Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc tế ở ngân hàng đầu tư và phát triển việt nam

p
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGOẠI T H Ư Ơ N G
K H O A KINH T Ê NGOẠI T H Ư Ơ N G

FOREIGN TIMDE ilNIVERSIIY

KHOA LUÂN TÓT NCỈIIIŨP
mễdầà
HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN DỊCH vụ NGÂN HÀNG
QUỐC TẾ ở NGÂN HÀNG ĐẨU Tư VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM

Sinh viên thực hiện

Nguyễn Thị Mai Chi

Lớp

AI - K40A - KTNT

Giáo viên hướng dẫn

TS. Bùi Ngọc Sơn

THƯ

VIỄN

vã OAI ĨHJJhO

ì.

H À N Ộ I - 2005


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngăn hàng quốc tê

ỞBIDV

Mom Mom
rpttcến MỜrĐcÂni Ì

C H Ư Ơ N G ì: NHỮNG V Â N Đ Ể cơ BẢN V Ế DỊCH vụ N G Â N H À N G QUỐC TẾ

3

ì. TỔNG QUAN VẾ DỊCH vụ N G Â N H À N G QUỐC TẾ

3

/./ Đôi nét rề lịch sử ngân hàng và dịch vụ ngân hàng

3

1.2 Lịch sử phát triển của dịch vạ ngân hàng quốc tế

5

1.3 Một số vân đê vé dịch vụ ngân hàng quốc tê

6

1.3.1 Khái niệm dịch vụ ngân hàng quốc tế

6

1.3.2 Đặc điểm dịch vụ ngân hàng quốc tế

7

1.3.3 Yêu cầu đối với ngân hàng khi cung cấp dịch vụ ngân hàng quốc tế

8

1.3.4 Động cơ tiến hành dịch vụ ngân hàng quốc tế

8

1.4 Các hình thức tổ chức dịch vụ ngân hàng quốc tế và vai tròcủa các trung tâm
tài chính quốc tế

9

1.4.1 Các hình thức tổ chức dịch vụ ngân hàng quốc tế

9

1.4.2 Vai trò cùa các trung tâm tài chính quốc tế

11

1.4.2.1 Đặc điềm và các loại hình trung tâm tài chính quốc tế.

11

1.4.2.2 Vai tròcủa các trung tâm tài chính quốc tế

n. MỘT SỐ DỊCH VỤ NGÂN HÀNG QUỐC TẾ CỦA NHTM

12

13

2.1 Cung ứng các dịch vụ ngân hàng quốc tế để thu phí

13

2.1.1. Dịch vụ tài khoản Nostro và tài khoản Vostro

13

2.1.2 Dịch vụ ngân hàng đại lý

14

2.1.3 Dịch vụ thanh toán quốc tế.

15

2.1.3.1 Đặc điểm và vai trò cùa dịch vụ thanh toán quốc tế.

15

2.1.3.2 Những vấn đề cơ bản về dịch vụ thanh toán quốc tế.
2.1.4 Dịch vụ thẻ tín dụng

16
24

2.1 A.lKhái niệm, bản chất của thè thanh toán quốc tế

25

2.1.4.2 Các loại thẻ thanh toán quốc tếtiêubiểu hiện nay

25

2.1.4.3 Các chủ thề chính tham gia thị trư
ng

26

2.1.4.4 Rủi ro trong thanh toán thẻ quốc tể.

26

2.2 Tiến hành kinh doanh các dịch vụ ngân hàng quốc tế.
2.2.1 Bảo lãnh ngân hàng (Bank's guarantee)

28
28

2.2.1.1 Khái niệm, đặc điềm vả chức năng của bào lãnh ngán hàng
Nguyễn Thị Mai Chi

Lớp A, - K40A - KTNT

28


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc tê ở BIDV
2.2.1.2 Các loại bảo lãnh ngăn hàng ( Phân loại theo mục đích )

29

2.2.1.3 Nội dung thư bảo lãnh

30

2.2.2 Kinh doanh ngoại tệ

31

2.3 Hợp tác kinh doanh ngân hàng quốc tê.

32

2.3.1 Tham gia ngân hàng liên doanh

32

2.3.2 Tham gia các công ty cho thuê tài chính liên doanh

32

2.3.3 Tham gia vào các định chế tài chính phi ngân hàng

32

Jc£
33

C H Ư Ơ N G 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN DỊCH vụ N G Â N H À N G QUỐC TÊ Ở BIDV
TRONG NHỮNG N Ă M GẦN ĐÂY

34

ì. GIỚI THIỆU CHUNG V Ề BIDV

34

1.1 Lịch sử hình thành, các hoạt động chính và cơ cấu tổ chức

34

1.1.1 Lịch sử hình thành và các hoạt động chính

34

1.1.2 Cơ cấu tổ chức

35

1.2 Các địch vụ ngân hàng quốc tế mà BIDV cung cấp

36

1.3 Phântíchhoạt động và xu hướng phát triển của BIDV

38

li. THỰC TRẠNG P H Á T TRIỂN DỊCH vụ N G Â N H À N G QUỐC T Ế ả BIDV

41

2.1 Cơ sở pháp lý cho việc phát triển dịch vụ ngăn hàng quốc tế.

41

2.2 Các tiêu chí đánh giá chất tượng dịch vụ ngán hàng quốc tế.

43

2.2.1 Điều kiện tiếp cận với sản phẩm dịch vụ

44

2.2.1.1 Mờt độ phục vụ về mặt địa lý

44

2.2.1.2 Mức độ đa dạng về sản phẩm dịch vụ

45

2.2.1.3 Công tác khách hàng

47

2.2.2 Chất lượng dịch vụ mà BIDV cung cấp

48

2.2.2.1 Việc ứng dụng câng nghệ mới

49

2.2.2.2 Trình độ nhân viên

50

2.2.3 Hiệu quả kinh doanh dịch vụ (theo VAS - tiêu chuẩn kiểm toán Việt Nam)....50
2.2.3.1 Suất sinh lời trên lổng tài sản bình quăn (RŨA)

51

2.2.3.2 Suất sinh lã trên vốn tự có bình quân (ROE)

51

HI. Đ Á N H GIÁ CHUNG NHŨNG KẾT QUẢ Đ Ạ T Đ Ư Ợ C V À NHŨNG TON T Ạ I TRONG

VIỆC PHÁT TRIỂN DỊCH vụ NGÂN HÀNG QUỐC TẾ ở BIDV
3.1 Những kế t quả đạt được
3.1.1 Đối với doanh nghiệp và xã hội
Nguyễn Thị Mai Chi

52
53
53

LớpA, -

K40A-KTNT


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc

tếởBIDV

3.1.2 Đối với ngân hàng

53

3.2 Một số tồn tại và nguyên nhăn của nhũng tồn tại

56

3.2. Ì Một số tồn tại chính

56

3.2.2 Một số nguyên nhân của tồn tại

59

x&QMiiựm

(OừươtìiQ 2

61

C H Ư Ơ N G 3: MỘT số GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN DỊCH vụ N G Â N
HÀNG QUỐC TẾ Ở BIDV

62

ì. ĐỊNH H Ư Ớ N G HOẠT Đ Ộ N G CựA C Á C N G Â N H À N G T H Ư Ơ N G MẠI VIỆT NAM
TRONG TIẾN TRÌNH HỘI NHẬP KINH TẾ Quốc TẾ (theo nghị quyết 07 NQITVV)

62

1.1 Định hướng chung về phát triền hệ thống các NHTM
1.2 Định hướng phát triển địch vụ của các NHTM

62

Việt Nam

li. NHŨNG GIẢI PHÁP V À KIÊN NGHỊ CHUNG

64
65

2.1 Các giải pháp

65

2.1.1 Nhóm giải pháp củng cố tiềm lực tài chính

65

2.1.2 Nhóm giải pháp về hiện đại hoa công nghệ

67

2.1.3 Nhóm giải pháp đẩy mạnh hoạt động Marketing

69

2. Ì .4 Nhóm giải pháp cơ cấu lại mô hình tổ chức, tăng cường năng lực điều hành,
nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cùa BIDV

74

2.2 Các kiến nghị với chính phủ và Ngán hàng Nhà nước

78

2.2.1 Kiến nghị đối với Chính phù

78

2.2.2 Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước

79

ra. NHỮNG GIẢI PHÁP RIÊNG CHO TÙNG LOẠI DỊCH vụ

81

3.1 Hoàn thiện rà phát triển nghiệp vụ ngân hàng đại lý

81

3.2 Hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ thanh toán quốc tế.

83

3.3 Hoàn thiện và phát triển dịch vụ thanh toán thẻ quốc tế.

84

3.4 Hoàn thiện và phát triển dịch vụ bảo lãnh ngân hàng

85

3.5 Hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ

86

3.6 Hoàn thiện và phát triển hợp tác kinh doanh quốc tế và hoạt động ở nước
ngoài

87

oc£
88

xẾ&j&Ucện ẼTũOiMíị

89

c7cÌ3X5ậr« &XdUl XTCtÀO

90

Nguyễn Thị Mai Chi

LớpA,-

K40A-KTNT


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc

BIDV

tếởBIDV

Bank for Investment and Development of Vietnam - Ngân hàng
Đầu tư và Phát triển Việt Nam

NHTM

Ngân hàng thương mại

NHNN

Ngân hàng nhà nước

HNKTQT

Hội nhập kinh tế quốc tế

VAS

Vietnamese Accounting Standards - Tiêu chuẩn kế toán Việt Nam

ROA

International Financial Reporting Standards - Tiêu chuẩn báo cáo
.
tài chính quốc tế
Return Ô n Average Asset

ROE

Return Ô n Average Equity

CAR

Capital Adequacy Ratio

IFRS

Nguyễn Thị Mai Chi

Lớp A, - K40A -

KTNT


Hoàn

thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc

tếởBIDV

rpTôcẮm MỞ<Đcềỉl
L TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỂ TÀI
Trong thời đại toàn cầu hoa hoạt động k i n h t ế như hiện nay, yêu cầu cấp
bách được đặt ra là m ọ i lĩnh vực, ngành nghề k i n h t ế phải được cải tổ cho phù hợp
với đời sống k i n h tế mới. Trong nền k i n h tế phát triển, hoạt động và dịch vủ ngân
hàng thương m ạ i đi vào tận cùng những ngõ ngách của nền k i n h t ế và đời sống con
người. Ngược lại, m ộ t nền k i n h tế muốn phát triển thì phải có m ộ t hệ thống ngân
hàng mạnh. Chính vì vậy, ưu tiên hàng đầu k h i phát triển nền k i n h t ế trong điều
kiện H N K T Q T là nghiên cứu và phát triển các dịch vủ ngân hàng nói chung và dịch
vủ ngân hàng quốc t ế nói riêng.
V i ệ t N a m hiện nay đang trong quá trình chuyển đổi nền k i n h tế tiến tới công

nghiệp hoa, hiện đại hoa. Đ ả n g và nhà nước ta chủ trương huy động m ọ i nguồn lực,
nguồn v ố n phủc vủ cho sự nghiệp phát triển k i n h t ế xã h ộ i trong đó nguồn vốn
trong nước là quyết định, nguồn vốn ngoài nước là rất quan trọng, nguồn v ố n hỗ trợ
phát triển O D A cần được sự quan tâm đặc biệt. Đ ả n g và N h à nước cũng chủ trương
phát triển k i n h t ế hướng vào xuất khẩu. Tất cả cho thấy m ố i quan hệ k i n h t ế với
nước ngoài là dặc biệt quan trọng trong phát triển k i n h tế ở nước ta. M à m ố i quan
hệ này muốn t ồ n tại và phát triển thì phải nhờ vào các dịch vủ ngân hàng quốc tế.
Do vậy, việc nghiên cứu vềdịch vủ ngân hàng quốc tế ở các N H T M quốc doanh ở
V i ệ t nam là rất cần thiết.
Ngân hàng Đ ầ u tư và Phát triển V i ệ t N a m ( B I D V ) là một trong b ố n N H T M
quốc doanh đang có vốn đầu tư mạnh, thị phần tín dủng rất lớn nhưng thị phần về
dịch vủ ngân hàng quốc tế vẫn còn rất khiêm t ố n chỉ khoảng gần 10%. D o đó vấn
đề đặt ra k h i B I D V m u ố n nâng cao khả năng cạnh tranh ở thị trường trong nước và
hội nhập vào nền tài chính k h u vực và thế giới là phải nghiên cứu phát triển mạnh
mẽ dịch vủ ngân hàng quốc tế.

n. MỤC ĐÍCH NGHIÊN c ứ u
Khoa luận tốt nghiệp này tập trung vào hệ thống hoa vấn đềlý luận, làm rõ
bản chất, vai trò và l ợ i ích của dịch vủ ngân hàng quốc tế. T ừ lý luận dẫn đến đánh
giá khách quan hoạt động ngân hàng quốc t ế ỏ Ngân hàng Đ ầ u tư và Phát triển.
Nguyễn Thị Mai Chì

Ì

LớpA,-

K40A-KTNT


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc tê ở BIDV

Khoa luận này không tập trung vào việc m ô tả qui trình nghiệp vụ, m à chủ yếu
phân tích dữ liệu nhằm mục đích giải thích được vấn đề: Tại sao một số dịch vụ có
tồn tại nhưng chưa phát triển, một số khác có phát triển nhưng chưa đạt được trình
độ quốc tế, từ đó đưa ra những giải pháp kiến nghị nhằm hoàn thiện và phát triển
dịch vụ ngân hàng quốc tế ứ Ngân hàng Đẩu tư và Phát triển Việt Nam.

in. ĐỐI TƯỢNG V À PHẠM VI NGHIÊN c ứ u
Khoa luận này lấy việc cung cấp các sản phẩm dịch vụ ngân hàng quốc tế
của Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam làm đối tượng nghiên cứu. Do giới
hạn của một khoa luận và khả năng nên phạm vi nghiên cứu của khóa luận chỉ giới
hạn trong các dịch vụ ngân hàng quốc tế mà các N H T M Việt Nam cung cấp từ
1998 đến 2004.

IV. P H Ư Ơ N G PHÁP NGHIÊN c ứ u
Phương pháp nghiên cứu chủ yếu của khóa luận là phương pháp lý luận biện
chứng, lý thuyết về kinh tế học hiện đại, quán triệt tư tưứng và quan điểm đổi mới
của Đảng Cộng sản Việt Nam. Bên cạnh đó, một số phương pháp như khảo sát,
phân tích tổng hợp số liệu cũng được sử dụng để đánh giá tình hình thực hiện dịch
vụ ngân hàng quốc tế và từ đó dưa ra cách thức, biện pháp để phát triển dịch vụ này
trong thời gian tới.

V. BỐ CỤC CỦA KHOA LUẬN
Tên đê tài:

HOÀN THIỆN VÀ PHÁT TRIỂN DỊCH vụ NGÂN HÀNG QUỐC TÊ Ở
NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM (BIDV)
Bố cục cửa khoa luận ngoài phần mở đầu và kết luận gồm có ba chương:
Chương ì : Những vấn đề cơ bản về dịch vụ ngân hàng quốc tế
Chương l i : Thực trạng phát triển dịch vụ ngân hàng quốc tế ứ BIDV trong
những năm gần đây

Chương DI : Một số giải pháp hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc
tếứBIDV
Nguyễn Thị Mai Chi

2

Lóp A, - K40A - KTNT


Hoàn

thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc tế ở BIDV

Chương ì: NHỮNG VÂN ĐỂ cơ BẢN VỀ DỊCH vụ NGÂN HÀNG
QUỐC TẾ
ì. TỔNG QUAN VẾ DỊCH vụ NGÂN HÀNG QUỐC TẾ
Ì. Ì Đ Ô I N É T V Ê LỊCH S Ử N G Â N H À N G V À DỊCH v ụ N G Â N H À N G

Thuật ngữ "ngân hàng" đã có từ lâu. Tại thành Athène (Hylạp), các nhà đổi
tiền dược gọi Trapezita - bắt nguồn từ tiếng Hy Lạp "Trapeza"có nghĩa là cái bàn.
Hoạt động mua bán, trao đổi, vay tiền được tiến hành trên các ghế dài gọi là Banca.
Đây cũng là nguồn gốc tạo các từ Banque (Pháp), Bank (Anh, Mỹ, Đức), Banco
(Italia) có nghĩa là ngàn hàng sau này.
Ngân hàng liên tục phát triển theo điều kiện kinh tế xã hội. Các dờch vụ ngân
hàng đơn giản đã xuất hiện từ thời thượng cổ. Dưới thời Trung cổ, các hoạt động
ngân hàng được mở rộng tại khắp các nước Châu Âu, Trung đông, Trung Hoa. Tuy
hoạt động ngân hàng xuất hiện từ lâu, nhưng mãi đến đẩu thế kỷ X V (1401), mới
có một cơ quan trên thế giới được xem là một ngân hàng thực sự, đó là Banca di
Barcelone ở Tây Ban Nha. Và sau đó ít năm, ngân hàng Banca di Valencia cũng
được thành lập ở Tây Ban Nha. Hai ngân hàng này được coi là hai ngân hàng đầu

tiên trên thế giới đã thực hiện phần lớn các dờch vụ của ngân hàng hiện nay tuy qui
m ô và mức độ có khác nhau.
Do không chờu mức lãi suất cao quá mức, các nhà tư bản nông, công, thương
nghiệp hùn vốn vối nhau lập ra các ngân hàng, hội tín dụng để cho vay vốn với mức
lãi suất có thể chấp nhận được. Loại ngân hàng này xuất hiện ở Vienise (Italia) năm
1589, Milan (Italia) năm 1593, Asmterdam (Hà lan) năm 1600. Cuối thế kỷ 17 xuất
hiện ngân hàng lớn nhất thế giới, ngân hàng Anh ở London. Ngân hàng Anh là một
công ty cổ phẩn lớn kinh doanh tín dụng tư bản với mức lãi suất thấp 6% năm và
điều này buộc các ngân hàng cho vay nặng lãi phải hạ lãi suất theo và kinh doanh
giống các ngân hàng tư bản. Trong thời đại hiện nay, việc kinh doanh tiền tệ không
còn là độc quyền của các ngân hàng mà còn có các tổ chức tài chính khác như công
ty bảo hiểm, các quỹ hưu trí, quỹ tín dụng, hội tín dụng cho vay. Tuy nhiên khi
nghiên cứu lờch sử dờch vụ ngân hàng sẽ cho ta thấy rằng các dờch vụ ngân hàng
vẫn là của ngân hàng.

Nguyễn Thị Mai Chi

3

Lớp A, - K40A -

KTNT


Hoàn thiện và phát triển dịch vụ ngân hàng quốc

tếởBIDV

Giai đoan sơ khai: Ngàn hàng nhận bảo quản, giữ hộ tiền, gửi tiền và cho vay tiền
và hoạt động nay diễn ra trên chiếc bàn dài (tiếng Lating là Bancus). Hoạt động này

là dịch vụ ngân hàng đầu tiên, tồn tại lâu đời nhất. Theo thời gian, cùng với sự phát
triển cứa kinh tế xã hội, các dịch vụ ngân hàng ngày càng đa dạng, phát triển không
ngừng.
Giai đoan phát triền thứ hai: Trong vòng năm thế kỷ - từ thế kỷ thứ V đến thế kỷ
thứ X, nhiều hoạt động mới được áp dụng và đạt được những bước tiến mới về dịch
vụ ngân hàng như:
> Ngân hàng bắt đầu ghi chép và theo dõi hoạt động cứa thân chứ qua số hiệu
tài khoản;
> Ngân hàng áp dụng phương pháp bù trừ. Những chứ nợ cứa cùng một loại
tiền hay tài sản thì được thanh toán chuyển nhượng lẫn nhau trong mua bán giữa
họ ở cùng một ngân hàng và kể cả đối tác ở ngân hàng khác, và nợ đáo hạn được
bù trừ;

> Dịch vụ chuyển ngân, tức là chuyển tiền từ nơi này sang nơi khác cũng
được áp dụng;
> Ngân hàng cũng làm dịch vụ bảo lãnh, là biểu hiện ban đầu cứa hình thức
chấp nhận các thương phiếu trong dịch vụ ngân hàng hiện đại;
> Ngân hàng đã áp dụng chiết khấu thương phiếu.
Giai đoan thứ ba: Ngân mạnh dạn cho vay tiền, tạo ra các khoản tiền mới
trong lưu thông. Ngân hàng từ lâu đã phát hành các chứng thư (như séc ngày nay)
khi có người gửi vào ngân hàng bằng tiền vàng hoặc tiền đúc - 100 tiền ngân hàng
thay cho 100 tiền vàng đúc. Tuy nhiên vào cuối thế kỷ X V I I khi chứng thư được
chấp nhận rộng rãi và nhu cầu tăng đột ngột, một số ngân hàng đã phát hành các
chứng thư tự do (không có tiền vàng bảo đảm) và tiền ngân hàng ra đời. Tuy nhiên
tiền ngân hàng (Bank notes) chỉ được lưu hành rộng rãi từ đầu thế kỷ XX sau khi
nhà nước độc quyền phát hành giấy bạc pháp định.
Do sự đa dạng cứa dịch vụ ngân hàng nên không thể có định nghĩa cụ thể,
thống nhất về dịch vụ ngân hàng. Hiểu nôm na, dịch vụ ngân hàng nói chung là tất
cả những việc mà ngân hàng thường làm trong khuôn khổ nghề nghiệp của họ. Sau
khi có một cái nhìn tổng thể về ngán hàng và dịch vụ ngân hàng, phần tiếp theo sẽ

đề cập tới dịch vụ ngân hàng quốc tế và cách tiếp cận vẫn là dựa vào lịch sử.

Nguyễn Thị Mai

Chi

4

Lớp A, - K40A -

KTNT