời kỳ tiền phôi: Từ thụ tinh đĩa phôi
lỡng bì - tuần 1+2.
- Thời kỳ phôi: Tuần 3 tuần 8.
- Thời kỳ thai: Tuần 9 ra đời.

2



Néi dung nghiªn cøu:
- PT h×nh th¸i häc.



- PTcña
sinhPTH:
lý häc.
Vai trß
-- PTH
tö.
Víi ph©n
sinh häc.
-- PTH
Víi nguyªn
y häc. nh©n.
- PT bÖnh häc…
3


TÀI LIỆU THAM KHẢO


Ph«i thai học Thực nghiệm và ứng dụng l©m sàng.
Đỗ KÝnh- Nhà xuất bản Y học- Hà Nội- 2008.



Ph«I thai học Những sự kiện chủ yếu và liªn hệ l©m

sàng.
Trịnh B×nh- Nhà xuất bản Y học- Hà Nội- 2003.


Ph«I thai học người
Nguyễn TrÝ Dũng- Nhà xuất bản Đại học Quốc gia

TP.Hồ ChÝ Minh- 2001.
4


Ph«i thai
häc

®¹i c¬ng
(General Embryology)

5


Mục tiêu:
1. Trình bày đợc quá trình thụ tinh và kết quả thụ tinh.
2. Trình bày đợc quá trình phân chia trứng thụ tinh đến
giai đoạn tạo phôi dâu.
3. Trình bày đợc sự hình thành và phát triển của phôi
nang.

4. Trình bày đợc sự hình thành và phát triển của phôi vị.
5. Nêu đợc nguồn gốc các mô và cơ quan.
6. Mô tả đợc sự hình thành và phát triển của các bộ phận
phụ của phôi thai.
7. Phân biệt đợc các trờng hợp đa thai cùng trứng và
khác trứng.

6


Sự phát triển trong tuần thứ nhất:
Từ thụ tinh đến giai đoạn phôi nang
Sự thụ tinh


Thụ tinh là 1 quá trình trong đó có sự phối hợp
giữa noãn chín với tinh trùng để tạo ra hợp tử
(trứng thụ tinh).



Sự thụ tinh có tính đặc hiệu.



Nơi thụ tinh: thờng ở 1/3 ngoài vòi trứng.
7

ở 1 số động vật: nhiều tinh trùng chui vào noãn
đa thụ tinh.
ở ngời & động vật có vú: chỉ có 1 tinh trùng chui
vào noãn đơn thụ tinh.



Trờng hợp nhiều noãn đợc phóng thích & đợc thụ
tinh bởi nhiều tinh trùng Bội thụ tinh.

8


1. Noãn và tinh trùng trớc khi thụ tinh
1.1. Noãn trớc khi thụ tinh
- Khi thoát nang, noãn đợc bọc bởi màng trong suốt &
lớp tb nang.
- Noãn ở kỳ giữa lần phân chia thứ 2 & tiếp tục phân
chia. Cực cầu 1 cũng đang phân chia.
- Noãn đợc loa vòi trứng hứng lấy, di chuyển TC:
+ Sự cuốn theo dòng nớc màng bụng.
+ Sự chuyển động của các lông ở tbào BM vòi trứng.
+ Sự co bóp của tầng cơ vòi trứng.
9


- 1.2.
KhiTinh
mớitrùng

vào tr
âm
tinhtinh
ớcđạo,
khi thụ
trùng cha có khả năng thụ tinh.
Về sau tinh trùng có những
biến đổi về cấu tạo và chức
năng ở đầu có khả năng thụ
tinh (quá trình năng lực hóa
tinh trùng).
- Tinh trùng di chuyển trong đờng sinh dục nữ:
+ Tự di chuyển.
+ Sự co bóp của tầng cơ đờng sinh dc n.

10


2. Quá trình thụ tinh
2.1. Tinh trùng vợt qua lớp tế
bào nang
- Tinh trùng tiết hyaluronidase để
phá huỷ acid hyaluronic (gắn

D
A

các tế bào nang) phân tán

C

các tb nang Tinh trùng tiến
vào màng trong suốt.
- Trong tinh dịch chứa P có tính
chất nh hyaluronidase.

B

11


2.2. Tinh trùng vợt qua màng trong suốt
2.2.1. Sự kết dính tinh trùng với noãn
- Tinh trùng dính với noãn nhờ những protein gắn vào
noãn và những receptor tinh trùng của noãn Sự kết
dính có tính đặc hiệu cho loài.
- Tinh trùng chịu phản ứng cực đầu, noãn chịu phản ứng
vỏ Tạo ra phản ứng màng trong suốt (không cho
tinh trùng khác dính vào).
Tinh
trùng

Túi
lai
Màng trong
suốt

Noãn

Hạt vỏ

12


2.2.2. Tinh trùng lọt qua màng trong suốt
D

Proacrosin (trong túi cực A
đầu) acrosin: tiêu huỷ
màng trong suốt đờng

C

hầm nhỏ Tinh trùng lọt qua
màng

trong

suốt..
B

13


2.3. Tinh trùng lọt vào bào tơng của noãn
Tinh trùng tới tiếp xúc với
noãn, màng tinh trùng sát

D
A

nhập với màng noãn, nhân &
C

bào tơng tinh trùng lọt vào
bào tơng của noãn, màng
tinh trùng nằm lại bên ngoài.

B

14


2.4. Sự kết hợp giữa noãn và tinh trùng

- Bào tơng của tinh trùng &
noãn hoà lẫn nhau...
- Noãn bào 2 giảm phân lần II
noãn chín & cực cầu 2.
- Nhân t.trùng = tiền nhân đực.
Nhân noãn = tiền nhân cái.

15


3. Kết quả của sự thụ tinh
- Sự kết hợp 2 tế bào biệt hoá cao độ (tinh trùng & noãn)

1 tế bào kém biệt hoá, có khả năng phân chia tích
cực.

- Sự thụ tinh khôi phục lại bộ nhiễm sắc thể lỡng bội đặc
trng cho loài.
- Giới tính di truyền đợc quyết định ngay sau khi thụ tinh:
O (X) +

(Y) O

O (X) +

(X) O

+
16


- Cá thể mới sinh mang đặc tính di truyền của
cả cha lẫn mẹ.
- Kích thích noãn hoạt động và phân chia.
- Sự thụ tinh khơI mào cho hàng loạt quá trình
gián phân nối tiếp nhau.

17


Sự phân chia trứng thụ Tinh
Giai đoạn phôi dâu
- Trứng thụ tinh gián phân liên tục.
- Khoảng đầu ngày thứ 4 sau thụ tinh, trứng thụ
tinh gồm 12-16 phôi bào, mặt ngoài xù xì nh quả
dâu

Phôi

dâu...

Màng trong suốt

Mầm
phôi
Lá nuôi

PhôI dâu

18


- Ph«i d©u cã sù t¸ch tÕ bµo:....................................
+ Líp tÕ bµo bªn ngoµi (l¸ nu«i) t¹o Rau & c¸c
bé phËn phô..........................................................
+ Khèi TB bªn trong (mÇm ph«i) t¹o Ph«i.
Mµng trong suèt

MÇm
ph«i
L¸ nu«i

Ph«I d©u
19

Giai đoạn phôi nang
- 4 ngày sau thụ tinh, trứng đã

Cúc phôi

lọt vào khoang tử cung, vùi
trong chất dịch (NMTC tiết
ra).
- Xuất hiện 1 cái khoang xen
giữa các lớp phôi bào.
- Khoang này lớn lên, chứa
dịch Khoang phôi nang

Khoang
phôi nang

PhôI nang

(khoang dới mầm).
20


- Khối tế bào trung tâm = cúc

Cúc phôi

phôi (lồi vào khoang dới
mầm).

- Cúc phôi bị đẩy dần về 1
cực của trứng cực phôi,
cực đối lập cực đối phôi.
- Lớp tế bào ngoài dẹt lại
thành

khoang

phôi

nang.

Khoang
phôi nang

PhôI nang

- Trứng thụ tinh = phôi nang.
Giai đoạn này = giai đoạn
phôi nang.

21


Sự phát triển của phôi
trong tuần thứ hai và tuần thứ ba
1. Sự phát triển của phôi ở tuần thứ hai
1.1. Sự làm tổ của trứng
- Trứng lọt vào NMTC

Khoang ối
Lá nuôi tế bào
Lá nuôi hợp bào

rồi bám vào đó để
phát triển Trứng

Thợng bì phôi
Hạ bì phôi

làm tổ trong NMTC
(ngày thứ 6 sau thụ
tinh).

Mao mạch
Khoang
phôi nang

22


- Lá nuôi có 2 lớp: Lá
nuôi hợp bào (ngoài)
& lá nuôi tbào (trong).

Khoang ối
Lá nuôi tế bào
Lá nuôi hợp bào

Lớp lá nuôi hợp bào

phát triển mạnh, bám

Thợng bì phôi
Hạ bì phôi

chặt vào NMTC, tiết ra
men tiêu huỷ NMTC
tạo thành một cái hố

Mao mạch
Khoang
phôi nang

Trứng lọt dần vào
NMTC.
23


- Bình thờng trứng làm tổ ở thành trớc hoặc thành
sau

tử

cung...

- Có thể làm tổ ở gần lỗ trong cổ TC Rau tiền đạo.
Có thể làm tổ trong khoang bụng (hay gặp ở túi
cùng Douglas), trên mặt buồng trứng hay trong vòi
trứng (thờng gặp nhất) Chửa ngoài tử cung. (Phôi
chết & mẹ bị xuất huyết nghiêm trọng).

24


1.2. Sù t¹o ra ®Üa ph«i lìng b×
1.2.1. Sù t¹o ra thîng b× & h¹ b× ph«i
MÇm ph«i biÖt ho¸ thµnh 2 líp:
- Líp híng vÒ khoang PN → L¸ h¹ b× ph«i.
- Líp kia → L¸ thîng b× ph«i.
§Üa ph«i 2 l¸ (®Üa ph«i lìng b×)
Khoang èi
L¸ nu«i tÕ bµo
L¸ nu«i hîp bµo
Thîng b× ph«i
H¹ b× ph«i
Mao m¹ch
Khoang
ph«i nang

25