Công tác bầu cử của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông hồng giai đoạn hiện nay (TT)

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Công tác bầu cử (CTBC) của đại hội đảng bộ xã có vai trò đặc
biệt quan trọng, lựa chọn những đảng viên tiêu biểu cho phẩm chất, trí
tuệ, năng lực và tín nhiệm của đảng viên toàn đảng bộ để bầu vào đảng
ủy và các chức danh lãnh đạo đảng ủy, đồng thời đặt cơ sở cho việc
xây dựng, kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo trong hệ thống chính trị
(HTCT) xã; qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến
đấu của đảng bộ, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ địa phương.
Bên cạnh những kết quả đạt được, CTBC của đại hội đại biểu
(ĐHĐB) đảng bộ xã hiện nay còn gặp không ít khó khăn và hạn chế. Đặc
biệt, do ảnh hưởng của văn hóa làng xã và tác động của mặt trái kinh tế thị
trường đã tạo nên nhiều hiện tượng tiêu cực, phức tạp như: bè phài, cục bộ,
gia đình, dòng họ, nhóm lợi ích,... dẫn đến tình trạng chạy quy hoạch, chạy
tiêu chuẩn, chạy cơ cấu, chạy phiếu trong CTBC; sự thoái hóa, biến chất
của cán bộ sau khi trúng cử,... Những vấn đề nổi cộm tạo ra nhiều dư luận
xã hội bức xúc trong Đảng và trong nhân dân.
Trước tình hình trên, việc nghiên cứu, khảo sát, phân tích thực tế;
trên cơ sở đó rút ra nguyên nhân, kinh nghiệm, đề xuất giải pháp để phát
huy những ưu điểm, khắc phục những khuyết điểm, giải quyết tốt những
vấn đề đặt ra để thực hiện tốt hơn CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh
đồng ĐBSH thời gian tới đang là vấn đề quan trọng, cần phải nghiên cứu,
giải quyết thỏa đáng. Vì vậy, việc thực hiện đề tài "Công tác bầu cử của Đại
hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng giai đoạn hiện
nay" có ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu: Làm rõ những vấn đề cơ bản lý luận và thực
tiễn về CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH đoạn hiện nay; đề

2
xuất giải pháp thực hiện tốt CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH
thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu: Tổng quan các công trình nghiên cứu
liên quan đến đề tài. Luận giải khái quát đặc điểm, vị trí, vai trò, chức
năng, nhiệm vụ của đảng bộ xã; nội dung, nhiệm vụ, vai trò của ĐHĐB
đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH. Làm rõ những vấn đề cơ bản lý luận và thực
tiễn về bầu cử trong Đảng và CTBC của ĐBĐB đảng bộ. Khảo sát, đánh
giá thực trạng; rút ra nguyên nhân, kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra
trong CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH hiện nay. Xác định
phương hướng, đề xuất những giải pháp để thực hiện tốt hơn CTBC của
ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH thời gian tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu: CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh
ĐBSH giai đoạn hiện nay.
3.2. Phạm vi nghiên cứu: CTBC đảng ủy và các chức danh lãnh đạo
trong đảng ủy (đối với đại hội trực tiếp bầu Ban thường vụ (BTV), Bí thư
(BT), Phó bí thư (PBT)) của một số ĐHĐB đảng bộ xã ở chín tỉnh ĐBSH
nhiệm kỳ 2015-2020, so sánh với nhiệm kỳ 2010-2015.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn: Chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đảng,
về đại hội Đảng và CTBC trong Đảng. Tình hình thực hiện CTBC của
ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH, báo cáo, số liệu điều tra thực tế.
4.2. Phương pháp nghiên cứu: Trên cơ sở phương pháp luận của chủ
nghĩa Mác- Lênin, luận án sử dụng phương pháp tổng kết thực tiễn; phương
pháp logic - lịch sử; phương pháp thống kê - so sánh; phương pháp phân
tích; phương pháp chuyên gia, điều tra, khảo sát thực tế.

3
5. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Làm rõ bản chất, nguyên tắc và vai trò của bầu cử trong Đảng; nội
dung và những yếu tố ảnh hưởng đến CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các
tỉnh ĐBSH. Khẳng định mối quan hệ và vai trò tác động của CTBC với
chất lượng đội ngũ cán bộ đảng bộ, chất lượng công tác lãnh đạo của đảng
bộ xã. Rút ra sáu kinh nghiệm và đề xuất sáu giải pháp nâng cao chất lượng,
hiệu quả CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH thời gian tới.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6. 1. Ý nghĩa lý luận: Luận án góp phần làm rõ những vấn đề lý luận
về CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH giai đoạn hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn: Luận án có thể làm tài liệu tham khảo cho đổi
mới và hoàn thiện CTBC của đại hội Đảng ở cơ sở; làm tài liệu tham khảo
cho việc nghiên cứu, giảng dạy, học tập môn Xây dựng Đảng.
7. Kết cấu của luận án: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 4 chương, 9 tiết.

Chƣơng 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ BẦU CỬ Ở NƢỚC NGOÀI

Tổng quan một số nghiên về bầu cử ở nước ngoài do tác giả người
nước ngoài và tác giả người Việt Nam thức hiện, trong đó có CTBC của
tổ chức cơ sở đảng ở Trung Quốc và Lào.
1.2. CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU VỀ BẦU CỬ Ở VIỆT NAM

1.2.1. Nghiên cứu về bầu cử cơ quan quyền lực nhà nƣớc
Các công trình tập trung bàn một số vấn đề lý luận, tình hình, kinh
nghiệm và một số đề xuất đổi mới, nâng cao chất lượng hiệu quả trong bầu
cử đại biểu Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.

4
1.2.2. Nghiên cứu về bầu cử và công tác bầu cử trong Đảng
Bên cạnh các nghiên cứu về đại hội và bầu cử của đại hội đảng các cấp
nói chung, một số nghiên cứu về CTBC ở các chi bộ, đảng bộ cơ sở, trong đó
có các đảng bộ xã, phường, thị trấn.
1.3. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC VÀ Ý NGHĨA CỦA CÁC CÔNG TRÌNH
NGHIÊN CỨU, NHỮNG VẤN ĐỀ LUẬN ÁN CẦN GIẢI QUYẾT

1.3.1. Kết quả đạt được và ý nghĩa của các công trình khoa học có
liên quan
Những nghiên cứu đó có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ
sở lý luận để xây dựng khung lý thuyết của luận án, đánh giá tình hình
CTBC và gợi mở những ý tưởng xây dựng giải pháp thực hiện tốt CTBC
của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH giai đoạn hiện nay.
1.3.2. Những vấn đề luận án cần giải quyết
Một là, xây dựng hệ khung lý thuyết về bầu cử trong Đảng và CTBC
của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH. Hai là, đánh giá thực trạng, tìm
nguyên nhân, kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra trong CTBC của
ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH hiện nay. Ba là, đề xuất giải pháp để
làm tốt CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH thời gian tới.


5
Chƣơng 2: CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ
XÃ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
2.1. ĐẢNG BỘ XÃ VÀ ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ Ở CÁC
TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG HIỆN NAY

2.1.1. Đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng

2.1.1.1. Khái quát về xã và đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông
Hồng
Đến hết năm 2015, chín tỉnh ĐBSH có 1372 đảng bộ xã với 385206
đảng viên, chiếm trên 75% tổng số đảng viên tổ chức cơ sở đảng cấp xã;
các đảng bộ được tổ chức theo mô hình 2 cấp, dưới đảng bộ xã chủ yếu là
chi bộ thôn, chi bộ trường học.

2.1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông
Hồng
Đảng bộ xã là hạt nhân chính trị, lãnh đạo thực hiện đường lối,
chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước; lãnh đạo
phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh; xây dựng HTCT cơ sở vững
mạnh, nông thôn giàu đẹp, văn minh,...
2.1.1.3. Đặc điểm đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Một là, đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH có bề dày truyền thống cách
mạng; số lượng đảng viên đông, chất lượng tốt. Hai là, đội ngũ đảng ủy
viên trong đảng bộ chủ yếu trưởng thành từ phong trào địa phương; trình
độ học vấn, chuyên môn, chính trị khá cao, nhưng cơ cấu chưa hợp lý. Ba
là, hoạt động của các đảng bộ xã trong môi trường văn hóa - xã hội có tính
đặc thù. Bốn là, các đảng bộ xã đứng trước yêu cầu cao trong lãnh đạo
thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội do quá trình đô thị
hóa, công nghiệp hóa và xây dựng nông thôn mới đang diễn ra mạnh mẽ.


6
2.1.1.4. Vị trí, vai trò của đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Đảng bộ xã vừa là nền tảng của Đảng, vừa là hạt nhân chính trị ở cơ sở.
2.1.2. Đại hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng

2.1.2.1. Khái niệm
ĐHĐB đảng bộ xã là hình thức đại hội mà đại biểu gồm đảng ủy triệu
tập đại hội và những đảng viên tiêu biểu, đại diện cho trí tuệ của đảng bộ xã,
được lựa chọn từ các chi bộ trực thuộc theo số lượng phân bổ.
2.1.2.2. Nội dung, nhiệm vụ đại hội đại biểu đảng bộ xã
Thảo luận, quyết định hoạt động của đại hội. Kiểm điểm, đánh giá kết
quả hoạt động của đảng bộ và công tác điều hành của đảng ủy nhiệm kỳ cũ.
Xây dựng phương hướng, nội dung, nhiệm vụ, chỉ tiêu và giải pháp lớn cho
hoạt động của đảng bộ nhiệm kỳ tới. Thảo luận, đóng góp ý kiến cho dự
thảo văn kiện đại hội cấp trên (nếu có). Thảo luận, xây dựng phương án
nhân sự; bầu đảng ủy và các chức danh lãnh đạo của đảng ủy (đối với
những nơi thí điểm). Thảo luận, giới thiệu đoàn đại biểu dự đại hội đại
biểu đảng bộ cấp huyện.
2.1.2.3. Vai trò của đại hội đại biểu đảng bộ xã
Đại hội đảng bộ xã là cơ quan lãnh đạo và sự kiện chính trị đặc biệt ở
xã; là dịp kiểm tra, đánh giá hoạt động của bộ máy Đảng ở cơ sở; tạo cơ
sở để tiến hành đại hội đảng bộ cấp trên.
2.2. BẦU CỬ TRONG ĐẢNG VÀ CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI
BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG HIỆN NAY

2.2.1. Bầu cử trong Đảng
2.2.1.1. Khái niệm, nội dung, hình thức bầu cử trong Đảng
Khái niệm: bầu cử trong Đảng là hoạt động dân chủ, có tổ chức chặt
chẽ theo những nguyên tắc, quy trình, hình thức cụ thể nhằm lựa chọn
những đảng viên ưu tú, đại diện cho trí tuệ và sức mạnh tập thể đảng viên


7
vào một vị trí, chức danh công việc để ủy quyền cho họ thực hiện những
chức năng, nhiệm vụ nhất định.

Nội dung bầu cử: Lựa chọn những đảng viên tiêu biểu, có phẩm chất,
năng lực phù hợp vào các vị trí công việc như: cơ quan giúp việc, điều hành
đại hội, hội nghị đảng; cơ quan lãnh đạo và các chức danh lãnh đạo của tổ
chức đảng; cơ quan kiểm tra và các chức danh lãnh đạo; đoàn đại biểu đi dự
đại hội đảng cấp trên.
Hình thức bầu cử: kết hợp bầu cử trực tiếp, bầu cử đại diện, bầu cử
bằng phiếu kín, bầu cử bằng biểu quyết giơ tay.
2.2.1.2. Bản chất bầu cử trong Đảng
Bản chất của bầu cử trong Đảng là thực hiện quyền làm chủ và phát
huy trí tuệ, trách nhiệm của tập thể đảng viên trong việc lựa chọn người
đại diện để ủy quyền; hay đó là việc “chuyển hóa” ý chí, quyền lực chính
trị của đảng viên cho các vị trí, chức danh trong đảng một cách dân chủ.
Bản chất đó được biểu hiện ở hai vấn đề cơ bản: Thứ nhất, đảng viên
thực hiện quyền làm chủ và phát huy trí tuệ trong lựa chọn người đại diện.
Thứ hai, đảng viên thực hiện quyền làm chủ thông qua việc ủy quyền và
kiểm soát quyền đã ủy cho người đại diện.
2.2.1.3. Nguyên tắc bầu cử trong Đảng
Các quy chế bầu cử đều xác định: tập trung dân chủ, bình đẳng, trực
tiếp, đa số quá bán, kết quả bầu cử của các chi, đảng bộ phải được chuẩn
y của cấp ủy có thẩm quyền là những nguyên tắc bầu cử trong Đảng.
Ngoài ra, trong bầu cử còn một số vấn đề có tính nguyên tắc như tính công
khai, tính cạnh tranh, tính kỳ hạn.
2.2.1.4. Vai trò của bầu cử trong Đảng
Thứ nhất, là đợt củng cố, kiện toàn tổ chức, đội ngũ cán bộ, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, đồng thời tạo sự thay đổi lớn
trong tổ chức hoạt động của cả HTCT. Thứ hai, là thước đo trình độ dân chủ


8
trong Đảng, phát huy trí tuệ, sức mạnh của tập thể đảng viên trong lựa chọn

cán bộ chủ chốt và cơ quan lãnh đạo của Đảng. Thứ ba, tạo sự phấn đấu, cạnh
tranh lành mạnh cho đội ngũ cán bộ; đồng thời tăng cường trách nhiệm của
cán bộ trong thực hiện chức trách, nhiệm vụ. Thứ tư, tạo cơ chế đảm bảo
quyền và trách nhiệm của đảng viên tham gia xây dựng và chính đốn Đảng.
2.2.2. Công tác bầu cử của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh
đồng bằng sông Hồng hiện nay - khái niệm, nội dung, chủ thể và
những yếu tố ảnh hƣởng
2.2.2.1. Khái niệm
CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH là các hoạt động đảm
bảo cho việc bầu cử diễn ra đúng nội dung, quy trình, nguyên tắc; giúp
đại hội lựa chọn được những đảng viên tiêu biểu về phẩm chất, năng lực,
uy tín để bầu vào đảng ủy và các chức danh lãnh đạo trong đảng ủy (nếu
đại hội trực tiếp bầu). Khái niệm cho thấy: đối tượng là CTBC đảng ủy và
các chức danh lãnh đạo trong đảng ủy; khách thể là tại ĐHĐB đảng bộ xã;
mục đích là đảm bảo chọn được những đảng ủy viên và chức danh lãnh
đạo xứng đáng - tiêu biểu; yêu cầu là đúng quy trình, nguyên tắc,... đồng
thời có nhiều nội dung và chủ thể tham gia vào quá trình đó.
2.2.2.2. Nội dung công tác bầu cử của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở
các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Nội dung CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH là tổng hợp
các hoạt động, các yếu tố, các quá trình tạo nên CTBC của đại hội, bao gồm:
Một là, công tác chuẩn bị bầu cử
Có nhiều nội dung, công việc trong công tác chuẩn bị bầu cử, nhưng
việc nghiên cứu, quán triệt các quy định về bầu cử và chuẩn bị nhân sự là nội
dung trực tiếp nhất, đặt cơ sở, nền tảng thành công cho hoạt động bầu cử tại
đại hội, gồm: Thứ nhất, nghiên cứu, quán triệt các quy định về bầu cử. Thứ
hai, rà soát, bổ sung nguồn nhân sự. Thứ ba, xây dựng phương án nhân sự.


9

Hai là, tiến hành các hoạt động bầu cử tại đại hội
Đây là nội dung trung tâm trong CTCB, thể hiện một cách rộng rãi và
tập trung nhất vị thế của đại biểu trong lựa chọn các ứng cử viên tiêu biểu
cho trí tuệ, bản lĩnh của tập thể đảng viên vào đảng ủy và chức danh lãnh
đạo trong đảng ủy. Hoạt động bầu cử tại đại hội vì thế không chỉ đơn
thuần là hành vi lựa chọn các ứng cử viên mà quan trọng hơn là sự đảm
bảo cho đại biểu được biết, được bàn, được thực hiện và được kiểm tra
quá trình lựa chọn đó, cụ thể là: Thứ nhất, quán triệt tiêu chuẩn của đảng
ủy viên và các quy định về bầu cử. Thứ hai, xây dựng danh sách bầu cử.
Thứ ba, chọn ứng cử viên.
Ba là, kết quả bầu cử và công nhận kết quả bầu cử
Việc đảm bảo giữa tiêu chuẩn của ứng cử viên với cơ cấu, số lượng
cần bầu là căn cứ để đánh giá kết quả bầu cử. Việc công nhận kết quả bầu
cử xác định tính hợp pháp của quá trình bầu cử. CTBC hoàn thành khi kết
quả bầu cử được cấp ủy cấp trên công nhận.
2.2.2.3. Chủ thể công tác bầu cử của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở
các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Mỗi chủ thể có vị trí, vai trò khác nhau gồm: cấp ủy cấp huyện; đảng ủy xã
triệu tập đại hội; đoàn chủ tịch đại hội, ban kiểm phiếu bầu cử; đại biểu đại hội.
2.2.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng đến công tác bầu cử của đại hội
đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng hiện nay
Thứ nhất, các quy định, hướng dẫn của Đảng và cấp ủy cấp trên về
CTBC. Thứ hai, sự lãnh đạo của cấp ủy cấp huyện; uy tín, năng lực đảng
ủy xã; uy tín, năng lực của ĐCT, BKP. Thứ ba, phẩm chất, năng lực, uy
tín của các ứng cử viên. Thứ tư, nhận thức, thái độ, trách nhiệm của đại
biểu đại hội. Thứ năm, thông tin và công tác tuyên truyền. Thứ sáu, tâm lý
cộng đồng - văn hóa làng xã. Thứ bảy, điều kiện kinh tế, cơ sở vật chất, hạ
tầng, kỹ thuật.

10
Chƣơng 3
CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ Ở CÁC
TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG HIỆN NAY - THỰC TRẠNG, NGUYÊN
NHÂN, KINH NGHIỆM VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
3.1. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU
ĐẢNG BỘ XÃ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG NHIỆM KỲ
2015-2020

Trong nhiệm kỳ 2015-2020, ở các tỉnh ĐBSH có 1075 đảng bộ xã tổ
chức ĐHĐB, chiếm 78,4% đại hội đảng bộ xã; 112 đại hội trực tiếp bầu
BTV, BT, và PBT, chiếm 8,16%.
3.1.1. Ƣu điểm
3.1.1.1. Về công tác chuẩn bị bầu cử
Một là, công tác nghiên cứu, quán triệt các quy định về bầu cử được
thực hiện chủ động, nghiêm túc, khoa học, phù hợp với các đối tượng và
điều kiện thực tế từng đảng bộ, tạo cơ sở thực hiện tốt các nội dung
CTBC. Hai là, đảng ủy xã chủ động rà soát, bổ sung quy hoạch cán bộ,
tạo nguồn nhân sự phong phú, chất lượng cho CTBC. Ba là, phương án
nhân sự được xây dựng theo đúng quy trình; cơ bản đảm bảo tiêu chuẩn,
số lượng, cơ cấu.
3.1.1.2. Về tiến hành các hoạt động bầu cử tại đại hội
Thứ nhất, đại hội đã quán triệt tốt quy định bầu cử, tiêu chuẩn ứng
cử viên. Thứ hai, hoạt động đề cử, ứng cử, lập danh sách bầu cử diễn ra
tập trung, dân chủ, đúng quy trình; danh sách bầu cử đảm bảo số dự
theo quy định. Thứ ba, việc ghi phiếu, bỏ phiếu, kiểm phiếu được thực
hiện công khai, nhanh chóng, đúng nguyên tắc; một số đảng bộ tổ chức
đại hội điểm đã khai thác tốt thiết bị công nghệ và phần mềm kiểm phiếu
tạo hiệu quả cao.

11
3.1.1.3. Về kết quả bầu cử và công nhận kết quả bầu cử
Một là, thông qua CTBC đã phát huy trí tuệ, tinh thần xây dựng, đoàn
kết của đại biểu đảng viên, lựa chọn được các đảng ủy viên có chất lượng tốt;
cơ bản đúng dự kiến, cơ cấu, số lượng phù hợp với điều kiện thực tế. Hai là,
công tác hoàn thiện hồ sơ bầu cử, đề nghị công nhận kết quả bầu cử được
thực hiện nhanh chóng, đủ, đúng quy trình.
3.1.2. Khuyết điểm, yếu kém
3.1.2.1. Trong công tác chuẩn bị bầu cử
Một là, công tác xây dựng quy hoạch, dự nguồn đảng ủy của một số
đảng ủy triển khai chậm, nhất là chưa quan tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ
nữ, cán bộ trẻ. Hai là, quá trình chuẩn bị nhân sự ở một số nơi chưa mở
rộng dân chủ, cửa quyền, xa dân; có tình trạng vận động, lôi kéo, hoặc có
biểu hiện “mặc cả” để đưa một số nhân sự có tình cảm, lợi ích riêng vào dự
kiến bầu đảng uỷ khoá mới. Ba là, một số đảng ủy xã chủ quan, không nắm
chắc tình hình cán bộ; chưa kịp thời nắm bắt, đánh giá đúng đắn tình hình
tư tưởng, sự bất tín nhiệm của cán bộ, đảng viên đối với một số nhân sự.
3.1.2.2. Trong tiến hành các hoạt động bầu cử tại đại hội
Thứ nhất, công tác điều hành, phục vụ bầu cử ở một số đại hội chưa
khoa học, thiếu linh hoạt, thậm chí còn sai sót. Thứ hai, hiện tượng dân
chủ cực đoan, vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ còn xảy ra ở một số
đại hội. Thứ ba, chưa phát huy tốt dân chủ, trí tuệ, trách nhiệm đại biểu
trong bầu cử.
3.1.2.3. Về kết quả bầu cử và công nhận kết quả bầu cử
Kết quả bầu cử nhìn chung chưa đảm bảo cơ cấu theo quy định; một
số nơi bầu không đúng dự kiến, không đủ số lượng làm ảnh hưởng đến tổ
chức, hoạt động của đảng bộ và HTCT địa phương: việc đổi mới 1/3 đảng
ủy không đạt được, trung bình chỉ có 24,6% ủy viên đảng ủy mới; tỷ lệ

12
15% ủy viên nữ trong đảng ủy chỉ thực hiện được ở khoảng 50% đơn vị. Cá
biệt có một số đảng bộ những tỷ lệ này còn giảm so với nhiệm kỳ trước.
3.2. NGUYÊN NHÂN, KINH NGHIỆM VÀ NHỮNG VẤN ĐÈ ĐẶT RA
TRONG CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ Ở
CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY

3.2.1. Nguyên nhân ưu điểm và khuyết điểm trong công tác bầu cử
của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng hiện nay
3.2.1.1. Nguyên nhân của ưu điểm
Thứ nhất, Đảng đã có nhiều chủ trương, biện pháp xây dựng, đổi mới
hoàn thiện quy chế, quy định về công tác tổ chức cán bộ và bầu cử. Thứ hai,
Trung ương và cấp ủy cấp trên đã quan tâm, chỉ đạo sâu sát việc tổ chức
đại hội và CTBC của đại hội đảng bộ xã. Thứ ba, nhận thức đúng đắn của
cán bộ, đảng viên và nhân dân trong xã về vị trí, vai trò, tầm quan trọng
của đại hội và CTBC của đại hội đảng bộ xã. Thứ tư, sự tích cực rèn
luyện, phấn đấu của nhiều ứng cử viên. Thứ năm, sự phát triển của kinh tế;
văn hóa, xã hội địa phương tạo động lực, môi trường thuận lợi cho CTBC.
3.2.1.2. Nguyên nhân của khuyết điểm, yếu kém
Thứ nhất, công tác chỉ đạo, kiểm tra thực hiện các khâu trong quá
trình bầu cử của một số cấp ủy cấp trên chưa tốt. Thứ hai, nhận thức của
một số đảng ủy đương nhiệm; thành viên các tổ chức điều hành, giúp việc
đại hội; ứng cử viên nhân sự khóa mới và đại biểu đại hội về CTBC chưa
đầy đủ. Thứ ba, một số nội dung trong quy chế bầu cử chưa phù hợp với
thực tế, thiếu tính khả thi. Thứ tư, nhiều nơi cơ sở vật chất thiếu, chất
lượng thấp; chưa khai thác, sử dụng hiệu quả các trang thiết bị phục vụ bầu
cử. Thứ năm, chưa phát huy được bản sắc văn hóa cộng đồng trong CTBC,
đồng thời chịu ảnh hưởng của yếu tố tiêu cực trong văn hóa làng xã và nền
kinh tế thị trường

13
3.2.2. Những kinh nghiệm trong công tác bầu cử của đại hội đại
biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Một là, sự lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát, đúng nguyên tắc của
cấp ủy cấp trên là yếu tố cơ bản hàng đầu bảo đảm thành công của CTBC.
Hai là, phải nắm vững và thực hiện nghiêm túc văn bản hướng dẫn của
Trung ương và cấp ủy cấp trên về đại hội và CTBC. Ba là, cần làm tốt
công tác tư tưởng, nắm bắt tình hình dư luận, tập trung giải quyết dứt
điểm các “điểm nóng”; tạo sự ổn định chính trị, phát triển kinh tế, văn
hóa, xã hội. Bốn là, phát huy dân chủ, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập
trung dân chủ là điều kiện quan trọng, góp phần quyết định kết quả
CTBC. Năm là, xây dựng đoàn kết nội bộ, chuẩn bị tốt nhân sự là tiền đề
cốt lõi và là yếu tố quyết định kết quả bầu cử. Sáu là, làm tốt công tác điều
hành, xử lý kịp thời tình huống phát sinh trong đại hội góp phần nâng cao
hiệu quả CTBC.
3.2.3. Những vấn đề đặt ra trong công tác bầu cử của đại hội đại
biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng
Một là, giải quyết một số quy định bất cập trong Quy chế bầu cử hiện
hành. Hai là, giải quyết mối quan hệ giữa cơ cấu và tiêu chuẩn của các
chức danh cần bầu. Ba là, giải quyết mối quan hệ giữa tập trung và dân
chủ, hiện tượng vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ trong bầu cử. Bốn
là, khắc phục những tác động chủ quan tiêu cực trong bầu cử. Năm là,
kiểm soát việc thực hiện “quyền” đại biểu đã “ủy” cho người trúng cử.
Sáu là, vấn đề đại hội trực tiếp bầu BTV, BT, PBT thời gian tới thế nào?


14
Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THỰC

HIỆN TỐT CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ
Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG THỜI GIAN TỚI
4.1. DỰ BÁO TÌNH HÌNH LIÊN QUAN, PHƢƠNG HƢỚNG VÀ YÊU
CẦU TRONG CÔNG TÁC BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ
XÃ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG THỜI GIAN TỚI

4.1.1. Dự báo tình hình liên quan đến công tác bầu cử của đại hội
đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng thời gian tới
4.1.1.1. Thuận lợi
Một là, kết quả của 30 năm đổi mới và xu hướng phát triển của thời đại
tạo tiền đề vật chất và tinh thần quan trọng tiếp tục đẩy mạnh đổi mới và phát
triển toàn diện trong những năm tới. Hai là, thực hành dân chủ trong Đảng và
trong xã hội ở cơ sở ngày càng được quan tâm và đi vào thực chất hơn. Ba
là, Đảng ta tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới CTBC. Bốn là, các
tỉnh ĐBSH tiếp tục có bước phát triển mạnh trên các lĩnh vực. Năm là, dân
trí, nhận thức, trách nhiệm và khả năng tham gia CTBC của cán bộ, đảng
viên ngày càng cao.
4.1.1.2. Khó khăn
Một là, nhiệm vụ chính trị của các đảng bộ xã khó khăn, phức tạp.
Hai là, nhiều nơi thiếu nguồn cán bộ, nhất là cán bộ nữ, cán bộ trẻ có chất
lượng tốt cho CTBC. Ba là, mặt tiêu cực của văn hóa cộng đồng - làng xã
còn ảnh hưởng đến CTBC. Bốn là, những yếu kém, khuyết điểm trong
công tác xây dựng Đảng, mặt trái của cơ chế thị trường tác động tiêu cực
đến CTBC.
4.1.2. Phương hướng và yêu cầu thực hiện tốt công tác bầu cử
của đại hội đại biểu đảng bộ xã ở các tỉnh đồng bằng sông Hồng thời
gian tới
Phương hướng: Quán triệt sâu sắc quan điểm chỉ đạo của Đảng về bầu
cử, cụ thể hóa thành các quy định, hướng dẫn phù hợp với thức tiễn đảng bộ;

15
nghiên cứu từng bước đổi mới nội dung, quy trình, cách thức bầu cử, nhất là
việc xây dựng danh sách bầu cử; thường xuyên chăm lo bồi dưỡng, rèn
luyện, tạo nguồn cán bộ; mở rộng dân chủ, phát huy trí tuệ, trách nhiệm của
cán bộ, đảng viên và nhân dân để lựa chọn được những cán bộ tiêu biểu nhất
về phẩm chất, năng lực, uy tín vào cấp ủy và chức danh lãnh đạo của cấp ủy.
Yêu cầu: Một là, CTBC phải dựa trên cơ sở những nguyên lý,
nguyên tắc cơ bản của chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
Đảng ta về Đảng và xây dựng Đảng; phải gắn với việc đổi mới, xây dựng
và chỉnh đốn đảng, nhất là tinh thần Nghị quyết Trung ương Bốn Khóa XI
về “Một số vấn đề cấp bách trong xây dựng Đảng hiện nay”. Hai là,
nghiêm túc thực hiện sự lãnh đạo của Trung ương Đảng, của cấp ủy cấp
trên về việc tổ chức đại hội. Ba là, việc nghiên cứu, thực hiện những đổi
mới trong CTBC của đại hội đại biểu đảng bộ xã là cần thiết, những phải
được nghiên cứu kỹ lưỡng, triển khai từng bước và phải được sự đồng ý,
hướng dẫn, kiểm tra, giáp sát của cấp có thẩm quyền. Bốn là, thực hiện tốt
mục đích của CTBC bằng những giải pháp thiết thực, hiệu quả.
4.2. NHỮNG GIẢI PHÁP CHỦ YẾU THỰC HIỆN TỐT CÔNG TÁC
BẦU CỬ CỦA ĐẠI HỘI ĐẠI BIỂU ĐẢNG BỘ XÃ Ở CÁC TỈNH ĐỒNG
BẰNG SÔNG HỒNG THỜI GIAN TỚI

4.2.1. Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, cán bộ,
đảng viên về công tác bầu cử của đại hội đại biểu đảng bộ xã
Nhận thức là nền tảng, là cơ sở trong hoạt động thực tiễn, là yếu tố
đầu tiên trong quy trình hành động đúng đắn của con người. Vì vậy, làm
cho các cấp ủy, trước hết là đảng ủy xã và cán bộ, đảng viên đảng bộ xã
có được nhận thực đúng đắn về mục đích, nội dung, ý nghĩa của CTBC
đối với sự phát triển của đảng bộ, của địa phương và đối với chính cuộc
sống của họ là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt. Do đó, công tác tư tưởng, nhận

thức cần đi trước một bước, nhằm tạo sự đồng thuận tích cực trong CTBC.


16
4.2.2. Tăng cƣờng thực hành dân chủ đi đôi với thực hiện nghiêm
nguyên tắc tập trung dân chủ trong công tác bầu cử
Một là, đưa quan điểm thực hành dân chủ và nguyên tắc tập trung
dân chủ vào thực tiễn công tác. Đảng ủy xã, ban tổ chức đại hội cần cung
cấp thông tin, hướng dẫn cụ thể về yêu cầu, cách thức thực hành dân chủ và
thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ cho đảng viên, đại biểu đại hội theo
từng nội dung trong CTBC. Trong đó, chú trọng phương pháp xử lý tình
huống và phương pháp nêu gương; tạo điều kiện thuận lợi để đảng viên, đại
biểu đại hội tích cực tham gia tố giác hành vi vi phạm dân chủ và nguyên
tắc tập trung dân chủ trong CTBC.
Hai là, “dựa vào dân” để làm tốt CTBC. Đảng ủy triệu tập đại hội
cần quan tâm, lắng nghe ý kiến góp ý, xây dựng, giới thiệu của nhân dân
để chọn người có đức, có tài cho đảng bộ; tạo điều kiện và có phương
thức thích hợp để người dân tham gia quá trình chuẩn bị nhân sự và tham
gia lựa chọn cán bộ lãnh đạo của đảng bộ; gắn bó mật thiết với nhân dân,
tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, dựa vào nhân dân để
xây dựng Đảng.
Ba là, tăng cường sự tham gia của đại biểu đại hội vào CTBC, nhất
là quá trình xây dựng danh sách bầu cử. Làm cho đại biểu hiểu rõ quyền
và trách nhiệm chính trị, hăng hái tham gia CTBC. Đại biểu đại hội tham
gia càng đông, càng tích cực, CTBC càng thành công đầy đủ, chắc chắn và
nhanh chóng. Sự tham gia tích cực của đại biểu, nhất là phần ứng cử, đề
cử để tìm được ứng cử viên xứng đáng là biểu hiện sinh động của thực
hành dân chủ. Việc thực hành dân chủ đó phải theo từng nội dung, quy
trình, tổ chức cụ thể.
Bốn là, khai thác và phát huy sức mạnh “văn hóa cộng đồng”. Đảng

ủy xã, ban tổ chức đại hội đảng bộ cần tin tưởng, tạo điều kiện cho cán bộ,
đảng viên, thậm chí là cả nhân dân được biết, được nói, được làm,... tức là


17
được tôn trọng thật sự trong việc tham gia lựa chọn những người đại diện
cho quyền lợi, tương lai của họ. Đó là khi họ được cung cấp đầy đủ thông
tin, được hỏi, được “bàn bạc”, sau đó là thực hiện,... Đó là khi họ hiểu
rằng ý kiến của họ, việc lựa chọn các ứng cử viên của họ không chỉ ảnh
hưởng đến tương lai của họ mà của cả địa phương,... Lúc đó họ sẵn sàng
gạt bỏ “cái tôi nhỏ bé” và “hết lòng vì làng, vì xã” thông qua CTBC của
đại hội đảng bộ.
Tuy nhiên, để đảm bảo cho việc thực hành dân chủ đi đôi với nguyên
tắc tập trung dân chủ trong CTBC có hiệu quả thiết thực, đòi hỏi phải có
những điều kiện thực hiện:Một là, có hệ thống quy định, hướng dẫn đồng
bộ, cụ thể về thực hành dân chủ và nguyên tắc tập trung dân chủ trong từng
nội dung, quy trình của CTBC.Ba là, có trình độ dân trí - đảng trí nhất định.
4.2.3. Chuẩn bị tốt nhân sự cho bầu cử của đại hội
Bước 1: Tạo nguồn nhân sự cho việc chuẩn bị nhân sự trong
CTBC của đại hội. Bước 2: Chọn nguồn cho việc chuẩn bị nhân sự
trong CTBC của đại hội. Bước 3: Xây dựng phương án nhân sự cho
việc bầu cử tại đại hội.
Đảng ủy, BTV đảng ủy xã cần bám sát các khâu trong công tác cán
bộ; bám sát chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên; tập trung trí tuệ, trách nhiệm
tập thể, nhất là đồng chí BT; phát huy dân chủ, tranh thủ ý kiến rộng rãi
của cán bộ, đảng viên, các cơ quan trong HTCT và nhân dân để xác định
đúng đội ngũ nhân sự tiêu biểu trong từng bước của công tác chuẩn bị
nhân sự, nhất là nhân sự nữ, nhân sự trẻ tuổi.
4.2.4. Nâng cao chất lƣợng, phát huy vai trò, trách nhiệm của đại
biểu đại hội đảng bộ xã trong công tác bầu cử

Một là, đảng ủy xã xây dựng đề án, phân bổ đại biểu đại hội cho các
chi bộ đảm bảo tiêu chuẩn, cơ cấu, số lượng thích hợp. Hai là, chi bộ
nghiêm túc lựa chọn đảng viên đủ phẩm chất, năng lực, uy tín vào đoàn


18
đại biểu tham dự đại hội đại biểu đảng bộ xã. Ba là, trang bị kiến thức về
bầu cử và thông tin về các ứng cử viên cho đại biểu. Bốn là, phát huy trách
nhiệm, trí tuệ đại biểu trong bầu cử, bằng cách: tích cực tìm hiểu, nghiên
cứu để có nhận thức đúng về nội dung, quy trình, biện pháp trong CTBC;
thẩm quyền, trách nhiệm của bản thân trong bầu cử; tích cực thảo luận,
tham gia xây dựng nhân sự trước khi bỏ phiếu tại đại hội; cẩn trọng, sáng
suốt, trách nhiệm với lá phiếu của mình; giám sát các hoạt động bầu cử tại
đại hội.
4.2.5. Cải tiến và hoàn thiện nội dung, quy trình, biện pháp bầu cử;
xây dựng cơ chế kiểm soát việc thực hiện chức trách người trúng cử
4.2.5.1. Phổ biến kịp thời, rộng rãi thông tin về các ứng cử viên
trước khi bầu cử
- Nội dung thông tin: Một là, tiêu chuẩn của các chức danh theo quy
định chung. Hai là, sơ yếu lý lịch của các ứng cử viên đảng ủy và BTV,
BT, PBT. Ba là, xác nhận tiêu chuẩn của từng ứng cử viên so với quy
định chung (đạt hay không đạt tiêu chuẩn nào).
- Cách phổ biến thông tin: phổ biến trên hệ thống phát thanh địa
phương, niêm yết tại trụ sở đảng ủy, gửi cho đại biểu đại hội trước 3 ngày
diễn ra đại hội. Đại hội nên dành thời gian phù hợp để đại biểu trao đổi,
thảo luận về các ứng viên mà đại biểu quan tâm.
- Yêu cầu: thông tin về các ứng cử viên phải thực hiện theo mẫu,
thống nhất cho từng ứng cử viên và phải được thẩm định, kiểm duyệt
chặt chẽ; không được nhận xét, bình luận, đưa quan điểm cá nhân về các
ứng cử viên. Đảng ủy triệu tập đại hội có trách nhiệm tiếp nhận thông tin

phản hồi của cán bộ, đảng viên và nhân dân về các ứng cử viên, tổng hợp
và giải trình trước đại hội những thắc mắc liên quan đến ứng cử viên do
đảng ủy chuẩn bị.


19
4.2.5.2 Thay đổi quy trình đề cử, ứng cứ, lập danh sách bầu cử
Thứ nhất, đại biểu ứng cử, đề cử. Thứ hai, đoàn chủ tịch giới thiệu
danh sách đề cử do đảng ủy xã chuẩn bị, thông qua danh sách giới thiệu
bầu cử. Thứ ba, thẩm định tiêu chuẩn của các ứng cử viên dự kiến tham
gia danh sách bầu cử: Tập trung thẩm định, xác minh rõ những tiêu chuẩn
mang tính định lượng. Không thẩm định những trường hợp trùng với phần
giới thiệu của đoàn chủ tịch. Thứ tư, lập danh sách bầu cử: tại phiên làm
việc cuối của đại hội, đoàn chủ tịch báo cáo kết quả thẩm định về tiêu
chuẩn của ứng cử viên; cung cấp căn cứ và đưa ra khỏi danh sách bầu cử
những trường hợp ứng cử viên không đủ tiêu chuẩn. Xin ý kiến đại hội
thông qua danh sách bầu cử trước khi bỏ phiếu.
4.2.5.3. Trực tiếp bầu bí thứ đảng ủy, danh sách bầu có số dư
Kết quả khảo sát cho thấy: 63.1% đại biểu đại hội đảng bộ xã, trong
đó 88.5% ứng cử viên chức danh BT và PBT đảng ủy nhiệm kỳ 20152020 và 73.3% cán bộ, lãnh đạo cấp trên cơ sở dự đại hội đảng bộ xã đề
nghị đại hội trực tiếp bầu BT đảng ủy.
Danh sách bầu cử phải có số dư, trong đó đảng ủy triệu tập đại hội
chuẩn bị 2 - 3 ứng viên có “chất lượng, cơ cấu” tương ứng với tiêu chuẩn
chức danh BT, ngoài ra đại biểu có thể ứng cử, đề cử thêm. Khi đại hội
càng tạo nhiều cơ hội so sánh, lựa chọn, người bầu cử càng có điều kiện
để thể hiện trách nhiệm cao trước lá phiếu của mình. Kết quả bầu cử có
thể không đúng theo dự kiến, song ban tổ chức đại hội và cấp ủy cấp trên
cần tôn trọng quyết định của đại hội. Nếu người được bầu không đúng,
không đủ tiêu chuẩn hay có sai phạm nguyên tắc, quy định trong bầu cử
thì theo thẩm quyền của mình, cấp ủy cấp huyện có thể không chuẩn y

kết quả bầu cử đó. Hoặc nếu đại hội không bầu được BT thì BCH khóa
mới sẽ bầu theo quy định.


20
4.2.5.4. Tranh cử tại đại hội
Phù hợp với bản chất, các nguyên tắc tổ chức, hoạt động của Đảng ta
và điều kiện thực tế, tranh cử là việc ứng cử viên trình bày dự kiến
chương trình hành động (theo quy định chung, chặt chẽ) nếu được bầu
vào chức danh tương ứng, trao đổi với đại biểu về những vấn đề cùng
quan tâm, trả lời các câu hỏi của đại biểu tại đại hội trước khi bỏ phiếu.
Với vai trò quan trọng của người đứng đầu đảng ủy, việc tranh cử trước
hết thực hiện với các ứng cử viên chức danh BT đảng ủy.
Quá trình tranh cử sẽ tạo nên sự tương tác, đối thoại trực tiếp giữa
các ứng cử viên với đại biểu. Trước “áp lực” đó, đòi hỏi các ứng cử viên
phải trau dồi, rèn luyện; nắm bắt tình hình nhiệm vụ đảng bộ, nguyện vọng
chính đáng của đảng viên; đồng thời thể hiện được trách nhiệm và năng lực
trong thực hiện trọng trách đó. Bên cạnh đó, trong môi trường cạnh tranh
này, phải đảm bảo tính dân chủ, công khai, công bằng để ứng cử viên nào
có phẩm chất, năng lực và uy tín cao hơn sẽ được lựa chọn, cho dù người
đó không phải do đảng ủy giới thiệu. Vì vậy, mỗi đảng bộ phải thường
xuyên chăm lo, xây dựng chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên sẵn sàng
đáp ứng nhiệm vụ khi được bầu.
4.2.5.5. Khách quan, hiện đại hóa hoạt động ghi phiếu, bỏ phiếu,
kiểm phiếu
Một là, quy định hóa nguyên tắc bầu cử trực tiếp trong ghi phiếu, bỏ
phiếu bằng cách tạo không gian riêng cho đại biểu khi bầu cử như: có bàn
ghi phiếu riêng, sử dụng một loại bút ghi phiếu chung,…
Hai là, thiết kế mẫu phiếu bầu dạng trắc nghiệm (đồng ý bầu cho
ứng cử viên nào thì đánh dấu vào ô dành cho ứng cử viên đó): vừa thể

hiện sự trân trọng các ứng cử viên, vừa logic với việc “chọn” ứng cử viên
tiêu biểu; đồng thời tạo thuận lợi cho quá trính kiểm phiếu, nhất là khi
ứng dụng các thiết bị và phần mềm công nghệ để “chấm” - kiểm phiếu.


21
Ba là, công khai hóa hoạt động kiểm phiếu tại đại hội. một mặt vừa
thu hút và đáp ứng sự quan tâm của đại biểu, vừa tăng trách nhiệm ghi
phiếu của đại biểu và hoạt động của ban kiểm phiếu; mặt khác tạo sự khách
quan, minh bạch, hạn chế tiêu cực có thể xảy ra trong khi kiểm phiếu.
Bốn là, ứng dụng cộng nghệ trong kiểm phiếu. Với sự phát triển của
công nghệ như hiện nay và xu hướng phát triển trong tương lai, việc ứng
dụng công nghệ trong bầu cử nói chung và kiểm phiếu nói riêng có thể
thực hiện một cách thuận lợi theo quy trình:
MÀN
HÌNH

PHIẾU

SCAN

KẾT

MÁY
TÍNH

QUẢ

PHẦN
MỀM KP

Theo đó, phiếu bầu sẽ được scan và tự nhập thông tin vào máy tính.
Máy tính đồng thời chạy phần mềm kiểm phiếu và hiển thị quá trình nhập
thông tin, cũng như kết quả trên màn hình. Trước sự giám sát của đại
biểu, quy trình này chỉ cần 1 - 2 người thực hiện, tốn ít thời gian, kết quả
khách quan và chính xác.
4.2.5.6. Xây dựng cơ chế đảm bảo việc kiểm soát của đại biểu đối
với người trúng cử
Cần có cơ chế kiểm soát thường xuyên bằng cách định kỳ tổ chức
“hội nghị đại biểu đại hội” để kiểm tra, đánh giá việc thực hiện quyền
được ủy của người được bầu. Việc người được bầu thực hiện chức năng
đại diện cũng như quyền được ủy của mình đến đâu sẽ được thể hiện qua
sự đánh giá, tín nhiệm hay không tín nhiệm của đại biểu bằng cách chất
vấn và bỏ phiếu tín nhiệm đối với người được bầu. Nếu không đảm bảo


22
sự tín nhiệm, hội nghị bỏ phiếu bãi miễn không cần hết nhiệm kỳ; trường
hợp cần thiết tổ chức “đại hội đại biểu bất thường” để kiện toàn lại bộ
máy đảng ủy và các chức danh lãnh đạo đảng ủy. Ngoài ra, sau bầu cử
nếu phát hiện người được trúng cử có gian dối, vi phạm bộ tiêu chuẩn đối
với ứng cử viên của mỗi chức danh tại thời điểm bầu cử thì hội nghị đại
biểu đại hội đảng bộ xã và cấp trên có quyền hủy kết quả bầu cử đối với
người trúng cử đó.
Cơ chế này cho phép đại biểu loại bỏ được những cán bộ được bầu
tại đại hội thiếu năng lực hay bị tha hóa, biến chất, không biết giữ lời
hứa,... đồng thời cho phép đại biểu lựa chọn những “cán bộ” thay thế có
phẩm chất và năng lực xứng đáng hơn. Qua đó đòi hỏi cán bộ trúng cử
phải không ngừng tu dưỡng, rèn luyện thực hiện tốt thẩm quyền, trách
nhiệm được ủy; tôn trọng và tăng cường mỗi quan hệ với đại biểu đã ủy

quyền cho mình.
4.2.6. Nâng cao năng lực, trách nhiệm của ban tổ chức điều hành,
giúp việc bầu cử
Một là, xây dựng đoàn chủ tịch, ban kiểm phiếu có năng lực, uy tín tốt.
Hai là, xây dựng kịch bản bầu cử khoa học, phù hợp thực tiễn từng đảng
bộ. Ba là, công tác điều hành, tổ chức bầu cử phải chắc chắn, linh hoạt.
Bốn là, kịp thời xin ý kiến đoàn công tác của cấp ủy cấp trên về những
tình huống khó khăn, phức tạp. Năm là, sử dụng các ứng dụng khoa học
công nghệ trong bầu cử.


23
KẾT LUẬN
1. Đảng bộ xã các tỉnh ĐBSH có vị trí quan trọng, vừa là nền tảng
của Đảng, vừa là hạt nhân chính trị ở cơ sở. Năng lực lãnh đạo và sức
chiến đấu của các đảng bộ phụ thuộc lớn vào phẩm chất, năng lực, uy tín
của đảng ủy và các chức danh lãnh đạo đảng ủy.
2. CTBC của đại hội đảng bộ có vai trò quan trọng trong bồi dưỡng,
lựa chọn, bố trí đội ngũ cán bộ không chỉ của đảng bộ mà cả HTCT xã; qua
đó tác động mạnh mẽ đến thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội
của từng địa phương. Trong quá trình thực hiện, CTBC chịu tác động bởi
nhiều yếu tố, trong đó có vấn đề tâm lý cộng đồng - văn hóa làng xã và
những đặc điểm của đảng bộ ở nông thôn miền Bắc. Tuy nhiên, uy tín,
năng lực của các ứng cử viên và nhận thức, trách nhiệm của đại biểu đại hội
sẽ quyết định kết quả bầu cử.
3. Thực tế cho thấy, CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH
nhiệm kỳ 2015-2020 có nhiều tiến bộ, ưu điểm: Các đảng ủy đã chủ động,
tích cực quán triệt, triển khai quy chế và các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn
của Đảng về CTBC. Công tác chuẩn bị nhân sự đúng quy định, hướng dẫn
và được cấp ủy cấp trên phê duyệt. Hoạt động bầu cử tại đại hội được thực

hiện dân chủ, đúng quy trình, nguyên tắc. Đoàn chủ tịch, ban kiểm phiếu,
đại biểu đại hội có tinh thần trách nhiệm cao. Đảng ủy và các chức danh
lãnh đạo đảng ủy khóa mới cơ bản đảm bảo tiêu chuẩn và cơ cấu. Tuy
nhiên, vẫn còn một số khuyết điểm, yếu kém: Công tác chuẩn bị nhân sự ở
một số nơi bị động, thiếu dân chủ, chất lượng nguồn nhân sự chưa đảm
bảo. Hoạt động bầu cử ở nhiều nơi diễn biến phức tạp, có biểu hiện dân
chủ cực đoan và vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ; chưa phát huy đầy
đủ trí tuệ, trách nhiệm của đại biểu trong lựa chọn các cán bộ tiêu biểu,...
4. Từ thực tiễn, bước đầu rút ra những kinh nghiệm: Tăng cường sự
lãnh đạo, chỉ đạo kịp thời, sâu sát, đúng nguyên tắc của cấp ủy cấp trên.


24
Làm tốt công tác tư tưởng, nắm bắt tình hình dư luận, tập trung giải quyết
dứt điểm các “điểm nóng”; tạo sự ổn định chính tri, phát triển kinh tế, văn
hóa, xã hội. Nắm vững và thực hiện nghiêm túc quy định, hướng dẫn của
Đảng về bầu cử. Phát huy dân chủ, thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung
dân chủ, đoàn kết nội bộ, chuẩn bị tốt nhân sự là tiền đề quan trọng; uy tín,
phẩm chất và năng lực của ứng cử viên là yếu tố quyết định kết quả bầu cử.
Công tác điều hành có thể làm thay đổi diễn biến, kết quả bầu cử.
Đồng thời, tình hình trên đặt ra cho các đảng ủy xã và Đảng ta nhiều
vấn đề nổi cộm, cần tháo gỡ như: Giải quyết một số quy định bất cập
trong quy chế bầu cử. Giải quyết mối quan hệ giữa cơ cấu và tiêu chuẩn.
Xử lý mối quan hệ giữa tập trung và dân chủ, hiện tượng vi phạm nguyên
tắc tập trung dân chủ trong bầu cử. Khắc phục những tác động chủ quan
tiêu cực trong bầu cử và chất lượng bầu cử. Kiểm soát việc thực hiện
“quyền” đại biểu đã “ủy” cho người trúng cử.
5. Trong thời gian tới, để thực hiện tốt hơn công tác bầu cử của đại
hội đại biểu đảng bộ xã, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó
có những giải pháp chủ yếu như: Nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các

cấp ủy, cán bộ, đảng viên về CTBC. Tăng cường thực hành dân chủ đi đôi
với thực hiện nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ trong CTBC. Chuẩn bị
tốt nhân sự cho bầu cử của đại hội. Nâng cao chất lượng, phát huy vai trò,
trách nhiệm của đại biểu đại hội trong CTBC. Cải tiến, hoàn thiện nội
dung, quy trình, biện pháp bầu cử và xây dựng cơ chế kiểm soát việc thực
hiện chức trách người trúng cử. Nâng cao năng lực, trách nhiệm của ban tổ
chức điều hành, giúp việc bầu cử.
CTBC của ĐHĐB đảng bộ xã ở các tỉnh ĐBSH là bức tranh thu nhỏ
về CTBC của đảng bộ các cấp. Việc khảo sát, nghiên cứu này đang gợi
mở nhiều vấn đề lý luận và thực tiễn trong bầu cử của đại hội đảng bộ cơ
sở nói riêng, cũng như của Đảng ta nói chung.