Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh quảng bình trong giai đoạn hiện nay

B GIO DC V O TO

B NI V

HC VIN HNH CHNH QUC GIA

ON NHN O

HOàN THIệN TIÊU CHí Và PHƯƠNG PHáP ĐáNH GIá
CÔNG CHứC CấP Xã Từ THựC TIễN TỉNH QUảNG BìNH
TRONG GIAI ĐOạN HIệN NAY
Chuyờn ngnh: Qun lý hnh chớnh cụng
Mó s: 62 34 82 01

LUN N TIN S QUN Lí HNH CHNH CễNG

NGI HNG DN KHOA HC
1. PGS.TS V Duy Yờn
2. PGS.TS Lờ Vn ớnh

H NI - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan công trình nghiên cứu này là của riêng cá
nhân tôi. Các số liệu, kết quả được sử dụng minh họa trong luận án
này là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Những kết luận khoa học của
luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả

Đoàn Nhân Đạo

LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu Luận án, mặc dù còn gặp rất nhiều khó khăn về
thời gian, thông tin, tư liệu, song được sự giúp đỡ nhiệt tình của các thầy giáo, cô
giáo Học viện Hành chính Quốc gia cũng như các đồng chí trong các sở ban ngành
của UBND tỉnh Quảng Bình tác giả đã hoàn thành luận án: "Hoàn thiện tiêu chí và
phương pháp đánh giá công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình trong giai
đoạn hiện nay" theo đúng thời gian và yêu cầu của Học viện. Với tình cảm trân
trọng nhất, học viên xin cảm ơn tới:
- Ban Giám đốc Học viện Hành chính Quốc gia, các thầy cô giáo khoa Sau
Đại học và các phòng Khoa của Học viện.
- Đặc biệt tác giả xin cảm ơn các thầy giáo đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ
tác giả hoàn thành luận án.
- Cùng các đồng nghiệp công tác tại Văn phòng UBND tỉnh, Sở Nội vụ tỉnh,
Phòng Nội vụ các huyện, Chi cục Thống kê tỉnh Quảng Bình đã nhiệt tình cung cấp
số liệu giúp tôi hoàn thành luận án.
Trong quá trình làm đề tài, bản thân tác giả đã cố gắng tìm hiểu tài liệu, học
hỏi kinh nghiệm để tổng hợp, phân tích, đánh giá. Tuy nhiên, do sự hiểu biết còn
hạn chế, kinh nghiệm thực tế chưa nhiều vì vậy không tránh khỏi những thiếu sót,
rất mong nhận được sự góp ý của thầy cô giáo và độc giả.

Tác giả

Đoàn Nhân Đạo


MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa

Lời cam đoan
Lời cảm ơn
Mục lục
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ, sơ đồ
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của luận án .................................................................................... 1
2. Mục đích, nhiệm vụ của luận án .......................................................................... 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án ..................................................... 5
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu cụ thể của luận án............................. 5
5. Giả thuyết khoa học ............................................................................................. 7
6. Những đóng góp mới của luận án ........................................................................ 8
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án .............................................................. 9
8. Kết cấu của luận án.............................................................................................. 9
Chương 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU ....... 10
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................. 10
1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước ....................................................... 10
1.1.2. Các công trình nghiên cứu nước ngoài ....................................................... 21
1.2. Những vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu .............................................. 24
Chương 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TIÊU CHÍ VÀ PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH
GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRONG QUẢN LÝ CÔNG CHỨC ................... 26
2.1. Một số vấn đề lý luận về công chức cấp xã và đánh giá công chức cấp xã ..... 26
2.1.1. Cấp xã và chính quyền cấp xã .................................................................. 26
2.1.2. Công chức cấp xã .................................................................................... 28
2.1.3. Đánh giá công chức cấp xã ...................................................................... 36
2.2. Các tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã ........................... 43
2.2.1. Tiêu chí đánh giá công chức cấp xã ......................................................... 43

2.2.2. Phương pháp đánh giá công chức cấp xã ................................................. 48
2.3. Kinh nghiệm của một số nước và địa phương trong đánh giá công
chức cấp xã và một số bài học kinh nghiệm được rút ra ................................... 56
2.3.1. Kinh nghiệm của một số nước và địa phương trong đánh giá công chức nói
chung và công chức cấp xã nói riêng ................................................................. 56
2.3.2. Một số bài học kinh nghiệm được rút ra................................................... 65
Tiểu kết Chương 2 ............................................................................................... 68
Chương 3: THỰC TRẠNG ÁP DỤNG TIÊU CHÍ VÀ PHƯƠNG PHÁP
ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ Ở TỈNH QUẢNG BÌNH......................... 69
3.1. Khái quát về chính quyền cấp xã và đội ngũ công chức cấp xã ở tỉnh
Quảng Bình .......................................................................................................... 69
3.1.1. Về tình hình kinh tế - xã hội của tỉnh Quảng Bình ................................... 69
3.1.2. Về đội ngũ công chức cấp xã của tỉnh Quảng Bình .................................. 70
3.2. Thực tiễn áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức
cấp xã ở tỉnh Quảng Bình hiện nay .................................................................... 74
3.2.1. Quá trình triển khai công tác đánh giá công chức cấp xã ở tỉnh
Quảng Bình ...................................................................................................... 74
3.2.2. Thực trạng áp dụng tiêu chí đánh giá công chức cấp xã ở Quảng Bình ........ 77
3.2.3. Thực tiễn áp dụng phương pháp đánh giá công chức cấp xã tỉnh
Quảng Bình ....................................................................................................... 89
3.3. Đánh giá chung về thực tiễn áp dụng các tiêu chí, phương pháp đánh
giá công chức cấp xã ở tỉnh Quảng Bình .......................................................... 108
3.3.1. Ưu điểm ................................................................................................ 108
3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................. 111
Tiểu kết Chương 3 ............................................................................................. 116
Chương 4: QUAN ĐIỂM, GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN TIÊU CHÍ VÀ
PHƯƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ .................................. 117
4.1. Quan điểm hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá công chức cấp xã ... 117
4.1.1. Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã trên

cơ sở quán triệt các quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ cán bộ, công
chức cấp xã ..................................................................................................... 117
4.1.2. Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã phải
bảo đảm mục tiêu xây dựng đội ngũ công chức cấp xã trong sạch, vững
mạnh, chuyên nghiệp, hiện đại ......................................................................... 119


4.1.3. Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã phải
căn cứ vào chức trách, nhiệm vụ được giao và kết quả thực hiện nhiệm vụ
của từng chức danh công chức cấp xã.............................................................. 120
4.1.4. Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã phải
bảo đảm khách quan, công bằng, chính xác và phát huy dân chủ, thu hút sự
giám sát hoạt động đánh giá công chức cấp xã ................................................ 122
4.1.5. Hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã phù
hợp với đặc điểm của đội ngũ công chức cấp xã .............................................. 123
4.2. Các giải pháp hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá công chức
cấp xã ................................................................................................................. 124
4.2.1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của đánh giá công chức cấp xã
và tính cấp thiết phải hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá công
chức cấp xã trong giai đoạn hiện nay ............................................................... 124
4.2.2. Tiếp tục hoàn thiện các quy định về tiêu chí và phương pháp đánh giá
công chức cấp xã ............................................................................................. 127
4.2.3. Áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã linh
hoạt, sáng tạo, phù hợp với đặc điểm từng chức danh công chức cấp xã và
điều kiện cụ thể các vùng, miền ....................................................................... 136
4.2.4. Về thí điểm người dân tham gia đánh giá công chức cấp xã ................... 143
4.2.5. Bảo đảm điều kiện áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá
công chức cấp xã hiệu quả ............................................................................... 146
Tiểu kết chương 4 .............................................................................................. 149
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 150

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN
QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN ....................................................................... 151
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................. 152
PHỤ LỤC .......................................................................................................... 1PL


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
STT Viết tắt

Diễn giải

1

CBCC

Cán bộ, công chức

2

CCCX

Công chức cấp xã

3

CQHCNN

Cơ quan hành chính nhà nước

4

HĐND

Hội đồng nhân dân

5

UBND

Ủy ban nhân dân


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Bảng 2.2.
Bảng 3.1.
Bảng 3.2.
Bảng 3.3.
Bảng 3.4.
Bảng 3.5.
Bảng 3.6.
Bảng 3.7.
Bảng 3.8.
Bảng 3.9.
Bảng 3.10.
Bảng 3.11.
Bảng 3.12.
Bảng 3.13.
Bảng 3.14.
Bảng 3.15.

Bảng 3.16.
Bảng 3.17.
Bảng 3.18.
Bảng 3.19.

Chỉ số phương pháp đánh giá theo kết quả đầu ra ........................... 52
Mẫu phiếu ghi chép các sự kiện đáng chú ý .................................... 53
Cơ cấu CCCX theo độ tuổi năm 2012 ............................................. 70
Trình độ CCCX tỉnh Quảng Bình năm 2008-2012 .......................... 72
Trình độ lý luận chính trị CCCX tỉnh Quảng Bình .......................... 73
Trình độ ngoại ngữ, tin học CCCX tỉnh Quảng Bình ...................... 73
Tình hình thực hiện đánh giá CCCX từ năm 2003-2012 ................. 75
Tỉ lệ xếp loại chung CCCX được đánh giá từ năm 2008-2012 ........ 76
So sánh quy định trong xếp loại công chức theo Quyết định số
11/1998/QĐ-TCCP-CCVC và Luật CBCC năm 2008..................... 84
Kết quả khảo sát phản ánh thực trạng áp dụng tiêu chí đánh giá
theo quy định hiện hành .................................................................. 85
Kết quả khảo sát nhu cầu sửa đổi hệ thống tiêu chí đánh giá cũ* ........ 86
Kết quả khảo sát bổ sung tiêu chí để khuyến khích và phân loại
kết quả đánh giá* ............................................................................ 88
Kết quả khảo sát thực trạng phương pháp đánh giá đang áp
dụng với CCCX tỉnh Quảng Bình ................................................... 93
Kết quả khảo sát về phương pháp đánh giá CCCX của tỉnh theo
định kỳ* .......................................................................................... 95
Kết quả khảo sát đánh giá CCCX tỉnh Quảng Bình theo phương
pháp 360o* ...................................................................................... 97
Kết quả khảo sát phương pháp đánh giá CCCX tỉnh Quảng
Bình theo mục tiêu và kết quả công vụ* .......................................... 98
Kết quả khảo sát phương pháp bình bầu trong đánh giá CCCX
ở tỉnh Quảng Bình* ....................................................................... 100

Kết quả khảo sát công chức về phương thức áp dụng đánh giá
CCCX tỉnh Quảng Bình với sự tham gia của người dân ................ 102
Kết quả khảo sát về hình thức để người dân tham gia đánh giá
CCCX tỉnh Quảng Bình Hình thức để người dân tham gia đánh giá ....103
Kết quả khảo sát đánh giá mức độ hài lòng của người dân với
CCCX tỉnh Quảng Bình* .............................................................. 106
Kết quả khảo sát nhu cầu tham gia của người dân vào quy trình
đánh giá CCCX tỉnh Quảng Bình.................................................. 107


Bảng 4.1.
Bảng 4.2.
Bảng 4.3.
Bảng 4.4.
Bảng 4.5.
Bảng 4.6.

Kiến nghị hoàn thiện tiêu chí đánh giá định kỳ CCCX theo Luật
CBCC 2008 .................................................................................. 127
Kiến nghị phân bổ chỉ tiêu xếp loại CCCX theo mức độ hoàn
thành nhiệm vụ của tổ chức .......................................................... 130
Minh họa về so sánh cặp trong đánh giá công chức ...................... 138
Minh họa kỹ thuật đánh giá công chức theo phương pháp liệt kê
kiểm tra công việc (Weighted Cheklists) ...................................... 140
Minh họa kỹ thuật đánh giá công chức theo sự kiện điển hình
(Critical-Incident technique) ......................................................... 142
Kiến nghị áp dụng đánh giá CCCX có sự tham gia của người
dân ở khu vực đô thị ..................................................................... 144

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, SƠ ĐỒ
Biểu đồ 3.1.

Thể hiện cơ cấu dân số và CCCX ở tỉnh Quảng Bình theo giới

Biểu đồ 3.2.

tính và dân tộc năm 2010 ................................................................ 71
Kết quả điều tra của Bộ Nội vụ về việc lựa chọn phương thức
đánh giá công chức định kỳ 6 tháng và định kỳ 1 năm (năm 2006)..... 96

Biểu đồ 3.3.

Kết quả khảo sát sự cần thiết để người dân và doanh nghiệp
tham gia đánh giá CCCX tỉnh Quảng Bình ................................... 101

Sơ đồ 2.1.

Mô hình đánh giá CCCX theo phương pháp 3600 ở Đà Nẵng ......... 62

Sơ đồ 4.1.

Mô hình kiến nghị đánh giá CCCX theo phương pháp 360o có
sự tham gia của chủ thể ngoài hệ thống hành chính ...................... 132
Mô hình kiến nghị phương pháp đánh giá bình bầu CCCX ........... 135
Minh họa thang điểm đánh giá ...................................................... 139

Sơ đồ 4.2.
Sơ đồ 4.3.

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của luận án
Một là, do ý nghĩa, tầm quan trọng của công tác đánh giá cũng như việc xây
dựng, hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX.
Công tác đánh giá CCCX nói chung cũng như việc xây dựng, hoàn thiện tiêu
chí và phương pháp đánh giá CCCX nói riêng luôn là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt
quan trọng cả về lý luận và thực tiễn. Đánh giá công chức là một khâu quan trọng
trong công tác quản lý CCCX. Trên cơ sở kết quả của việc đánh giá công chức,
người lãnh đạo, quản lý sẽ có các quyết định phù hợp trong việc sử dụng, đãi ngộ,
bố trí, cất nhắc, đào tạo, bồi dưỡng, khen thưởng, kỷ luật... đối với công chức, tạo ra
động lực mạnh mẽ, động viên công chức cống hiến sức lực, tài trí, hoàn thành tốt
nhiệm vụ được giao. Đánh giá không đúng, không chính xác dẫn đến sử dụng một
cách tùy tiện, làm mất đi động lực phấn đấu của từng cá nhân, thậm chí có khi làm
xáo trộn tâm lý của cả một tập thể.
Kết quả của đánh giá CCCX phụ thuộc vào nhiều yếu tố như quy trình đánh
giá, nội dung đánh giá, mục đích đánh giá, phương pháp đánh giá... Trong số các
yếu tố đó thì việc lựa chọn tiêu chí, phương pháp đánh giá thích hợp là rất quan
trọng. Sử dụng tiêu chí, phương pháp không thích hợp thì công tác đánh giá chỉ
mang tính hình thức, không khách quan, thiếu chính xác dẫn đến các biểu hiện tiêu
cực, làm ảnh hưởng đến chất lượng của cả đội ngũ.
Hai là, Đảng và Nhà nước ta đã ban hành nhiều chủ trương, chính sách
nhằm nâng cao chất lượng công tác đánh giá công chức, trong đó có việc xây dựng
và hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX.
Nhận thức được tầm quan trọng của công tác đánh giá công chức, Đảng ta đã
có nhiều nghị quyết bàn về công tác đánh giá cán bộ nói chung, trong đó có đánh
giá CCCX và rút ra những bài học kinh nghiệm chỉ đạo cụ thể về vấn đề này. Nghị
quyết Hội nghị Ban Chấp hành TW Đảng lần thứ ba (khóa VIII) về chiến lược cán
bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã đặt ra yêu cầu:
“Cần có quan điểm và phương pháp đánh giá, sử dụng cán bộ một cách khoa học,

1


khách quan, công tâm”. Tiếp theo đó, Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX
cũng tiếp tục khẳng định “Đánh giá và sử dụng cán bộ trên cơ sở tiêu chuẩn, lấy
hiệu quả công tác thực tế và sự tín nhiệm của nhân dân làm thước đo chủ yếu; có
phương pháp khoa học, khách quan, công tâm, theo quy trình chặt chẽ, phát huy dân
chủ, dựa vào tập thể và nhân dân để tuyển chọn lấy cán bộ”. Kết luận số 64-KL/TW
ngày 28/5/2013 của Hội nghị Trung ương 7 Khóa XI về “Một số vấn đề tiếp tục đổi
mới, hoàn thiện hệ thống chính trị từ Trung ương đến cơ sở” cũng đã đề ra mục tiêu
xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở có số lượng hợp lý, có phẩm chất chính
trị, đạo đức, trình độ, năng lực chuyên môn nghiệp vụ ngày càng cao, đáp ứng được
yêu cầu thực hiện nhiệm vụ chính trị…
Cụ thể hóa đường lối, chủ trương trên của Đảng, các cơ quan nhà nước cũng
đã ban hành một số văn bản về xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ, công chức,
trong đó có đội ngũ cán bộ, CCCX. Chương trình tổng thể cải cách hành chính nhà
nước giai đoạn 2011 - 2020 (ban hành kèm theo Nghị quyết 30c/NQ-CP của Chính
phủ ban hành ngày 8/11/2011) đã xác định nhiệm vụ xây dựng và nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, trong đó việc: “Hoàn thiện quy định
của pháp luật về đánh giá cán bộ, công chức, viên chức trên cơ sở kết quả thực hiện
nhiệm vụ được giao; thực hiện cơ chế loại bỏ, bãi miễn những người không hoàn
thành nhiệm vụ, vi phạm kỷ luật, mất uy tín với nhân dân; quy định rõ nhiệm vụ,
quyền hạn của cán bộ, công chức, viên chức tương ứng với trách nhiệm và có chế
tài nghiêm đối với hành vi vi phạm pháp luật, vi phạm kỷ luật, vi phạm đạo đức
công vụ của cán bộ, công chức, viên chức”.
Tiếp theo đó, Quyết định số 1557/QĐ-TTg ngày 18/10/2012 của Thủ tướng
Chính phủ phê duyệt đề án “Đẩy mạnh cải cách chế độ công vụ, công chức” đã
xác định nhiệm vụ “Tiếp tục đổi mới công tác đánh giá cán bộ, đánh giá công
chức. Việc đánh giá phải căn cứ vào kết quả, hiệu quả công tác của cán bộ, công
chức; thẩm quyền đánh giá thuộc về trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan sử

dụng cán bộ, công chức. Chú trọng thành tích, công trạng, kết quả công tác của
cán bộ, công chức. Coi đó là thước đo chính để đánh giá phẩm chất, trình độ, năng
lực của cán bộ, công chức. Sửa đổi, bổ sung và ban hành mới quy trình đánh giá

2


công chức, đảm bảo dân chủ, công bằng, công khai, chính xác và trách nhiệm đối
với việc đánh giá công chức”.
Ba là, hệ thống các tiêu chí, phương pháp hiện nay được sử dụng để đánh
giá CCCX trên thực tế còn chưa thực sự khoa học, hợp lý đã ảnh hưởng đến kết
quả, chất lượng của công tác đánh giá CCCX.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác đánh giá CCCX hiện nay vẫn
còn tồn tại những hạn chế, bất cập nhất định. Việc đánh giá chưa dựa vào những
thước đo cụ thể đã được lượng hoá, mà chủ yếu dựa vào những tiêu chí chung
chung, mang nặng cảm tính... Phương pháp đánh giá công chức vẫn chủ yếu phương
pháp đánh giá theo nhận xét. Các tiêu chí để đánh giá còn nặng về thâm niên công
tác, về phương diện tinh thần, đạo đức và tư cách nói chung, thiếu cụ thể và chưa
thực sự hướng vào các chuẩn mực, kết quả hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, thực
thi công việc được giao. Do đó khi đánh giá dễ dẫn đến nhiều hạn chế như nể nang,
né tránh hoặc thành kiến... ảnh hưởng tiêu cực đến công tác đánh giá công chức,
làm cho công tác đánh giá CCCX chưa đạt được mục tiêu, yêu cầu đề ra.
Chính thực tiễn trên đã đòi hỏi cần có những nghiên cứu toàn diện cả về
mặt lý luận và thực tiễn về tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX, để từ đó đề
xuất quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX
đáp ứng yêu cầu của tình hình mới. Tuy nhiên, do số lượng đơn vị hành chính cấp
xã là rất lớn, nên nghiên cứu sinh giới hạn nghiên cứu hoàn thiện tiêu chí, phương
pháp đánh giá CCCX từ thực tiễn của tỉnh Quảng Bình.
Quảng Bình là tỉnh thuộc miền Trung, có tổng diện tích là 8.063,7 km². Toàn
tỉnh có tổng cộng 159 đơn vị hành chính cấp xã, trong đó có: 10 phường, 9 thị trấn

và 140 xã. Các xã của tỉnh Quảng Bình hội tụ đủ đặc trưng của các loại địa hình: có
cả xã đồng bằng, xã miền núi, xã biển, hải đảo. Ở Quảng Bình còn nhiều xã thuộc
địa bàn kinh tế -xã hội khó khăn, điều kiện trang thiết bị thường thiếu thốn, vấn đề
tiếp cận công nghệ thông tin, tri thức mới bị hạn chế rất nhiều so với cấp huyện, cấp
tỉnh cả ở thành thị và nông thôn, đặc biệt chính quyền xã ở vùng sâu vùng xa, vùng
dân tộc thiểu số. Do đó trình độ, năng lực của CCCX Quảng Bình còn nhiều khoảng
cách so với trình độ năng lực của công chức cấp huyện, và cấp tỉnh; ở cùng cấp xã

3


thì trình độ, năng lực của công chức các xã khu vực nông thôn Quảng Bình cũng
khác với trình độ công chức các phường, thị trấn khu vực đô thị. Đội ngũ CCCX
tỉnh Quảng Bình nói riêng ngày càng được đảm bảo về số lượng và chất lượng, tuy
nhiên, những năm gần đây việc nâng cao chất lượng công chức diễn ra với tốc độ
chậm. Năng lực của CCCX tỉnh Quảng Bình hiện nay đang tồn tại nhiều hạn chế,
bất cập về năng lực và nghiệp vụ chuyên môn; vấn đề đánh giá công chức để lựa
chọn và sử dụng công chức chưa hiệu quả; các tiêu chí và phương pháp đánh giá
CCCX còn chưa hoàn thiện; công tác đánh giá năng lực CCCX ở Quảng Bình còn
nhiều bất cập, việc đánh giá CCCX qua bình bầu là chủ yếu, không tránh khỏi cảm
tính chủ quan thiếu tính khoa học, dẫn tới kết quả đánh giá chưa thực sự khách
quan, chưa phản ánh đúng năng lực của người được đánh giá, do vậy chưa phát huy
được tính tích cực của người được đánh giá… Chính những hạn chế còn tồn tại
trong việc đánh giá công chức và sử dụng tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX
của tỉnh Quảng Bình sẽ là mảnh đất thực tiễn màu mỡ giúp nghiên cứu sinh có được
những số liệu, thông tin quan trọng, sinh động về thực trạng áp dụng tiêu chí,
phương pháp đánh giá CCCX trên thực tế, làm cơ sở để đề ra quan điểm, giải pháp
hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX trên địa bàn cả nước.
Chính vì những lý do trên mà nghiên cứu sinh chọn đề tài: “Hoàn thiện tiêu
chí và phương pháp đánh giá công chức cấp xã từ thực tiễn tỉnh Quảng Bình

trong giai đoạn hiện nay” làm luận án tiến sĩ Quản lý Hành chính công của mình.
Đây là đề tài không chỉ mang tính lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn rất quan trọng
trong giai đoạn hiện nay.
2. Mục đích, nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án
Thông qua việc nghiên cứu cơ sở lý luận về tiêu chí và phương pháp đánh
giá CCCX, đánh giá thực trạng áp dụng tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX ở
tỉnh Quảng Bình, luận án đề xuất quan điểm và các giải pháp nhằm hoàn thiện tiêu
chí và phương pháp đánh giá CCCX ở nước ta trong điều kiện hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nêu trên, luận án phải thực hiện được các nhiệm vụ cụ
thể sau đây:

4


Thứ nhất, làm rõ cơ sở lý luận về tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX.
Phân tích, làm rõ các vấn đề lý luận về CCCX và đánh giá CCCX; những vấn đề lý
luận về tiêu chí và phương đánh giá CCCX (khái niệm, mức độ hoàn thiện của tiêu
chí và phương pháp đánh giá CCCX); kinh nghiệm của một số nước và địa phương
trong đánh giá CCCX và những bài học kinh nghiệm được rút ra.
Thứ hai, phân tích được thực trạng áp dụng tiêu chí và phương pháp đánh giá
CCCX từ thực tiễn của tỉnh Quảng Bình, đưa ra được những đánh giá chung về
những kết quả đã đạt được, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những
hạn chế trong việc áp dụng tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX trên cả nước.
Thứ ba, đề xuất quan điểm và các giải pháp hoàn nhằm thiện tiêu chí và phương
pháp đánh giá CCCX ở nước ta đáp ứng yêu cầu của tình hình mới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX.

3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Nghiên cứu tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX.
Tiêu chí và phương pháp mà luận án nghiên cứu bao gồm các tiêu chí và
phương pháp đang được áp dụng để đánh giá công chức hàng năm được quy định
trong văn bản quy phạm pháp luật và những tiêu chí, phương pháp đánh giá nhân sự
hiện đang được áp dụng trong quản trị nhân lực khu vực tư để có sự so sánh làm
sáng tỏ vấn đề nghiên cứu.
- Không gian: Luận án nghiên cứu ở một số xã, thị trấn thuộc một số huyện ở
tỉnh Quảng Bình.
- Thời gian: Các số liệu phục vụ cho việc nghiên cứu đánh giá thực trạng
được thu thập từ năm 2003 đến nay (sau khi có Nghị định số 114/2003/NĐ-CP
ngày 10/10/2003 của Chính phủ và Thông tư số 03/2004/TT-BNV ngày 16/1/2004
của Bộ Nội vụ hướng dẫn thi hành Nghị định số 114/2003/NĐ-CP về CBCCCX,
phường, thị trấn).
4. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu cụ thể của luận án
4.1. Phương pháp luận
Trong quá trình nghiên cứu, tác giả đã tiếp cận vấn đề trên cơ sở nền tảng

5


nhận thức của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử; tư tưởng
Hồ Chí Minh và các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp
luật của Nhà nước về đánh giá CCCX và các tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX.
4.2. Phương pháp nghiên cứu cụ thể
Để thực hiện kết quả nghiên cứu, luận án sử dụng nhiều phương pháp nghiên
cứu cụ thể như:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: phương pháp này được sử dụng trong
việc thu thập và nghiên cứu tài liệu liên quan tới đội ngũ CCCX, về tiêu chí và
phương pháp đánh giá CCCX cũng như các tài liệu phản ánh về thực trạng áp

dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX ở tỉnh Quảng Bình.
- Phương pháp điều tra xã hội học: nghiên cứu sinh đã tiến hành thiết kế
phiếu hỏi về các nội dung liên quan tới tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX để
lấy ý kiến từ địa phương ở tỉnh Quảng Bình. Đối tượng được hỏi là các CBCC ở các
xã và chuyên viên các phòng Nội vụ trên địa bàn tỉnh Quảng Bình. Họ là những
người trực tiếp liên quan tới hoạt động đánh giá CBCC hằng năm và có nhiều am
hiểu về lĩnh vực quản lý, đánh giá CCCX trên địa bàn tỉnh. Bên cạnh đó, nghiên cứu
sinh cũng thiết kế mẫu phiếu hỏi riêng để lấy ý kiến người dân ở các xã trên địa bàn
tỉnh Quảng Bình để có đánh giá mang tính thực tiễn và khách quan hơn về vấn đề
này. Kết quả điều tra, khảo sát thực tế là một trong những cơ sở để dự báo và đề
xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX.
- Phương pháp thống kê - so sánh: Trên cơ sở các số liệu thu thập được về
đội ngũ CCCX ở tỉnh Quảng Bình cũng như kết quả khảo sát thực tiễn về thực trạng
áp dụng các tiêu chí và phương pháp trong đánh giá CCCX trên địa bàn tỉnh Quảng
Bình, tác giả đã tiến hành thống kê, so sánh các số liệu để có minh họa sinh động và
thực tế cho đề tài luận án.
- Phương pháp phân tích - tổng hợp: Từ những thông tin có được qua quá
trình nghiên cứu các tài liệu và số liệu thu thập được có liên quan đến đề tài luận án,
tác giả đã phân tích và tổng hợp các thông tin đó để có những đánh giá về những ưu
điểm, hạn chế của thực trạng áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX
trên địa bàn tỉnh Quảng Bình, từ đó đề ra các quan điểm, giải pháp nhằm hoàn thiện
tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX trong điều kiện hiện nay.

6


- Phương pháp chuyên gia: Trong quá trình thực hiện đề tài, tác giả cũng
thường xuyên tham vấn ý kiến của các chuyên gia về công chức, công vụ và các nhà
thực tiễn giàu kinh nghiệm (Chủ tịch xã, CBCC cấp xã), có nhiều năm công tác
trong ngành nội vụ để có định hướng và những ý kiến hữu ích cho đề tài luận án.

Ngoài ra, luận án còn kế thừa các công trình khoa học đã nghiên cứu, các số
liệu thống kê, các kết quả đã công bố, các luận án nghiên cứu khoa học có liên quan
do các cơ quan trong và ngoài nước có liên quan.
5. Giả thuyết khoa học
Từ tổng quan tình hình nghiên cứu và dựa vào các lý thuyết liên quan đến
chủ đề nghiên cứu của luận án, nghiên cứu sinh đặt ra các giả thuyết nghiên cứu
như sau:
- Trong công tác đánh giá CCCX, việc xác định khoa học, hợp lý các tiêu
chí, phương pháp đánh giá CCCX có vai trò rất to lớn. Nếu sử dụng tiêu chí,
phương pháp đánh giá không thích hợp thì kết quả đánh giá sẽ không khách quan,
thiếu chính xác, ảnh hưởng tới chất lượng của cả đội ngũ CCCX.
- Trong thời gian qua, việc áp dụng các tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX
ở các địa phương đã đạt được những kết quả nhất định. Tuy nhiên, từ thực tiễn của
tỉnh Quảng Bình cho thấy việc áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá
CCCX vẫn còn tồn tại những hạn chế như chủ yếu dựa vào phương pháp nhận xét,
các tiêu chí đánh giá vẫn còn chung chung, thiếu cụ thể và chưa thực sự hướng vào
các kết quả hoạt động chuyên môn nghiệp vụ, thực thi công việc được giao...
- Trong giai đoạn hiện nay, khi Đảng và Nhà nước ta chủ trương tiến hành
cải cách chế độ công chức, công vụ, đổi mới và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,
công chức, trong đó có đội ngũ CCCX thì việc hoàn thiện các tiêu chí, phương pháp
đánh giá CCCX càng trở nên vô cùng cấp thiết. Chất lượng đội ngũ CCCX chỉ có
thể được nâng cao khi xây dựng và áp dụng được hệ thống tiêu chí, phương pháp
đánh giá CCCX khoa học, hợp lý.
Từ đó, luận án đứng trước một số câu hỏi nghiên cứu quan trọng cần phải
giải mã, đó là:

7


- Câu hỏi 1: Những vấn đề lý luận về tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX?

Câu hỏi cụ thể:
- Khái niệm, đặc điểm của CCCX và đánh giá CCCX?
+ Khái niệm và các tiêu chí đánh giá CCCX?
+ Khái niệm và các phương pháp đánh giá CCCX?
- Kinh nghiệm của một số nước và địa phương trong đánh giá CCCX và
những bài học kinh nghiệm rút ra?
- Câu hỏi 2: Thực trạng áp dụng tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX từ
thực tiễn của tỉnh Quảng Bình?
Các câu hỏi cụ thể:
+ Thực trạng áp dụng tiêu chí đánh giá CCCX ở tỉnh Quảng Bình hiện nay?
Đánh giá những kết quả đã đạt được, những hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân?
+ Thực trạng áp dụng phương pháp đánh giá CCCX ở tỉnh Quảng Bình hiện
nay? Đánh giá những kết quả đã đạt được, những hạn chế còn tồn tại, nguyên nhân?
+ Những vấn đề đặt ra đối với việc hoàn thiện tiêu chí, phương pháp đánh
giá CCCX trong điều kiện hiện nay?
- Câu hỏi 3: Để hoàn thiện các tiêu chí, phương pháp đánh giá CCCX cần đề
xuất quan điểm và giải pháp nào?
Các câu hỏi cụ thể:
- Xác định quan điểm đối với việc hoàn thiện các tiêu chí, phương pháp đánh
giá CCCX?
- Xác định các giải pháp nhằm hoàn thiện các tiêu chí, phương pháp đánh
giá CCCX?
- Đề xuất các quan điểm, giải pháp đảm bảo cho việc hoàn thiện các tiêu chí,
phương pháp đánh giá CCCX?
6. Những đóng góp mới của luận án
Kết quả nghiên cứu của luận án có những đóng góp mới như sau:
- Hệ thống hóa, phân tích những vấn đề lý luận về đánh giá và tiêu chí,
phương pháp đánh giá CCCX cấp xã. Tổng hợp kinh nghiệm quốc tế và trong nước
về đánh giá công chức trên cơ sở đó rút ra những bài học tham khảo hữu ích cho
công tác đánh giá CCCX ở Việt Nam hiện nay.

8


- Phân tích, làm rõ thực trạng áp dụng các tiêu chí và phương pháp đánh giá
CCCX từ thực tiễn của Quảng Bình. Đánh giá rút ra những kết quả đã đạt được,
những hạn chế còn tồn tại và những vấn đề đang đặt ra đối với việc hoàn thiện tiêu
chí, phương pháp đánh giá CCCX hiện nay.
- Đề xuất quan điểm và các giải pháp cụ thể để hoàn thiện tiêu chí và phương
pháp đánh giá CCCX trong điều kiện hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
Trên cơ sở hệ thống hóa những vấn đề lý luận liên quan đến tiêu chí và phương
pháp đánh giá CCCX, dựng lại bức tranh thực trạng của việc áp dụng tiêu chí và phương
pháp đánh giá CCCX từ thực tiễn của tỉnh Quảng Bình; chỉ ra những kết quả đã đạt
được, những hạn chế còn tồn tại và nguyên nhân của những hạn chế đó, trên cơ sở đó đề
xuất quan điểm, giải pháp hoàn thiện tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX, kết quả
nghiên cứu của luận án đã góp phần bổ sung, đóng góp quan trọng vào sự phát triển của
lý luận quản lý hành chính nhà nước, quản lý công chức, công vụ, quản lý đội ngũ
CBCC cấp xã; góp phần làm phong phú thêm cơ sở khoa học cả về phương diện lý luận
lẫn thực tiễn về đánh giá công chức, tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX.
Đồng thời, luận án còn dùng làm tài liệu tham khảo trong giảng dạy và học
tập môn công chức, công vụ trong hệ thống các học viện, làm tài liệu tham khảo
trong giảng dạy tại các lớp đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm
công tác tổ chức cán bộ các cấp và cho CBCC nói chung cũng như CCCX nói riêng.
8. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo và phụ
lục, luận án gồm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài và những
vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu.
Chương 2: Cơ sở lý luận về tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX trong

quản lý công chức.
Chương 3: Thực trạng áp dụng tiêu chí và phương pháp đánh giá CCCX ở
tỉnh Quảng Bình.
Chương 4: Đề xuất quan điểm, giải pháp hoàn thiện tiêu chí và phương pháp
đánh giá CCCX.

9


Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC NGHIÊN CỨU
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
1.1.1. Các công trình nghiên cứu trong nước
1.1.1.1. Các công trình nghiên cứu về công chức và chính quyền địa phương
nói chung
Cuốn sách “Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức”
của đồng chủ biên, gồm TS. Thang Văn Phúc và TS. Nguyễn Minh Phương do NXB.
Chính trị Quốc gia phát hành năm 2004. Qua công trình này, các tác giả đã phân tích
vai trò, đặc điểm của đội ngũ CBCC; quan điểm của Đảng về xây dựng đội ngũ
CBCC; yêu cầu của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đối với việc hoàn thiện
thể chế quản lý CBCC và xây dựng đội ngũ CBCC trong sạch, vững mạnh.
Hay như cuốn “Công chức và vấn đề xây dựng đội ngũ CBCC hiện nay” của
tác giả Tô Tử Hạ do NXB Chính trị quốc gia ấn hành năm 1998. Trong công trình
này, tác giả đã đưa ra một số nguyên tắc khi tiến hành đánh giá CBCC. Theo đó, đề
cao tính định kỳ, tính khách quan, tính công khai, dân chủ trong việc đánh giá
CBCC. Các tiêu chí, nội dung đánh giá CBCC được chú trọng là: lòng trung thành,
kết quả, hiệu suất công tác; uy tín, sự tín nhiệm, tinh thần kỷ luật nghề nghiệp... với
các nguyên tắc, tiêu chí đánh giá nêu trên tác giả đã đặt ra yêu cầu phải kết hợp giữa
hình thức nhận xét với hình thức cho điểm và phải dựa trên tiêu chuẩn. Tuy nhiên,

phương pháp đánh giá này vẫn chưa hoàn toàn vượt ra khỏi ảnh hưởng của phương
pháp đánh giá cũ. Nhiều tiêu chí nêu ra vẫn còn quá chung chung, nặng về tinh thần
thái độ, khó xác định. Hình thức đánh giá dù có được gắn với tiêu chuẩn, kết hợp cho
điểm thì chủ yếu vẫn là cách nhận xét mang tính chủ quan, cảm tính.
Bên cạnh đó, còn cuốn“Một số vấn đề lý luận về chế định pháp luật công vụ,
công chức” của PGS. TS. Lương Thanh Cường do NXB. Chính trị - Hành chính ấn
hành năm. 2011. Đây là công trình nghiên cứu chuyên sâu về các quy định của pháp
luật đối với công vụ, công chức và đề xuất giải pháp hoàn thiện các qui định của
10


pháp luật điều chỉnh chuyên biệt các nhóm công chức trong bộ máy nhà nước, tổ
chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội. Tác giả đề cập khá toàn diện hệ thống
VBQPPL quy định đối với công chức.
Hay như cuốn sách “Trách nhiệm pháp lý của đội ngũ cán bộ, công chức, viên
chức, trong bộ máy cơ quan nhà nước ở Việt Nam hiện nay” của tác giả Nguyễn
Minh Đoan (chủ biên) do NXB. Chính trị quốc gia phát hành năm 2009. Cuốn sách
tập trung làm sáng tỏ cơ sở lý luận về trách nhiệm pháp lý của CBCC, viên chức
trong bộ máy cơ quan nhà nước Việt Nam. Qua đó, trình bày những nhân tố ảnh
hưởng tới trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm hiến pháp, bồi thường, hành chính, dân
sự... và một số nội dung có liên quan về tổ chức thực hiện quyền lực nhà nước.
Ngoài ra, còn có luận án tiến sĩ luật học "Hoàn thiện pháp luật về tuyển chọn
và bổ nhiệm công chức ở nước ta, của tác giả Nguyễn Quốc Hiệp. Trong luận án,
tác giả đã phân tích rõ cơ sở lý luận liên quan đến công chức như: khái niệm công
chức, tuyển chọn, bổ nhiệm; Xác định các yếu tố ảnh hưởng tới việc hoàn thiện
pháp luật về tuyển chọn và bổ nhiệm công chức. Đánh giá thực trạng pháp luật về
tuyển chọn, bổ nhiệm và đưa ra các giải pháp hoàn thiện pháp luật về tuyển chọn
công chức. Với nhận thức vai trò của công tác tuyển chọn công chức, tác giả đề xuất
việc hoàn thiện các quy định của pháp luật là giải pháp quan trọng làm căn cứ để
tuyển chọn công chức.

Hay có thể kể đến cuốn “Đổi mới nội dung hoạt động các cấp chính quyền
địa phương trong kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế” của đồng tác giả
Nguyễn Ký và TS. Nguyễn Hữu Đức, ThS. Đinh Xuân Hà do NXB. Chính trị Quốc
gia phát hành năm 2012. Trong công trình này, nhóm tác giả đã đề cập đến hoạt
động của chính quyền địa phương trong nền kinh tế thị trường và hội nhập kinh tế
quốc tế. Trong phần đổi mới tổ chức và cơ chế vận hành của chính quyền địa
phương, các tác giả có nêu cần “Nâng cao năng lực và phẩm chất của đội ngũ cán
bộ, công chức ở các cấp chính quyền địa phương”, trong đó có đội ngũ CBCC cơ
sở. Những giải pháp mà các tác giả đưa ra là: nâng cao trình độ nghiệp vụ hành
chính, nâng cao đạo đức công vụ cho đội ngũ công chức hành chính, khen thưởng,
kỷ luật nghiêm mình; phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm và có sự kiểm tra, giám

11


sát chặt chẽ các hành vi của công chức khi thi hành công vụ… Nhưng trong nội
dung mà công trình đề cập đến ở đây, CBCC cũng chỉ là một nội dung nghiên cứu
hẹp, và mới chỉ là một trong những giải pháp mà các tác giả đề xuất, chưa phải là
nội dung nghiên cứu chính của cuốn sách, chưa mang tính tổng thể, toàn diện.
Cuốn sách “Chính quyền cấp xã và việc tổ chức, điều hành hoạt động của
UBND cấp xã” do ThS. Dương Bạch Long biên soạn. Cuốn sách này được NXB
Chính trị Quốc gia phát hành năm 2013. Và cuốn sách “Luật CBCC và những qui
định mới nhất đối với cán bộ, công chức trong cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp,
cấp xã, phường, thị trấn” của tác giả Phan Khắc Nhưỡng được NXB Chính trị Quốc
gia ấn hành năm 2013. Hai cuốn sách này đã phân tích vị trí, vai trò của chính quyền
cấp xã trong hệ thống tổ chức bộ máy nhà nước, tác giả đã đề cập đến nội dung chức
trách, nhiệm vụ và tiêu chuẩn của đội ngũ cán bộ, CCCX gồm: chức trách, nhiệm vụ
và tiêu chuẩn của Bí thư, Phó Bí Thư đảng ủy; chức trách, nhiệm vụ và tiêu chuẩn
của Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Bí thư Đoàn Thanh niên Cộng sản
Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ, Chủ tịch Hội Nông dân, Chủ tịch Hội

Cựu chiến binh; chức trách, nhiệm vụ và tiêu chuẩn của Chủ tịch, Phó Chủ tịch
HĐND, Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND xã, phường, thị trấn. Tuy nhiên, sách mới chỉ
dừng lại ở việc liệt kê, trích dẫn văn bản, chưa có phân tích, đánh giá liên hệ thực tiễn
vấn đề nên có thể coi đây như cuốn cẩm nang cho các cán bộ, CCCX.
1.1.1.2. Các công trình nghiên cứu về cán bộ, công chức cấp xã.
Luận án tiến sĩ khoa học quản lý “Chính sách tạo động lực cho cán bộ, công
chức cấp xã (nghiên cứu trên địa bàn tỉnh Nghệ An)” của NCS. Lê Đình Lý
[Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, 2014].
Từ các luận cứ lý thuyết và đánh giá thực trạng chính sách tạo động lực cán
bộ, CCCX, luận án đề xuất các quan điểm, giải pháp hoàn thiện chính sách tạo động
lực đối với cán bộ, CCCX, bao gồm: chính sách bố trí, sử dụng; chính sách đánh
giá; đào tạo, phát triển; khen thưởng; tiền lương; điều kiện, môi trường làm việc…
Các nhóm giải pháp được luận giải khá rõ sự cần thiết và nội dung, điều kiện thực
hiện, do đó có tính khả thi trong việc hoàn thiện cơ chế, chính sách đối với cán bộ,
CCCX nhằm tạo động lực duy trì và thúc đẩy động lực làm việc của họ. Theo đó, để

12


tạo động lực làm việc tích cực cho cán bộ, CCCX, trước hết cần quan tâm chú ý đến
các chính sách thuộc nhóm duy trì, đảm bảo các nhu cầu cơ bản của cán bộ, CCCX.
Tiếp đó cần chăm lo, bảo đảm các chính sách thúc đẩy bằng cách đáp ứng những
nhu cầu bậc cao của họ. Một trong những điều kiện đảm bảo để thực hiện các giải
pháp này chính là yêu cầu hoàn thiện hệ thống pháp luật đối với CCCX. Đây là một
trong những nội dung cơ bản cần nghiên cứu các khía cạnh tổng thể để đưa ra giải
pháp phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ CCCX trong giai đoạn tiếp theo.
Cuốn sách “Pháp luật về cán bộ, công chức chính quyền cấp xã ở Việt Nam
hiện nay - những vấn đề lý luận và thực tiễn” của tác giả Nguyễn Minh Sản chủ
biên do NXB Chính trị - Hành chính phát hành năm 2008. Công trình đã hệ thống
hóa và đánh giá thực trạng các quy định pháp luật hiện hành về CBCC chính quyền

cấp xã, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật CBCC chính quyền cấp xã
ở nước ta hiện nay. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng vì đã đề cập toàn diện đến
pháp luật đối với CCCX liên quan đến đề tài luận án nghiên cứu. Tác giả đã đề cập
đến khái niệm về cán bộ CCCX, vai trò của pháp luật đối với CCCX từ đó đưa ra
các giải pháp hoàn thiện pháp luật đối với cán bộ, CCCX như: xây dựng quy chế
tuyển chọn; qui trình bầu cử, bổ nhiệm, sử dụng; đánh giá, quản lý, đào tạo bồi
dưỡng, đánh giá... cán bộ, CCCX. Có thể nói, đây là một công trình nghiên cứu
công phu và nghiêm túc với những đóng góp đáng kể trong việc nâng cao chất
lượng cán bộ, CCCX, nhưng chưa chuyên sâu về CCCX. Hơn nữa trong giai đoạn
hiện nay, các quy định pháp luật về CCCX đã bộc lộ những hạn chế cần phải tiếp
tục nghiên cứu sửa đổi, bổ sung nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng đội ngũ CCCX
trong sạch, vững mạnh, chuyên nghiệp.
Ngoài ra, còn có cuốn sách“Tổ chức bộ máy chính quyền và chế độ chính sách
đối với cán bộ cơ sở” của tác giả Phạm Kim Dung biên soạn. Cuốn sách tập trung
phân tích và làm rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền xã cũng như
các chế độ, chính sách đối với cán bộ, CCCX. Một trong những chính sách tác giả
đưa ra là chính sách tiền lương đối với CCCX. Việc đảm bảo để CCCX có thể sống
được bằng lương là yêu cầu quan trọng nhất trong việc giúp CCCX hoàn thành
nhiệm vụ được giao.

13


Hay như cuốn “Tiếp tục hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ, công
chức cơ sở” của đồng tác giả Nguyễn Thế Vịnh và Đinh Ngọc Giang do NXB.
Chính trị quốc gia phát hành năm 2011. Sách đã phân tích khá chi tiết về: khái niệm
công chức cơ sở (xã, phường, thị trấn); thực trạng hệ thống các chính sách đối với
CCCX từ năm 1954 đến 2008; các yếu tố ảnh hưởng đến chính sách đối với công
chức cơ sở… Từ đó, nhóm tác giả đã đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả chính
sách đối với công chức cơ sở. Chính sách cơ bản mà công trình kiến nghị phải tập

trung đổi mới đó là chính sách tiền lương. Áp dụng trả lương theo vị trí việc làm,
đảm bảo CBCC có vị trí như nhau, tài năng và cống hiến như nhau thì được hưởng
lương như nhau. Đây là cơ sở tiền đề để nhà nước ta hiện nay đang dần hoàn thiện
hệ thống vị trí việc làm để trả lương cho CBCC một cách xứng đáng.
Luận án Tiến sĩ “Vai trò của cán bộ chủ chốt cấp xã trong việc phát huy
nhân tố con người ở nông thôn Bắc Trung Bộ Việt Nam hiện nay” của tác giả
Nguyễn Cao Chương, Học viện Chính trị - Hành chính khu vực I, đã chỉ ra vai
trò, tầm quan trọng của cán bộ chủ chốt cấp xã trong phát huy nhân tố con người
nông thôn Việt Nam khu vực Bắc Trung Bộ, trong đó nhấn mạnh năng lực định
hướng kích thích nhân viên, kỹ năng giao tiếp nắm bắt tâm lý cộng đồng, phát
huy yếu tố văn hóa trong quản lý, lấy con người làm trung tâm, người dân địa
phương được coi là mục tiêu, động lực trong xây dựng chính quyền xã ở vùng
nông thôn Việt Nam.
Luận văn Thạc sĩ Luật học “Hoàn thiện pháp luật về cán bộ CCCX ở nước
ta hiện nay” của tác giả Nguyễn Thị Thanh (2006), Trường Đại học Luật Thành
phố Hồ Chí Minh – Viện Nhà nước và Pháp luật. Thông qua luận văn, tác giả đã đề
cập đến tiêu chuẩn cán bộ CCCX; quản lý; sử dụng; chế độ đãi ngộ; khen thưởng,
kỷ luật cán bộ CCCX và trình tự xây dựng và hình thức các văn bản pháp luật điều
chỉnh về cán bộ CCCX. Tuy nhiên, công trình chưa đề cập đến tiêu chí và phương
pháp về đánh giá CCCX.
Ngoài ra, còn có nhiều đề tài cấp Bộ nghiên cứu về chủ đề này, như:
Đề tài “Nghiên cứu xây dựng quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ,
công chức xã, phường, thị trấn khu vực Đồng bằng sông Cửu Long giai đoạn 2007

14


– 2015” của Bộ Nội vụ năm 2009. Đề tài đã tập trung phân tích cơ sở lý luận và
những điều kiện đặc thù của khu vực đồng bằng Sông Cửu Long có ảnh hưởng trực
tiếp đến công tác quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng CBCC xã, phường, thị

trấn; đánh giá thực trạng của đội ngũ CBCC và công tác quy hoạch đào tạo, bồi
dưỡng CBCC xã, phường, thị trấn khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Trên cơ sở
đó đề ra mục tiêu, phương hướng, nội dung và các giải pháp xây dựng quy hoạch
đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ CBCC các tỉnh khu vực đồng bằng sông Cửu Long giai
đoạn 2007 – 2015.
Đề tài “Nghiên cứu xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức cơ sở Tây Nguyên”
[Bộ Nội vụ. 2008].
Đề tài tập trung xác định đúng thực trạng đội ngũ CBCC với các điểm
mạnh, điểm yếu và những bất cập tại từng tỉnh, toàn khu vực Tây Nguyên, tác
động của chúng tới sự phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng khu vực. Trên
cơ sở đó dự báo nhu cầu phát triển nguồn CBCC tại các tỉnh Tây Nguyên giai
đoạn 2006-2010 và xây dựng hệ thống giải pháp phát triển đội ngũ CBCC cơ sở
Tây Nguyên đến năm 2010.
Đề tài “Nghiên cứu tiếp tục hoàn thiện chế độ, chính sách đối với cán bộ,
công chức cơ sở” do Nguyễn Thế Vịnh chủ nhiệm [Bộ Nội vụ. 2008]. Đề tài đã
khái quát đặc điểm, vị trí, vai trò của đội ngũ CBCC cơ sở làm sáng tỏ một số vấn
đề lý luận về CBCC và chế độ, chính sách đối với CBCC cơ sở, chỉ ra một số yếu tố
tác động, chi phối đến việc xây dựng và thực hiện chính sách đối với đội ngũ CBCC
cơ sở. Đề tài nêu lên một số đề xuất, kiến nghị để tiếp tục hoàn thiện chế độ chính
sách đối với CBCC cơ sở như: Đề xuất ban hành văn bản quy phạm pháp luật mới
như các văn bản về nhóm đối tượng áp dụng một số nội dung của Luật CBCC gồm:
nghị định về tiêu chuẩn, về việc liên thông CCCX; nghị định về tuyển dụng, đào
tạo, bồi dưỡng cán bộ, CCCX; nghị định về chế độ khen thưởng, xử phạt vi phạm
đối với cán bộ, CCCX.
1.1.1.3. Các công trình nghiên cứu đánh giá công chức
Cuốn sách “Quy hoạch và đánh giá cán bộ” của tác giả Đỗ Minh Cương do
NXB Chính trị quốc gia phát hành năm 2009. Công trình khoa học này đã khái quát

15