Nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa việt nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

------

HOA HỮU CƢỜNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA HÀNG HÓA VIỆT NAM TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH

HÀ NỘI, NĂM 2010

i


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ

------

HOA HỮU CƢỜNG

NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH TRANH
CỦA HÀNG HÓA VIỆT NAM TRONG
ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ
CHUYÊN NGÀNH

: QUẢN TRỊ KINH DOANH

MÃ SỐ

: 60 34 05

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN TRỊ KINH DOANH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN HỒNG SƠN

HÀ NỘI, NĂM 2010

ii


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .................................................................. 7
DANH MỤC BẢNG BIỂU .............................................................................. 8
DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................... 9
DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................. 10
DANH MỤC PHỤ LỤC ..............ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
CÁC GHI CHÚ TRÍCH DẪN .....ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
LỜI MỞ ĐẦU ..............................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
CHƢƠNG 1 : CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC
CẠNH CỦA HÀNG HÓA ...........ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
1.1. Cạnh tranh ................................................ Error! Bookmark not defined.
1.1.1. Khái niệm về cạnh tranh .................... Error! Bookmark not defined.
1.1.2. Phân loại cạnh tranh ......................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3. Vai trò và tính hai mặt của cạnh tranhError!

Bookmark

not

defined.
1.1.3.1.Vai trò của cạnh tranh ..................... Error! Bookmark not defined.
1.1.3.2. Tính hai mặt của cạnh tranh........... Error! Bookmark not defined.
1.2. Năng lực cạnh tranh ................................. Error! Bookmark not defined.
1.2.1. Khái quát tiến trình phát triển lý thuyết năng lực cạnh tranh ... Error!
Bookmark not defined.
1.2.2. Khái niệm về năng lực cạnh tranh..... Error! Bookmark not defined.
1.2.3. Năng lực cạnh tranh của hàng hóa .. Error! Bookmark not defined.
1.2.3.1. Khái niệm về năng lực cạnh tranh của hàng hóaError! Bookmark
not defined.
1.2.3.2. Nội dung năng lực cạnh tranh hàng hóaError!
defined.

iii

Bookmark

not


1.2.3.3. Những nhân tố tác động đến năng lực cạnh tranh của hàng hóa
...................................................................... Error! Bookmark not defined.
1.2.3.4. Phương pháp đánh giá năng lực cạnh tranh của hàng hóa ... Error!
Bookmark not defined.
1.3. Vai trò của nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa với quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam ................. Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 2 : THỰC TRẠNG NĂNG LỰC CẠNH TRANH CỦA HÀNG
HÓA VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

......................................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
2.1. Những tác động của HNKTQT đến năng lực cạnh tranh của hàng hóa
Việt nam .......................................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1.Các tác động tích cực ......................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2 - Các tác động tiêu cực ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2. Khái quát về năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trong điều kiện
hội nhập kinh tế quốc tế .................................. Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Nhóm hàng Công nghiệp ................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Nhóm hàng Nông nghiệp ................... Error! Bookmark not defined.
2.3. Thực trạng năng lực cạnh tranh của một số nhóm hàng hóa chủ lực lực
của Việt Nam trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tếError! Bookmark not
defined.
2.3.1. Nhóm hàng hóa Công nghiệp ............ Error! Bookmark not defined.
2.3.1.1. Nhóm hàng dệt may ........................ Error! Bookmark not defined.
2.3.1.2. Da giầy............................................ Error! Bookmark not defined.
2.3.1.3. Nhóm hàng cơ khí .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1.4. Hóa chất......................................... Error! Bookmark not defined.
2.3.1.5. Hàng điện tử- linh kiện máy tính .... Error! Bookmark not defined.
2.3.1.6. Vật liệu xây dựng ............................ Error! Bookmark not defined.

iv


2.3.1.7. Nhóm mặt hàng gỗ .......................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2. Nhóm hàng hóa nông nghiệp ............. Error! Bookmark not defined.
2.3.2.1. Mặt hàng gạo ................................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2.2. Mặt hàng cà phê ............................. Error! Bookmark not defined.
2.3.2.3. Mặt hàng mía đường....................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2.4. Mặt hàng rau quả ........................... Error! Bookmark not defined.
2.3.2.5. Mặt hàng thủy sản .......................... Error! Bookmark not defined.

2.3.2.6. Mặt hàng chăn nuôi ........................ Error! Bookmark not defined.
CHƢƠNG 3 : CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC CẠNH
TRANH CỦA HÀNG HÓA VIỆT NAM TRONG ĐIỀU KIỆN HỘI
NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ ......ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
3.1. Một số định hƣớng nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh hàng hóa .. Error!
Bookmark not defined.
3.1.1. Để tăng cường năng lực cạnh tranh hàng hóa và đứng vững trên
thị trường trong và ngoài nước ................ Error! Bookmark not defined.
3.1.2. Định hướng phân loại, phát triển các nhóm hàng có năng lực cạnh
tranh hiện tại và tương lai ........................... Error! Bookmark not defined.
3.1.3. Định hướng xây dựng các tổ chức kinh tế tham gia cạnh tranh trên
thị trường. .................................................... Error! Bookmark not defined.
3.1.4. Định hướng xây dựng môi trường cạnh tranh thuận lợi cho các tổ
chức kinh tế trong cơ cấu nền kinh tế nhiều thành phầnError!

Bookmark

not defined.
3.2. Các giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế .................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1. Nhóm giải pháp từ phía doanh nghiệpError!
defined.

v

Bookmark

not

3.2.1.1. Tăng cường công tác nghiên cứu thị trườngError! Bookmark not
defined.
3.2.1.2. Tăng cường công tác quảng cáo, xúc tiên bán hàng và các loại dịch
vụ để kích thích sức mua của thị trường ...... Error! Bookmark not defined.
3.2.1.3. Hoàn thiện chiến lược phân phối và tổ chức mạng lưới bán hàng
...................................................................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1.4. Hiện đại hóa công nghệ .................. Error! Bookmark not defined.
3.2.1.5. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực trong doanh nghiệp ..... Error!
Bookmark not defined.
3.2.1.6. Hoàn thiện hệ thống thông tin, chủ động áp dụng thương mại điện
tử trong điều hành kinh doanh..................... Error! Bookmark not defined.
3.2.1.7. Lựa chọn hệ thống quản lý chất lượng để áp dụng ................. Error!
Bookmark not defined.
3.2.1.8. Hoàn thiện chiến lược hàng hóa của doanh nghiệp ................ Error!
Bookmark not defined.
3.2.1.9. Giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành hàng hóaError!

Bookmark

not defined.
3.2.1.10. Xây dựng và phát triển thương hiệu hàng hóaError!

Bookmark

not defined.
3.2.2. Nhóm giải pháp từ phía nhà nước ..... Error! Bookmark not defined.
3.2.2.1. Cải cách hành chính và minh bạch hóa thông tin phát triển .. Error!
Bookmark not defined.
3.2.2.2. Hoàn thiện chính sách bảo vệ người tiêu dùng và kích thích nhu
cầu tiêu dùng trong nước ............................. Error! Bookmark not defined.

3.2.2.3. Hoàn thiện chính sách cạnh tranh .. Error! Bookmark not defined.
3.2.2.4. Tạo lập và thúc đẩy phát triển các loại thị trường .................. Error!
Bookmark not defined.

vi


KẾT LUẬN ..................................ERROR! BOOKMARK NOT DEFINED.
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 11

vii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT

Ký hiệu

Nghĩa đầy đủ
Tiếng Anh

Tiếng Việt

1

WTO

World Trade Organisation

Tổ chức thƣơng mại thế giới

2

GDP

Gross Domestic Product

Tổng sản phẩm quốc nội

3

EU

European Union

Liên Minh Châu Âu

4

ASEAN

Association of South East

Hiệp hội các quốc gia Đông

Asian Nations

Nam Á

5

HNKTQT

Hội nhập kinh tế quốc tế

6

NLCT

Năng lực cạnh tranh

7

DNNN

Doanh nghiệp nhà nƣớc

8

XK

Xuất khẩu

9

NK

Nhập Khẩu

10

VLXD

Vật liệu xây dựng

10

CNTT

Công nghệ thông tin

11

MFN

Most Favour Nation

Chế độ tối huệ quốc

12

GSP

General System of

Chế độ ƣu đãi thuế quan phổ

Preference

cập

8


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Số hiệu bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 2.1

Tình hình SX và XNK dệt may Việt Nam giai
đoạn 2006-2009

46

Bảng 2.2

Sản lƣợng một số chủng loại VLXD trong giai
đoạn 2000-2007

60

Bảng 2.3

Thị trƣờng xuất khẩu gỗ

64

9


DANH MỤC SƠ ĐỒ
Số hiệu sơ đồ

Tên sơ đồ

Trang

Sơ đồ 1.1

Các yếu tố của năng lực cạnh tranh hàng hóa

25

10


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Số hiệu biểu đồ

Tên biểu đồ

Trang

Biểu đồ 2.4

Các yếu tố của năng lực cạnh

tranh hàng hóa

74

11


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ (năm 2005), Báo cáo phát triển kinh tế xã hội giai đoạn

2001-2005 và dự báo giai đoạn 2006-2010, Hà Nội
2. Bộ NN&PTNT (2003), Báo cáo trình Thủ tướng chính phủ giải quyết khó khăn
của ngành mía đường, Hà nội
3. Bộ Thƣơng mại (2005), Báo cáo đánh giá khả năng cạnh tranh của các sản
phẩm (hàng hóa, dịch vụ), lĩnh vực trong quá trình hội nhập và giải pháp
thực hiện, Hà Nội
4. Bộ NN&PTNT (2007), Chiến lược phát triển chăn nuôi đến năm 2020, Hà Nội
5. Bộ NN&PTNT (2009), Chiến lược phát triển ngành thủy sản năm 2020, Hà
Nội
6. PGS.TS. Nguyễn Sinh Cúc (2009), “Tổng quan kinh tế Việt Nam sau hai năm
gia nhập WTO”, Tạp chí Cộng sản số 10
7. Nguyễn Đức Dƣơng, Dệt may Việt Nam - Cơ hội và thách thức, Nxb Chính trị
Quốc gia Hà Nội, 2003
8. GS.TS. Đặng Đình Đào ; GS.TS. Hoàng Đức Thân (2003), “Giáo trình kinh tế
thương mại”, NXB Thống kê.
9. Ths. Bùi Trƣờng Giang (2006), “Kinh tế thế giới những thập kỷ đầu thế kỷ
XXI: Xu thế và Thách thức”, Viện kinh tế và chính trị thế giới
10. Trần Văn Huynh (2006), Nâng cao năng lực cạnh tranh sản phẩm VLXD trong
bối cảnh hội nhập quốc tế, Hà Nội
11. Ths. Nguyễn Thị Thu Hƣơng (2008), Gạo Việt Nam sau một năm gia nhập

WTO, Tạp chí kinh tế và dự báo số 2
12. Lê Viết ly (2007), “Phát triển chăn nuôi trong quá trình chuyển đổi cơ cấu nông

nghiệp”, NXB. Nông nghiệp
13. Hoàng Thị Bích Loan (2009), “Hoạt động Ngoại thương Việt Nam sau hai năm
gia nhập WTO”, Tạp chí kinh tế và dự báo số 12.

12


14. Lê Văn Tam (2006), Báo cáo hội thảo “ Ngành mía đường Việt Nam với phát

triển nông thôn bền vững và xóa đói giảm nghèo trong quá trình hội
nhập”, Quảng Ngãi
15. Đức Thu (2009), Tiềm năng lớn của cà phê Việt Nam, Tạp chí kinh tế và dự báo

số 3
16. Vũ Chí Tuệ (2006), Cạnh tranh của cà phê Việt Nam trong hội nhập kinh tế

quốc tế, Trung tâm thông tin và dự báo kinh tế xã hội
17. Nguyễn Văn Thƣờng, Tăng trưởng kinh tế Việt Nam những rào cản cần phải

vượt qua, Nxb Lý luận Chính trị Hà Nội, 2005
18. Niên giám thống kê và Báo cáo của Tổng cục Hải quan từ năm 1986-2008
19. Nguyễn Tôn Quyền (2010), Ngành công nghiệp gỗ sau 2 năm nhập WTO, Báo

điện từ văn hóa doanh nhân số 1
20. TS. Thái Duy Sâm (2006), Nâng cao chất lượng sản phẩm để tăng cường năng

lực cạnh tranh và phát triển bền vững ngành VLXD trong quá trình hội
nhập kinh tế quốc tế, Hà Nội
21. Luật Thƣơng mại năm 2005
22. Tiềm năng Việt Nam thế kỷ 21, Nhà xuất bản Thế giới, năm 2002
23. Văn kiện đại hội đảng VIII, Nhà xuất bản chính trị quốc gia, 1996
24. Văn kiện đại hội đảng IX, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia, 2001
25. Viện Nghiên cứu Thƣơng mại - Bộ thƣơng mại (2003), Chính sách và giải pháp

phát triển thị trường hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam thời kỳ 2001-2010,
tầm nhìn 2020, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, Hà Nội
26. Viện kinh tế nông nghiệp, Báo cáo tổng quan các kết quả nghiên cứu về ngảnh
rau quả Việt Nam, Hà Nội, 2005.

13


Các Website dùng tham khảo và tìm kiếm tư liệu:
1. : Ðảng Cộng sản Việt Nam
2. : Quốc hội nƣớc CHXHCN Việt Nam
3. : Trang tin điện tử chính phủ
4. : Bộ Tài chính
5. : Bộ Kế hoạch và Đầu tƣ
6. : Bộ Công nghiệp
7. : Bộ Khoa học Công nghệ và Môi trƣờng
8. : Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn
9. : Bộ Ngoại giao
10. : Tổng cục thống kê
11. : Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ƣơng
12. http:// www.moit.gov.vn : Trang thông tin điện tử Bộ Công Thƣơng.
13. : Tổng cục Hải quan Việt Nam

14. http:// www.vietrade.gov.vn: Trang thông tin điện tử Cục xúc tiến Thƣơng mại

14